H2: Spijsverteringsstelsel Flashcards
(236 cards)
1
Q
Waarvoor staat GORziekte?
A
Gastro-oesofageale refluxziekte
2
Q
Wat is Gastro-oesofageale refluxziekte?
A
terugvloei van de maaginhoud in de slokdarm,
3
Q
Wanneer is Gastro-oesofageale refluxziekte pathologisch?
A
Wanneer het gepaard gaat met symptomen en/of slijmvliesletsels (oeofagitis)
4
Q
Voorkomen van Gastro-oesofageale refluxziekte?
A
vaak voorkomende aandoening
5
Q
Wat is de oorzaak van Gastro-oesofageale refluxziekte?
A
Slechte werking van de onderste slokdarmkringspier, wat de anti reflux barriere tussen maag en slokdarm vormt
ontoereikende slokdarmperistaltiek
langzame/vertraagde lediging van de maag (meer druk op de slokdarmkringspier)
glijbreuk/hiatus hernia
contractie van het diafragma omsluit het onderste deel van de slokdarm (externe barriere)
6
Q
Welke aandoening wordt er afgebeeld?
A
Gastro-oesofageale refluxziekte
7
Q
Wat zijn de bevordende factoren voor Gastro-oesofageale refluxziekte?
A
Roken (stimulatie productie maagzuur en verminderde spierspanning onderste slokdarmkringspier)
Voedingsmiddelen die de spierspanning van de onderste slokdarmkringspier verminderen of maaglediging vertragen (chocolade, alcohol, …) of druk in de maag verhogen (gashoudende dranken, overvloedige maaltijden, luchthoudende spijzen)
Zwangerschap (knellende kledij, druk op de maag door de baby, trage maaglediging door hormonale factoren)
8
Q
Wat zijn de symptomen van gastro-oesofageale refluxziekte ?
A
typisch: zuurbranden, oprispingen
atypisch: keelpijn, rauwe stem, chronische hoest
in 40% vd gevallen refluxoesofagitis
9
Q
Wat zijn de verwikkelingen van astro-oesofageale refluxziekte?
A
bloedingen uit de slokdarmulceraties
stenose tgv littekenweefsel
barrettslokdarm (premaligne) hogere kans op slokdarmkanker
10
Q
Hoe gebeurd de diagnose van gastro-oesofageale refluxziekte ?
A
endoscopie
11
Q
Wat is de behandeling voor gastro-oesofageale refluxziekte ?
A
vermijden van overvloedig en vet eten, alcohol en roken
niet eten 2/3uur voor het slapen
overgewicht beperken
medicamenteus: maagzuursecretieremmers en antacida
12
Q
Wat zijn de verdedigende factoren van de maagwand?
A
mucus of slijm
13
Q
Wat zijn de agressieve factoren van de maagwand?
A
overproductie maagzuur (roken en stress)
voeding en drank (alcohol, sterk gekruid voedsel, koffie)
medicatie zoals aspirine en NSAID’s
Helicobacter pylori tast het slijmvies aan en doet maagzuur productie sterk toenemen
14
Q
Vorm en gramkleuring van Helicobacter pylori
A
kleine spiraalvormige gramnegatieve bacterie met krachtige urease activiteit
15
Q
Hoe gaat helicobacter pylori ten werk
A
Krachtige urease activiteit
- zet ureum om in ammoniak (NH3)
- pH stijgt
Hecht vast aan maagepitheel, prolifereren + verstoren celwerking
Immuunrespons = hevig maar ontoereikend
16
Q
Wat zijn de gevolgen van een infectie met helicobacter pylori?
A
- acute en nadien chronische gastritis
- atrofie maagslijmvlies (chronische atrofische gastritis)
- vaak symptoomvrij (>80%)
17
Q
Helicobacter pylori diagnose
A
Gastroscopie + biopsie van het maagslijmvlies (histologie, kweek)
Serologie (antistoffen Helicobacter pylori)
Ademtest met radioactief gemerkt ureum
18
Q
hoe werkt de ademtest met radioactief gemerkt ureum & wanneer wordt deze ingezet?
A
De arts onderzoekt of Helicobacter pylori aanwezig is op de maagwand van de patiënt. Het radioactief gelabeld urease zorgt ervoor dat bij de omzetting naar ammonium en koolsofdioxide het radioactief koolstof gemeten kan worden in de adem, om te bepalen hoeveel urease activiteit aanwezig is in de maag ter gevolgen van Helicobacter pylori.
19
Q
Wat wordt er afgebeeld?
A
Besmetting met H. pylori
20
Q
Wat is hiatus hernia?
A
Verplaatsing van een deel van de maag van de buikholte naar de borstholte doorheen hiatus oesofagi (= opening in middenrif bestemd voor slokdarm)
Meestal glijbreuk: overgang slokdarm-maag komt hoger te liggen door hiatus oesofagi
21
Q
Wat zijn de symptomen van hiatus hernia?
