Importande

Question 1

Hver var þróun velferðarkerfa á Íslandi?

Answer 1

frá fátækraaðstoð til félagsþjónustu

Question 2

Hver eru undirkerfi velferðarkerfa?

Answer 2

• menntakerfi
• heilbrigðiskerfi
• húsnæðiskerfi
• félagsmálakerfi

Question 3

Hvað er innan félagsmálakerfa?

Answer 3

• félagsþjónusta
• almannatryggingar
• og millifærslur sem geta farið fram víðar t.d. barnabætur sem eru greiddar í gegnum skattkerfi

Question 4

Hvað vísar til fjárhagsaðstoðar?

Answer 4

hugtakið velferð

Question 5

Hvað einkennir félagslega vandamál - félagsleg hugsmíði (social construction)

Answer 5

að vandamál einstaklinga er ekkert endilega aðeins þeirra, heldur einnig samfélagsins

Question 6

Hvar voru fyrstu fátækralögin tekin í gildi?

Answer 6

í Bretlandi (1597-1601)

Question 7

Hvert á félags- og velferðarþjónusta rætur sínar að rekja?

Answer 7

í starfi góðgerðarsamtana en varð smám saman lögvernduð og í auknum mæli tóku sveitarfélög eða ríkið við framkvæmd hennar

Question 8

Hverjar eru rætur íslenska velferðarkerfisins og hvað innihélt það?

Answer 8

íslenska þjóðveldisins
- að fólk bar ábyrgð á sér og sínum samanber Grágás

Question 9

Hverju bar sveitarfélögin og hrepparnir ábyrgð á in the old days?

Answer 9

framfærslu fólks sem var ófært um að afla sér og sínum lísviðurværis, svokölluðum ómögum og þurfalingum

Question 10

Stefán Ólafsson komst að þeirri niðurstöðu í bók sinni Íslenska leiðin að?

Answer 10

Íslendingar séu nálægt meðallagi vestrænna þjóða bæði hvað snertir umfang fátæktar og ójöfnuð í tekjuskiptingu.

Question 11

Hvað er meginhlutverk sveitarfélaga í velferðarþjónustu?

Answer 11

Grunnfélagsþjónusta: fjárhagsaðstoð, félagsráðgjöf, barnavernd, heimaþjónusta.

Question 12

tvær helstu stofnanir sem sjá um framkvæmd velferðarþjónustu ríkisins.

Answer 12

Tryggingastofnun ríkisins (TR) og Sjúkratryggingar Íslands (SÍ).

Question 13

Hver er munurinn á þjónustu ríkisins og sveitarfélaga?

Answer 13

Ríkið sér um stór kerfi eins og lífeyris- og heilbrigðisþjónustu; sveitarfélög veita félagslega ráðgjöf, fjárhagsaðstoð og þjónustu við einstaklinga.

Question 14

Hvert er markmið félagsþjónustu sveitarfélaga?

Answer 14

Tryggja félagslegt öryggi, efla lífskjör, valdefla einstaklinga

Question 15

Hvaða velferðarmódel er Ísland oftast flokkað undir?

Answer 15

Sósíaldemókratíska módelinu (en með íslenskum sérkennum).

Question 16

Hver eru tvö meginlíkön almannatrygginga sem Beveridge og Bismarck settu fram?

Answer 16

Beveridge: Almennar, skattfjármagnaðar tryggingar.
Bismarck: Atvinnutengdar tryggingar með iðgjöldum.

Question 17

Hvað er “samfélagslegur kostnaður” fátæktar?

Answer 17

Aukin útgjöld samfélagsins vegna heilsufarsvanda, minni atvinnuþátttöku og aukinnar þjónustuþarfar.

Question 18

Hvað er meginmarkmið barnaverndarstarfs sveitarfélaga?

Answer 18

Að vernda börn gegn vanrækslu, ofbeldi og tryggja velferð þeirra.

Question 19

Nefndu dæmi um hvernig sveitarfélög vinna að virkni og valdeflingu í félagsþjónustu.

