Hoofdstuk 1 - Achtergrond Flashcards
(38 cards)
Wat zijn de drie fundamentele ideeen van de psychologie? Wat zijn de belangrijkste stromingen binnen die ideeen en van wie zijn die?
- Gedrag en mentale ervaringen hebben fysieke oorzaken die we wetenschappelijk kunnen onderzoeken -> materialisme van Thomas Hobbes
- De manier waarop mensen zich gedragen, denken en wat ze voelen verandert door de tijd door hun ervaringen -> Empirisme van Locke
- De onderdelen van het lichaam, die gedrag en mentale ervaringen produceert, is een product van evolutie via natuurlijke selectie. -> Nativisme van Kant met daarbij natuurlijke selectie van Darwin
Waar staat dualisme voor?
Mensen bestaan uit twee aparte delen die wel in verbinding met elkaar staan: het lichaam en de geest/ziel. Het lichaam is een natuurlijk ding dat onderzocht kan worden. De geest/ziel is een bovennatuurlijk ding, dat niet onderzocht kan worden.
Wat was Descartes’ versie van dualisme? Hoe heeft dit geholpen een weg te banen voor psychologie als wetenschap?
Descartes zag het menselijk lichaam als een complexe machine die acties kon uitvoeren zonder dat de geest/ziel daarvoor nodig was. Dit kwam doordat hij dacht dat dieren geen ziel hadden en dus alle acties die dieren uit kunnen voeren, daar is geen ziel voor nodig. De enige essentiele eigenschap die dieren niet hebben maar mensen wel is gedachtes/denken. Hij definieerde dat als bewuste bedachtzaamheid en het vormen van oordelen. Dit was de functie van de ziel en de ziel communiceerde met het lichaam via de pijnappelklier. Op deze manier kon het lichaam bestaan in de werkelijkheid maar ook de ziel in het bovennatuurlijke en werd de weg geopend naar de moderne psychologie.
Waarom was Descartes’ theorie niet geschikt voor een complete psychologie?
Twee redenen:
- Filosofisch is het moeilijk te verklaren hoe iets bovennatuurlijks invloed kan uitoefenen op iets werkelijks
- Op een wetenschappelijk niveau laat de theorie geen ruimte om gedachte/het denken wetenschappelijk te onderzoeken, wat in de moderne psychologie onacceptabel is.
Wat wordt bedoeld met materialisme? Wie was de bedenker?
Filosofie die stelt dat er geen ziel of geest bestaat maar dat er alleen maar energie en materie bestaat. All menselijk gedrag kan uitgelegd worden door te kijken naar het fysieke lichaam en de processen die daarin plaatsvinden, met name in het brein.
Thomas Hobbes
Hoe heeft het materialisme van Hobbes geholpen de weg vrij te maken voor psychologie als wetenschap?
Met het idee van Descartes over fysieke causatie van gedrag, en definitief met het materialisme van Hobbes, werd de weg vrijgemaakt voor de hedendaagse psychologie.
Met hun ideeën maakten ze een natuurwetenschappelijke benadering van gedrag, gedachten en gevoelens mogelijk. De ziel was door hun werk niet langer een ongrijpbaar, immaterieel fenomeen, maar stond in direct contact met de fysieke wereld, en werd daar – in het werk van Hobbes – letterlijk onderdeel van.
Het idee van materialisme zorgde ervoor dat er geen limitaties waren in wat wetenschappelijk onderzocht kon worden door psychologen, wat wel het geval was bij Descartes’ dualisme.
Wat is reflexologie? Wie was een belangrijke aanhanger?
Het idee dat al het menselijk gedrag, zelfs het meest complexe, gebeurt door reflexen. Dat zelfs complexe bewuste acties complexe reflexen zijn waar hogere delen van het brein bij betrokken zijn.
I.M. Sechenov
Hoe zorgde het begrip in de 19de eeuw van het zenuwstelsel voor inspiratie voor de reflexologie?
Men kwam erachter dat er twee soorten zenuwen in de ruggengraat zitten: 1 die informatie van de zintuigen naar de hersenen stuurt en een andere die de spieren vanuit de hersenen aanstuurt. Men leerde door onderzoek met dieren over neurale connecties die simpele reflexen veroorzaakten en dat sommige delen van het brein, wanneer actief, deze reflexen konden vergroten of onderdrukken. Hierdoor kwam het idee op dat alle menselijk gedrag veroorzaakt werd door reflexen, zelfs het bewuste gedrag.
Hoe heeft de ontdekking dat specifieke delen van het brein specifieke functies hebben, bijgedragen aan het idee dat het verstand wetenschappelijk onderzocht kan worden?
Doordat er een link kon worden gelegd tussen gedrag/verstand en delen van het brein, betekende dit dat er een materiële basis is voor mentale processen. Die kun je dan dus ook onderzoeken.
Wat is frenologie?
Een pseudowetenschap waarbij men geloofde dat de geest bestaat uit mentale vermogens die op specifieke plekken in het brein gelocaliseerd zijn. Door het voelen van bulten op de schedel beweerde frenologen dat ze iets konden zeggen over de grootte van bepaalde delen en over de pscyhologische kenmerken van een persoon.
Wat is empirisme?
Het idee dat menselijk kennis en denken ontstaan door de zintuigelijke ervaringen. Als we machines zijn, dan zijn we machines die leren. Onze zintuigen zorgen ervoor dat we kunnen leren van de wereld om ons heen en ons gedrag daaraan kunnen aanpassen.