A
Zelfde als GOR
typisch: zuurbranden, oprispingen
atypisch: keelpijn, rauwe stem, chronische hoest
in 40% vd gevallen refluxoesofagitis
22
Q
Hoe gebeurd de diagnose van hiatus hernia?
A
Beeldvorming (radiologie)
Endoscopie
23
Q
Behandeling voor hiatus hernia?
A
Eventueel heelkunde
Medicatie
24
Q
Wat wordt er afgebeeld?
A
Hiatus hernia
25
Wat is gastritis?
Acute ontsteking van het maagslijmvlies
26
Wat zijn de oorzaken van gastritis?
Irritatie van het maagslijmvlies door
sterk gekruid voedsel
alcohol
medicatie, …
Helicobacter pylori
27
Wat zijn de symptomen van gastritis?
Pijn t.h.v. middenbovenbuik Opgeblazen gevoel
Misselijkheid of braken Verminderde eetlust
28
Diagnose van gastritis
Gebaseerd op klinisch beeld
(abdominale zwelling, pijn, geen eetlust, brandend gevoel, ...)
29
Behandeling van gastritis
Maag sparend dieet: vermijden van alcohol, koffie, kruiden, vetten
Medicamenteus: bv. anti-emetica
(tegen overgeven zoals motilium)
Kleine, lichte maaltijden verspreid over de dag
30
Wat is chronische atrofische gastritis?
Bij sommige vormen speelt Helicobacter pylori een belangrijke rol
Diagnose = biopsie maagslijmvlies
Kan leiden tot pernicieuze anemie (t.g.v. verminderde productie intrinsieke factor waardoor er minder opname is van vitamine B12)
Precancereuze toestand
31
Wat is gastroduodenale ulcera?
Aanwezigheid van een zweer in het slijmvlies van de maag (maagulcus) of het duodenum (duodenumulcus)
32
Wat is de oorzaak van gastroduodenale ulcera?
Overproductie van maagzuur: bv. door roken
Helicobacter pylori
NSAID (ibuprofen)
33
Wat zijn symptomen van gastroduodenale ulcera?
pijn thv middenbovenbuik
34
Wat is de diagnose van gastroduodenale ulcera?
Endoscopie met biopsie van het maagslijmvlies
35
Wat wordt er afgebeeld?
gastroduodenale ulcera
36
Behandeling voor gastroduodenale ulcera?
Maagsparend dieet (geen alcohol, rookstop, …)
Maagzuursecretieremmers
Bij aanwezigheid Helicobacter pylori: maagzuursecretieremmer (hoge dosis) en twee soorten antibiotica
37
Wat zijn de verwikkelingen van gastroduodenale ulcera?
Perforatie leidend tot buikvliesontsteking (peritonitis),
bloeding met zwarte stoelgang of bloedbraken
hypovolemische shock bij grote hoeveelheden (bloedverlies) of anemie (vaak bij onopgemerkte, geringe bloedingen)
Maligne ontaarding (zelden)
38
Andy klaagt van pijn in de middenbovenbuik; Noem 2 aandoeningen van de maag die Andy kan hebben
Gastritis, maagzweer
39
Wat is maagcarcinoom?
maagkanker, kwaadaardig gezwel
40
Voorkomen van maagcarcinoom?
7% vd kankers in belgie
41
Oorzaken van maagcarcinoom?
Gezouten voedingsmiddelen
Helicobacter pylori
Maagzweren (zelden)
42
Wat zijn de symptomen van maag carcinoom?
Vaak laattijdig opgemerkt:
Anemie
Verminderde eetlust
Vermagering
volheidsgevoel na maaltijd
braken
Symptomen van metastasen (uitzaaiingen) bv. dikke lymfeklieren
43
Hoe gebeurd de diagnose van een maagcarcinoom?
Gastroscopie met biopsie
44
Welke behandeling voor maagcarcinoom?
heelkunde (curatief)
chemotherapie (palliatief)
45
Welke infectieziekten van de darm zijn er?
infectieuze diarree
reizigersdiarree
voedselintoxicatie
46
Welke chronische inflammatoire darmziekten zijn er?
Ziekte van Crohn
Colitis ulcerosa
47
Wat is Duodenumulcus?
Zweer t.h.v. wand van de twaalfvingerige darm
48
Voorkomen duodenumulcus?
3-4x zo vaak als een maagzweer
49
Oorzaak van duodenumulcus?
