H2 Differentiaaldiagnostiek bij koorts (Thema Koorts

Question 1

Op welke plek is een temperatuursmeting het meest betrouwbaar?

Answer 1

Zo dicht mogelijk bij de kern, bijvoorbeeld rectaal

Question 2

Wat doet het lichaam bij een verhoogde lichaamstemperatuur?

Answer 2

Sympatische zenuwstelsel, waardoor zweetklieren zweet gaan afgeven en bloedvaten in de huid gaan dilateren. Hierdoor verliest je lichaam warmte.

Question 3

Wat doet het lichaam bij een verlaagde lichaamstemperatuur?

Answer 3

Sympatische zenuwstelsel zorgt voor vasoconstrictie van de bloedvaten in de huid (warmtebehoud), tevens wordt bruin vet geactiveerd waardoor non-shivering thermogenese op gang komt (warmteproductie). Motorneuronen zorgen voor shivering thermogenese van de skeletspieren (warmteproductie).

Question 4

Wanneer spreekt men van hypothermie?

Answer 4

Bij een temperatuur onder de 35 graden Celsius. Onder de 32 graden Celsius is het niet meer mogelijk om te compenseren, dan is er externe compensatie nodig.

Question 5

Wat is koorts?

Answer 5

Een verhoging van de lichaamstemperatuur door een verhoogde instelling van het setpoint in de hypothalamus dat leidt tot ongereguleerde warmteproductie. Het circadiaan ritme is hierbij gehandhaafd.

Question 6

Wat is hyperthermie?

Answer 6

Hyperthermie is een verhoging van de lichaamstemperatuur zonder dat het setpoint in de hypothalamus veranderd. Het circadiaan ritme is hierbij vaak niet gehandhaafd.

Voorbeelden zijn extreme inspanning, hitteberoerte of extreme hyperthyreoïdie.

Question 7

Hoe wordt koorts gedefinieerd?

Answer 7

Een kerntemperatuur van 38 graden Celsius of hoger, gemeten in rust.

Question 8

Wanneer spreek je van een periodieke koorts?

Answer 8

Wanneer iemand twee weken koortsvrij is tussen de koortsepisodes in.

Question 9

Incidentie van koorts

Answer 9

Ouderen krijgen relatief minder snel koorts en baby’s relatief sneller.

In de afgelopen twee weken:
* 3% van de ouderen
* 4.5% van de 15 - 65 jarigen

Question 10

Wat is febris factitia?

Answer 10

Een Münchhausen-achtig beeld waarbij de patiënt doet alsof hij chronische koorts heeft. Door de patiënt zelf geïnduceerde koorts door zichzelf bewust te besmetten met infectieus materiaal of door de temperatuur van de thermometer kunstmatig te verhogen.

Question 11

Genese van koorts

Answer 11

Exogene pyrogenen (bacteriën, virussen, ontstekingsmediatoren en immuuncomplexen) stimuleren monocyten, macrofagen, lymfocyten, NK-cellen en endotheelcellen tot de uitscheiding van endogene pyrogenen (o.a. cytokines zoals IL-1, IL-6 en TNF) > activeren vervolgens de prostaglandinesynthese in de area preoptica van de hypothalamus > verhoging van setpoint in de hypothalamus

Reactie lichaam op verhoging setpoint: verhoogde spieractiviteit en vasoconstrictie van de huid > stijging van de lichaamstemperatuur.

Endogene pyrogenen zorgen ook voor stimulering van de productie van acutefase-eiwitten zoals CRP, fibrinogeen en complementfactoren + granulocyten, T- en B-lymfocyten.

Question 12

Wat is het maximum van de hypothalamus thermostaat?

Answer 12

41.1 graden Celsius.

Vanaf 41.7 graden Celsius wordt het gezien als gevaarlijk!

Question 13

Wanneer is er sprake van een koude rilling?

Answer 13

Als het gepaard gaat met klappertanden en onhoudbaar schudden.

