Fysieke beperking Flashcards
(61 cards)
1
Q
Wat is een fysieke beperking
A
- aandoeningen van het neuromusculaire systeem, gewrichten en bindweefsel resulteren in vorm van fysieke beperking
2
Q
neurologische aandoeningen met een fysieke beperking
A
- afsterven van CZS
- verstoring van signalen tussen sensorische en motorneuronen
- acute ischemie of trauma aan hersenen of ruggenmerg resulterend in immediate zenuwdood of beschadiging
- chronische of degeneratieve neurologische aandoeningen tgv apoptische celdood of destructie
3
Q
Neurologische aandoeningen kunnen ofwel … of … zijn
A
- acuut
trauma
afgesloten bloedvoorziening naar hersenen
verlies geheel of gedeeltelijk van motorische functies, gevoel en cognitieve functies - degeneratief
progressieve destructie van neuronen
pt wordt meer en meer afhankelijk
4
Q
Geef verschillende aandoeningen die fysieke activiteit beperken
A
- Rugletsels
- CVA
- ideopatische tijdelijke faciale paralyse
- MS
- ALS
- Parkinson
- Cerebrale parese
- Spierziekten
- arthritis
- sclerodermie
5
Q
2 soorten letsels van het ruggenmerg
A
- volledig letsel: geen gevoel, geen beweging onder level van letsel
- onvolledig letsel: gedeeltelijk gevoelig, beperkte motorische functie. Functie keert terug binnen enkele uren of 6-18M
6
Q
Secundaire complicaties
A
- verminderde longfuncties
- decubitus letsels: secundaire infectie, anoxie of hypoxie van weefsels
- spasticiteit
- regulatie lichaamstemperatuur
- infectiegevaar
- cardiale instabiliteit
- autonome dysreflexie
7
Q
Wat is autonome dysreflexie
A
- levensbedreigende noodsituatie met felle verhoging van bloeddruk
- Letsels boven T6
- oorzaak bv irritatie darm of blaas
8
Q
Symptomen van autonome dysreflexie
A
- verhoogde BD
- barstende hoofdpijn
- roodheid, rillingen, transpiratie
- onrust, verhoogde spasticiteit
9
Q
Preventie van autonome dysreflexie
A
- abrupte lichaamshoudingswijziging vermijden
- pt in zitpositie laten
- monitor blaas en darm lediging
10
Q
Hulpmiddelen voor pt met fysieke beperking
A
- Pt met hoge laesie heeft weinig of geen restfunctie van armen en handen
- Gebruikt hulpmiddelen die tussen de tanden worden geklemd
- Optimale mondhygiëne !
- Functie kan niet worden vervuld dmv prothese
11
Q
hulpmiddelen: gebruik
A
- Verhoogt onafhankelijkheid
- Bediening elektrische rolstoel
- Omdraaien van een blad van een boek
- Typen op de computer
12
Q
hulpmiddelen: criteria
A
- mag orale weefsels niet beschadigen
- comfortabel en niet vermoeiend
- gemakkelijk te reinigen
- niet te duur, gemakkelijk te vervaardigen
13
Q
Hulpmiddelen: criteria (mag orale weefsels niet beschadigen)
A
- stabilisatie door contact met alle geërupteerde tanden
- niet traumatisch voor steunweefsel
- mag tanderuptie niet hinderen
14
Q
hulpmiddelen: criteria ( comfortabel en niet vermoeiend)
A
- Pt kan nog praten, slikken en lippen bevochtigen
- Hulpmiddel kan door pt geplaatst en verwijderd worden
- Hulpmiddel aanpasbaar voor verschillende functies
15
Q
Mondzorg: hou rekening met
A
- verminderde motoriek en sensorisch vermogen
- risico op secundaire complicaties (autonome dysreflexie, aspiraties)
- risico op decubitus, spasticiteit, slechte controle van de lichaamstemperatuur
- gebruik van hulpmiddelen die in de mond worden gedragen
16
Q
CVA staat voor
A
cerebrovasculair accident
17
Q
CVA is
A
- plots verlies van hersenfuncties tgv verminderde bloedvoorziening in deel van hersenen
- hemiplegie en hemiparese
18
Q
2 soorten beroertes die CVA veroorzaken
A
- ischemische beroerte: bloedvat naar de hersenen is geblokkeerd
- hemorrhagische beroerte: bloeding, ruptuur bloedvat van hersenen
19
Q
Predisponerende factoren voor CVA
A
- diabetes
- roken
- hartaandoeningen
- atherosclerose
- gebruik van oral anticonceptie
- druggebruik
- hypercholesterolemie, hypertriglyceridermie
20
Q
TIA
A
- een symptoom van CVA
- tijdelijk onderbroken bloedtoevoer
- transiënte tekens van beroerte
- enkele minuten tot 1 uur
- geen permanente schade
- verschillende TIA’s= waarschuwing voor CVA
21
Q
Acute symptomen
A
- convulsie
- bewustzijn verliezen
- misselijkheid
- hoofdpijn
- paralyse van een lichaamshelft
- spraakdefect
22
Q