Overproductie maagzuur (roken)
Aanwezigheid Helicobacter pylori (90% - 95%)
verhoogde maagzuursecretie
duodenumepitheel wordt vervangen door maagepitheel
maagepitheel wordt door Helicobacter pylori gekoloniseerd
erosie en ulcusvorming
50
Symptomen van Duodenumulcus?
pijn thv middenbovenbuik
51
Diagnose van Duodenumulcus?
endoscopie
52
Behandeling van Duodenumulcus
Maagzuursecretieremmende medicatie
Bij aanwezigheid Helicobacter pylori
maagzuursecretieremmer en twee soorten antibiotica
53
Wat is Infectieuze diarree?
Frequente ontlasting van dunne stoelgang, veroorzaakt door micro-organismen
54
Wat zijn de verwekkers van Infectieuze diarree?
Virussen (bv. Rota-virus, adenovirus)
Bacteriën (bv. Shigella, Salmonella, E. coli)
Parasieten
55
Overdrachtswijze van infectieuze diarree?
Faeco-oraal:
Rechtstreeks: van mens op mens (bv. via handen)
Onrechtstreeks: via besmet water of voedsel
56
Preventie van rechtstreekse infectieuze diarree?
Rechtstreekse besmetting: Wassen van handen
57
Preventie van onrechtstreekse infectieuze diarree?
Onrechtstreekse besmetting: Hygiënische bereiding voeding
Voldoende lang opwarmen vlees (>60°C) + geen rauw vlees
Vlugge afkoeling voedsel (binnen 2-3 u) + koel bewaren (0°C -3°C)
Pasteuriseren melk en eieren
Eten niet lang laten staan voor het op te eten
Kruisbesmetting vermijden (vlees - groeten)
Controle personen die beroepsmatig betrokken zijn bij bereiding van voedsel
Vermijden besmet water
58
Pathofysiologie van niet invasieve infectieuze diarree?
M.O. hechten aan epitheelcellen darmslijmvlies, de epitheelcellen blijven intact
Diarree door:
Productie enterotoxines zorgen ervoor dat epitheelcellen vocht secreteren, afname van het absorptieoppervlak
waterige diarree zonder koorts
59
Pathofysiologie van invasieve infectieuze diarree?
M.O. dringen epitheelcellen v.h. darmslijmvlies binnen, vermenigvuldigen zich en produceren toxines
gevolg: celdestructie en verstoring darmfunctie
Diarree met slijm en bloed; koorts
60
Symptomen van infectieuze diarree?
Misselijkheid en braken, soms buikkrampen
61
Symptomen van niet-invasieve infectieuze diarree?
Niet invasieve darminfecties: Waterige diarree zonder koorts
62
Symptomen van invasieve infectieuze diarree?
Invasieve darminfecties: Diarree met slijm en bloed; koorts
63
Verwikkelingen van infectieuze diarree?
Uitdroging (deshydratatie)
Sepsis
64
Diagnose van infectieuze diarree?
Stoelgangonderzoek
Aanwezigheid kiemen, wbc, rbc (licht- of elektronenmicroscoop)
Coprocultuur (kweek bacteriën op voedingsbodem) + antibiogram
Opsporen virussen
Parasitologisch onderzoek: opsporen cysten (wormeieren) en parasieten
65
Behandeling van infectieuze diarree?
Regelmatige inname van kleine hoeveelheden vocht
ORS
Antibiotica meestal niet nodig (tenzij bij risicopatiënten)
Evt. darmherstellende preparaten
Evt. motiliteitsremmer (bv. Imodium)
66
Wat is reizigersdiarree?
Infectie van de darm door een bacterie
67
Symptomen reizigersdiarree?
Meestal onschuldig:
buikkrampen en diarree
Soms koorts en/of braken
Geen behandeling met antibiotica nodig
Ernstige reizigersdiarree:
Antibiotica kan ernst en duur verminderen
68
Hoe krijg je reizigersdiarree?
Eten/drinken besmet voedsel/water
69
hoe lang duurt reizigersdiarree?
3-5 dagen treedt op een paar dagen na aankomst
70
Preventie van reizigersdiarree?
Vermijden rauwe groenten, vlees, vis, schaaldieren, ijs, (besmet) water, …
“boil it, cook it, peel it or forget it”
71
Wat is voedselintoxicatie?
Intoxicatie door toxines die door bepaalde bacteriën geproduceerd worden
72
Wat is de oorzaak van voedselintoxicatie?
Inname van voedsel dat toxines bevat
Bv. Voedsel besmet met Staphylococcus aureus
zorgt voor productie warmbestendige toxines
73
Symptomen van voedselintoxicatie?
Misselijkheid
Braken
Buikkrampen
Diarree
74
Diagnose van voedselintoxicatie?
Gebaseerd op klinisch beeld
Opsporen besmettingsbron
75
Diagnose van voedselintoxicatie
gebaseerd op klinish beeld
opsporen van de besmettingsbron
76
Behandeling voor voedselintoxicatie?
regelmatige inname van vocht
77
Wat kan voedselintoxicatie veroorzaken?
