ionogram Flashcards
(33 cards)
def ionogram
= bepaling in biologische vloeistoffen van ionen of elektrolyten
alle ionen/elektrolyten
- natrium
- kalium
- chloride
- waterstofcarbonaat (bicarbonaat)
- fosfaat
- magnesium
- calcium
=> aanwezig in ECF & ICF
=> organische zuren ook geladen geen elektrolyten
elektrolyten via voeding onder vorm van:
- mineralen (Na, Ka, Cl, HCO3, H3PO4, Mg, Ca)
- spore-elements (ijzer, koper, cobalt, chroom, cadmium, zink, broom, jood)
elektrolyten verdwijnen uit lichaam door + tekening
- urine
- zweten
- feces
- dia 6
meer verlies bij
- inname diuretica
- braken
- diarree
- overmatig transpireren
- bloedverlies
=> verhoogde inname elektrolyten
klinische relevantie bepaling elektrolyten
VERMOEDEN ABNORMAAL
- apart elektrolyten of panel elektrolyten
- Na+, K+, Cl-, HCO3-
ZUUR/BASE ONEVENWICHT
- HCO3- & pH & bloedgassen in arterieel bloed
BEREKENEN ANION-GAP
- Na+, K+, Cl-, HCO3-
staalname
- serum/heparineplasma
-> geen hemolyse, RBC snel verwijderen - soms RBC voor Mg
- soms transpiratievocht in kader zweettest (Na+, Cl-)
- urine soms (Na+, K+, Cl-)
- soms CSF (Cl-)
waarom geen ander plasma dan heparine
? door anticoagulans verstoring ionen, houd Ca vast…?
bewaring
2-8°C alles
serum/heparine max 8u KT
Na
= natrium
- ECF/ICF = 10/1
- kation ECF
- niet protine gebonden
- van GI tractus bijna volledig geabsorbeerd
- via niere geexcreteerd indie te veel
- Na+ & water homeostase via renine-angotensine-aldosteron systeem
functies Na
OSMOTISCHE DRUK ECF (waterhuishouding)
- zuur-base regeling ECF
-> teveel H+ > tubuli meer H+ & Na+ geabsorbeerd
=> pH normaliseren!
- te weinig H+ > tubuli minder H+ & Na+ geabsorbeerd
PRIKKELBAARHEID HART/SKELETSPIER & ZENUWCELLEN
- elektrische lading in stand door Na/K pomp
WERKING ENZYMEN
pathologie & klinische relevantie Na
- vermoeden hyponatriëmie
-> overdreven verlies door braken diarree, transpireren > vochtbalans herstellen, toedienen water, elektrolyten
-> ziekte addison > aldosteron daalt > Na daalt
-> renale tubulaire acidose > slechte tubuli > Na excretie hoog & H+ reabsorptie hoog - vermoeden hypernatriëmie
-> cushing syndroom > toedienen glucocorticoïden + mineralocorticoïdale werking - mensen aan infuus
staalname Na
- serum
- heparineplasma
- urine
- transpiratievocht
- speeksel
- CSF
=> hemolyse geen probleem
=> huid probleem
=> want EC
bepalingsmethode Na
- geringe biologische variabiliteit > methode vereist geringe analytische variabiliteit
- potentiometrie mbv ion-selectieve elektrode
-> bepaling Na in lichaamsvochten
-> vrije conc Na+ in oplossing - vlamfotometrie & atoomabsorptiespectometrie
-> niet op serum
zweettest
- vermoeden mucovisidose
- vanaf 3-5 weken
- pilocarpine & stroompje 0,16 mA/cm² (elektrode) om e doen zweten in binnenkant voorarm
-> zweet opvangen op droog getarreerd doekje & wegen - verhoogd Na+ & Cl- bij mucovisidose, K+ normaal
- bedsite test: geen labotest rechtstreeks op arm
Kalium
= K+
- ECF/ICF = 1/23
- kation ICF
- K+ uit GI tractus bijna volledig geabsorbeerd
- teveel geabs > via nieren geëxcreteerd
functies K+
- prikkelbaarheid hart/skeletspieren & zenuwcellen (Na/K pomp)
- werking sommige enzymen
pathologie & klinische relevantie K+
VERMOEDEN
- hypo/hyper kaliëmie
-> kaliëmie nauwkeurig bepalen > hartritmestoornissen
HYPO
- verhoogd verlies: braken, diarree, toedienen niet-kaliumsparende diuretica
- cushing syndroom
- glucocorticoïden
HYPER
- nierinsufficiëntie (K+ daalt)
- ziekte addison
staalname kalium
- serum
- heparineplasma
- urine
- transpiratievocht
- speeksel
=> hemolyse geen probleem
bepalingsmethode kalium
- geringe biologische variabiliteit > methode vereist gernge analytische variabiliteit
- potentiometrie mbv ion-selectieve elektrode
-> K in lichaamsvochten
-> meet vrije conc K+ in oplossing - vlamfotometrie & atoomabsorptiespectrometrie
-> niet op serum
referentiewaarden Kalium
SERUM 3.5-5 MMOL/L
URINE 25-120 MMOL/DAG
RBC 105 MMOL/L
WEEFSELCELLEN 150 MMOL/L
ALARMWAARDEN serum:
> 5.5 = gevaar bij operatie
> 8 bij hartritmestoornissen
chloriden
- ECF>ICF
- niet proteingebonden
- Cl- uit GI tractus bijna volledig geabsorbeerd
- teveel geabsorbeerd in gezonde organisme geëxcreteerd via nieren
pathologie chloriden
VERMOEDEN hypo/hyper chloremie
staalname chloriden
- serum
- urine
- CSF
- transpiratievocht
