hemapoezis

Question 1

Kan hacmi erişkinde yaklaşık ne kadardır?

Answer 1

Erkeklerde 5-6 L, kadınlarda 4-5 L — vücut ağırlığının %7-8’i.

Question 2

Kan pH aralığı nedir ve neden sabit tutulur?

Answer 2

7.35–7.40; enzimlerin çalışması için çok dar sınırlar gerekli.

Question 3

Eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) neden artar?

Answer 3

Enfeksiyon, otoimmün ve inflamatuvar hastalıklarda artar.

Question 4

Kan plazmasının viskozitesi kaç kat fazladır?

Answer 4

1.5-1.8 kat; suya göre daha yoğun.

Question 5

Plazma ve serum arasındaki fark nedir?

Answer 5

Plazmada pıhtılaşma faktörleri varken serumda yok.

Question 6

Buffy coat nedir?

Answer 6

Lökosit ve trombositlerden oluşan ara tabaka.

Question 7

Kan volüm kaybında hipovolemik şok sınırı nedir?

Answer 7

%30’dan fazla kayıpta hipovolemik şok gelişir.

Question 8

Retikülosit nedir?

Answer 8

Çekirdeğini kaybetmiş genç eritrosit; 1-2 gün içinde olgunlaşır.

Question 9

Eritropoetin (EPO) nerede üretilir?

Answer 9

%90’ı böbrek korteksinde, %10’u karaciğerde.

Question 10

Eritropoezde proeritroblast sonrası basamaklar nelerdir?
PRolinli Böcek POrno Oynarken Rektöre El çekti

Answer 10

Bazofilik → Polikromatofilik → Ortokromatik eritroblast → Retikülosit → Eritrosit.

Question 11

RDW neyi gösterir?

Answer 11

Eritrositlerin çap farkını (anizositoz) — artarsa demir eksikliği düşünülebilir.

Question 12

Anemide ilk artan parametre nedir?

Answer 12

RDW — hücre çaplarındaki değişkenlik erken belirti verir.

Question 13

Hemoglobin yapımında ilk basamak nedir?

Answer 13

Süksinil-CoA + Glisin → Pirol oluşumu.

Question 14

Hemoglobin molekülü nelerden oluşur?

Answer 14

4 hem grubu + 4 polipeptid zinciri (2α + 2β).

Question 15

HbF’nin erişkinden farkı nedir?

Answer 15

2γ zincir içerir — oksijene daha yüksek afinitesi vardır.

Question 16

2,3-BPG ne işe yarar?

Answer 16

Oksijenin hemoglobinden daha kolay ayrılmasını sağlar.

Question 17

Sferositoz hangi protein kusuruna bağlıdır?

Answer 17

Spektrin, ankrin veya band 3 protein mutasyonları.

Question 18

Hepsidin ne yapar?

Answer 18

Ferroportine bağlanır, demir emilimini ve salınımını inhibe eder.

Question 19

Ferritin ve hemosiderin farkı nedir?

Answer 19

Ferritin kolay mobilize olur, hemosiderin zordur — depolama farkı.

Question 20

Demir emiliminde görevli hücre ve taşıyıcı proteinler hangileridir?

Answer 20

dmt1 (enterosit içine alır)
ferroportin (fe+2 yi enterositten kana)
hephaestin fe3 ü fe2 ye
transferrin fe3 ü taşır kan içinde
ferritin demir depo
hepsisidin ferroportin inhibe eder

Question 21

Eritrosit ömrü ne kadardır?

Answer 21

Yaklaşık 120 gün — yaşlanınca dalakta yıkılır.

Question 22

Eritrositlerin bikonkav şekli ne işe yarar?

Answer 22

Yüzey alanını artırır, gaz alışverişini kolaylaştırır.

Question 23

Karbonik anhidraz enzimi nerede bulunur ve görevi nedir?

Answer 23

Eritrositte bulunur; CO2’yi bikarbonata çevirir.

Question 24

Eritrosit membranı neden esnektir?

Answer 24

Spektrin ağı sayesinde; kılcal damarlardan geçerken şekil değiştirir.

Question 25

En fazla Hb tipi erişkinde hangisidir?

Answer 25

HbA (α2β2) — toplam Hb'nin %96’sını oluşturur.

Question 26

Hem sentezi hangi hücrede olur?

Answer 26

Eritroid hücrelerde — mitokondride başlar, sitozolde devam eder.

Question 27

Demir vücutta nasıl taşınır?

Answer 27

Transferrine bağlı olarak taşınır — serbest formu toksiktir. Fe³⁺ taşır

Question 28

Hem yıkımında açığa çıkan maddeler nelerdir?

Answer 28

Fe²⁺, CO ve biliverdin (sonra bilirubine dönüşür).

Question 29

Karaciğerde indirekt bilirubin neye dönüşür?

Answer 29

Direkt (konjuge) bilirubin — suda çözünür hale gelir.

Question 30

Konjuge bilirubin nereye atılır?

Answer 30

Safrayla bağırsağa atılır — stercobilin ve ürobilin oluşur.

Question 31

Eritrositlerin ATP üretimi hangi yolla sağlanır?

Answer 31

Anaerobik glikoliz (Embden-Meyerhof yolu) — mitokondri yok çünkü.

Question 32

Demir emilimini artıran faktörler nelerdir?

Answer 32

C vitamini, mide asidi, hem formu — emilimi kolaylaştırır.