Botulisme: Clostridium botilinum
volledige blokkering neuromusculaire overdracht: Spierzwakte, verlamming oog – en mondspieren, slik – en spraakstoornissen, verlamming ademhalingsspieren (fataal)
78
Wat zijn Chronische inflammatoire darmziekten?
Auto-immuunziekten (combinatie van genetische voorbeschiktheid en
omgevingsfactoren) die meestal op jonge leeftijd begint
79
Het verloop van Chronische inflammatoire darmziekten?
verloop in golven: opstoten/actieve fasen en rustige fasen
Er bestaan tussen patiënten grote verschillen wat betreft de duur van deze periodes en ook wat betreft de klachten.
80
Waarom medicamenteuze behandeling bij Chronische inflammatoire darmziekten?
Doel van de medicamenteuze behandeling is de ontsteking onder controle krijgen.
81
Wat is de ziekte van Crohn?
Chronische ontstekingsreactie van het darmstelsel (alle lagen van de darmwand).
82
Welke locaties tast de ziekte van Crohn aan?
kronkeldarm (ileum), dikke darm maar kan elk segment van het maag-warmkanaal aantasten.
83
Algemene symptomen ziekte van Crohn?
Sluipend begin met toenemende klachten
Ook koorts, vermagering, vermoeidheid, buikkrampen, …
In een aantal gevallen systemische symptomen zoals gewrichtsontstekingen en oogontstekingen
84
84
Symptomen aantasting van dunne darm bij ziekte van Crohn?
vooral buikpijn
85
Symptomen aantasting van de colon bij ziekte van Crohn?
vooral diarree (bloed en slijm)
86
Symptomen aantasting van rectum bij ziekte van Crohn?
(valse) defaecatiedrang
87
Hoe gebeurd de diagnose van de ziekte van Crohn?
Medische beeldvorming
Endoscopie met biopsie
88
Verwikkelingen van ziekte van crohn?
Uitbreiding ontstekingsprocessen naar naburige organen (bv. blaas, vagina) en huid
Ontstaan fistels (zweren die tunnels vormen) en abcessen (peri-anaal)
Vorming littekenweefsel - stenose - darmobstructie
Malabsorptie (o.a. vit B12, foliumzuur, vit D, ijzer)
Verhoogde kans op coloncarcinoom
89
Behandeling ziekte van Crohn?
Medicamenteus
Soms heelkunde: als medicatie niet helpt maar het risico op recidief = hoog!!
90
Wat wordt er hier afgebeeld?
een peri-anale fistel
91
Welke medicatie wordt er toegedient voor een licht/matige vorm van ziekte van Crohn?
ontstekingsremmende geneesmiddelen
92
Welke medicatie wordt er toegedient voor een ernstige vorm van ziekte van Crohn?
onderhoudsbehandeling immunosuppressiva en een Behandeling met antistoffen tegen TNF (tumor necrose factor)
93
Welke medicatie wordt er toegedient voor een opstoot van ziekte van Crohn?
corticoïden/antibiotica
94
Wat is colitis ulcerosa?
Chronische ontstekingsziekte die het rectum aantast en die zich verder kan uitbreiden tot hogerop in de dikke darm
95
Symptomen verloop van colitis ulcerosa?
Sluipend begin met toenemende klachten
96
Symptomen van colitis ulcerosa bij aantasting van de colon?
vooral diarree (bloed en slijm)
97
Symptomen van colitis ulcerosa bij aantasting van de rectum?
(valse) defaecatiedrang
98
Algemene symptomen van colitis ulcerosa?
Ook koorts, vermagering, vermoeidheid, buikkrampen, …
In een aantal gevallen systemische symptomen zoals gewrichtsontstekingen en oogontstekingen
99
Diagnose van inflammatoire darmziekten?
Medische beeldvorming
Endoscopie met biopsie
100
Verwikkelingen van Colitis ulcerosa?
Darmperforaties
Verhoogde kans op coloncarcinoom
101
Behandeling van Colitis ulcerosa?
Medicamenteus
Soms heelkunde: als medicatie niet helpt maar het risico op recidief = hoog!!
102
Welke medicatie bij lichte vormen van colitis ulcerosa?
ontstekingsremmende geneesmiddelen
103
Welke medicatie bij ernstige vormen van colitis ulcerosa?
onderhoudsbehandeling en immunosuppressiva
104
Welke medicatie bij een opstoot van colitis ulcerosa?
corticoïden/antibiotica
105
Wat is het Malabsorptiesyndroom?
Geheel van symptomen te wijten aan stoornissen in vertering en/of opname van voedsel
106
Oorzaken van Malabsorptiesyndroom?
letselts thv slijmvlies dunne darm:
- Ziekte van Crohn
- Coeliakie (Gluten)
- Lactose intolerantie
- Chronische pancreatitis
en dergelijke
107
Symptomen van malabsorptie syndroom?