Question 14

Nadelige gevolgen van koorts

Answer 14

• Bewustzijn van de patiënt kan dalen (koortsdelier)
• Zuurstof-, calorie- en vochtbehoefte neemt toe
• Zouten gaan verloren door zweten
• Dehydratie bij onvoldoende vochtinname en elektrolyteninname
• Lange termijn gewichtsverlies
• Stikstofbalans negatief door afbraak van spiereiwitten

Question 15

Wat is de meestvoorkomende oorzaak van koorts?

Answer 15

Virale infecties. Vaak met een acuut begin en kortdurend bij gezonde mensen. Vaak luchtwegklachten en soms gastro-intestinale klachten.

Question 16

Acute bacteriële infecties

Answer 16

Acuut begin, soms met koude rillingen. Meningitis en sepsis zijn levensbedreigende voorbeelden. Leukocytose met linksverschuiving duidt op een bacteriële infectie.

Question 17

Acute virale infecties

Answer 17

Leukopenie en lymofcytose past meer bij een virale infectie

Question 18

Toxinesyndromen

Answer 18

Koortssyndromen kunnen ontstaan doordat grampositieve bacteriën exotoxinen produceren, bijv. staphylokokken toxische shock syndroom (TSS; tamponziekte) en het streptokokken toxische shock syndroom.

Question 19

Wat is resorptiekoorts en waar zien we dit bij?

Answer 19

Deels afgebroken delen van bloed komen in de circulatie terug. Dit zien we bij een hematoom of bij een groot myocardinfarct.

Question 20

Koortstype van Pel-Ebstein

Answer 20

Een grillig koortspatroon dat we vaak zien bij hematologische maligniteiten (bijv. Hodgkin of acute leukemie). Ook bij een niercarcinoom (Grawitz-tumor) zien we dit.

Question 21

Welke symptomen wijzen op een auto-immuunaandoening?

Answer 21

• Ochtendstijfheid
• Haaruitval
• Fenomeen van Raynaud
• Huidafwijkingen
• Siccaklachten (droge mond en droge ogen)
• Oogontstekingen
• Chronische darmziekte
• Aften (oraal of genitaal)
• Kaakclaudiation, harenkampijn, hoofdpijn, visusstoornissen

Question 22

Klachten bij systemische lupus erythematodes (SLE)?

Answer 22

Moeheid, malaise en koorts.

Gewrichtsklachten, proteïnurie, huidafwijkingen en een spontane abortus.

Question 23

Klachten bij polymyalgia rheumatica?

Answer 23

Algemene malaise, moeheid, gewichtsverlies en koorts.

Question 24

Klachten bij sarcoïdose?

Answer 24

Dyspneu, hoesten, afvallen en hilaire lymfadenopathie.

Question 25

Wat is febris e causa ignota?

Answer 25

Febris e.c.i. is de benaming voor koorts die na drie weken nog steeds bestaat (> 38.3 graden Celsius bij drie metingen) en waar nog geen verklaring is gevonden voor de koorts, ondanks een week intensief onderzoek in het ziekenhuis.

Uiteindelijk alsnog een oorzaak gevonden in 47 - 89% van de gevallen. In 20 - 40% van de gevallen is infectie toch de oorzaak van de koorts. In 5 - 30% neoplasma en in 10 - 20% van de gevallen een niet-infectieuze inflammatoire ziekte.

Question 26

Welke specifieke oorzaken van koorts kunnen mogelijk zijn vlak na de bevalling?

Answer 26

Endometritis, salpingitis, parametritis, mastitis, diepveneuze trombose (kraambeen) en sepsis (kraamvrouwenkoorts).

Question 27

Waar moet aan worden gedacht bij koorts met diarree na een AB-kuur?

Answer 27

Een infectie met Clostridium difficile

Question 28

Welk aanvullend onderzoek wordt vaak ingezet bij gebrek aan aanwijzingen voor een specifieke oorzaak?

Answer 28

Urineonderzoek om een UWI aan te tonen of uit te sluiten.

Question 29

Onverklaarde koort urine- of feceskweek op …?

Answer 29

SSYC

Salmonella
Shigella
Yersinia
Campylobacter

Kunnen een symptoomarme UWI veroorzaken.