JELITO Flashcards
(56 cards)
1
Q
BIEGUNKA (ogólne)
A
Stan, gdy pacjent oddaje zbyt dużo i zbyt często (>3x / dobę) stolce o zwiększonej masie (>250g/dobę) i zmniejszonej lub płynnej konsystencji.
2
Q
Biegunka osmotyczna
A
- przez wzrost osmolarności treści jelitowej, co uniemożliwia wchłanianie wody
- mija po zastosowaniu głodówki
- najczęściej spowodowana nadużywaniem sztucznych słodzików, związków magnezu, zaburzeniami wchłaniania węglowodanów, celiakią, osmotycznymi środkami przeczyszczającymi
3
Q
Biegunka wydzielnicza (sekrecyjna)
A
- spowodowana zwiększonym wydzielaniem jelitowym elektrolitow i wody, których jelito grube nie nadąża wchłaniać
- duże stężenie Na, K, Hco3-, Cl- w stolcu
- wzrost wydzielania jest spowodowany przez pobudzenie cAMP przez toksyny bakteryjne, hormony, PG, kwasy żółciowe
- wodnista, duża objętościowa biegunka, bez śluzu i krwi-
- NIE USTAJE po zastosowaniu głodówki
- Przyczyny: enterotoksyny bakteryjne, hormony, kwasy tłuszczowe, kwasy żółciowe, środki przeczyszczające
4
Q
Biegunka wysiękowa (zapalna)
A
- przez uszkodzenie błony śluzowej: wysięk zapalny + zaburzenia wchłaniania jelitowego związków osmotycznie czynnych i wody
- obecne krew/śluz/ropa
- mogą towarzyszyć ogólnoustrojowe objawy reakcji zapalnej
- przyczyny: zakażenie Shigella, Salmonella, Clostridium dificile, Yersinia, itd.; przewlekłe choroby zapalne jelit, rak okrężnicy, środki cytotoksyczne, promieniowanie, niedokrwienie
5
Q
Biegunka motoryczna
A
- przez zaburzenia motoryki -> zbyt szybki pasaż wskute nadmiernej aktywności perystaltycznej
- np. zespół jelita drażliwego, nadczynność tarczycy i inne zaburzenia hormonalne, stan po resekcji żołądka, cukrzycowa neuropatia autonomiczna.
6
Q
Biegunka jelita cienkiego
A
- wodnista, obfita, bez krwi i śluzu
- może być spowodowana niewydolnością zdolności wchłaniania w jelicie grubym przy nadmiernym wydzielaniu w jelicie cienkim; lub przy nadmiernym dowozie substancji osmotycznie czynnych
7
Q
Biegunka jelita grubego
A
często w małych ilościach z obecnością śluzu i krwi
8
Q
Biegunka ostra
A
- od kilku godzin do kilku dni
- zwykle spowodowana ZATRUCIEM, ZAKAŻENIAMI, LEKAMI lub ma PODŁOŻE ALERGICZNE
9
Q
Biegunka przewlekła
A
- powyżej 10-14 dni
- 90% przypadków spowodowane jest nieswoistymi zapaleniami jelit, rakiem okrężnicy, zespołem jelita drażliwego i inne
10
Q
Możliwe przyczyny biegunki przewlekłej
A
- Przewlekłe zakażenia - np. yersinia, ameby, lamblioza, lub zakażenie oportunistyczne u chorych na AIDS
- Zmiany zapalne niezakaźne - np. choroba Crohna, zapalenie uchyłków, CU
- Anomalie anatomiczne - np. przetoki, zespół krótkiego jelita, wagotomia
- Nowotwory - raki, jelita cienkiego, grubego, rakowiaki,
- Alergie - celiakia i inne alergie na skł pokarmowe
- Przyczyny metaboliczne - amyloidoza, niedobory enzymatyczne, awitaminozy, zespoły wadliwego trawienia/wchłaniania, abetalipoproteinemie
- Zaburzenia endokrynne - niedoczynność przytarczyc, gastrinoma, nadczynność tarczycy, niewydolnosć nadnerczy
- Toksyczne - przewlekłe zatrucie arsenem, alkoholizm
- Leki - przeczyszczające, cytostatyczne, tyroksyna, kwas chenodezoksycholowy, laktuloza, sorbitol
- Zaburzenia czynnościowe - jelito drażliwe, biegunki psychogenne
11
Q
Diagnostyka biegunek
A
- wywiad (charakterystyka, ilość, wygląd, spoistość, ustąpienie po głodówce, związek z lekami, pokarmem, pobyt z granicą/operacje)
- obraz kliniczny
- badania laboratoryjne
- sigmoidoskopia, ew. biopsja i badanie histologiczne
- wlew kontrastowy
- specjalne badania diagnostyczne przy podejrzeniu zaburzeń wchłaniania lub trawienia
12
Q
ZAPARCIE
A
U 20-30% osób po 60rż. Częstość występowania rośnie z wiekiem i jest większa u kobiet.