Vermagering
Groeistoornissen (kinderen)
Oedeem (malabsorptie eiwitten)
Diarree
Deficiëntiesymptomen (anemie)
108
Diagnose van Malabsorptiesyndroom?
Bloedonderzoek: opsporen tekorten (Fe, foliumzuur, vit B12, albumine, anemie)
Stoelgangonderzoek (gestegen vetgehalte)
109
Behandeling van malabsorptiesyndroom?
Oorzakelijk: bv geen lactose meer innemen bij lactose intolerantie
Aanvullen tekorten
110
Synoniem voor Coeliakie
glutenenteropathie
111
Wat is glutenenteropathie?
Chronische aandoening gekenmerkt door beschadiging van de dunne darmvlokken
112
Oorzaak van glutenenteropathie?
Intolerantie voor gluten
113
Typische symtomen van glutenenteropathie?
vermagering, vetdiarree, groeivertraging, apathie (niet reageren op omgeving)
114
Atypischesymtomen van glutenenteropathie?
vage buikklachten (opgeblazen gevoel, winderigheid), anemie, vermoeidheid …
115
Welke aandoening wordt afgebeeld?
glutenenteropathie
116
Bij wie komt glutenenteropathie vooral voor?
Blanke personen
Kinderen en volwassenen
117
Verwikkelingen van glutenenteropathie?
Kankerrisico verhoogd
Osteoporose door malabsorptie vitamine D en calcium
118
Diagnose van glutenenteropathie?
Bloedonderzoekn (antistoffen)
Biopsie van de dunne darm
119
Behandeling van glutenenteropathie?
Glutenvrij dieet (verdwijnen van de symtomen & minder kans op kanker en osteoporose)
120
Wat is Lactose-intolerantie?
onvermogen om melksuikers te verteren (en op te nemen)
121
Oorzaak van Lactose-intolerantie?
Te kort aan lactase (enzym dat melksuikers afbreekt tot galactose)
122
Symptomen van Lactose-intolerantie?
Diarree
Buikkrapen
Opgeblazen gevoel
Winderigheid
123
Wat verzoorzaakt de symtomen van Lactose-intolerantie?
De omzetting van melksuikers gebeurd door bacterieen, hun bijproducten zorgen voor de klachten
124
Diagnose van Lactose-intolerantie?
Proefperiode met lactose-arm dieet gedurende enkele weken
125
Behandeling van Lactose-intolerantie?
Lactose-arme voeding
126
Wat is Prikkelbare darm syndroom?
Geheel van klachten die verband houden met verstoorde motorische functie van dikke darm
127
oorzaak van prikkelbare darm syndroom?
Vermoedelijk zeer lokale immuunreactie in de darmwand op bepaalde voedingsmiddelen
128
Symptomen van prikkelbare darm syndroom?
Diarree
Constipatie
Kramppijnen thv buik
Opgezette buik
129
Diagnose prikkelbare darm syndroom?
Op basis van symptomen & uitsluiten van andere oorzaken
130
Behandeling van prikkelbare darm syndroom?
Voedingsadvies
eventueel spasmolytica
131
Wat is Appendicitis ?
ontsteking wand van wormvormig aanhangsel darm (appendix)
132
Oorzaak van Appendicitis ?
Afsluiting appendix, meestal door harde stoelgangsresten
133
Symptomen van Appendicitis?
Frequent gepaard gaand met misselijkheid en braken
Koorts
Pijn thv rechter onderbuik
Pijn neemt toe bij prikkeling van het peritoneum (buikvlies) en als de patiënt beweegt
134
Welke aandoening wordt hier afgebeeld?
blinde darm ontsteking
135
Diagnose van Appendicitis?
Symtomenbeeld en lichamelijk onderzoek (drukpijn, loslaatpijn, spierverzet)
Bloedonderzoek: verhoging leukocyten + CRP (ontstekingsparameter)
Beeldvorming (echo, CT-scan)
136
Verwikkelingen van Appendicitis?
Perforatie, leidend tot algemene peritonitis
137
Behandeling
Heelkundig verwijderen van appendix
138
Wat is Diverticulitis?
Ontsteking van het divertikel: zakvormige uitstulping, meestal gelokaliseerd thv sigmoïd
139
Oorzaak van Diverticulitis?
Ophoping ontlasting in divertikel
140
Symptomen van Diverticulitis?
Pijn thv de linker onderbuik
141
Welke ontsteking wordt hier afgebeeld?
Divertikel
142
Diagnose van diverticulitis?
Lichamelijk onderzoek (drukpijn, loslaatpijn, spierverzet)
Bloedonderzoek: verhoging leukocyten en ontstekingsparameters (CPR)
Beeldvorming
143
Verwikkelingen van diverticulitis?
