Hvað er fátækt og hvernig mælum við hana?

Question 1

Hvað er fátækt?

Answer 1

Einhverskonar ástand sem einkennist af skorti

Skortsástand sem leiðir af ónógum björgum, felur í sér orsakasamband

Sömu þættir koma fyrir oftar en 1x í orsakakeðjunni

Question 2

Algild fátækt

Answer 2

Einhverskonar ástand sem á við á öllum stöðum og á öllum tímum

Grunnþörfum ekki fullnægt

Question 3

Afstæð fátækt

Answer 3

Ástand sem skilgreinist af viðmiðum samfélagsins sem maður býr í

Getur ekki notið þeirra gæða sem þykja sjálfsögð og eðlileg í samfélaginu

Question 4

Skortur leiðir af…

Answer 4

…ónógum björgum

Question 5

Bjargir

Answer 5

Peningar

Tími

Heilsa

Félagsleg tengsl

Mannauður

Þroski

Question 6

Skilvirkni

Answer 6

Líffræðilegir þættir

Umhverfi og aðstæður (valkostir)

Geta til ákvarðanatöku

Þroski

Heilsa

Félagsleg tengsl

Question 7

Geta

Answer 7

Geta til ákvarðanatöku

Question 8

Velferð

Answer 8

Efnisleg lífsgæði

Hamingja

Húsnæði

Þroski

Heilsa

Félagsleg tengsl

Question 9

Hvernig mælum við fátækt?

Answer 9

Lágtekjumörk

Skortur á efnislegum gæðum

Question 10

Lágtekjumörk

Answer 10

Hvílir á hugmyndinni að fátækt sé afstæð

Lína dregin í tekjudreifinguna, allir undir henni eru taldir í hættu á fátækt

50%, 60% eða 70% af miðgildi/meðaltali ráðstöfunartekna

Question 11

Það sem skiptir máli er ekki hvort einstaklingur er undir lágtekjumörkum á tilteknum tímapunkti heldur…

Answer 11

Hve lengi viðkomandi er undir lágtekjumörkum

Question 12

Viðvarandi undir lágtekjumörkum (leysir)

Answer 12

Ekki allir undir lágtekjumörkum fátækir í neinum eðlilegum skilningi

Question 13

Viðvarandi undir lágtekjumörkum (annmarkar)

Answer 13

Lítur framhjá þeim sem eru viðvarandi rétt fyrir ofan lágtekjumörk

Fókus alfarið á bjargir (og tilteknar bjargir, þ.e. tekjur)

Val á þröskuldum snýst fyrst og fremst um hefð

Ekki sambærilegt á milli landa

Ekki sambærilegt yfir tíma

Question 14

Lágtekjumörk á föstu verðlagi

Answer 14

Í stað þess að lágtekjumörk taki mið af tekjudreifingu hvers árs er miðað við tekjudreifingu tiltekins árs og þröskuldurinn uppfærður með tilliti til verðlagsþróunar

Question 15

Lágtekjumörk á föstu verðlagi (leysir)

Answer 15

Sambærileiki yfir tíma

Question 16

Lágtekjumörk á föstu verðlagi (annmarkar)

Answer 16

Kemst ekki fullkomlega framhjá afstæði fátæktar þar sem viðmiðunarárið tekur mið af tekjudreifingu þess árs

Lítur framhjá þeim sem eru viðvarandi rétt fyrir ofan
lágtekjumörk

Fókus alfarið á bjargir (og tilteknar bjargir, þ.e. tekjur)

Val á þröskuldum snýst fyrst og fremst um hefð

Ekki sambærilegt á milli landa

Ekki allir undir lágtekjumörkum fátækir í neinum eðlilegum skilningi

Sumir yfir lágtekjumörkum eru fátækir

Question 17

Skortur á efnislegum og félagslegum gæðum

Answer 17

Hvílir á hugmyndinni að fátækt sé algild

Spurt hvort fólk njóti tiltekinna gæða

Fólk sem skortir tiltekinn fjölda gæða er talið búa við skort á efnislegum og félagslegum gæðum