Przez 3 miesiące spośród ostatniego roku muszą wystąpić co najmniej dwa z poniższych objawów:
- mniej niż 3 wypróżnienia na tydzień
- nadmierne parce na stolec
- uczucie niepełnego wypróżnienia
- uczucie przeszkody w odbytnicy/odbycie
- konieczność zabiegów manualnych w celu usunięcia stolca
13
Q
ETIOLOGIA ZAPARĆ
A
- Zaburzenie czynnościowe: najczęstsza postać, wynika z diety ubogoresztkowej, małej ilości ruchu, hamowanie bodźca defekacyjnego
- Przejściowe zaparcia w chorobach gorączkowych, obłożnych, zmiany żywienia, w podroży
- Zaparcie w zespole jelita drażliwego
- Polekowo: alkalia, antycholinergiki, opiaty, kodeina, antydepresanty, werapamil, kolestyramina
- Zaburzenia elektrolitowe (hipokaliemia, hiperkalcemia)
- Organiczne choroby jelit: zwężenie, niedrożność, gruczolaki, choroby zapalne, choroby odbytu (szczeliny, ropne, żylaki)
- Zaburzenia neurogenne - cukrzycowa neuropatia, choroba Parkinsona, Hirschprunga, stwardnienie rozsiane
- Przyczyny hormonalne (np. ciąża)
14
Q
PATOGENEZA ZAPARĆ
A
- przewlekłe zaparcia czynnościowe są spowodowane zwolnieniem pasażu przez okrężnicę lub dysfunkcją dna miednicy (nieprawidłowy skurcz zwieracza odbytu lub nieprawidłowa relaksacja mięśni dna miednicy)
- choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca) zwalniają pasaż jelitowy
- powstrzymywanie się od defekacji wydłuża czas pasażu
- mechaniczne zwężenie światła jelita w chorobach organicznych (Crohn, Hirschprung)
15
Q
Biegunka paradoksalna
A
Występuje w przypadku patologicznego zwężenia światła jelita w chorobach organicznych (np. choroba Crohna). Zalegające masy kałowe są rozwadniane bakteryjnie i wtedy zostaje on wydalony w małych porcjach odznaczających się przykrym zapachem ( po wcześniej występujących zaparciach )
16
Q
Powikłania przewlekłych zaparć
A
- wzrost ryzyka powstania uchyłków jelit/zapalenie uchyłków
- żylaki odbytu
- wzrost ryzyko rozwoju raka okrężnicy/odbytu
- kamienie kałowe i paradoksalna biegunka
17
Q
ZAPALENIE JELIT (ENTERITIS) Może objemować cały przewód pokarmowy, albo lokalizować się w specyficznym fragmencie jelit.
A
- PRZYCZYNĄ najczęściej jest zatrucie pokarmów przez enterotoksyny Staphylococcus/Escherichia Coli/ zakażenie rotawirusem lub wirusem Norwalk
- CLostridium dificile wywołuje rzekomobłoniaste zapalenie jelit u chorych zażywających antybiotyki o szerokim spektrum
- dolegliwości bólowe brzucha z nudnościami, wymiotami, biegunką,
18
Q
Niedokrwienne zapalenie jelita grubego
A
- najczęściej u starszych z miażdżycowo zmienionymi naczyniami krezki ( na skutek dodatkowej hipowolemii lub nasilenia niewydolności krążenia )
- SZCZEGÓLNIE NARAŻONE SĄ:
zgięcie śledzionowe, zstępnica, górna część odbytnicy, - Najpierw zmiany niedokrwienne błony sluzowej, później zmiany martwicze i złuszczenia (wtedy występuje silny ból i KRWISTA BIEGUNKA)
- Jeżeli przebiega podostro zwykle występuje tylko krwawienie jelitowe i kończy się samoistnie po kilku tygodniach
- Progresja zmian może jednak doprowadzić do martwicy ścian, perforacji i zapalenia otrzewnej.