Perforatie, leidend tot algemene peritonitis
144
Behandeling van diverticulitis?
Pijnstilling
Voedingsadvies (vezels eten, vochtinname)
Heelkunde bij perforatie
145
Voorkomen colorectaal carcinoom?
Bij vrouwen: 2de meest voorkomende kanker (na borstkanker)
Bij mannen: 3e meest voorkomende kanker (na prostaatkanker en longkanker)
Meestal optreden na 50j
146
Wat is colorectaal carcinoom?
darmkanker
147
Oorzaken van colorectaal carcinoom?
Voeding: rood vlees
Meeste darmkankers ontwikkelen zich vanuit een darmpoliep (slijmvliestumor) = premaligne gezwel
Erfelijkheid (bv. familiale darmpolypose)
Verhoogde kans bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
148
Symptomen van colorectaal carcinoom?
Bloedverlies via stoelgang (rood niet verteert) - anemie - bleke kleur (gelaat)
Verandering in stoelgangspatroon
Buikpijn
Valse stoelgangdrang
149
Diagnose van colorectaal carcinoom?
endoscopie + biopsie
Beeldvorming
Bloedonderzoek (CEA = tumormerker)
150
Behandeling van colorectaal carcinoom?
Heelkunde (soms + chemotherapie en/of radiotherapie)
Chemotherapie in geval van gemetastaseerde colorectale kanker
151
Opvolging van colorectaal carcinoom?
Dosering in het bloed van CEA (tumormerker)
152
Vroegtijdige opsporing van colorectaal carcinoom?
iFOB-test (immunochemische faecaal occult bloedtest)
153
Wat zijn Hemorroïden?
Aambeien / speen
Abnormale uitzetting van de venen thv het anaal kanaal
154
Oorzaak van Hemorroïden?
Erfelijke voorbeschiktheid
Hard persen bij constipatie
Zittend leven, gebrek aan lichaamsbeweging
Zwangerschap
155
Waarom meer kans op aambeien bij de zwangerschap?
er wordt druk gezet op de venen, trage vertering met meer kans op constipatie
156
Symptomen van Hemorroïden?
Rood bloed op oppervlak van de stoelgang
Drukkend gevoel thv anus
Jeuk thv anus
157
Diagnose van Hemorroïden?
Inspectie anus, voelen bij inwendige aambei
158
Wat wordt er afgebeeld?
Aambeien
159
Hoe gebeurd de behandeling van Hemorroïden?
Vezelrijke voeding, veel drinken, voldoende lichaamsbeweging
Ijs/zitbad met koud water
Medicamenteus (bv. Zalf)
Sclerotherapie
Soms heelkunde
160
Waar is de lever gelocaliseerd?
rechts vanboven in de buik
161
Wat is icterus?
Het is een symtoom, geen ziekte (geelzucht)
162
Wat veroorzaakt geelzucht?
te hoog gehalte aan bilirubine in bloedbaan en weefsels (afbraak product van hemoglobine, normaal gezien wordt geconjugeerd billirubine afgevoerd via de urine)
163
Oorzaken van icterus?
Hemolytische icterus
Hepatische icterus
afsluitingsicterus
164
Wat is hemolytische icterus?
overaanbod bilirubine tgv overmatige afbraak van rode bloedcellen (hemolyse)
165
Wat is hepatische icterus?
onvoldoende verwerking van bilirubine tgv beschadigde levercellen
verminderde opname van bilirubine in de levercellen
gestoorde conjugatie van bilirubine binnen de levercellen
166
Wat is afsluitings icterus?
overloop van bilirubine naar het bloed tgv obstructie galafvloei naar de darm (bv. pancreaskopkanker, galweglithiase)
167
Symptomen van icterus?
Geelverkleuring van het oogwit en de huid
Wijzigingen in kleur van stoelgang en urine, bv. stopverfontlasting bij obstructie van galafvloei
168
Diagnose van icterus?
Inspectie (oogsclerae)
Bloedonderzoek: gestegen bilirubinespiegel
169
Welke billiburine spiegels en waarom worden getest bij ucterus?
geconjugeerd billurubine: testen of de billirubine goed wordt omgezet
billirubine; kijken of er overmatige afbraak van RBC is
170
Wat wordt er afgebeeld?
Icterus
171
Behandeling van ucterus?
Oorzakelijk
Fysiologische icterus van de pasgeborene: onvoldoende werking conjugatie-enzym, behandeling met lichttherapie (UV)
172
Uit welke fasen bestaat chronische hepatitis?
prodormale fase
Icterische fase
Regressieve fase
173
Wat zijn de symptomen van de prodormale fase van virale hepatitis?
hoofdpijn, zwartegevoel, gewrichtspijn, verminderde eetlust, misselijkheid, braken, koorts, grieperig gevoel
174
Wat zijn de symptomen van de icterische fase van virale hepatitis?
