H3: Het ademhalingsstelsel Flashcards
(141 cards)
1
Q
Wat is astma?
A
Chronische inflammatie van het slijmvlies van de luchtwegen, gekenmerkt door vernauwing van de kleinere luchtwegen (wisselend en omkeerbaar)
Er is sprake van bronchiale hyperreactiviteit met zwelling ademhalingsslijmvlies en samentrekking gladde spieren rond luchtwegen als gevolg
Overdreven productie slijm
2
Q
Wat wordt hier afgebeeld?
A
Astma
3
Q
Bij wie en hoe vaak komt astma voor?
A
Op alle leeftijden, maar in de meeste gevalen voor het 5de levensjaar
De ziekte komt vaker voor, onder andere door betere diagnose stelling
4
Q
Aspecifieke uitlokkende factoren van astma?
A
Luchtverontreiniger
Roken
Mist
Vochtigheid
Koude lucht
Sporten
Virale luchtweginfectie
5
Q
Specifieke uitlokkende factoren van astma?
A
Pollen
Aspirine
Huisstofmijt
Voedingsstoffen
Huidschilfers of haar van dieren
6
Q
Wat zijn de symptomen van astma?
A
Hoesten
Piepen bij uitademen
Kortademingheid
Opstoten + symptoomvrije periodes
Lijk vaak op een terugkerende luchtweginfectie bij kleine kinderen
7
Q
Welke 3 vormen asmta zijn er?
A
Mild
Matig
Ernstig
8
Q
Hoe wordt de diagnose astma gemaakt?
A
Longfunctietesten
ESW is gedaald
Huidtesten:
Aantonen van allergie
Bloedonderzoek:
Soecifieke IgE bepaling
9
Q
Wat is een ESW?
A
1 seconde ademen: volledige longcapaciteit inademen, en zo hard mogelijk uitademen (analyse gedurende de eerste seconde)
1 seconde waarde
10
Q
Wat wordt hier afgebeeld en waarvoor wordt het gebruikt?
A
Spirometer: diagnose stellen van onder andere astma
11
Q
Behandeling van astma
A
- Inhalatie van bronchodilatoren / luchtwegverwijdende geneesmiddelen
- Corticosteroïden
Bij combinatie van de twee: eerst bronchodilator en 5-10 minuten later corticosteroïde
Indien klachten hiermee niet voldoende onder controle?
Bijgeven van theofylline (Nauwe therapeutisch/toxische marge,regelmatige bepaling plasmaspiegels)
12
Q
Welke soorten puffers bestaan er?
A
Met of zonder voorzetkamer en aerosol
Voorzetkamer: vaak gebruikt voor kinderen om de inhalatie te vergemakkelijken
Aerosol: gebruikt voor zeer kleine kinderen die een onvoldoende ontwikkelde hand/mond coördinatie hebben
13
Q
Wat wordt hier afgebeeld?
A
verslechterde longblaasjes bij COPD
14
Q
Wat is COPD
A
Het is een chronische aandoening van de luchtwegen en de longen en wordt gekenmerkt door:
- Ontsteking van de kleine luchtwegen (bronchitis) het is een aanhoudende en nauwelijks omkeerbare vernauwing van de kleine luchtwegen
- Verlies van elasticiteit van de longen (longemfyseem), het is een progressieve vernietiging van de wanden van de alveolen waardoor alveolen groter worden en gasuitwisselingsoppervlakte daalt.
COPD leidt op termijn naar chronische respiratoire insufficiëntie.
15
Q
Waarvoor staat de afkorting COPD?
A
chronic obstructive pulminary disease
16
Q
Waarvoor is COPD een overkoepelende term?
A
Chronische bronchitis
Veroorzaakt door een beschadiging aan bronchusepitheel, wat lijdt tot een ontsteking met op zijn beurt een vernauwing en productie van slijm
Longemfyseem
Wanden van de longblaasjes worden progressief vernietigd, gasuitwisselingsoppervlakte daalt (tussen O2 en CO2)
17
Q
Bij wie komt COPD vooral voor?
A
40-45 jaar, vaak rokers
18
Q
Oorzaken voor de ontwikkeling van COPD?
A
Herhaaldelijk inademen van toxische partikels/gassen:
- Roken
- Beroepsomstandigheden
- Luchtvervuiling
Genetische factor
19
Q
Hoe verlopen de symtomen van COPD in het begin?
A
Asymptomatisch, de longfunctie neemt af zonder symptomen
20
Q
Hoe verlopen de symptomen van COPD in latere stadia?
