Flashcards in hc 8 Deck (52)
Loading flashcards...
1
meervoudig gedetermineerd
3 redenen
afhankelijk van aanleg, vroege ontwikkelingen en levensgebeurtenissen
2
primaire proces denken
Secundair proces denken
primaire proces denken: spanningsreductie
strategieën
3
wish fullfilment
beeld is tijdelijk bevredigd
4
cathexis
Id cathexis
Ego cathexis
cathexis: investering van energie
--> hoe belangrijker, hoe meer cathexis
Id cathexis : voorstelling = object
Ego cathexis : objecten en activiteiten geassocieert met behoeftebevrediging
5
repressie
Onbewust!
investering van energie om een bedreigende impuls of idee in het onbewuste te houden
Hoe meer zo’n impuls aan energie wint, hoe meer energie het kost om dit te onderdrukken
Hoe minder energie over voor andere zaken
Onbewust niet toestaan dat onacceptabele gedachten tot je bewustzijn doordringen en angst zouden wekken
Onplezierige herinneringen / schaamte / falen /
fantasieën / seksualiteit /
Maar: onderdrukken van gedachten helpt niet.
Kost wel energie
6
Drifthuishouding
Energie eerst naar Id, dan naar Ego, dan naar Superego
I
dentificatie: cathexis naar de ouders
Kind leert maximale behoeftebevrediging door beloning en straf
Cathexis (affectie) leidt tot gedrag dat overeenkomt met ouderlijke regels
Ouderlijke waarden worden deel van ik-ideaal en van het geweten
7
Verplaatsing en Sublimatie
Verplaatsing (displacement): geblokkeerde energie wordt op een ander object gericht
Sublimatie: verplaatsing van energie van een onacceptabele naar een acceptabele activiteit
Basis van de beschaving
8
Psychosexuele ontwikkeling:
Seksuele bevrediging door investeren libido in lichaamsdelen
Libidineuze fixatie: energie is blijvend vastgehecht in een ontwikkelingsstadium (cathexis), en de persoon kan dit stadium niet goed verlaten, dit heeft invloed op de rest van zijn leven
fixaties=verhardingen=pantseringen
9
Het orale stadium
Het orale stadium: 0-18 maanden
Bevrediging door mond en lippen
Spanningsreductie door eten
Aangename gewaarwordingen door likken, tasten, zuigen.
Optimisme, vertrouwen, afhankelijkheid
Sadisme: bijten en kauwen
Agressie en bijtend sarcasme
Roken, duimzuigen, over-eten, nagelbijten
10
Passief-orale fixaties: Kouwer
Zich het gehele leven te laten verwennen en verzorgen, op een even passieve wijze als de hulpeloze zuigeling
Anderen klampen zich vast aan de lust van het infantiel gepruttel en uiten dit in een doorlopende behoefte tot praten, babbelen, converseren, kwebbelen
11
Het orale karakter:
Het orale karakter:
Verhoudt zich tot de wereld met de mond:
Gepreoccupeerd met eten en drinken
Roken, drinken, nagelbijten
Verbale agressie, sarcasme
Obesitas en alcoholisme
!Zoekt nabijheid en steun, afhankelijk
Jaloers
12
Het anale stadium
Het anale stadium: 18-36 maanden
Toilet training: beperkingen
Productiviteit en creativiteit
Expulsieve kenmerken: wreed, vijandig, destructief, slordig, besmeuren
!Retentieve kenmerken: rigide, koppig, gierig, vrekkig, obsessief met netheid (verzamelaars?)
13
Fallische stadium
Fallische stadium: 36-60 maanden
Gratificatie door stimulering genitalia
Eerst auto-erotisch
Daarna op ouder van andere sekse
Competitie ouder van zelfde sekse
Narcistische fixatie (blz. 115 Kouwer)
Oedipus complex, Electra complex
14
Castratieangst
identificatie vader
15
Penisnijd
identificatie met moeder
16
Identificatie
formatie superego
17
Libidineuze fixatie (M)
Libidineuze fixatie (V)
Libidineuze fixatie (M): Don Juan / Macho gedrag, sterke mannelijkheid: gericht op succes en macht
Libidineuze fixatie (V): Verleiding
18
Fallische stadium
Narcistische fixatie:
Naïeve concurrentiehouding: alles wat
gevoel van eigenwaarde versterkt en
de ijdelheid streelt: prijzen winnen,
zich laten fotograferen, bergbeklimmen,
vanaf grote hoogte neerkijken op de
medemens, etc.
