hc 2 Flashcards
(55 cards)
carl rogers
Carl Rogers is de grondlegger van de humanistische psychologie (1940 – 1960). Hij was een humanist en was de eerste therapeut die zijn therapiesessies opnam met een videorecorder. Hij gebruikte deze opnames om er zelf van te leren en om andere therapeuten te onderwijzen
humanistische psychologie;
De humanistische psychologie is geen positieve psychologie, maar stelt wel dat mensen in staat zijn om hun eigen problemen te begrijpen en op te lossen. Volgens deze stroming kan de persoon zelf het beste over zijn of haar problemen nadenken, en niet alleen de dokter of een arts. Tenslotte kunnen obstakels doorleeft en voorkomen worden door middel van therapie; een individu heeft de natuurlijke potentie tot groei als de omgevingscondities gunstig zijn
De humanistische psychologie is een reactie op de volgende twee stromingen:
- psychoanalyse (Freud)–> medisch
- behaviorisme–> mechanisch
individu als subject ipv object
Volgens Rogers was een individu een subject i.p.v. een object, omdat een object ontleed,
gemanipuleerd en beoordeeld kan worden; dit gebeurde via het behavioristische principe van de black box = er vindt een actie plaats dat gemaakt wordt door het hoofd (= de black box), en deze geeft een reactie.
De humanistische psychologie heeft een mensvisie = de cliënt wordt gezien als iemand die dingen ervaart, waarbij het belangrijker is hoe iemand iets ervaart dan hoe het in de
werkelijkheid is; “His experience is his reality”
In de cliëntgerichte therapie ligt de nadruk op het ervaren, waardoor er een overgang plaatsvindt van de cliëntgerichte psychotherapie naar de experiëntiële psychotherapie
De humanistische psychologie heeft de volgende kenmerken:
- non directief
- geen focus op abnormaal gedrag
- bewustzijn (vrije wil) VS het onbewuste (Freud)
- tegen institutionalisering
- focus op therapeutische gelijkwaardige relatie
- persoon is cliënt ipv patiënt
- onderzoekende houding, geloof in verandering, positief
- zelfontplooiing en zelfactualisering
non directief
als therapeut leidt je niet, maar volg je de cliënt; je mag vragen stellen,
maar je mag de cliënt niet aansturen of advies geven
geen focus op abnormaal gedrag
Geen focus op abnormaal gedrag, maar op het mens-zijn; je kijkt naar wat de cliënt
nodig heeft, en legt hierbij niet de nadruk op de stoornis
tegen institutionalisering
het plaatsen van bepaalde gedragingen of sociale rollen binnen een sociaal systeem of samenleving; een cliënt moet je begrijpen als een eigen persoon, en niet binnen de normen en waarden van de samenleving
Focussen op de therapeutische gelijkwaardige relatie i.p.v. op technieken
je noemt de cliënt geen patiënt maar een cliënt, want de cliënt is ook een mens, maar hij of zij leeft alleen onder net wat andere omstandigheden als jijzelf als therapeut
Rogers had de volgende centrale hypothese:
“If I can provide a certain type of relationship, the
other person will discover within himself the capacity to use that relationship for growth and
change and personal development will occur”; als therapeut biedt je een relatie van vertrouwen
aan aan de client. De client kan deze relatie vervolgens gebruiken om te groeien en te veranderen
Freud creëerde een hele andere relatie met zijn cliënten, namelijk een relatie die gebaseerd was op
overdracht ;
de therapeut had als functie om een soort blank canvas te zijn waarop de cliënt zijn of haar ideeën kon projecteren. Deze relatie was echter koud en meer klinisch gericht
Humanistische aannames:
Maslow ontwikkelde de behoeftehiërarchie (plaatje) =
elk individu heeft
verschillende universele behoeftes die hiërarchisch gerangschikt zijn. Hierbij kun je
pas naar de ‘hogere’ behoefte streven als er aan de ‘lagere’ behoeftes voldaan is
(je moet eerst aan de basisbehoeften voldoen voordat je aan zelfactualisering
kan doen); het uiteindelijke doel is het bereiken van
zelfactualisatie
Als aan alle behoeftes is voldaan kun je een ‘fully
functioning person’ worden. Bij mensen die last hebben van problemen is er echter vaak sprake van een gebrek aan de voldoening van bepaalde basisbehoeften
Iemand kan een goede jeugd
gehad hebben, en hierdoor een ‘fully functioning
person’ worden, maar diegene kan zich alsnog slecht voelen, omdat er op emotioneel niveau
(aandacht van de ouder voor het kind) gebreken waren in de basisprincipes
Rogers stelde drie basisprincipes op voor de humanistische psychologie en voor het kunnen
groeien in de omgeving als mens:
- Echtheid/congruentie
- Ovoorwaardelijke positieve steun
- Empathie
Echtheid/congruentie
transparantie naar de cliënt, zelfonthulling, openheid en volledige aanwezigheid; de cliënt ervaart een verschil tussen hoe hij wil zijn en de werkelijkheid (=
incongruentie). Het is belangrijk dat de psycholoog zijn oprechte gevoelens uit naar de
cliënt (= congruentie) (wanneer je als therapeut de cliënt eigenlijk niet mag, maar alsnog
een houding aanneemt van acceptatie en openheid; je mag je ervaring tegenover de cliënt
niet verbergen, je moet transparant zijn over je gevoelens)
Onvoorwaardelijke positieve steun
acceptatie en respect naar de cliënt toe
Empathie
= het vermogen om te voelen wat de cliënt voelt, luisteren en begrijpen
Qua interventies zijn er weinig technieken ontwikkeld, maar er is wel een basis van
gespreksvaardigheden;
actief luisteren (en ook nadenken over wat de cliënt niet vertelt),
doorvragen, reflecteren op het gevoel van de cliënt, verhelderen, samenvatten, parafraseren
- Geen focus op symptomen of de stoornis
- Symptomen zijn een signaal voor onderliggende thema’s
- De therapeut focust zich op het aanwezig zijn in het hier en nu
- Er is geen focus op diagnostisch onderzoek, anamnese enz.
