hoofdstuk 6: basisbeginselen van de politiek

Question 1

unitaire staat (eenheidsstaat)

Answer 1

systeem met één centrale overheid

Question 2

gecentraliseerde eenheidsstaat

Answer 2

staat waarin de centrale overheid alle macht bij zich houdt

Question 3

gedecentraliseerde eenheidsstaat

Answer 3

staat waarin de centrale overheid bepaalde beslissingen delegeert aan hiërarchisch lagere bestuursorganen of overheidsdiensten

Question 4

federale staat (bondstaat) def

Answer 4

staat met een gemeenschappelijke grondwet waarin de deelstaten heel uitgebreide bevoegdheden hebben

Question 5

kenmerken federale staat

Answer 5

• soevereine beslissingsmacht is verdeeld over het geheel en de deelstaten
• de verdeling is gevat in een gemeenschappelijke grondwet
• shared rule
• self rule

Question 6

shared rule

Answer 6

deelstaten zijn nodig om federale beslissingen te nemen

Question 7

self rule

Answer 7

deelstaten kunnen zonder inmenging van de staat hun eigen beleid voeren

Question 8

confederatie (statenbond) def

Answer 8

verbinding tussen onafhankelijke staten die hun autonomie en soevereiniteit behouden, maar die bij verdrag overeenkomen om bepaalde aangelegenheden gemeenschappelijk te regelen

Question 9

kenmerken confederatie (statenbond)

Answer 9

• elke staat een eigen grondwet
• gemeenschappelijke beslissingen enkel bij unanimiteit
• elke staat behoudt het recht om uit de confederatie te stappen
• vaak een tussenfase in centraliserings- of ontbindingsproces

Question 10

staatshervormingen België

Answer 10

• 1960: Taalgrenzen en taalgebieden vastleggen
• 1970: eerste staatshervorming: 3 cultuurgemeenschappen met eigen parlement
• 1980: tweede staatshervorming: 3 gemeenschappen (persoonsgebonden aangelegenheden), 2 gewesten (plaatsgebonden aangelegenheden)
• 1988: derde staatshervorming: uitbreiding van bevoegdheden, oprichting Brussels Hoofdstedelijk Gewest
• 1993: vierde staatshervorming: België als volwaardige federale staat, meer bevoegdheden voor deelstaten+ eigen verkiezingen
• 2001: vijfde staatshervorming: lambermontakkoorden, meer bevoegdheden voor deelstaten
• 2011: zesde staatshervorming: vlinderakkoord, meer bevoegdheden voor deelstaten

Question 11

confederalisme volgens N-VA

Answer 11

=autonomie voor Vlaanderen en Wallonië en minimale federale bevoegdheden
- noodzakelijk omdat er sprake is van twee democratieën
- noodzakelijk om de versnippering van bevoegdheden tegen te gaan
- andere partijen vinden splitsing van België te hard, dus vormt zo een zachter alternatief
- probleem: wat met Brussel

Question 12

Confederalisme volgens anderen

Answer 12

• noodzakelijk omwille van dalend vertrouwen in overheid
• noodzakelijk omwille van financieringsprobleem

Question 13

bezwaren + praktische problemen confederalisme

Answer 13

• Financiële moeilijkheden voor Wallonië en Brussel (economische activiteit)
• onenigheid bij Vlaamse partijen
• tweederde meerderheid parlement + meerderheid in gewesten/ gemeenschappen
• niemand neemt de leiding

Question 14

waarom neemt N-VA niet de leiding

Answer 14

• toen: stilzwijgende afspraak met regeringspartners (open VLD, MR, CD &V)
• nu: in oppositie (federaal)
• niet elke Vlaamse partij wil defederaliseren

Question 15

def breuklijn

Answer 15

dieperliggend en structureel conflict in de maatschappij

Question 16

soorten breuklijnen (Lipset &Rokkan)

Answer 16

• centrum-periferie
• kerk-staat
• arbeid-kapitaal
• stad-platteland

Question 17

Breuklijn van Ronald Inglehart

Answer 17

traditioneel-postmodern

Question 18

breuklijn Hanspeter Kriesi

Answer 18

winnaars vs verliezers van globalisering

Question 19

def freezing hypothesis

Answer 19

Breuklijnen krijgen een permanent karakter ook al verdwijnt het conflict

Question 20

soorten verzuilingen

Answer 20

• katholieke zuil
• socialistische zuil
• liberale zuil

Question 21

hoe is er vandaag sprake van ontzuiling

Answer 21

• verschillen tussen zuilen zijn afgezwakt, minder radicaal
• burgers kunnen kiezen tussen zuilen en doen dat ook
• kranten zijn geen spreekbuis van politieke partij, maar objectieve berichtgevers