Question 18

Heimilisgæði skv. Eurostat

Answer 18

Getur mætt verulegum óvæntum útgjöldum

Getur farið í amk viku frí á hverju ári fjærri heimilis

Vanskil lána og reikninga

Hefur ráð á próteinríkri máltíð annan hvern dag

Getur haldið góðu hitastigi á heimili sínu

Hefur aðgang að ökutæki til einkanota

Getur skipt út slitnum húsgögnum

Question 19

Einstaklingsgæði skv. Eurostat

Answer 19

Hefur aðgang að internetinu

Getur skipt út slitnum fötum fyrir ný

Á tvö pör af skóm sem passa

Getur eytt smá pening í sjálfan sig í hverri viku

Getur stundað áhugamál eða tómstundastarf

Getur borðað með vinum/ættingjum amk 1x í mánuði

Question 20

Algild lágtekjumörk aðferð

Answer 20

Tekin saman tiltekin karfa af vöru og þjónustu sem talin er nauðsynleg og settur verðmiði á hana

Allir sem hafa tekjur undir þeim verðmiða taldir búa við fátækt

Question 21

Algild lágtekjumörk (kostur)

Answer 21

Tekur inn bæði tekjur og skort

Question 22

Algild lágtekjumörk (annmarkar)

Answer 22

Þeir sömu og á skortsmælingum

Erfitt að ná samkomulagi

Lítur framhjá skilvirkni

Notar eina tegund af björgum (tekjur)

Question 23

Félagsleg útilokun

Answer 23

Þegar einstaklingar geta ekki tekið þátt í efnahagslífi, félagslífi, menningu eða stjórnmálum samfélagsins sem það býr í

Það er ekki samstaða um skilgreiningu

“Útilokun” felur að einhverju leyti í sér að það séu reistar hömlur gegn þátttöku

Question 24

Í hættu á fátækt og félagslegri útilokun

Answer 24

Undir lágtekjumörkum

Verulegur skortur á félagslegum og efnislegum gæðum

Búa á vinnulitlu heimili

Question 25

Annmarkar samsettra mælinga

Answer 25

Vafaatriði að mælingin nái utan um félagslega útilokun Val á mælingum hefur komið illa út úr mati á áreiðanleika og réttmæti Raunar ekki skýrt hvað þessi samsetta mæling mælir í raun og veru

Question 26

Sárafátæktarmörk fyrir alla íbúa jarðarinnar

Answer 26

Gefur sig út fyrir algild fátæktarmæling Lágmarkstekjur sem einstaklingur þarf að hafa til að komast af skv. Alþjóðabankanum

Question 27

Kostir sárafátæktarmarka

Answer 27

Gerir samanburð yfir tíma og rúm mögulega Hentar ágætlega í alþjóða samanburði Nær að einhverju leyti utan um fátækt í fátækustu hlutum heimsins

Question 28

Annmarkar sárafátæktarmarka

Answer 28

Valið á línunni byggir ekki traustum grunni Línan liggur of lágt til að ná utan um fátækt í ríkari löndum Línan liggur svo lágt að óveruleg hækkun tekna getur lyft fjölda fólks úr mældri fátækt án þess að breyta í raun neinu um líf þeirra Vantar gögn um fátækustu ríki heimsins

Question 29

Getunálgunin

Answer 29

Það sem skiptir máli er ekki bjargir fólks eða útkomur heldur getan sem það hefur til að breyta björgum í útkomur Hvort fólk breytir svo björgum sínum í tilteknar útkomur er bara spurning um val og mismunandi gildismat Leið til að hugsa um fátækt við stefnumótun en ekki endilega gagnleg fyrir rannsóknir

Question 30

Getunálgunin (annmarkar)

Answer 30

Ekki hægt að mæla

Question 31

Huglægar mælingar

Answer 31

Byggja á þeirri hugmynd að fátækt sé upplifun ekki síður en skortur eða takmarkaðar bjargir Mælist með því að spyrja fólk t.d. hvort það geti mætt óvæntum útgjöldum eða hve erfitt það er að láta enda ná saman

Question 32

Huglægar mælingar (annmarkar)

Answer 32

Fólk með verulegar tekjur og eignir getur upplifað fjárhagsþrengingar vegna tekjufalls eða skorts á fjármálalæsi Væntingar fólks til lífsgæða hafa áhrif á upplifun fjárhagsþrenginga og því ekki endilega sambærilegt á milli landa, yfir tíma eða á milli einstaklinga

Question 33

Val á mælingu ræðst af...

Answer 33

Rannsóknarspurningunni sem á að svara Aðgengi að gögnum Hvaða lönd er verið að rannsaka

Question 34

Hvaða nálgun er gagnleg fyrir fátækari ríki heimsins?

Answer 34

Algildur skortur

Question 35

Hvaða nálgun er rökrétt fyrir ríku löndin?

Answer 35

Afstæð nálgun