19
Q
Zespół upośledzonego wchłaniania
A
Zaburzenie wchłania jednego lub wielu rodzajów składników odżywczych prowadzące do nieadekwatnego transportu strawionego pokarmu z jelita do krwi lub limfy
20
Q
Zespół upośledzonego trawienia
A
zaburzenie chemicznych procesów trawienia w śluzówce jelita, uniemożliwia wchłanianie nieprawidłowo przetworzonych substancji. Jest to jedna z grupy przyczyn prowadzących do upośledzonego wchlaniania.
21
Q
Przyczyny ZUW
A
- Stan po operacji przewodu pokarmowego
- Choroby trzustki
- Choroby wątroby i dróg żółciowych
- Choroby jelita cienkiego ( pierwotne ch. jelita cienkiego np. sprue; choroba niedokrwienna; zakażenia i stan nosicielstwa; choroby układowe)
- CHoroby wrodzone (np. niedobór laktazy)
- Polekowe upośledzenie wchłaniania
22
Q
Charakterystyczne objawy ZUW
A
- Utrata wagi i niedożywienie
- Biegunka (np. obecność kwasów żółciowych i tłuszczowych w jelicie zmniejsza absorpcję sodu i wody; czasem też efekt przeczyszczający spowodowany drażnieniem śluzówki przez te substancje)
- Biegunka tłuszczowa (błyszczące, pieniste, obfite stolce)
- Wzdęcia brzucha (np. w wyniku fermentacji laktozy)
- Nokturia
- Osłabienie i męczliwość
- Obrzęki (hipoproteinemia przez upośledzone wchłanianie aminokwasów)
- Brak miesiączki (wtórny hipopituitaryzm)
- Niedokrwistość
- Zapalenie języka/kacików ust
- Neuropatia obwodowa
- Sińce, skłonność do krwawień
- Bóle kostne, deformacja szkieletu, złamania
- Tężyczka, parestezje
- Egzema
23
Q
Przyczyny enteropatii z utratą białka
A
a) utrata chłonki:
- wtórnie do zaburzonego odpływu chłonki
- z powodu wrodzonej naczyniakowatości limfatycznej jelit
Jeśli przyczyną jest utrata chłonki dochodzi także do utraty limfocytów i immunoglobulin, upośledzenia wchłaniania tłuszczów długołańcuchowych i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
b) utrata z płynem wysiękowym (w nadżerkach i owrzodzeniach, lub przy zwiększonej przepuszczalności błony śluzowej)
24
Q
Enteropatia z utratą białka
A
Zespół objawów wtórnych do nadmiernej utraty białek osocza do światła jelita.
Utrata białek nie zależy od ich masy cząsteczkowej ani ładunku.
Utrata białek powoduje ich zwiększoną syntezę wątrobową, ale zwykle nie pozwala na utrzymanie poziomu białek, których obrót w normalnych warunkach jest niewielki.
Powoduje powstawanie OBRZĘKÓW i PRZESIĘKÓW do jam ciała
25
Wyniki badań w enteropatiach z utratą białka.
hipoalbuminemia
zmniejszone stężenie immunoglobulin (IgG, IgA, IgM); fibrynogenu; transferyny; ceruloplazminy
czasem limfopenia, hipocholesterolemia, niedokrwistość, hipokalcemia
26
Celiakia (enteropatia glutenowa) - choroba zapalna jelita cienkiego o podłożu immunologicznym prowadząca do zaniku nabłonka jelitowego.
Jak to się dzieje?
Fragmnt glutenu jest transportowany do błony śluzowej jelita i tam ulega działaniu transglutaminazy tkankowej, co powoduje deaminację glutaminy do ujemnie naładowanego kwasu glutaminowego. To ułatwia wiązanie polipeptydu do cząsteczek HLA-DQ2 lub D8 na komórkach APC - kompleks ten aktywuje limfocyty CD4+.