Wie zijn de belangrijkste aanhangers van het empirisme?
John Locke, David Hartley, James Mill en John Stuart Mill
Wat wordt bedoeld met associatie door nabijheid? En door wie werd dit concept bedacht?
Nabijheid refereert naar tijd en ruimte. Als een persoon twee gevoelens of stimuli tegelijk of 1 direct na de andere ervaart dan gaat de persoon die twee met elkaar associeren, zodat het denken aan 1 van die 2 zorgt dat er ook aan de andere gedacht wordt.
Dit concept hoort bij het empirisme.
Waar komen volgens empiristen complexe ideeen en gedachten vandaan?
Volgens empiristen raken sensaties en gedachten aan elkaar gekoppeld als ze op hetzelfde moment of direct na elkaar plaatsvinden, dit is het idee van associatie door nabijheid. Hele complexe gedachten, zoals filosofische overpeinzingen, maar ook dingen zoals een appel, worden op die manier gevormd uit een koppeling van simpele ideeen. Bij een appel bijv. combinatie van vorm, kleur, smaak, reuk, geluid als je erin bijt, etc.
Welke rol speelt het idee van associatie door nabijheid in de filosofie van het empirisme?
Dit is het basisprincipe van hoe het verstand opereert volgens het empirisme
Omschrijf de invloed van het empirisme op de studie van psychologie
Locke en zijn tijdgenoten ontwikkelden met het empirisme vervolgens een van de belangrijkste verklaringen voor menselijk gedrag, namelijk de omgeving die als bron van alle kennis de geest vult, het lichaam in beweging zet, en dus bepaalt welk gedrag dat lichaam vertoont. Het grootste deel van de moderne psychologie is nog altijd gebaseerd op dit idee, namelijk dat de menselijke machinerie via de zintuigen door de omgeving wordt geprikkeld en zodoende wordt aangezet tot gedrag.
Wat is nativisme?
Het idee dat meest elementaire vormen van menselijke kennis en de fundamentele operationele kenmerken van het verstand, die de basis voor de menselijke natuur vormen, aangeboren zijn.
Wie waren aanhangers van de nativistische theorie?
Gottfried Wilhelm von Leibniz, Immanuel Kant
Waarom is het vermogen om te leren afhankelijk van iemands aangeboren kennis?
Omdat zonder die aangeboren kennis er niets te leren valt. Er moet op zijn minst waarnemen via de zintuigen, deze kunnen interpreteren en opslaan, regels kennen voor opslaan en combineren van die zintuigelijke informatie en regels voor het ophalen van die informatie.
Hoe heeft nativisme geholpen om hedendaagse psychologie vorm te geven?
Met hun nativisme boden Kant, maar met name ook Darwin, de psychologie het gereedschap om te begrijpen dat de mens niet alleen kan worden beschouwd als een machine (materialisme) die wordt aangestuurd door de omgeving (empirisme), maar vooral ook dat die machine bij de geboorte al op een heel specifieke manier in elkaar zit (nativisme), waardoor sommige gedragingen en ervaringen wel mogelijk zijn of voor de hand liggen en andere niet.
Hoe vormde Darwins theorie van natuurlijke selectie een wetenschappelijke basis om gedrag uit te leggen door de functie ervan te beschrijven?
De theorie van natuurlijke selectie stelt dat een persoon die gedrag vertoont dat helpt om te overleven en te reproduceren een grotere kans heeft zijn/haar genetisch materiaal door te geven aan kinderen. De specifieke functie van het gedrag waardoor het helpt om te overleven en reproduceren kan wetenschappelijk worden onderzocht.
Kijk bijv. naar het uitdrukken van emoties en intenties. Darwin stelde dat de capaciteit van het uitdrukken van emoties geerfd wordt en is geevolueerd doordat de vaardigheid om emoties en intenties uit te kunnen drukken ervoor zorgt dat mensen een grotere kans hebben om te overleven.
Hiermee gaf Darwin de psychologie een wetenschappelijke manier om naar alle aangeboren universele menselijke neigingen te kijken.
Hoe vormde Darwins theorie van natuurlijke selectie de basis om a priori kennis te begrijpen?
‘a priori’ kennis is kennis die ingebouwd zit in het menselijk brein en niet aangeleerd hoeft te worden. Deze kennis was nodig voor mensen om verdere dingen te leren die nodig waren om te overleven en te reproduceren. Als mensen deze kennis niet bezaten dan overleefde of reproduceerde ze niet en zo overleefde de genen van deze mensen niet. Zo is ‘a priori’ kennis door natuurlijk selectie gegroeid tot wat het is.
Wat beoogt de psychologie?
Om mentale ervaringen en gedrag te verklaren door het vinden van de oorzaken ervan.
Wat betekent het niveau van analyse in de psychologie en welke niveaus zijn er?
Het niveau of type oorzakelijk proces dat wordt bestudeerd
De volgende niveau’s zijn genoemd:
1. Neuraal (brein als oorzaak)
2. fysiologisch (interne chemische functies, zoals hormonen, als oorzaak)
3. Genetisch (genen als oorzaak)
4. Evolutionair (natuurlijke selectie als oorzaak)
5. Leren (eerder ervaringen van het individu met de omgeving als oorzaak)
6. Cognitief (kennis of overtuigingen als oorzaak)
7. Sociaal (invloed van andere mensen als oorzaak)
8. Cultureel (invloed van cultuur waarin de persoon ontwikkeld als oorzaak)
9. Ontwikkeling (leeftijds gerelateerde veranderingen als oorzaak)