Question 33

Demir emilimini azaltan faktörler nelerdir?

Answer 33

Çay, kahve (tanen), fitat, oksalat, fazla kalsiyum.

Question 34

Plazma ozmotik basıncını en çok etkileyen protein nedir?

Answer 34

Albümin — kılcal damarlarda sıvıyı tutar.

Question 35

Eritrosit membranında bulunan ana yüzey proteinleri hangileridir?

Answer 35

Band 3 ve glikoforin — taşıma ve yüzey yükü sağlar.

Question 36

Retikülosit sayısı neyi gösterir?

Answer 36

Kemik iliğinin eritrosit üretim hızını — artarsa üretim artmış demektir.

Question 37

Retikülosit sayısı hangi boyalarla görülür?

Answer 37

Brilliant cresyl blue gibi supravital boyalarla.

Question 38

Oksijen hemoglobine hangi bağ türüyle bağlanır?

Answer 38

Reversibl (geçici) bağ — oksijeni bırakabilmesi gerekir.

Question 39

Bohr etkisi nedir?

Answer 39

pH düşünce Hb'nin O2 bırakma eğilimi artar — metabolizmaya uyum sağlar.

Question 40

Haldane etkisi nedir?

Answer 40

Oksijen Hb’ye bağlandığında CO2 bırakma eğilimi artar.

Question 41

Eritropoetin salınımı neyle artar?

Answer 41

Hipoksi — düşük oksijen EPO üretimini uyarır.

Question 42

Polisitemi nedir?

Answer 42

Eritrosit sayısının fazla olması — kan yoğunlaşır, viskozite artar.

Question 43

Anizositoz ne demektir?

Answer 43

Eritrosit çaplarının farklı olması — RDW ile ölçülür.

Question 44

Poikilositoz nedir?

Answer 44

Eritrosit şekil bozukluğu — orak, sfer, eliptik olabilir.

Question 45

Hipokromi ne demek?

Answer 45

Hb içeriğinin azalması — soluk eritrosit.

Question 46

Makrositer anemi neyle ilişkilidir?

Answer 46

B12 veya folat (b9(sentetik formu folik asit)) eksikliği — eritrosit büyük ama sayıca az.

Question 47

Mikrositer anemi neden olur?

Answer 47

Demir eksikliği, talasemi — küçük ve soluk hücreler görülür.

Question 48

Eritropoez hangi hücreden başlar?

Answer 48

Pluripotent kök hücre — tüm kan elemanlarının anası.

Question 49

CFU-E ne demektir?

Answer 49

Colony forming unit-Erythroid — eritrosit öncüsü.

Question 50

En fazla eritrosit üretimi hangi yaşta olur?

Answer 50

Yeni doğan dönemi — hemoglobin ihtiyacı yüksek.

Question 51

Eritropoezde çekirdek hangi evrede atılır?

Answer 51

Ortokromatik eritroblast evresinde — retikülosite geçerken.

Question 52

Hücre boyutunun en büyük olduğu evre hangisidir?

Answer 52

Proeritroblast — başlangıç hücresi.

Question 53

Eritrosit serisi boyama ile nasıl ayırt edilir?

Answer 53

Sitoplazma mavi → gri → pembe olur; Hb arttıkça kırmızılaşır.

Question 54

EPO salınımı hangi hücreler tarafından yapılır?

Answer 54

Böbrek peritübüler hücreleri — hipoksiye duyarlıdır.

Question 55

Eritrosit yıkımı nerede olur?

Answer 55

Dalakta, karaciğerde ve kemik iliğinde — makrofaj sistemi.

Question 56

Eritrosit yıkımında demir ne olur?

Answer 56

Ferritine bağlanır ve yeniden kullanılır.

Question 57

Bilirubin vücutta nasıl atılır?

Answer 57

Karaciğerde konjüge edilir → safra → bağırsak → dışkı.

Question 58

Yeni doğanda fizyolojik sarılık neden olur?

Answer 58

Konjügasyon yapan enzimler olgunlaşmamıştır → indirekt bilirubin artar.

Question 59

Methemoglobin nedir?

Answer 59

Fe³⁺ içerir — oksijen bağlayamaz; fonksiyonsuz Hb formudur.

Question 60

Methemoglobinemide ne görülür?

Answer 60

Hipoksi, siyanoz; kan çikolata renginde olabilir.

Question 61

Karboksihemoglobin nedir?

Answer 61

CO bağlamış Hb — oksijen taşıyamaz, zehirlenme sebebi.

Question 62

Karbonmonoksit zehirlenmesinde nabız oksimetresi neden yanıltıcıdır?

Answer 62

Hb dolu görünür ama CO doludur — oksijen yoktur.

Question 63

Kan yapımı hayat boyunca nerede olur?

Answer 63

Yolk kesesi → karaciğer/dalak → doğum sonrası kemik iliği.

Question 64

Yetişkinde aktif hematopoetik doku nerede bulunur?

Answer 64

Düz kemikler ve omurgada — kalça, sternum, vertebra, kaburga.

Question 65

Sarı kemik iliği nedir?

Answer 65

Yağ dolu, inaktif hematopoez dokusu — ihtiyaç halinde kırmızıya dönüşebilir.

Question 66

Pluripotent kök hücrenin iki ana kolu nedir?

Answer 66

Miyeloid (eritrosit, granülosit vs.) ve lenfoid (B, T hücresi).