Limfocyty CD4+ produkują IFNgamma, IL-2,4,10 i TNFalfa, co INDUKUJE REAKCJĘ ZAPALNĄ.
Z czasem prowadzi do zaniku kosmków i wtórnego upośledzenia trawienia i wchłaniania.
27
Aktywna postać celiakii
Aktywne limfocyty CD4+, obserwuje się też aktywność limfocytów CD8+, które pobudzają produkcję IL-15 w enterocytach, a ona zwrotnie stymuluje proliferację tych limfocytów.
Występuje też odpowiedź humoralna: przeciwciała przeciw gliadynie i transglutaminazie tkankowej. Nie wiadomo jednak czy biorą one udział w niszczeniu kosmków jelitowych.
28
Objawy kliniczne celiakii
Mogą być bardzo różne: biegunka, utrata masy ciała, objawy zespołu złego wchłaniania to najbardziej typowe.
29
Sprue bezobjawowa (celiakia utajona)
Dodatni wynik badania na obecność przeciwciał charakterystycznych dla celiakii
Nieprawidłowy wynik badania histologicznego bioptatu jelita
BRAK KLINICZNYCH objawów choroby
30
Nietypowe postacie sprue
Brak objawów ze strony przewodu pokarmowego, ale może mieć postać:
- opryszczkowego zapalenia skóry
- niedokrwistości z niedoboru żalaza
- osteoporozy
- przewlekłego zapalenia wątroby
- zapalenia stawów, padaczki, migreny, depresji, itd.
31
Sprue potencjalna
Dodatni wynik badania na obecność przeciwciał swoistych dla celiakii, ale PRAWIDŁOWY obraz histologiczny bioptatu i BRAK KLINICZNYCH objawów choroby
Rozpoznanie jest możliwe na podstawie badań profilaktycznych rodziny chorego objawowego.
32
Rozpoznawanie celiakii
- Badanie histologiczne - zanik kosmków jelitowych, wzrost liczby limfocytów śródnabłonkowych
- Oznaczenie autoprzeciwciał przeciw endomysium i transglutaminazie tkankowej (te przeciwciała są obecne nawet w postaci latentnej choroby i mogą ostrzegać przed jej rozwinięciem w przyszłości)
33
Choroba Leśniewskiego-Crohna
Nieciągłe, odcinkowe zapalenie wszystkich warst układu żołądkowo-jelitowego, najczęściej zlokalizowane w końcowym odcinku jelita krętego i bliższym odcinku okrężnicy.
Zmiany objemują WSZYSTKIE WARSTWY ściany, powodując obrzęk i włókniste zgrubienia ściany i odcinkowe zwężenia.
34
Etiologia choroby Crohna
- zakażenia (np. Mycobacterium paratuberculosis)
- nieprawidłowości w układzie immunologicznym (upośledzenie odporności komórkowej)
- przeciwciała przeciw jelitu grubemu
- dieta (zwiększone spożycie węglowodanów)
- palenie papierosów
- inne (jak np. doustna antykoncepcja)
35
Objawy choroby Crohna
- bóle brzucha, biegunka
- wzdęcia brzucha
- objawy mogą być podobne do zapalenia wyrostka robaczkowego (bóle kolkowe w prawym podbrzuszu, bolesny opór przy badaniu palpacyjnym, niewysoka gorączka)
36
Powikłania choroby Crohna
- zaburzenia wzrostu w wieku dziecięcym
- objawy skórne (rumień, zgorelinowe zapalenie)
- objawy oczne
- objawy stawowe
- objawy wątrobowe
- zespół upośledzonego wchłaniania z utratą masy ciała
- rzadko perforacja
- często przetoki i ropnie okołoodbytnicze
37
CU (wrzodziejące zapalenie jelit)
Przewlekła choroba zapalna szerząca się w sposób ciągły, owrzodzenia powierzchowne błony śluzowej (nie tak jak w Crohnie, który obejmuje całą grubość ściany)
Najczęściej pojawia się w odbytnicy, rozszerza dośrodkowo na okrężnicę
W okresie początkowym błona śluzowa jest zaczerwieniona, obrzęknięta i krwawi przy dotyku, występują powierzchowne owrzodzenia.