A
Chronisch hoesten
Sputum productie
Progressieve kortademigheid
Verhoogde kans op luchweginf.
uitgelokt door pathogenen of omgevingsfactoren
21
Q
Wat zijn de gevolgen van COPD?
A
Mindere levenskwaliteit
Daling levensverwachting
Respiratoire invaliditeit
22
Q
Hoe wordt de diagnose COPD gesteld?
A
Longfunctietesten (spirometrie) ESW is gedaald
FVC (forced vital capacity)
ESW/FVC lager dan 70%
Zuurstofspanning bepalen via bloedasanalyse, deze is gedaald
23
Q
Behandeling voor COPD
A
Rookstop
Inhalatie bronchodilatoren Corticosteroïden
Chronische O2 toediening
Longrevalidatie
24
Q
Wat is de prognose van COPD
A
Langzame, progressieve evolutie met opstoten
Leidt tot daling van levensverwachting
Wereldwijd belangrijke doodsoorzaak
25
Wat is bronchuscarcinoom?
Longkanker
26
Oorzaken bronchuscarcinoom?
Roken en asbestvezel
mannen vaker longcarcinoom want ze roken en werken in de bouw statistisch vaker
27
Welke types bronchuscarcinoom bestaan er
Niet-kleincellig carcinoom (85%)
Kleincellig carcinoom (15%)
28
Wat zijn de symtomen van long kanker tgv lokale uitbereiding tumor in de thorax?
Aanslepende hoest
Bloedsporen in sputum
Terugkerende luchtweginfecties
Piepende ademhaling Kortademigheid
Pijn in de borststreek
29
Wat zijn de symtomen van long kanker tgv metastase?
Botpijn
Hoofdpijn
Epilepsie
30
Wat zijn aspecifieke symptomen van long kanker?
Moeheid
Vermagering
31
Hoe gebeurd de diagnose van bronchus carcinoom?
Beeldvorming
Bronchoscopie met afname biopt
Bloedonderzoek:
Gestegen bezinksnelheid
Leukocytose
Tumormerker NSE (neuro specifiek enolase voor kleincellig carcinoom)
32
Behandeling voor bronchuscarcinoom
Curatoef of palliatief
Heelkundig
Radiotherapie
Chemotherapie
Immunotherapie
33
Prognose longkanker?
Slecht, vaak laattijdige opsporing
Afhankelijk van type en stadia
34
wat is longembolie?
een embool zorgt voor een plotse afsluiting van:
- de longslagader
(massaal longembool)
- één van zijn grotere of kleinere zijtakken (klassiek longembool)
35
Oorzaak van long embolie?
Trombose (meestal DVT)
36
Symptomen van een longembolie?
Afhankelijk grootte vh embool
- massaal longembool: meestal dodelijk
- klassiek longembool: plotse pijn in de zij of op de borst, met plotse kortademigheid
37
Diagnose stellen van longembolie?
Gestegen D-dimeren in bloedonderzoek
Beeldvorming
38
Behandeling longembolie?
Anticoagulantia gedurende meerdere maanden (voorkomen nieuw embool)
Regelmatige controle van de stolling dmv bloedonderzoek
(INR tussen 2 en 3)
39
Wat is INR tussen 2 en 3?
International normalized ratio
2 of 3x zo lang erover doen om het bloed te laten stollen
40
Prognose van longembolie
Het is een veel voorkomende doodsoorzaak
41
Wat is pleuritis?
Ontsteking van het longvlies
42
Wat zijn de oorzaken die tot pleuritis kunnen leiden?
Infectie:
- Viraal
- Bacterieel (bv. uitbreiding pneumonie)
Tumorgroei in de pleura
Doorgroei longkanker
Pleurakanker tgv blootstelling aan asbest (mesothelioom)
43
Welke 2 soorten pleuritis zijn er en wat zijn de symptomen?
Pijn in de zij, ademhalingsgebonden (droge pleuritis)
Dyspnoe/ Kortademigheid (natte pleuritis)
44
Hoe gebeurd de diagnose van pleuritis?
Beeldvorming
Pleurapunctie
- onderzoek pleuravocht
- etter, bloed, maligne cellen, ...?
Pleurabiopt
45
Behandeling pleuritis
Pijnstilling
Antibiotica bij bacteriële pleuritis
Radiotherapie en chemotherapie bij kanker
Evacuerende pleurapunctie bij uitgebreide vochtstorting
46
Wat wordt hier afgebeeld?
Pleuritis
47
Hoe kunnen luchtweginfecties overgedragen worden?