Answer 19

Með virkniáætlunum, einstaklingsmiðuðum stuðningi og ráðgjöf sem miðar að auknu sjálfstæði.

Question 20

Félagsvísar?

Answer 20

Safn tölulegra upplýsinga um velferð, efnahags- og félagslega
þætti og heilsufar íbúa hérlendis

Question 21

Greiningarlíkön

Answer 21

Leiðir til að flokka og skilja velferðarkerfi út frá sameiginlegum einkennum

Question 22

Rischard Titmus tits

Answer 22

Þríflokkaði velferðarkerfi
Takmörkuð- residual systems, ríkið á að taka á sig framfærsluábyrgð fyrir einstakling ef fjölskyldan og markaður bregðast, ríkið = öryggisvörður í neyðartilvikum sem tryggir lágmarksframfærslu
Atvinnutengd réttindakerfi - industrial-achivement based, vísar til bismarcks algengt á meginlandi evrópu - Einstaklingar vinna sér inn réttindi í tengslum við starfsferil með iðngjaldsgreiðslum
Festabundin - institutuinal system, Beinist að öllum borgurum og stýrist af formlegri skuldbindingu ríkis til að veita öllum mannsæmandi/sanngjörn kjör (tengist oft markmiðum um jöfnuð lífskjara í þjóðfélaginu)

Question 23

Esping-Andersen

Answer 23

Endurskilgreindi Kerfi tittimus og tengdi það við pólitíska hugmyndafræði
Íhaldsamt kerfi - Conservative, Þýskaland frakkland - Viðheldur fjölskyldunni sem grunneiningu samfélagsins og ríkið gríður bara inní ef fjöllan bregst, það er tryggt gegn helstu áhættum: veikindum elli örorku en réttindi atvinnutengd og eru based á iðngjaldsgreiðslum - bætur endurspegla fyrri tekjur
Frjálslynt - Liberal, BNA kanada bretland- mikilvægt að flestir séu að vinna, aðstoð þarfamiðuð og sktuðningur haldið naumur svo það sé alltaf betra að vera í vinnu áheyrsla á einstaklingshyggju sjálfshjálp og markaðshyggju - einstaklingar vinna sjálfir úr sínu og þeri sem þurfa hjálp/ eru ekki vinnufærir eiga að fá aðstoð frá fjöslkyldu eða góðgerðarstarfi (food banks og svona) Hlutverk hins opinbera í lágmarki - lítil jöfnuður
Kerfi jafnaðarmanna - Social democratic, ÍSLAND holland skandianavía: altækur réttur til félagslegs öryggis - áheyrsla á mannsæmandi lágmarkslaun fyrir alla- uppgybbileg félagsþjónusta og jöfn lífskjör, almannatryggingar fjármagnaðar með sköttum

Question 24

Diane Sainsbury

Answer 24

Leit til áhrifa kynja og fjöslkyldustöðu við smíðun greiningarlíkans
Fyrirvinnuskipandi - Kynbundiðkerfi - byggt á því að einn fjöslkyldumeðlimur sé vinnandi. réttindi eru bundin við vinnu karla. Konur eru meira háðar maka sínum og fjölskyldunni.
Einstaklingsskipan - réttindi byggjast á einstaklikngnum Þjónusta er ekki bundin við fjölskyldustöðu heldur einstaklinginn sjálfan
- Chat : Í fyrirvinnuskipan:

Konur þurfa oft að treysta á réttindi maka (t.d. rétt til lífeyris eða sjúkratrygginga).
Heimavinnandi konur fá litla eða enga sjálfstæða vernd.
Dæmi: Klassísk velferðarkerfi í Evrópu fyrr á öldum.
Í einstaklingsskipan:

Allir, óháð kyni eða hjúskaparstöðu, fá eigin réttindi.
Réttindi byggjast á þátttöku einstaklings á vinnumarkaði eða sjálfstæðum skilyrðum.
Dæmi: Norðurlönd (eins og Svíþjóð og Ísland að hluta) stefna í þessa átt.