W okresie zaawansowanym: nawracające owrzodzenia niszczą błonę śluzową, powodując zanik jej normalnych fałdów. Pozostałe wysepki tworzą "pseudopolipy".
38
Etiologia CU
- zakażenia
- czynniki psychosocjalne (np.stres)
- nieprawidłowości układu immunologicznego
- częstsze występowanie astmy, egzemy, ch. autoimmunologicznych
- przeciwciała przeciw komórkom nabłonkowym
- cytotoksyczność limfocytów dla nabłonka jelitowego
- krążące kompleksy immunologiczne u chorych z pozajelitowymi objawami choroby
- zwiększone wytwarzanie mediatorów rekacji zapalnej
- wolne rodniki tlenowe, PG, LT, kininy, histamina, cytokiny
- nieprawidłowy śluz produkowany przez nabłonek
- niepalenie papierosów
39
OBJAWY CU
- krwisto-śluzowa biegunka
- bóle brzucha
- bolesne parcie na stolec
- niekiedy stany podgorączkowe
40
Powikłania CU
- pozajelitowe są podobne jak w chorobie Crohna, ale rzadsze
- POWIKŁANIA JELITOWE: masywne krwotoki przez złuszczanie błony śluzowej, megacolon toxicum - toksyczne rozszerzenie okrężnicy z septyczną gorączką
- ryzyko raka koreluje z czasem trwania choroby i rozległością zmian w okrężnicy.
41
Uchyłki jelita grubego
Drobne przepukliny błony śluzowej przez błonę mięśniową. Występują u ponad 30% ludzi po 60 rż., są zaliczane do chorób cywilizacyjnych.
Najczęściej w esicy, ale mogą występować na całej długości okrężnicy.
Dieta ubogoresztkowa powoduje zmniejszenie treści wypełniającej jelito, przez co kurczy się ono nadmiernie, powodując pogrubienie mięśniówki i generuje coraz wyższe ciśnienia wewnątrz jelita. Błona śluzowa zostaje wypchnięta w miejscach, gdzie do mięsniówki wnikają naczynia powodując jej osłabienie.
Powikłania: ostre zapalenie uchyłków, czasem z perforacją/ropniem i krawienie zagrażającym życiu
42
Niedrożność przewodu pokarmowego - stan patologicznego zatrzymania treści jelitowej w kierunku obwodowym od odźwiernika, co prowadzi do zaburzenia czynności jelit i zmiany ogólne zagrażające życiu chorego.
a) niedrożność mechaniczna: przeszkoda
| b) niedrożność czynnościowa lub porażenna: wynika z zahamowania czynności motorycznej jelit
43
Osłuchiwanie brzucha przy niedrożności jelit
W MECHANICZNEJ: nasilona perystaltyka -> tony mechaniczne -> cisza w brzuchu
W PORAŻENNEJ: od początku brak perystaltyki
44
Ogólne objawy niedrożności jelit
1. BÓL BRZUCHA (w mechanicznej ból kolkowy ze zwiększoną aktywnością perystaltyczną przed przeszkodą). W miarę postępu zmian martwiczych ból staje się ciągły i rozlany
2. ZATRZYMANIE GAZÓW I STOLCA - objaw bardziej charakterystyczny dla niedrożności zlokalizowanej w dystalnej części
3. WYMIOTY - im wyżej położona przeszkoda, tym szybciej występują
4. WZDĘCIE BRZUCHA - objaw późny (jeżeli wystąpi wcześnie wskazuje na niedrożność porażenną).
5. Objawy zaburzeń gospodarki elektrolitowej - wzrost CTK, tętna, zmniejszenie napięcia tkanek i diurezy
45
Wyniki badań przy niedrożności jelit
```
Wzrost hematokrytu i poziomu Hb
umiarkowany wzrost ilości białych krwinek
hipo- lub hipernatriemia
hipo- lub hiperkaliemia
zasadowica lub kwasica metaboliczna
```
46
Podział niedrożności w zależności od lokalizacji
70% Niedrożność jelita cienkiego (w 75% z powodu zadzierzgnięcia - strangulacyjna; w 25% o charakterze obturacyjnym, przez zatkanie jelita)
30 % Niedrożność jelita grubego (w 75% o charakterze obturacyjnym, w 25 - strangulacyjnym)
47
Podział niedrożności w zależności od szybkości rozwoju i stopnia upośledzenia:
ostre i przewlekłe
| niedrożność całkowita i niepełna
48
Klasyfikacja patofizjologiczna niedrożności jelit;