Overdacht: via druppels
- in de lucht (aerosol)
- aan de handen
- op aangeraakte voorwerpen
48
In welke twee groepen kunnen luchtweginfecties verdeeld worden?
Onderste en bovenste luchtweginfecties
49
Wat zijn alle luchtweginfecties?
Infectieuze rhinitis
Acute sinusitis
Acute faryngitis
Mononucleosis infectiosa
Acute otitis media
Acute laryngitis
Acute bronchitis
Acute bronchiolitis
Acute pneumonie
Influenza
Covid-19
Tuberculose
50
Wat is infectieuze rhinitis?
Infectie van het neusslijmvlies
51
Wat is de verwekker van infectieuze rhinitis?
Viraal - rhinovirus
52
Symptomen infectieuze rhinitis?
Neusloop
Neusverstopping
Hoofdpijn
Niezen
Prikkelend gevoel in neus
Geen tot lichte koorts
53
Behandeling infectieuze rhinitis?
Geen behandeling nodig
Stopt spontaan na 7-10dagen
Soms symptomatische bestrijding door bv neusspray
54
Geef de wetenschappelijke naam voor middenoor ontsteking
acute otitis media
55
Geef de wetenschappelijke naam voor griep
Influenza
56
Geef de wetenschappelijke naam voor klierkoorts
mononucleosis infectiosa
57
Geef de wetenschappelijke naam voor een verkoudheid
infectieuze rhinitis
58
Geef de wetenschappelijke naam voor longontsteking
acute pneumonie
59
Wat is acute sinusitis
Infectie van het slijmvlies van de neusbijholten (sinus)
60
Wat is de verwekker van acute sinusitis
bijholte-ontsteking vaak met infectieuze rhinitis
61
Symptomen acute sinusitis
Klachten gelijkaardig met die van infectieuze rhinitis
een of meerdere van de onderstaande klachten:
- druk/pijn bovenkaak
- druk/pijn gezicht
- druk/pijn voorhoofd
- pijn bovenste tanden
- minder ruiken
- dikke wang
- koorts (38°C of hoger)
- kauwen of bukken maakt de pijn erger
62
behandeling acute sinusitis
pijnstilling
neussprays en/of zoutspoeling
geen antibiotica
63
Diagnose van acute sinusitis
druk en kloppijn thv sinus
Beeldvorming
Afname intranasaal monster
64
Wat is acute faryngitis
Infectie van de keelwand
65
wat is faryngotonsillitis
infectie van een/beide keelamandelen
66
verwekker van acute faryngitis / faryngotonsillitis
meer viraal dan bacterieel
67
Symptomen van Acute faryngitis / faryngotonsillitis
keelpijn
(toename bij slikken)
Gezwollen halslymfeklieren
Algemeen onwel zijn
Soms oorpijn of koorts
68
Diagnose van Acute faryngitis / faryngotonsillitis
inspectie keel
keeluitstrijkje
69
Behandeling Acute faryngitis / faryngotonsillitis
pijnstilling
keelpastilles
antibiotica enkel bij (risico) op complicaties
70
Wat wordt er afgebeeld?
faryngotonsillitis
71
Wat wordt er afgebeeld?
Acute faryngitis
72
wat is Mononucleosis infectiosa
klierkoorts
73
wat is de verwekker van Mononucleosis infectiosa
Epstein-Barr-virus (EBV)
74
Hoe wordt EBV overgrdragen?
via oraal contact en speeksel, vandaar de naam kissing disease
75
Welke leeftijdsgroep wordt getroffen door EBV?
15-25j
76
Wat zijn de symptomen van Mononucleosis infectiosa?
Typisch: keelpijn, koorts, gezwollen halslymfeklieren
Herstelperiode weken – maanden (moeheid!)
Asymptomatisch of minder typisch verloop
77
Hoe wordt Mononucleosis infectiosa aangetoont in bloedonderzoek?
Gestegen wbc (lymfocyten)
Positieve Paul-Bunnel reactie
Antilichamen tegen EBV
Verstoorde levertesten (90% vd patiënten
78
Hoe werkt de Paul-Bunnel reactie?