Question 25

Stefán ólafsson

Answer 25

Stefán Ólafsson rannsakaði mikið íslenska velferðarkerfið í samanburði við önnur lönd. Hann skrifaði bókina "Íslenska leiðin" (1999) minni ríkisforsjá en í öðrum norrænum löndum, meiri áherslu á vinnu og sjálfsbjargargetu, og mikilli tekjutengingu bóta Hann hefur einnig bent á að lífskjör aldraðra á Íslandi séu lakari en víða annars staðar á Norðurlöndum og börn á Íslandi búa oftar við hlutfallslega fátækt en börn á öðrum Norðurlöndum. Sérstaklega eru börn einstæðra foreldra og barnafjölskyldur með lágar tekjur líklegri til að búa við fátækt. Þetta getur haft áhrif á menntun, heilsu og félagsþátttöku barna. Stefán bendir á að barnabætur og húsnæðisstuðningur séu lægri á Íslandi

Question 26

Hvað er „fátæktargildra“ skv. Stefáni?

Answer 26

Að einstaklingur geti ekki aukið tekjur án þess að missa bætur, sem festir hann í fátækt.

Question 27

Hverjir eru í mestri hættu á lágum lífeyri samkvæmt Stefáni?

Answer 27

Konur, öryrkjar og þeir sem hafa rofna starfsævi eða unnið hlutastörf.

Question 28

Hvað einkennir norræna velferðarlíkanið?

Answer 28

Almenn réttindi, jöfnuður, opinber þjónusta fyrir alla, sterk ríkisábyrgð.

Question 29

Samkvæmt Stefáni Ólafssyni má flokka félagsmálastefnur vestrænna ríkja í fjórar gerðir :

Answer 29

Norræna líkanið leggur áherslu á jöfnuð, ríkisábyrgð og almenn réttindi fyrir alla. Opinber þjónusta er sterk og allir hafa aðgang óháð tekjum. Angló-saxneska líkanið byggist á markaðslausnum með lágmarksaðstoð fyrir fátæka. Ríkið grípur aðeins inn þegar einstaklingur getur ekki séð fyrir sér sjálfur. Mið-Evrópska líkanið byggist á réttindum sem einstaklingar ávinna sér með vinnu og iðgjaldagreiðslum. Fjölskyldan gegnir stóru hlutverki og kerfið styður hefðbundin kynhlutverk. Suður-Evrópska líkanið einkennist af veikum opinberum kerfum og mikilli ábyrgð fjölskyldunnar. Aðstoð frá ríkinu er takmörkuð og ójöfnuður algengur. Ísland flokkast sem blanda af norræna og angló-saxneska líkaninu, þar sem til staðar eru bæði almenn réttindi og miklar tekjutengingar sem draga úr jöfnuði.

Question 30

Félagsþjónusta sveitarfélaga

Answer 30

Byggir á lögum nr. 40/1991. Sveitarfélög bera ábyrgð á félagslegri þjónustu og hafa svigrúm til útfærslu. Markmið: Tryggja öryggi og lífsgæði. Styðja sjálfstæði og valdeflingu. Efla uppeldisskilyrði barna. Helstu þjónustuflokkar: Fjárhagsaðstoð (ólík eftir sveitarfélögum). Félagsleg ráðgjöf og stuðningur. Þjónusta við aldraða, fatlaða, barnafjölskyldur og vímuefnanotendur.