1. Prosta niedrożność mechaniczna - zamknięcie światła bez niedokrwienia
2. Niedrożność mechaniczna z zadzierzgnięcia - zamknięcie światła i niedokrwienie
3. Niedrożność z ostrego niedokrwienia - niedokrwienie powoduje przerwanie prawidłowej czynności jelit
4. Niedrożność czynnościowa - zaburzenia czynności motorycznej jelit.
49
Prosta niedrożność mechaniczna jelit
| obturacyjna - zamknięcie światła bez niedokrwienia
- spowodowana przez: ucisk z zewnątrz, pierwotne nowotwory złośliwe jelit, zwężenie lub zatkanie (np. przez kamień żółciowy, ciało obce, czy pasożyty)
w JELICIE CIENKIM:
1. Pobudzenie czynności motorycznej
2. Nagromadzenie gazu i płynu w dośrodkowym od przeszkody odcinku jeita
3. Zaburzenia wchłaniania i wydzielania jelitowego
4. Zaburzenia wodno-elektrolitowe
5. Wzrost bakterii jelitowych
6. Zmniejszenie objętości płynu pozakomórkowego (ucieczka do trzeciej przestrzeni)
7. Wstrząs hipowolemiczny
w JELICIE GRUBYM: zaburzenia podobne jak w niskiej niedrożości jelita cienkiego, ale są pewne różnice:
- wzrost aktywności motorycznej - mniej wyraźny, przez co napadowe bóle brzucha są rzadsze i słabsze.
- nagromadzenie gazu i płynu narasta powoli, bo zmniejszenie powierzchni wchłaniania jelitowego jest nieznaczne
- zaburzenia wchłaniania i wydzielania są mniej wyraźne, utrata płynu pozakomórkowego jest powolniejsza i mniej zaznaczona
- u chorych z wydolną zastawką krętniczo-kątniczą utrata treści jelitowej z wymiotami jest mniejsza
- rozwojowi zakażenia sprzyja obecność bakterii w jelicie grubym
50
Zastawka krętniczo kątnicza w niedrożności mechanicznej jelita grubego
Zatrzymuje płyny i treść pokarmową powodując wzrost ciśnienia w okrężnicy. Wzrost ciśnienia do 50mmHg powoduje zastój w krążenie chłonnym i żylnym, dlatego patofizjologia niedrożności mechanicznej jelita grubego z wydolną zastawką krętniczo-kątniczą odpowiada niedrożności z zadzierzgnięcia (typu zamkniętej pętli).
51
Niedrożność mechaniczna z zadzierzgnięcia (strangulacyjna) :
charakteryzuje się współistnieniem przeszkody z niedokrwieniem pętli jelita, co powoduje szybki rozwój bakterii jelitowych, wzrost przepuszczalności ściany jelita, martwicę pętli i stan septyczny chorego.
Patofizjologia:
- utrata wody i elektrolitów, dodatkowe podrażnienie otrzewnej przez bakterie i toksyny zwiększa utratę płynu do otrzewnej
- utrata osocza i masy krwinkowej
- rozwój zakażenia -> uogólniony stan septyczny. Największa jest rola egzotoksyn, też endotoksyny E. coli, a także uwalnianie produktów rozpadu martwiczych tkanek jelita.
Etapy:
1. miejscowy rozwój zakażenia
2. przenikanie bakterii i ich toksyn do jamy otrzewnej
3. toksemia + zaburzenia metaboliczne + zaburzenia hemodynamiczne
52
Niedrożność z niedokrwienia jelita:
zaburzenia motoryki i szybko postępująca martwica jelit.