Progressieve toename icterus -> geelzucht (maximum na 1w)
175
Wat zijn de symptomen van de regressieve fase van virale hepatitis?
afname icterus, moeheid en zwakte kunnen soms maanden aanhouden
176
Hoe gebeurd de diagnose van virale hepatitis?
Bloedonderzoek
Gestegen levertesten (ALAT, ASAT)
Gestegen bilirubine
Virusserologie bij virale hepatitis
177
Wat houdt fulminante virale hepatitis in?
Necrose van de levercellen
Leverinsufficiëntie hepatisch coma en dood
178
Wat houdt Chronische asymptomatische dragers van virale hepatitis in?
Geen klachten, kunnen wel doorgeven
179
Wat houdt Chronische persisterende hepatitis bij virale hepatitis in?
Vermoeidheid, vage
bovenbuikklachten
Vaak genezing na 2-4 j
Soms chronische actieve hepatitis
180
Wat houft chronische actieve hepatitits in bij virale hepatitis?
Voortschrijdende aantasting leverfunctie
levercirrose tot leverkanker
181
Voor welke vormen van hepatitis zijn er vaccinaties?
HAV en HBV
182
Met welk doel vaccineren we tegen virale hepatitis?
Preventie ziekte en sterfte
Minder chronisch leverlijden en leverkanker
183
Wat is levercirrose?
Onomkeerbare leverziekte waarbij tgv chronische ontstekingsreacties levercellen verloren gaan en vervangen worden door niet-functioneel littekenweefsel.
Dit littekenweefsel veroorzaakt op termijn schrompeling en verharding van de lever.
184
Wat zijn de oorzaken die lijden tot levercirrose?
Chronisch alcoholmisbruik
Chronische HBV en HCV
185
wat wordt er afgebeeld?
Levercirrose
186
Wat zijn de symptomen van levercirrose?
Eerste jaren asymptomatisch
Symptomen zijn te wijten aan chronische leverinsufficiëntie:
Icterus
Verminderde aanmaak albumine
(daling COD en oedeem)
Verhoogde bloedingsneiging tgv verminderde aanmaak stollingsfactoren
Verminderde ontgiftiging ammoniak (geen omzetting tot ureum, gestegen ammoniakgehalte in het bloed met neurologische symptomen zoals desoriëntatie, verwardheid, gedaald bewustzijn, …)
Ascites door portale hypertensie
187
Diagnose van levercirrose?
Beeldvorming (bv. echografie)
Bloedonderzoek:
Gestoorde levertesten
Daling albuminespiegel
Gestoorde stollingstesten
Anemie
Gestegen ammoniakspiegel
Leverbiopsie
188
Verwikkelingen van levercirrose?
Verhoogde kans op hepatocellulair carcinoom
Gedaald bewustzijn en coma (hepatisch coma) als gevolg van ammoniak
189
Behandeling levercirrose?
Geen specifieke behandeling, eventueel transplantatie vd lever
190
Wat is leversteatose?
Vervetting van de lever
191
Oorzaken van leversteatose?
Alcohol
Niet-alcoholisch:
Diabetes
Geneesmiddelen
overgewicht
192
Diagnose van leversteatose?
Echografie en bloedonderzoek
193
Wat is Hepatocellulair carcinoom?
Leverkanker, 1-2% van de kankers waarvan vaak een uitzaaing
194
Wat zijn de oorzaken van Hepatocellulair carcinoom?
Alcohol
Chronische HBC en HCV
Levercirrose als tussenstadium
195
Wat zijn de symtomen van Hepatocellulair carcinoom?
Pijn thv rechter onderbuik
Icterus
Ascites
Laattijdig -> slechte prognose
196
He gebeurd de diagnose van Hepatocellulair carcinoom?
Beeldvorming
Bloedonderzoek
Leverbiopsie
Tumormerker AFP stijging
197
Opvolging van Hepatocellulair carcinoom?
Tumormerker AFP in de gaten houden
198
Behandeling van Hepatocellulair carcinoom?
Curatief: stuk lever weghalen, transplantatie, alblatie met injectie in de tumor
199
Wat is Cholecystolithiase?
Stenen in de galblaas (meestal cholestrol stenen)
200
Oorzaken die lijden tot Cholecystolithiase?
Onevenwichtige samenstelling van de gal
201
Benoem 1 en 2
1. Cholecystolithiase
2. Choledocholithiase
202
Wat zijn de symtomen van Cholecystolithiase?
Ongeveer de helft heeft geen symptomen
Galsteenkoliek (plotse pijnaanval door galsteen in de galweg)
203
DIagnose van Cholecystolithiase?
Beeldvorming: echo / MRI
204
Verwikkelingen van Cholecystolithiase?