Question 31

Velferðarsvið Reykjavíkurborgar

Answer 31

Reykjavík sinnir heildrænni velferðarþjónustu í gegnum þjónustumiðstöðvar. Reykjavík sinnir heildrænni velferðarþjónustu í gegnum þjónustumiðstöðvar. Stofnað 2005 til að samþætta þjónustu og færa hana nær íbúum. Helstu þjónustuflokkar: Fjárhagsaðstoð, húsnæðismál, barnavernd, geðheilsa, öldrunarþjónusta, þjónusta við fatlað fólk og flóttafólk. Áherslur í þjónustu: Snemmtæk íhlutun (börn og fjölskyldur). Notendamiðuð þjónusta – gagnadrifin og einstaklingssniðin. Samþætting þjónustu, valdefling og samstarf við notendur. Þjónusta við eldri borgara: Heimahjúkrun, akstursþjónusta, félagsleg dagdvöl og heilsuefling. Fyrir fatlað fólk: NPA (notendastýrð persónuleg aðstoð), félagsþjónusta, stuðningur við sjálfstætt líf og samfélagsþátttöku. Fyrir heimilislausa: Aðgerðaráætlun til 2027: húsnæði fyrst, skaðaminnkun, ný úrræði (smáhýsi, áfangaheimili, VoR teymi). Rafræn þjónusta: Hraðari og skilvirkari þjónusta. Rafræn umsókn um fjárhagsaðstoð og ráðgjöf.

Question 32

Hvert er meginmarkmið félagsþjónustu?

Answer 32

Tryggja öryggi, virkja einstaklinga og bæta lífsgæði.

Question 33

Hverjar eru helstu þjónustugreinar sveitarfélaga?

Answer 33

Fjárhagsaðstoð, félagsráðgjöf, þjónusta við börn, fatlaða og aldraða.

Question 34

Hlutverk félagsmálanefnda sveitarfélaga er m.a. að:

Answer 34

Stýra og setja reglur um félagsþjónustuna Veita upplýsingar og ráðgjöf Beita sér fyrir aðstoð við fjölskyldur og sinna forvörnum

Question 35

Í lífskjararannsókn Stefáns Ólafssonar er notaður samsettur mælikvarði sem nær til:

Answer 35

Heilsu og menntunar Atvinnustöðu og fátæktar Félagslegrar samstöðu

Question 36

Tillögur Thomas Pain um úrbætur í málefnum fátækra voru samþykktar hvaða ár í breska þinginu

Answer 36

they simply weren't

Question 37

pros and cons við að sveitarfélag ráði sjálft velferðarþjónustu

Answer 37

Kostir verkskiptingar: Þjónusta nálægt notanda. Möguleiki á aðlögun að þörfum hverrar byggðar. Gallar: Mismunandi þjónusta eftir búsetu. Ójöfn aðstaða sveitarfélaga til að veita þjónustu ss peningar Þarf að tryggja samræmi og jöfnuð með landslögum og samræmdri stefnumótun allra sveitafélaga.

Question 38

Barnasjónarhorn

Answer 38

Barnasjónarhorn felur í sér að skoða barnafátækt út frá reynslu og upplifun barna sjálfra. Fræðimenn telja mikilvægt að taka mið af sjónarhorni barna því þau upplifa fátækt á annan hátt en fullorðnir. Þau finna oft fyrir útilokun, skömm og takmörkuðum möguleikum á þátttöku í félagslífi. Með því að beita barnasjónarhorni er hægt að skilja áhrif fátæktar dýpra og móta betri úrræði sem taka tillit til þarfa og réttinda barna.

Question 39

Þriðji geirinn? og 2008 hrunið

Answer 39

Þriðji geirinn samanstendur af félagasamtökum, sjálfseignarstofnunum og sjálfboðaliðasamtökum sem hvorki tilheyra hinu opinbera (ríki/sveitarfélögum) Rauði krossinn, Hjálparstarf kirkjunnar, Mæðrastyrksnefndir, Samhjálp o.fl. 2008 - Fjölgaði verulega í hópi fólks sem þurfti aðstoð (t.d. mataraðstoð, húsnæðisaðstoð). Efnahagsþrengingar ýttu undir atvinnuleysi og fátæk Tekjur samtaka minnkuðu: Minni framlög frá ríki og fyrirtækjum. Sumar fjársöfnunaraðferðir hrundu (t.d. fjárfestingar, gjafir). Aðlögun og viðbrögð: Margir hófu að treysta meira á sjálfboðaliða. Aukið samstarf við opinbera aðila (t.d. Reykjavíkurborg og félagsþjónustu sveitarfélaga). Styrkt hlutverk þeirra sem mótandi afl í samfélagsumræðu um fátækt og jaðarsetningu.