(blz. 115 Kouwer)
19
Latentieperiode
Latentieperiode: 6-12 jaar
Seksuele en agressieve driften zijn minder actief
Ego en superego ontwikkelen zich
Drifthuishouding beter in de hand
20
Genitale stadium
Genitale stadium: vanaf puberteit
Liefde voor anderen
Goed gesocialiseerde en zorgzame volwassene
Restanten van onverwerkte conflicten in vroegkinderlijke stadia
21
Defensiemechanismen(Afweer, Angst, Zelfbescherming)
Repressie = Verdringen
Ontkenning
Projectie
Rationalisatie
Intellectualiseren
Reactieformatie (overdekken tegendeel)
Regressie
Verplaatsing, sublimatie
22
Ontkenning
Onbewust ontkennen dat een gebeurtenis heeft plaatsgevonden of dat een bepaalde situatie bestaat
Niet tot het bewustzijn laten doordringen
Bij kinderen vaker dan volwassenen
Kost wel energie
Fundamentele attributiefout (reden voor falen buiten het zelf gelegd)
23
Projectie
Het op onbewuste wijze toeschrijven van de eigen onacceptabele impulsen, acties en eigenschappen aan een ander
Reduceert angst
Kost wel energie
Staat de expressie van id-impulsen toe op een verwrongen manier
24
Rationalisatie
Het op onbewuste wijze vinden van een verklaring voor een gedrag dat gedaan werd uit onacceptabele impulsen (belastingontduiking)
Verklaringen geven voor mislukkingen, teneinde het zelfbeeld intact te laten
25
Intellectualiseren
Dissociëren van gevoelens en gedachten over bedreiging
Afstandelijk beschouwen van gevaar zonder het gevaar te voelen
26
Reactieformatie / Overdekken met het tegendeel
Benadrukken van het tegenovergestelde van de onacceptabele impuls
(dominantie – onderdanigheid)
Buitenproportioneel positief (doodknuffelen)
27
Regressie
Terugval naar een infantieler stadium
In tijden van extra spanning
In depressieve episoden
28
Verplaatsing en sublimatie
Verschuiven naar / afreageren op een ander doel / object. Onbewust
Impuls in een acceptabeler richting omvormen: creativiteit, succes
Sublimatie is een volwassen afweermechanisme: voorkomt problemen.
29
Het onbewuste onthult zich:
Vergeten, verspreking, verschrijving
Ongelukken
Humor
Dromen
Onbewuste inhoud: latente droom
Droomwerk door het ego
Manifeste droom (wat je je kunt herinneren)
30
Psychoanalytische behandeling:
Vrije associatie
Droom Interpretatie
Projectieve technieken
Weerstand
Overdracht
Inzicht
31
Nieuwe ontwikkelingen
Neo-analytische beweging
Ego-psychologie
Objectrelaties
Naar een veilige identiteit (vb geen angst)
32
Neo-analytische beweging:
- Onbewuste blijft een rol spelen
- Gedrag is resultante van interne conflicten (emoties, motivatie, etc)
- Kindertijd belangrijke formatieve fase, ihb volwassen relatievorming
- Mentale representaties van het zelf
- Rijping van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid
- Ego is belangrijker dan seksualiteit
33
Ego-Psychologie
Aanpassing en Autonomie
Aanpassing aan de omgeving is het einddoel van gedrag > Identiteit
De mens verkrijgt bevrediging van Ego-processen zoals denken, plannen, schaken, voorstellen, etc.
Door efficiëntere Ego-processen heb je een betere aanpassing aan de wereld > veiliger identiteit
34
Ego-Psychologie
Functionele autonomie
Ego-processen om de omgeving te beheersen en om doelen te bereiken
Ego-proces dat een specifiek doel diende, kan doel op zich worden (lijnen, sport)
Ego-processen kunnen een bron van plezier en bevrediging vormen
35
Object relaties
Fundamentele ego-functie: ego-cathexis: een band vormen met de ander, hechting
Patronen van omgang met anderen zijn gevormd in de kindertijd
Deze patronen hebben de neiging steeds opnieuw terug te keren.
36
(Object relaties)
Symbiose
Symbiose > separatie-individuatie
Separatie-angst
Geinternaliseerde object-relatie: Beeld van de moeder die symbolisch altijd aanwezig is
Latere leeftijd: reactie naar anderen imiteert reactie naar moeder (afhankelijk-onafhankelijk / afwijzing)
De wijze van reageren op anderen (moeder) in de kindertijd vormt de wijze van reageren op anderen later in de volwassenheid. Het is de kern van de persoonlijkheid. Het kleurt de wijze waarop je de wereld waarneemt.
