Jetra kao organ - poglavlje 71

Question 1

funkcije jetre 5

Answer 1

• filtracija i pohranjivanje krvi
• metabolizam ugljikohidrata, masti, bjelančevina, hormona, stranih kem tvari
• stvaranje žuči
• pohrana vitamina i željeza
• stvaranje čimbenika zgrušavanja

Question 2

temeljna funkcionalna jedinica jetre

Answer 2

• jetreni režnjić
• cilindrična tvorba duga nekoliko mm i promjera 0.8-2mm
• ljudksa jetra ima 50k-100k

Question 3

građa jetrenog režnjića

Answer 3

• centralna vena u središtu -> iz nje krv ide u jetrene vene
• gredice jetrenih stanica -> radijalno se šire od centralne vene poput žbica -> 2 reda stanice -> između njih žučni kanalić(on se spaja s žučnim kanalom)
• vezivna pregrada -> razdvaja pojedine jetrene režnjiće -> tamo je žučni kanal, jetrena arteriole(opskrbuljuju vezivo, neke arteriole se spajaju s venskim sinusima), portalne venule(krv iz portalnog krvotoka -> jetreni sinusi između jetrenih gredica
• endotel sinusa -> Disseovi prostori -> spojeni s limfnim žilama -> višak tekućine se odvaja limfnim sustavom

Question 4

protok krvi iz portalne venule kroz jetrene sinuse

Answer 4

• jetreni sinusi -> imaju Kupfferove stanice -> vrste makrofaga koji čiste krv od bakterija -> bakterije prolaze kroz membranu stanica i ne izlaze dok se ne probave
• 99% bakterija unište

Question 5

količinski protok krvi kroz jetru

Answer 5

• 1050mL iz portalne vene i 300mL iz jetrene arterije = 1350mL
• 27% SMV
• malen žilni otpor

Question 6

ciroza jetre i otpor krvnim žilama

Answer 6

• jetrene parenhimalne stanice se razore -> nadomještanje vezivnim tkivom -> zarobljava krvne žile i steže ih -> povećanje otpora
• uzrok: dugotrajno uzimanje alkohola, nealkoholni steatohepatitis(nakupljanje masti i upala), nealkoholna masna jetra(isto samo blaže, dolazi s DII), trovanje, virusi itd
  .
• protok može zaustavit i ugrušak -> u ograncima portalne vene -> krv se ne može vratit u sistemsku cirkulaciju -> portalna hipertenzija

Question 7

jetra kao spremnik krvi

Answer 7

• veliki venski organ -> može se proširiti i poslužiti kao spremnik krvi
• u slučaju povećanja krvnog volumena ili osigurati dodatnu količinu krvi kad se volumen smanji
• normlano je tam 450ml -> može primiti jo 0.5 do 1L
• npr zatajenje desnog srca

Question 8

protok limfe u jetri

Answer 8

• pore u venskim sinusima -> jako propusne -> slobodno protjecanje tekućine i bjelančevina u Disseove prostore
• limfa koja dolazi iz jetre ima 60g/L bjelančevina
• polovica ukupne količine limfe u mirovanju -> u tijelu -> nastaje u jetri

Question 9

ascites

Answer 9

• povišenje tlaka u jetrenim venama -> velike količine tekućine izlaze u limfu ili se kroz vanjsku površinu cijede u trbušnu šupljinu -> još povišenje tlaka u šupljoj veni => nakupljanje tekućine u trbušnoj šupljini
• ta tekućine skoro čista plazma do 80-90% bjelančevina
• također, zapriječenje jetrenog portalnog krvotoka -> povišenje kapilarnog tlaka u cijeloj probavi -> ascites isto

Question 10

regulacija jetrenog rasta - regeneracija

Answer 10

• velika sposobnost samoobnavljanja
• npr ozljeda, hepatektomija, infekcija
• povećava se dioba hepatocita, povećanje preotalih režnjića
• pod utjecajem: HGF, čimbenik tumorske nekroze, interleukin 6

Question 11

jetra i metabolizam ugljikohidrata

Answer 11

1. pohranjivanje velikih količina glikogena
2. pretvaranje galaktoze i fruktoze u glukozu
3. glukoneogeneza
4. stvaranje brojnih kem spojeva iz međuprodukata ugljikohidrata
   .
   - PUFERSKA FUNKCIJA GLUKOZE U KRVI -> ako je ima puno stvara glikogen, ako je ima malo cepa glikogen, kad se smanji ispod normalnih vrijednosti -> glukoneogeneza

Question 12

jetra i metabolizam masti

Answer 12

1. oksidacija mk i stvaranje energije za druge tjelesne funkcije -> velika energija, ne može iskoristit sve ac-KoA -> šalje ih dalje u ostala tkiva
2. sinteza kolesterola, fosfolipida i lipoproteina -> brojene funkcije
3. sinteza masti iz bjelančevina i ugljikohidrata -> lipoproteini -> tkiva -> pohrana

Question 13

metabolizam bjelančevina i jetra

Answer 13

1. deaminacija ak -> da bi se mogli iskoristiti kao energija -> dio obavlja i bubreg
2. stvaranje ureje -> micanje amonijaka koji nastaje deaminacijom ak i bakterije u crijevima
3. stvaranje plazmatskih bjelančevina osim gama globulina
4. pretvorbe između različitih ak i sinteza drugih tvari iz ak - važno za neesencijalne ak

Question 14

pohrana željeza u jetri

Answer 14

• osim u hemoglobinu -> većina željeza pohranjuje se u jetri -> u obliku feritin
• bjelančevina apoferitrin + železo => feritin
• taj sustav djeluje kao pufer i spremnik za željezo u krvi

Question 15

sastojci koagulacijskog procesa koji nastaju u jetri

Answer 15

• fibrinogen, protrombin, proakcelerin, faktor VII

Question 16

metabolizam bilirubina

Answer 16

1. hemoglobin starih eritrocita retikuloendotelni sustav bilo gdje u tijelu razgradi na hem i globin
2. hemov prsten se otvara -> nastaje : slobodno željezo(prenosi se transferinom) + ravni lanac od 4 pirolska prstena
3. biliverdin -> bilirubin -> nekonjugirani bilirubin ide do jetre gdje se konjugira(glukuronska kiselina)
4. konjugirani bilirubin -> žuči u crijevo
5. polovica se pretvori u ubrobilinogen(pomoću bakterija) -> dio se sterkobilinom izluči stolicom dio urobilinom mokraćom

Question 17

žutica

Answer 17

• žućkasto obojenje tkiva -> kože i dubinskih
• uzrok: velika količina konjugiranog ili nekonjugiranog bilirubina u izvataničnoj tekućini - normalno 9qmol/L, iznad 25 već primjetno
  .
• najčešći uzroci: pojačano razaranje eritrocita i naglo otpuštane bilirubina u krv(hemolitička -> problem nije u jetri) te opstrukcija žučnih vodova ili oštećenje jetrenih stanica pa se normalne količine ne mogu izbacit(opstrukcijska ili hepatička) - konjugira se bilirubin i odlazi u krv