Casus evert
Evert is 45 jaar oud, is getrouwd en werkt als verpleegkundige in een kliniek voor kinderen met
zware gedragsproblemen. Hij heeft in zijn leven drie zware depressies gehad waarbij hij ook
suïcidale gedachtes had, maar hij heeft nog nooit een poging ondernomen. Hij heeft nooit
stilgestaan bij wat hij ervaart of voelt of waarom hij depressief is geworden (hij heeft dus een
vermijdende coping). Daarnaast heeft hij lichamelijke beperkingen en overgewicht
Symptomen; wat zit eronder?
- Waarom ben je al drie keer depressief geworden?
- Wat zouden deze depressies betekenen?
Aanpak voor de therapeut; vragen, luisteren, volgen, zoeken naar openingen, empathisch
confronteren, bekrachtigen, niet de problemen proberen te verklaren en niet de weg wijzen
—> Depressie is het tegenovergestelde van expressie. Hierdoor moet de expressie bij cliëntgerichte
therapie uitgelokt worden, zodat de depressie opgelost kan worden
vergelijking van de verschillende psychotherapeutische methoden voor Evert
Clientgerichte therapie;
- therapeutische relatie; Non-directief en op basis van de drie
principes
- inhoud: Incongruent zelf,
symptomen verhullen
weggestopte boosheid
- interventies; Expressie, in contact
brengen met het
gevoel
Psychoanalytische therapie;
- therapeuthische relatie; Op basis van overdrachtgevoelens,
de therapeut is abstinent (= is niet open over zichzelf); interpreteert en
analyseert
- inhoud; Onbewuste conflicten uit
de kindertijd
- interventies; Interpretaties geven,
droomduidingen
Cognitieve gedragstherapie:
Therapeutische relatie;
- Voorschrijvend en
adviserend, de
therapeutische relatie
is niet belangrijk, maar
directief
- inhoud; Symptomen zijn ontstaan
door negatieve gedachten
- interventies; Activatie, gedachtes
uitpluizen
Casus 2 maria
Maria is 31 jaar, heeft een relatie en is laborant. Ze wil promoveren. Ze heeft obsessief compulsieve
klachten (controleren) en ze twijfelt aan haar eigen handelingen (heb ik iemand op straat
uitgescholden?)
Aanpak voor de therapeut; vragen, luisteren, volgen, zoeken naar openingen, empathisch
confronteren, bekrachtigen, niet de problemen proberen te verklaren en niet de weg wijzen
vergelijking van de verschillende psychotherapeutische methoden voor Maria
- anders t.o.v. het schema van Evert
Clientgerichte therapie;
- Inhoud; Hoge mate van
perfectionisme, strenge
waarden, rationeel en niet
in contact
Psychoanalytische therapie;
- interventies; Interpretaties geven,
droomduidingen,
analyseren/verklaren
Cognitieve gedragstherapie;
- inhoud; Symptomen zijn ontstaan
door negatieve gedachten,
klassieke en operante
conditionering
- interventies; Exposure en
responspreventie
Rogers theorie van het zelf
Wij als mens denken dat als we onszelf accepteren zoals we zijn, we ons neerleggen bij onze
gebreken en er dan pas ruimte komt om te veranderen; als je jezelf niet accepteert en boos bent
op jezelf, staat dit verandering vaak in de weg. Volgens Rogers kan verzoening van het zelf dus
zorgen voor verandering
Het zelf van een persoon bestaat uit;
- Ware zelf/zelfwaarde
- Waargenomen zelf
- Ideale zelf