37
Zelf-psychologie:
Zelf-object:
Mirroring:
Kohut: Mensen hebben narcistische behoeften (op het zelf gerichte behoeften), die door anderen bevredigd moeten worden
Zelf-object: iemand anders die jouw behoeften kan bevredigen (extensie van het zelf)
Later: de ander voor zover die past binnen de structuur van het zelf
Mirroring, spiegelen, maakt het kind tot het centrum van het universum
Grandiositeit wordt gekanaliseerd in realistische proporties (ambitie en zelfwaardering)
Later: anderen worden ouder-substituten en je verwacht van hen dat ze jou spiegelen zoals je ouders deden
38
Karen Horney
Basale angst
Basale angst: gevoel in de steek gelaten te zijn, hopeloos alleen in een vijandige wereld
Basale angst leidt tot een behoefte aan liefde, indien hier niet aan wordt tegemoet gekomen, dan zullen gevoelens van angst en onveiligheid toenemen
39
Attachment theorie
Bowlby: attachment, een emotionele connectie, is een basisbehoefte
Moeder: betrouwbare veiligheid van waaruit de wereld te exploreren valt
Ainsworth:
Veilige hechting: normal distress en happy enthusiasm on return
Working models of relationships developed in childhood are carried into adulthood
Veilige hechting: vertrouwen
Ambivalentie: preoccupatie, kwetsbaarheid en onzekerheid
Vermijdend: minder acceptatie van imperfecties bij hun partner, bang voor afhankelijkheid
40
(attachment theorie)
Onveilige gehechtheid:
Ambivalent: unusually upset when mother leaves and rejection and anger upon mother’s return, no soothing
Vermijdend: stays calm when mother leaves and rejects and avoids her on return
Disorganized / disoriented: freezing, veilig bij een ouder, niet bij de ander
41
Erikson: Psychosociale ontwikkeling
Levenslange ontwikkeling in stadia
- Ego-identiteit en ontwikkeling
- Bewuste ervaring van een zelf
- Ego-identiteit verandert in reactie op de omgeving
- Competentie / persoonlijke adequaatheid
- Verlangen naar competentie
Iedereen gaat door een conflict, een psychosociale crisis, een keerpunt, met een potentie om te groeien
Ieder stadium: transacties met sociale realiteit
Ieder stadium conflict tussen twee tegengestelde kwaliteiten
Psychosociaal i.p.v. psychoseksueel
Fixatie: stilstand in crisis
42
(Erikson: psychosociale ontwikkeling)
Infancy
Infancy (eerste jaar):
Vertrouwen versus wantrouwen
Veiligheid (wereld is voorspelbaar)
Hoop en optimisme dat verlangens haalbaar zullen blijken te zijn
Mensen zijn te vertrouwen
(of niet >>> achterdocht isolement)
43
(Erikson: psychosociale ontwikkeling)
Early childhood
Early childhood: tweede - derde jaar
Autonomie vs schaamte en twijfel
Winnen van controle over acties
Twijfels over onafhankelijkheid acties
Gericht op autonomie - competentie
Wilskracht
Basic trust > meer autonomie
44
(Erikson: psychosociale ontwikkeling)
preschool
Preschool: 3-4 jaar:
Initiatief vs schuld
Verlangen naar kracht en macht
Te vaak afkeuring: schuld
Resultaat: Doelgerichtheid
Basic trust > initiatief en doelgerichtheid
45
(Erikson: psychosociale ontwikkeling)
schoolleeftijd
Schoolleeftijd: 4-11 jaar:
Industry vs inferiority
Presteren vs minderwaardigheid
Competentie
Sociaal acceptabele prestaties, sociale rollen
46
(Erikson: psychosociale ontwikkeling)
adolescentie
Adolescentie: 12-20 jaar
Identiteit vs rolverwarring
Wie ben ik, welke rollen?
Persoonlijke continuïteit en congruentie
Identiteit, trouw aan jezelf
47
(Erikson: psychosociale ontwikkeling)
young adulthood
Young adulthood: 20-30 jaar
Intimiteit vs isolement
Liefde
Sterke identiteit > capaciteit voor intimiteit (minder vaak gescheiden)
48
(Erikson: psychosociale ontwikkeling)
volwassenheid
Volwassenheid (tot 60/70 jaar)
Generativity vs stagnation
Voortbrengen/planten vs stagnatie
Verlangen dingen te creëren die jou overleven (boeken, lesgeven)
49
(Erikson: psychosociale ontwikkeling)
old age
Old age: 70+
Ego-integrity vs despair
Evaluatie van het eigen leven
Wijsheid of bitterheid?
50
Problemen in relaties: Narcisme
Narcissism (narcisme) (blz 265. Larsen e.a)
Anderen zijn er om mij te bewonderen
Grandiositeit en belangrijkheid
Behoefte aan aandacht en bewondering
Entitlement (recht hebbend op)
Buiten anderen uit
De enige persoon om te vertrouwen ben ik zelf > liefde voor zichzelf
Bewonderende partner
Woede bij kritiek > gewelddadig
51
Problemen in relaties: Neurotische behoefte
Neurotische behoeften:
Aan liefde en waardering > afhankelijkheid
Aan onafhankelijkheid en zelfgenoegzaamheid > eenzaamheid
Aan macht, prestige, ambitie, perfectie > uitbuiting
52
