H8 letsels van het ruggenmerg(dwarslaesie) Flashcards
(36 cards)
oorzaak dwarslaesie
gevolg van een onderbreking van continuïteit in het ruggenmerg met geheel of gedeeltelijk functie verlies. Verlammingsverschijnselen zijn een gevolg van de onderbreking van motorische banen, maar er kunnen ook sensibele en autonome functiestoornissen zijn.
hoogte categorieën dwarslaesie
- Dwarslaesie ter hoogte van; C4 of hoger
- Dwarslaesie ter hoogte van; C5 t/m C8
- Dwarslaesie ter hoogte van; Th1 t/m Th6
- Dwarslaesie ter hoogte van; Th7 t/m L3
- Conus-caudaletsel
wanneer is er sprake van een hoge dwarslaesie?
een dwarslaesie ter hoogte van C8 of hoger
vanaf welke hoogte is een dwarslaesie niet meer levensvatbaar?
een complete dwarslaesie ter hoogte van C4 of hoger is niet levensvatbaar zonder kunstmatig beademing.
welke dwarslaesie hoogte heeft een geringe ademhaling en waarom?
Th5 t/m C5 heeft geringe ademhaling, de kans is groot dat zij aan de beademing moeten. Hun middenrif en intercostale spieren(hulpademhalingsspieren) zijn namelijk verlamd.
verlamming alle extremiteiten
tetraparese
vanaf welke hoogte is er sprake van een midthoracale dwarslaesie?
Th8 en lager. Er is dan sprake van paraparese
vanaf waar is er sprake van een lage dwarslaesie
L1 of lager
verlamming op T5-Th8 geeft geringe verlamming van de intercostale spieren, wat is het gevolg?
ophoesten is niet meer mogelijk
contusio medullae posterior
vluchtige parese waarbij paresthesieën op de voorgrond staan.
(kneuzing medulla achterkant….logisch want de sensibele neuronen liggen in de achterhoorns)
paresthesieën
tintelingen in de ledenmaten door druk op een zenuw
waarom check je gelijk of het een stabiele of instabiele fractuur is?
omdat een instabiele fractuur door abnormale bewegelijkheid risico heeft op verder beschadiging.
5 verschillende soorten dwarslaesies
- Complete dwarslaesie
- Incomplete dwarslaesie -> behoudt sensibiliteit
- Central-cordletsel-> vaak bij bloedingen
- Syndroom van Brown-Sequard: motorische uitval aan de kant van het letsel en sensibele stoornissen gedissocieerd. Temperatuur en pijnzin aan de tegenovergestelde zijde en tast en vibratiezin aan de kant dezelfde kant. (logisch want; temp/pijn lopen hetrolateraal en tast/vibratiezin homolateraal)
- Conus-caudaletsel
welke schaal wordt er gebruikt bij dwarslaesie patienten ter weergave van de omvang van het letsel
de ASIA-classificatie
je hebt ASIA A/B/C/D/E
A is complete dwarslaesie
E is alle functies normaal
acute en chronische fase dwarslaesie
De acute fase is direct na het trauma en duurt gemiddeld 4-6 weken. Hierbij komt het lichaam in spinale shock(meestal één week). Daarna gaan de orgaanfuncties zich weer herstellen en komen mensen in de chronische fase. Waar revalidatie begint.
spinale shock
Volledige uitval van functie. Slappe verlamming, geen sensibiliteit. Blaas, darm en bloedvaten gaan zelfstandig functioneren.
airstacken
Het longvolume wordt dan vergroot met behulp van een ademhalingsballon. Het kan hoestkracht ook vergroten. (chronisch longlijden is een contra-indicatie)
verschijnselen dwarslaesie
- ademhalingsproblemen. -> afhankelijk van de hoogte van de dwarslaesie. airstacken kan ademhaling ondersteunen
- door uitval regelmachanisme van vasocontrictie/dilatatie kan iemand in circulatoire shock komen.
(controle bloeddruk, hartslag. steunkousen, trendelenburg positie en IV infuus kan nodig zijn. - temperatuurregulatiestoornis door stoornis in regulatie van de huidvaten
- blaasfunctie stoornis: het mictiegevoel is er niet, spieren blaaswand en afsluitspier zijn verlamd waardoor overvulling
- darmfunctie stoornis: door uitval van maag en darm peristaltiek
waarom is voeding per os of per sonde contra-indiceert na trauma(dwarslaesie)
er kan een paralytische ileus ontstaan.
om darmfunctie te herstellen moet eerst prostigmine sc. of Im. geven worden.
Rhizotomie
hierbij worden de wortels dicht bij het ruggenmerg doorgesneden om van een spastische verlamming een slappe verlamming te maken.
paraosteoarthropathie
aandoening bij o.a. dwarslaesie patiënten waarbij er spontaan botten ontstaan op gebieden waar dit niet hoort. Medicijnen waaronder NSAID’s houden dit tegen.
verpleegkundige aandachtspunten dwarslaesie patiënt(8)
decubitus
urinewegcomplicaties
stoornissen in botstofwisseling
spasticiteit
ademhalingsproblemen
bloeddruk en circulatie
temperatuurregulatie
darmfunctie
waarom speelt decubitus een grote rol bij dwarslaesie? (6)
- inactiviteit
- verstoring van gevoel
- huidgebieden die oorspronkelijk niet gemaakt zijn voor zoveel druk hebben nu veel belasting(billen, benen etc)
- incontinentie
- verstoorde stofwisseling
- verlamde huidvaatjes kunnen zich niet meer aanpassen op de behoeften van de huid, zo kan er ischemie ontstaan door druk
waarom spelen urinewegcomplicaties een grote rol bij dwarslaesie? (4)
Herhaalde infecties hebben invloed op de anatomie en het functioneren van de blaas.
- Ze houden het ontstaan van een automatische/autonome reflexblaas tegen
- geven afwijkingen in de blaaswand(schrompelblaas, uitstulpingen en slijmvliesafwijkingen)
- kunnen zorgen dat het afsluitmechanismen tussen de blaas en de hogere urineleiders kapot gaat waardoor urine terug kan vloeien richting de nieren. De blaasdruk wordt hierdoor op de nierkelken gebracht (vesico-urethrale reflex). De nierkelken en urethra zetten uit, er vormt zich hydronefrose(zaknier). Nierfunctie gaat hierdoor ernstig achteruit.
- Ook kan er een nierbekkenontsteking ontstaan.