Medicatie gebruikt voor CVA
A
- anticoagulantia: als bloedverdunner
- antihypertensiva: BD verlager
- trombolytica: bloedklonter verdunner
- vasodilatator
- steroid: zwelling in hersenen te verminderen
- anti epileptica: voor aanvallen
23
Q
Mondzorg en CVA
A
- verminderde motorische en cognitieve functie
- hemiplegie: prothese reinigen met 1 har
- faciale paralyse
verminderde natuurlijke reiniging
verminderde controle over speeksel
risico op aerosol in ogen tijden R/ - gebruik van anticoagulantia
24
Q
Bell’s verlamming oftewel
A
idiopatische tijdelijke faciaal paralyse
25
Wat is Bell's verlamming
- paralyse van de gelaatsspieren ( 7e craniale zenuw)
26
Behandeling van Bell's verlamming
- palliatief: dichtkleven oog, pijnstilling
| - medicatie: corticosteroïden, antivirale medicatie
27
Mondzorg en Bell's verlamming
- hoe rekening met verminderde gelaatsspiermotoriek
- geen controle over speeksel
- medicatie
28
MS staat voor
multiple sclerose
29
Wat is MS
- chronische demyelinisatie van CZS
- myeline schede wordt vernietigd en vervangen door sclerotisch weefsel
- hierdoor is interferentie met transmissie van zenuw
30
nystagmus is
trilogen, het ritmisch heen en weer gaan van de oogbollen
| - symptoom van MS
31
4 vormen van MS
- herstel/herval
- progressief herval
- primair progressief
- secundair progressief
32
Herval/ herstel is
- acute slechte periodes afgewisseld met herstel en stabilisatie tussentijds
33
primair progressief
- graduele, bijna continue neurologische verslechtering vanaf begin van symptomen
34
Secundair progressief
- graduele neurologische verslechtering bij pt uit vorige groep (bij herstel/herval)
35
progressief herval
- graduele neurologische verslechtering vanaf begin met daarbij perioden van herval
36
Medicatie voor MS
- corticosteroïden: ontstekingsremmend
- interferon bèta (1a en 1b)
- glatirameer- acetaat
- mitoxantron
- natalizumab
- dalfampridine
- palliatieve medicatie
37
mondzorg bij MS
```
- orofaciale manifestaties
• Intermitterende hoofdpijn
• Aangezichtspijn
• Gevoelloosheid
• verlamming and spasmes.
- visuele problemen
- verminderde motorische mogelijkheden
- orale en systemische neveneffecten van medicatie
```
38
ALS staat voor
amyotrofe laterale sclerose
39
Wat is ALS
- progressieve degeneratie van bovenste en onderste motor neuronen zonder periodes van remissie
- uiteindelijk zijn alle systemen betrokken in de aandoening
40
2 soorten vormen van ALS
- spinale vorm
60% van de pt
vroege symptomen: verlies van spieren en spierzwakte in bovenste en onderste ledematen
- bulbaire vorm
Dysarthrie
Dysphasie voor vaste en vloeibare voeding
Gezichtsverlamming /spasticiteit van de tong
Symptomen thv de ledematen gelijktijdig of later
Sialorrhea
41
Symptomen van ALS
* Spierkrampen en spasmen
* Spierzwakte vooral in de extremiteiten
* Toenemende moeite bij ademen
* Moeite bij slikken en kauwen
* Siallorhea (speekselvloed)
* Depressie en angst
* Cognitieve- en gedragsstoornissen
42
Behandeling van ALS
* Rilusone : kan overleving verlengen met ong 2 maanden
* Palliatieve behandeling door interprofessionele teams.
* Behandeling gefocust op management van progressieve symptomen
* Medicatie tegen sialorrhea, bestraling of botox injectie in de speekselklieren
43
ALS en mondzorg
- Toenemende motorische beperkingen
- Stabilisatie en ondersteuning
- Risico op ademhalingsproblemen
- Effecten van faciale paralyse.
- Effecten van behandeling van sialorrhea.
44
Wat is de ziekte van parkinson
- progressieve aandoening van CZS
- Degeneratie van bepaalde neuronen in de substantia nigra van basale ganglia
- Belangrijke dopamine deficiëntie (! in transmissie)
45
ziekte van parkinson: 4 primaire symptomen
- Tremor in handen, armen, benen, kaak en gelaat
- Stijfheid van romp en ledematen
- Bradykinesie ( trage bewegingen)
- Instabiele houding
46
mondzorg en ziekte van parkinson
- Toenemend verlies van motorische functie, tremor en stijfheid
- Rigide, ongecontroleerde gelaatsspieren
- Weinig controle over spieren van ogen, lippen, tong en slik spieren
- Kwijlen
- Korte afspraken
- Mogelijks cognitieve beperking over de tijd
- Invloed van medicatie
- Educatie van verzorgende nodig.