het serum van de klierkoorts patient agglutineerd met de RBC van schapen bij een positief resultaat voor Mononucleosis infectiosa
79
Behandeling van Mononucleosis infectiosa
koortswerende middelen
antibiotica bij bijbesmetting
80
wat is Acute otitis media
middenoorontsteking: infectie van het slijmvlies van het middenoor + vorming van etter
81
verwekker van Acute otitis media
bacterieel, soms viraal
verwikkeling na verkoudheid
82
symptomen van Acute otitis media
hevige oorpijn
koorts
ook braken en minder eetlust bij kleine kinderen
83
hoe vaak komt Acute otitis media voor, en bij welke leeftijdsgroep
zeer frequent bij kinderen (onder de 2j)
84
diagnose van Acute otitis media
otoscopie (kijken naar het oor)
85
behandeling van Acute otitis media
pijnstilling
eventueel AB
86
wanneer ontstaat er een loopoor bij Acute otitis media?
druk op het trommelvlies dat lijdt tot een scheur, etter en vocht komt vrij
87
waarom krijgen kidneren sneller Acute otitis media?
bij kinderen ligt de buis van Eustachius veel horizontaler, wat lijdt tot een makkelijkere ontwikkling van een oorontsteking
88
Wat is Acute laryngitis
infectie van het slijmvlies van het strottenhoofd
89
verwekker Acute laryngitis
meestal viraal
90
Symptomen van Acute laryngitis
heesheid
ademhalingsmoeilijkheden
91
behandeling van Acute laryngitis
stemrust
92
wat wordt hier voorgesteld?
Acute laryngitis
93
wat is Acute bronchitis
infectie van het slijmvlies van de bronchiën
94
Verwekker van Acute bronchitis
meestal viraal
95
symptomen van Acute bronchitis
hoest (al dan niet productief)
soms koorts
voorbijgaande bronchiale hyperactiviteit
96
welke soorten hoest zijn er, beschrijf
productief: met slijm
droog: zonder slijm
productieve hoest mag niet met geneesmiddelen tegengehouden worden, het slijm moet uit het lichaam kunnen komen
97
Verwikkelingen van Acute bronchitis
Bacteriële surinfectie (met mogelijke uitbreiding naar longweefsel)
COPD-patiënten zijn een risicogroep voor bacteriële surinfectie
98
Behandeling Acute bronchitis
Antibiotica indien bacteriële surinfectie
99
wat is Acute bronchiolitis
infectie van het slijmvlies van de bronchiolen
100
verwekker van Acute bronchiolitis
meestal viraal - RSV
respiratoir syncitieel virus
101
hoe gaat het respiratoir syncitieel virus ten werk?
Na vermenigvuldiging t.h.v. cellen in bovenste luchtwegen, nestelen de RS virussen zich in de bronchioli waar ze verder worden vermenigvuldigd
102
wat veroorzaakt het respiratoir syncitieel virus?
ontsteking v.h. slijmvlies vd bronchiolen
oedeem en vernauwing vd bronchiolen (vermindede zuurstof opname)
103
voorkomen van RSV?
herfst, winter en begin vd lente
gevaarlijk jonger dan 2j en ouder dan 65j
andere leeftijden: symptomen van verkoudheid
104
diagnose van Acute bronchiolitis
uitstrijkje van de neus (en keel)
105
met welke infectie is Acute bronchiolitis te vergelijken?
SARS-CoV-2
106
Welke twee bescherming mogelijkheden zijn er tegen RSV?
vaccinatie van de moeder tijdens zwangerschap, inspuiten van antistoffen zelf
na de geboorte via immunisatie
107
symptomen van Acute bronchiolitis
begin:
waterige loopneus, hoest, koorts
later:
piepen, versnelde ademhaling
108
verwikkelingen van Acute bronchiolitis
ernstige vormen komen vooral voor bij kinderen jonger dan 2j
109
behandeling van Acute bronchiolitis
Aerosol met bronchodilatoren
Kinesitherapie
Ziekenhuisopname (bij ademhalingsmoeilijkheden)
110
Wat is Acute pneumonie
Infectie van het longweefsel (longontsteking)
111
Verwekkers van Acute pneumonie
Virussen
Bacteriën (oa pneumokok)
Soms schimmels/parasieten
112
Wat wordt er afgebeeld?
acute pneumonie (alveolen)
113
Symptomen van Acute pneumonie
Koorts
Hoest, soms me etterige sputa
Thoracale pijn
Gestegen ademhalingsritme
Verslechtering algemene toestand
Pneumokokkenpneumonie is de meest gevaarlijke longinfectie met een dodelijke afloop
114
Diagnose van Acute pneumonie
Longauscultatie Beeldvorming
Bloedonderzoek:
- Leukocytose
- Gestegen CRP
(acute fase eiwit bij infectie)
Sputumcultuur
115
Verwikkelingen van Acute pneumonie
pleuritis en sepsis (overdreven reactie van het immuunsysteem )
116
Behandeling van acute pneumonie?