Utrata krwi do jelit i toksyczne produkty rozpadu martwych tkanke powodują ostre zaburzenia hemodynamiki i metabolizmu oraz stan septyczny (podobnie jak niedrożność z zadzierzgnięcia, która prowadzi do niedokrwienia)
Przyczyny:
- zator lub zakrzep w tętnicy krezkowej górnej
- ostre niedokrwienie jelit (np. w ostrej niewydolności krążenia, we wstrząsie hipowolemicznym)
- pierwotny zakrzep w żyłach krezkowych (powikłanie chorób zapalnych jamy brzusznej, czasem w wyniku zamkniętego urazu brzucha, chorób krwi lub CU)
Patofizjologia:
OSTRE NIEDOKRWIENIE: po 3-4 godzinach ściana jelita staje się wiotka i sina, po 5-6 dochodzi do obumarcia błony śluzowej, wynaczynienia osocza i krwinek do światła jelita, obrzęk ściany jelita. Po 8-9 godzinach zmiany są nieodwracalne.
NIEDOKRWIENIE BEZ ZAMKNIĘCIA TĘTNICY: zmiany martwicze w błonie śluzowej, czynność jelit ulega porażeniu, ale rzedko dochodzi do martwicy jelit.
ZAKRZEP W ŻYŁACH KREZKOWYCH: zmiany tyowe dla zawału krwotocznego, postępująca utrata osocza i masy krwinkowej do jelita i jamy otrzewnej
PIERWOTNE NIEDOKRWIENIE: podobnie jak w niedrożności z zadzierzgnięcia, ale większy obszar niedokrwienia prowadzi do szybszych zmian.
53
Niedrożność czynnościowa jelit:
zaburzenia czynności motorycznej : osłabienie lub zatrzymanie czynność motorycznej jelit oraz przewlekły odcinkowy skurcz jelita
Mechanizmy prowadzące do niedrożności czynnościowej;
1. pobudzenie układu współczulnego
2. "wyczerpanie jelit" przez nadmierne ich rozdęcie
3. osłabienie wrażliwości błony mięśniowej na bodźce zewnętrzne przez mocznicę, hipokaliemię lub niedokrwienie.
Przyczyny wewnątrzbrzuszne:
- bakteryjne, chemiczne, mechaniczne podrażnienie otrzewnej
- niedokrwienie jelit
- patologiczne zmiany w przestrzeni zaotrzewnowej (guz, krwiak, zapalenia, choroby nerek i dróg moczowych)
Przyczyny pozabrzuszne
- toksemia w wyniku mocznicy
- zaburzenia neurologiczne (uszkodzenie rdzenia, złamanie dolnych żeber, ołowica)
- zaburzenia wodno-elektrolitowe
- porfiria
- stosowanie leków ganglioplegicznych
54
Skutki niedrożności czynnościowej jelit wynikają z:
- upośledzenia czynności motorycznej - nadmierne rozdęcie pętli jelita powoduje odruchowe osłabienie aktywności motorycznej całego jelita
- nagromadzenie gazu w jelitach - bywa przyczyną ograniczenia wentylacji płuc, zwłaszcza u ludzi starszych
- nagromadzenie płynu w jelicie - jest jednak mniej zaznaczone niż w niedrożności mechanicznej
- nagromadzenie gazu i płynu w jelitach - najczęściej tylko nieznaczny wzrost ciśnienia śródjelitowego, nieznacznie upośledza tylko odpływ chłonki. Mogą się pojawić wymioty o charakterze "kałowym".
55
Niedrożność spastyczna:
Rzadka postać mechanicznego utrudnienia przechodzenia treści pokarmowej, spowodowane okrężnym skurczem mięśni gładkich jelita. Czasem występuje bez przyczyny, częsciej w jelicie grubym u osób neurotycznych, albo wtórnie wskutek obecności ciała obcego, pasożytów lub owrzodzenia w jelicie.
Niedrożność spastyczna rozpoznawana w czasie operacji na podstawie stwierdzenia okrężnego skurczu jelita, rozszerzenia dośrodkowego odcinka jelita oraz braku innych przyczyn niedrożności.
56
IDIOPATYCZNA RZEKOMA NIEDROŻNOŚĆ JELIT
- charakteryzuje się nawracającymi objawami niedrożności jelit bez mechanicznej przeszkody w obrębie przewodu pokarmowego
- u części chorych współistnieją zaburzenia motoryki przełyku
- występują zaburzenia odpowiedzi motorycznej błony mięśniowej jelita
- choroba ma najczęściej podłoże dziedziczne , objawia się napadowymi bólami brzucha, wymiotami i wzdęciem brzucha
- często towarzyszy biegunka ze steatorrhoea
- badanie radiologiczne nie wykazuje objawów niedrożności