47
ziekte van parkinson: symptomen thv het gelaat
* Gefixeerde expressie (masker)
* Minder knipperen met ogen
* Tremor of overdreven beweging van lippen, tong, nek
* Moeilijkheden met slikken
* kwijlen
* Monotone, trage spraak
48
wat is Cerebrale parese
Niet progressieve aandoening van de cerebrale cortex
| motorische functie
49
Soorten cerebrale parese
- spastische parese
- dyskinetische parese
- ataxische parese
- gecombineerde parese
50
Spastische parese
- Spieren met verhoogde spanning/tonus
- In 1 of meerdere ledematen
- Soms ok thv orale structuren
- Spasme : ongewilde, plotse contractie van spier of spiergroep
- Stijve rigiede spieren, resistant voor beweging
- Geheel of gedeeltelijk verlies van controle van beweging
- Gemakkelijk vallen
51
Dyskinetische parese
- constante, trage, ongewilde beweging met frequente
veranderingen in spiertonus
- Geen controle over beweging
- Grimassen
- Kwijlen
- Spraak problemen
- Factoren die beweging beïnvloeden:
• Moeite om te controleren verhoogt beweging
• Plotse geluiden, fel licht, plotse beweging van mensen in = ruimte
• emotionele factoren (mondzorgpraktijk)
52
Ataxische parese
- Verlies van evenwicht
- Verlies van dieptezicht
- Onzekere gang
- Heeft moeite om recht te zitten
- Gebrek aan coördinatie
- Voorzichtige, stevige druk op de spier zal tremor verminderen
53
Vergezellende symptomen: cerebrale parese
* Primitieve reflexen en abnormale respons op stimuli
* Contracturen
* Epileptische aanvallen
* Zintuiglijke aandoeningen
* Spraak en taalstoornissen
* Cognitieve beperking
54
problemen thv mond: cerebrale parese
- spierafwijkingen
* Grimassen, faciale asymmetrie en abnormale functie van de kauwspieren, slikspieren en spraak
* Spasticiteit kan interfereren met dagelijkse mondhygiëne
* Lippen kunnen niet gesloten worden : kwijlen
* Hyperactieve bijt en kokhals reflex : moeilijk tijdens poetsen maar ook tijdens professionele R/
- malocclusie
* hoge incidence van malocclusie (musculoskeletaal/ misaligned teeth)
* Mondademhaling, tongpersen, fout slikpatroon : open beet en protrusie voorste tanden
55
Problemen in de mond: cerebrale parese
```
• Attritie en Erosie
- Ernstig, constant, ongewild bruxisme
- Gastroesophagale reflux
• Orale letsels
- Frequent vallen met tandtraumata en kaakfracturen
• Cariës
- Hogere cariës prevalentie
• Controle biofilm = moeilijk
• Kauwproblemen
• zacht dieet
• Parodontale Infecties
- Hogere prevalentie
- Phenytoine-geïnduced gingiva hypertrofie
- Veel tandsteen aanwezig
```
56
Mondzorg: cerebrale parese
• Rekening houden met :
- Geassocieerde orale karakteristieken
- predisponerende factoren voor mondpathologie
- Motorische beperking
- Ongecontroleerde bewegingen
- Reflexieve reacties
- ademhalingsproblemen
- Aantasting spieren van hoofd en hals
- Nood aan stabilisatie en ondersteuning
- Mogelijk cognitieve beperking, moeilijke communicatie
- Risico op epilepsie
57
wat is arthritis
gewrichtsontsteking
- acuut/chronisch
- gelokaliseerd/gegeneraliseerd (polyarthritis)
58
Medicatie reumatoïde arthritis
Medicatie :
- Antireumatica
- NSAID’s
- Corticosteroïden
- Immunosuppressiva
59
Reumatoïde arthritis en parodontale aandoeningen
* Beiden chronische ontstekingsreacties
* Gemeenschappelijke risicofactoren en pathologische processen
* Literatuur suggereert dat ernst van beiden gerelateerd zijn
60
Mondzorg en osteoarthritis
• Rekening houden met :
- Gewrichtspijn : verminderde functie
- Moeilijkheden uitvoeren ADL
- Aangetaste gewrichten
- Graad van beperking
61
Voorbereiden behandelen: arthritis
• Overleg met patiënt of verzorgende voor afspraak om specifieke noden te bepalen
• Essentiële info (medische anamneses, beschrijving van beperking,..) kan via telefoon
• Vraag specifiek ook naar beperkingen in ADL
- Informatie over nodige assistentie door verzorgende
- Aangepaste hulpmiddelen die gebruikt worden voor eigen mondzorg
- Bepaal beste moment van de dag voor afspraak
• Vraag naar voorkeur manier van communicatie
• Welke aanpassingen zijn nodig voor veiligheid en comfort van de patiënt ?
• Vraag naar medicatie die risico inhoudt voor Xerostomie, increased bleeding, interactie met lokale anesthesie