AB indien bacterieel
Aerosol therapie
Evt zuurstoftherapie
117
Preventie van acute pneumonie?
pneumokokken vaccin
118
wat is Influenza
acute lage luchtweginfectie veroorzaakt door het influenzavirus
119
Verwekker van Influenza
Influenza type A
2 subtypes: H3N2 en H1N1
120
Welke vormen van influenza zijn minder pathogeen
type B en type C omwille van natuurlijke immuniteit
121
Symptomen van Influenza
Koorts en hoofdpijn
Moeheid
Spierpijn
Hoest
Verstopte neus
Keelpijn
Rillingen
Levensbedreigend voor risicopatiënten
122
Behandeling van Influenza
Pijn of koortswerende geneesmiddelen
123
verwikkelingen van Influenza virussen
Pneumonie
- door Influenza virus
- door bacteriele surinfectie
124
Diagnose Influenza
Keel/neusuitstrijkje
125
Preventie van Influenza
vaccinatie, samenstelling wordt jaarlijks aangepast obv virusstammen die wereldwijd het vaakste voorkomen
immunisatie start na 2w en bereikt piek na 2m, daalt na 6m
126
Wat is covid?
acute luchtweginfectie veroorzaakt door het coronavirus
127
Verwekker van covid
Coronavirus (SARS-CoV-2)
dominate variant verandert regelmatig
128
Symptomen van covid
Koorts
Hoesten
Moeilijk of snel ademen
Minder goed ruiken
Verkoudheid
Keelpijn
Minder goed proeven
Niezen
...
129
Behandleing van covid
Pijnstilling
130
Verwikkelingen van covid
- Langdurig verlies van ruik/smaak
- Huiduitslag
- Longontsteking
- Verergering van bestaande aandoeningen
- Nierfalen
-Acute ademnoodsyndroom
- Cardiovasculaire problemen
(o.a. DVT, AMI)
- Overreactie van het immuunsysteem
- Bloedklonters
131
Diagnose covid
neusuitstrijkje (zelftest/PCR)
Serologie
beeldvorming (CT thorax)
132
Preventie van covid
vaccinatie, jaarlijks aangepast aan circulerende variant
kinderen vanaf 6m en volwassenen in het najaar
133
Wat is Tuberculose (TBC)?
Besmettelijke ziekte, tast meestal de longen aan maar kan elk ander orgaan aantasten. Infectie ofwel direct aansluitend op besmetting ofwel vele jaren later
134
Verwekker van Tuberculose (TBC)
Mycobacterium tuberculosis
(syn = bacil van Koch)
Mycobacterium bovis
Mycobacterium africanum
…
AEROBE MYCOBACTERIËN
135
Overdrachtswijze van Tuberculose
via het ademhalingsstelsel, door het inademen van aerosol voortgebracht door mensen met open of actieve TBC.
door hoesten/niezen van mensen met tuberkelbacillen in sputum
Infecties via spijsverteringsstelsel enkel bij grote hoeveelheden tuberkelbacteriën
(bv. melk van tuberculeuze koeien)
Via de huid: bv. via prik met besmette naald
136
Symptomen van Tuberculose
primaire infectie na 1ste contact:
vorming tuberkel in longweefsel, verspreiding naar de lymfewegen naar de lymfeklieren in omgeving van de long
als de natuurlijke afweer de infectie kan onderdrukken verspreidt deze zich niet verder. Het virus gaat in rusttoestand en er ontstaat een inactieve/latente longtuberculose
137
symptomen van Tuberculose
actieve/open tuberulose:
- vermoeidheid
- vermagering
- nachtelijk zweten
- hoesten
- hemoptoe
aantasting andere organe,
- latent
- opflakkering bij weerstand minder
138
Diagnose van Tuberculose
Beeldvorming (RX thorax)
Tuberculinehuidtest
Sputumonderzoek (bacillen van Koch)
139
Leg de tuberculinehuistest uit
intradermale inspuiting van tuberculine-eiwit
- Aflezen na 72 uur
Positief: rode, harde verhevenheid met diameter ≥18mm.
Negatief: geen reactie of verhevenheid <5mm
Twijfelachtig: test herhalen na 2 maanden
140
Wat wordt hier afgebeeld?
tuberculine huidtest
141
Behandeling van Tuberculose
Tuberculostatica (antibiotica) gedurende 6-12 maanden met meerdere tuberculostatica
Verspreiding ziekte voorkomen:
- Vroegtijdige herkenning
- Isolatie tot patiënt niet meer hoest ( < 2weken)
