HC4 H11 Cerebrale asymmetrie Flashcards
(42 cards)
Integratie hemisferen
De twee hersenhelften (hemisferen) worden met elkaar verbonden door het corpus callosum, een structuur van witte stof die zorgt voor communicatie tussen de twee hemisferen.
Lateralisatie (Cerebrale asymmetrie)
Sommige functies worden meer door één hemisfeer uitgevoerd dan door de andere. Hoewel de meeste taken input van beide hersenhelften vereisen, worden sommige functies, zoals taalproductie, voornamelijk door één kant gedomineerd.
Relatieve lateraliteit
Lateraliteit is relatief en niet absoluut. Beide hemisferen dragen bij aan vrijwel elk gedrag. Zo is de linker hemisfeer dominant in taalproductie, maar speelt de rechter hemisfeer ook een rol in spraak, bijvoorbeeld in de emotionele en intonatie aspecten van taal.
Belang van locatie/plek
Naast de kant (links of rechts) is ook de plek in de hersenen belangrijk. De frontale lobben van beide hemisferen hebben bijvoorbeeld vergelijkbare functies, terwijl de posterior cortex asymmetrischer is in functie, ook als deze aan dezelfde kant ligt.
Omgevings- en genetische invloeden op lateraliteit
Omgeving en genetica beïnvloeden hoe asymmetrisch de hersenen georganiseerd zijn. Linkshandigen en vrouwen hebben vaak een minder asymmetrische hersenorganisatie in vergelijking met rechtshandigen en mannen.
Lateraliteit bij dieren
Sommige dieren vertonen ook lateraliteit. Bij zangvogels bijvoorbeeld, is één hersenhelft meer betrokken bij zangproductie, net zoals bij mensen sommige functies worden gedomineerd door één hemisfeer.
Perceptie van een enkel brein
Hoewel de hersenen uit twee hemisferen bestaan die onafhankelijk van elkaar kunnen functioneren, ervaren we onszelf alsof we één cognitieve processor hebben. Dit komt doordat beide hemisferen voortdurend samenwerken via het corpus callosum.
Anatomische asymmetrie
Anatomische asymmetrie verwijst naar de verschillen in grootte en positie tussen de linker- en rechterhemisfeer van de hersenen. Deze asymmetrieën zijn zichtbaar in verschillende hersengebieden en hebben invloed op hun functies.
Grootteverschil tussen hemisferen
De rechter hemisfeer is groter dan de linker, terwijl de linker hemisfeer meer grijze stof (neuronen) heeft dan witte stof (connecties). Deze verschillen spelen een rol in de specifieke functies van beide hemisferen.
Verschillen in temporaalkwab
De temporaalkwab bevat asymmetrieën in de grootte van bepaalde gebieden, zoals de primaire auditieve cortex en Wernicke’s gebied (planum temporale). Deze verschillen dragen bij aan de gespecialiseerde functies van taal en muziekverwerking.
Thalamus asymmetrie
De linker thalamus is groter en dominant voor taalfuncties.
Helling van de laterale spleet
De laterale spleet heeft een zachtere helling aan de linker hemisfeer in vergelijking met de rechter. Dit maakt het temporoparietale gebied onder de spleet groter aan de rechterkant, wat invloed heeft op asymmetrische functies.
Asymmetrie Broca’s gebied
Broca’s gebied is asymmetrisch georganiseerd, met een focus op de linker hemisfeer voor taalproductie en grammatica. De rechterkant van dit gebied is betrokken bij het produceren van de toon en emotie in de stem.
Neuronale asymmetrie Broca’s gebied
De linker kant van Broca’s gebied heeft meer dendritische uitlopers dan de rechterkant. Deze asymmetrie verklaart waarom taal voornamelijk in de linker hemisfeer wordt verwerkt.
Genetische asymmetrie
Epigenetische veranderingen kunnen verschillende effecten hebben op de linker- en rechterhemisfeer.
Brein stimulatie
Wordt gebruikt tijdens operaties, zoals bij hersentumoren, om specifieke hersenfuncties in kaart te brengen. Het elektrisch stimuleren van de hersenen kan zowel symmetrische als asymmetrische effecten veroorzaken, afhankelijk van welk gebied wordt gestimuleerd.
Symmetrische functies bij stimulatie
Het stimuleren van primaire motorische, somatosensorische, visuele, en auditieve banen produceert symmetrische reacties zoals bewegingen, tintelingen, lichtflitsen en zoemende sensaties. Deze reacties zijn even sterk in beide hemisferen.
Asymmetrische functies bij stimulatie
De rechter hemisfeer heeft unieke perceptuele functies. Stimulatie kan ervaringen zoals dagdromen, dromen of déjà vu oproepen, wat de linker hemisfeer niet kan.
Spraakproductie versnellen
Het stimuleren van de linker frontale of temporale gebieden kan de spraakproductie versnellen, wat specifiek is voor de linker hemisfeer.
Functieblokkade door stimulatie
Stimulatie van bepaalde hersengebieden kan functies blokkeren. Zo kan stimulatie van het linker fronto-temporaal gebied de spraak onderbreken, terwijl stimulatie van het rechter temporopariëtale gebied visuospatiële waarneming, gezichtsherkenning en het kortetermijngeheugen verstoort.
Dubbele dissociatie bij patiënten met laesies
Een dubbele dissociatie betekent dat twee hersengebieden functioneel gescheiden zijn bij twee verschillende testen. Bijvoorbeeld, een laesie in het ene gebied beïnvloedt taal, terwijl een laesie in een ander gebied visuele of ruimtelijke functies beïnvloedt.
Linker temporale lobectomie
Bij patiënten met een linker temporale lobectomie, zoals patiënt P.G., daalt het geheugenquotiënt en neemt het vermogen om verbale herinneringen op te halen af na het verwijderen van dit gebied.
Rechter temporale obectomie
Bij patiënten met een rechter temporale lobectomie, zoals patiënt S.K., nemen prestatie-IQ, niet-verbale herinneringen en het vermogen om tekeningen te kopiëren af na het verwijderen van dit hersengebied.
Split-brein patiënten (commissurotomie)
Bij split-brein patiënten is het corpus callosum doorgesneden, waardoor de twee hemisferen niet meer met elkaar kunnen communiceren. Dit zorgt ervoor dat visuele input van het linker visuele veld niet kan worden verwerkt in de linker hemisfeer, wat normaal via het corpus callosum zou gebeuren.
Wanneer een woord van het object in het rechter visuele veld wordt gepresenteerd, kan hij zeggen wat het voorwerp is. (dit gaat naar de linker hemisfeer, die kan namelijk ‘’praten’’ en dus zeggen wat voor voorwerp hij ziet)
Maar wanneer er een woord van het object in het linker visuele veld wordt gepresenteerd, gaat dit naar de rechter hemisfeer, die niet kan ‘’praten’’. Echter als je dan vraagt om het voorwerp te pakken of te tekenen, pakt hij wel het goede voorwerp, zonder dat ie bewust is dat hij dit woord gezien heeft