Choledocholithase (acute gasteenkoliek)
Acute cholecystitis
Acute pancreatitis
205
Behandeling voor Cholecystolithiase?
Heelkundige verwijdering galblaas indien verwikkelingen (wegens grote risico op herval)
Endoscopisch verwijderen igv choledocholithiase
Evt. vergruizen en verwijderen gastenen in de galblaas (bij grote stenen)
206
Wat is Choledocholithiase?
Stenen in de ductus choledocus (galweg)
207
Oorzaak van Choledocholithiase?
Verplaatsing van de steen uit de galblaas
208
Symptomen van Choledocholithiase?
Acute galsteenkoliek:
- Zeer hevige en aanvalsgewijze pijn thv rechter onderbuik, uitstralend naar rug
- Bewegingsdrang
- Misselijkheid / braken
Icterus
209
Diagnose Choledocholithiase?
Gebaseerd op symptomen
Beeldvorming
210
Behandeling van Choledocholithiase?
Pijnstilling, evtl endoscopisch verwijdering van de galsteen
Heelkundige verwijdering galblaas
211
Wat is Acute cholecystitis?
acute ontsteking van galblaaswand
212
Oorzaak van Acute cholecystitis?
Meestal: galsteen in galblaasafvoergang (met gevolg opklimmen van bacteriën uit de darm)
Prikkeling galblaaswand door galstenen
213
Wat wordt er afgebeeld?
Acute cholecystitis
214
Symptomen van Acute cholecystitis?
Continue pijn thv rechter onderbuik
Koorts
Misselijkheid, braken
215
Diagnose Acute cholecystitis?
Beeldvorming: echografie
Bloedonderzoek: verhoging leukocyten en ontstekingsparameters (CRP)
Verhoogde bezinksnelheid rbc
216
Verwikkelingen van Acute cholecystitis?
Perforantie van galblaas leidend tot algemeen peritonitis
Sepsis
217
Behandeling voor Acute cholecystitis?
Pijstilling
Antibiotica
Heelkundig verwijderen vd galblaas
218
Wat is acute pancreatitis?
Ontsteking van de alvleesklier
219
Oorzaken lijdend tot acute pancreatitis?
Ingeklemde galsteen
Alcohol
220
Symptomen van acute pancreatitis?
Hevige en continue buikpijn
Misselijk, braken
Koorts
221
Diagnose van acute pancreatitis?
Bloedonderzoek: gestegen lipase en amylase
Beeldvorming: echo en CT-scan
24u urine onderzoek (hyperamylasurie)
222
Behandeling van acute pancreatitis?
Pijnstilling
Intraveneuze toedinging vocht en voeding
choledocholithiase: endoscopisch verwijderen galstenen
223
Prognose van acute pancreatitis?
Milde vorm: goede prognose
Ernstige vorm: necrose en bloedingen in de pancreas, hoge sterfte
224
wat is chronische pancreatitis?
Onomkeerbare aandoening van de pancreas waarbij tgv een chronische ontstekingsreactie pancreasweefsel verloren gaat.
225
Oorzaken die lijden tot chronische pancreatitis?
Meestal chronisch alcoholgebruik
226
Symptomen van chronische pancreatitis?
Buikpijn:
In beginstadium: zich herhalende acute pijnaanvallen
Later: meer chronische pijn
Tgv chronische pancreasinsufficiëntie:
Malabsorptie (vermagering, diarree)
Diabetes
Misselijkheid en braken Vermagering
227
diagnose van Chronische pancreatitis?
Beeldvorming
Bloedonderzoek: Gestegen lipase en amylase, hyperglycemie
Amylasurie
Meten vetexcretie in 24u feacescollectie
228
Behandelingen voor chronische pancreatitis?
Alcoholstop
Pijnbestrijding
Panceasenzymen
Insuline (igv diabetes)
Vetbeperking
Heelkunde
229
Wat is Pancreascarcinoom?
Alvleeskleir kanker, vaak thv de kop
230
Oorzaak Pancreascarcinoom?
?
231
Symptomen van Pancreascarcinoom?
Pijn thv bovenbuik
Vermagering
Malabsorptie
Minder eetlust
Icterus bij lokalisatie thv kop
Vaak lattijdig opgespoord
232
Diagnose van Pancreascarcinoom?
Beeldvorming (CT scan)
Biopsie
Gestegen bezinksnelheid rbc
Soms gestegen lipase
Tumormerker CA 19-9
233
Behandeling Pancreascarcinoom?
Heelkunde is de enige optie voor genezing
Bij de meerderheid: geen curatieve behandeling mogelijk
Radiotherapie & Chemotherapie
234
Opvolging van pancreascarcinoom?
Tumormerker CA 19-9 in de gaten houden
235
Prognose van pancreascarcinoom?
Slecht: 5% vd patienten overleven langer dan 5j