Question 22

soorten liberalisme

Answer 22

• politieke liberalisme
• economische liberalisme

Question 23

kenmerken politieke liberalisme

Answer 23

• individu bepaalt macht overheid ⮕ natuurlijke rechten beschermen
• rechtvaardigheid
  -gelijk geboren
  -dezelfde waarden
  -dezelfde basisrechten
• verlichting ⮕ elk individu rationeel
• mogelijkheid eigenbelang nastreven ⮕eigen leven vorm geven

Question 24

kenmerken economisch liberalisme

Answer 24

• vrijheid centraal
• vrije markt ⮕ evenwicht vraag & aanbod
• samen met kapitalisme

Question 25

kernideeën socialisme

Answer 25

- (economische) gelijkheid - belangen van arbieders - sociale opstanden = tegenreactie van onderdrukte klasse tegen onderdrukkende klasse - ultieme doel: samenleving zonder klassen

Question 26

def emancipatie

Answer 26

streven naar gelijke kansen en rechten voor iedereen

Question 27

kenmerken collectivistisch socialisme

Answer 27

- mens in essentie sociaal wezen - gemeenschap belangrijk - individuele rechten afstemmen - samenwerking actieve rol overheid

Question 28

def conservatisme

Answer 28

politieke, ethische en culturele gezindheid die zich grondvest op de traditie

Question 29

kernideeën conservatisme

Answer 29

- belang & kracht tradities: benadrukken bestaande maatschappelijke normen - samenleving cruciaal: -zorgt voor: identiteit, zekerheid, veiligheid -centraal: familie ⮕ cohesie, identiteit - pessimistisch mensbeeld: -wantrouwen de vrijheid & gelijkheid als principe -sociale gelijkheid= onmogelijk en niet wenselijk - maatschappelijke elites -elke groep i/d samenleving ⮕eigen kwaliteiten, plaatsen, verantwoordelijkheden -moet blijven bestaan: -belichamen traditionele waarden & normen -veiligstellen voor de toekomst

Question 30

kernideeën christenendemocratie

Answer 30

- personalisme - inzetten voor eigen welzijn, verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf en voor elkaar - overheid ⮕ aanvullende rol, enkel bij problemen die natuurlijke gemeenschappen overstijgen - centrale plaats van de mens

Question 31

def personalisme

Answer 31

visie die er van uitgaat dat de waardigheid van de mens het hoogste goed is

Question 32

principe van de subsidariteit

Answer 32

principe dat beslissingen moeten worden genomen op het niveau dat daartoe het meeste geschikt is

Question 33

kernideeën nationalisme

Answer 33

- natie, volk centraal - stellen staat als politieke eenheid ⮕ moet voortvloeien uit sociale -culturele eenheid - soevereiniteit voor natie - verschillen opzij zetten

Question 34

kenmerken nationalisme

Answer 34

- collectief karakter: samenhorigheidsgevoel ⮕ bestrijden van interne problemen - afzetten tegen buitenstaanders

Question 35

kernideeën fascisme

Answer 35

- strikte hiërarchie, autoritaire politiek, verheerlijking van geweld - absoluut elitair leiderschap - propaganda ⮕ massa bereiken en mobiliseren - sterk raciale component - anti-ideologie: tegen liberalisme, socialisme, kapitalisme,... - ultranationalistisch: gelooft in superioriteit van eigen natie ⮕ geen respect, maar dominantie voor andere culturen

Question 36

kernideeën ecologisme

Answer 36

- duurzaamheid: ecologische economie, generaties - sociale rechtvaardigheid: socialisme, ecologische schuld= 0, ecologische dimensie ⮕meer geld voor gemeenschap - democratische houding: verandering politiek, herverdeling hulpbronnen, wereldburgerschap ⮕ecologisch basis/ burger rechten

Question 37

linkse partij

Answer 37

- gewone burger - progressief - macht van regime breken

Question 38

rechtse partij

Answer 38

- gegoede burgerij - conservatief - behoud van regime

Question 39

sociaaleconomische as

Answer 39

- focus op economie en rol van de staat - links: sterke staat, herverdeling van rijkdom, uitgesproken gelijkheidsbeginsel - rechts: economische vrijheid, individuele verantwoordelijkheid, beperkte rol staat

Question 40

sociaal-culturele as

Answer 40

- focus op normen en waarden - links: progressief, vrij en zacht beleid (niet repressief) - rechts: behoudsgezind, conservatief, autoritaire beleid