Paratireoidni hormon, kalcitonin, Ca, PO4, vitamin D, kosti i zubi - poglavlje 80 I

Question 1

Ca općenito

di se nalazi, di se skladišti, uloga, kalcijemije

Answer 1

• ima ga više izvan stanice - 2.4mmol/L
• 0.1% izvan stanice, 1% u stanici, ostalo pohranjeno u kostima(djeluju puferski)
• važan za kontrakciju, zgrušavanje, prijenos signala

Question 2

fosfat di ga ima

Answer 2

• 1% izvanstanice
• 14% u stanici
• 85% upohranjen u kostima

Question 3

Ca izvan stanice

Answer 3

• 41% vezan uz plazmatske bjelančevine - ne difundira kroz membranu
• 9% vezan uz anione u plazmi - može difundirat
• 50% kao slobodni ion(1.2mmol/L) - ovaj oblik najvažniji je za funkcije

- izvan stanice: plazma i međustanična tekućina

Question 4

Fosfat izvan stanice

Answer 4

• kao HPO4 2- i H2PO4- -> teško odredit količinu pojedinačnog pa kažemo fosfor u krvi -> 1.3mmol/L
• kad se povisi razina fosfata -> povisuju se oba
• kad plazma postaje kiselija -> povisuje se H2PO4-, a smanjuje se HPO4 2-

Question 5

izvankoštanci učinci promijene konc fosfata izvan stanice

Answer 5

• povećanje ili sniženje konc -> ne nastaju odmah izrazitije promijene

Question 6

izvankoštani učinci promijene konc Ca izvan stanice

Answer 6

• hipokalcemija -> povećana podražljivost ž sustava -> sama od sebe okidaju ap -> tetanija, grčevi
• karpopedalni spazam -> tetanija šake -> prvo tu nastaje pa onda drugdje
• 1.5mmol/L tetanija, 1mmol/L smrt
  .
• hiperkalcemija -> smanjena podražljivost ž sustava -> signali i refleksi tromi -> skraćen QT interval, smanjen apetit i opstipacija(smanjena aktivnost probavnog sustava)
• 3mmol/L pojavljuju se simptomi, iznad 4.2 očiti i taloženje kalcijeva fosfata

Question 7

apsorpcija Ca i fosfata i izlučivanje stolicom

Answer 7

• Ca -> slabo se apsorbira iz crijeva -> vitamin D pomaže
• 90% unesenog Ca izlučimo stolicom(neapsorbirani + onaj koji je došo iz probavnih izlučevina)
• 10% mokraćom
  .
• fosfati -> lako se apsorbiraju
• onaj neapsorbirani fosfata vezan za Ca -> izlučuje se stolicom
• većina se apsorbira u krv i kasnije luči mokraćom

Question 8

izlučivanje Ca i fosfata mokraćom

Answer 8

• 10% unesenog Ca izlučimo mokraćom - onaj koji je vezan za bjelančevine(41%) se ne otfiltrira - ostali se otfiltira
• 99% otfiltriranog se reapsorbira i to 90% u prox, H petlja i početni distalni i 10% u završnim distalnim kanalićima
• reapsorpcija sukladna potrebama tijela - pod utjecajem PTH
  .
• ovisno u konc fosfata izvan stanice -> kad je okej sva količina se apsorbira a time ga ne izlučujemo mokraćom -> kad je višak ili manjak -> smanjujemo ili povećavamo apsorpciju ovisno o potrebama
• također nadzire PTH

Question 9

građa kosti

Answer 9

• 30% organski spojevi - matriks
• 70% anorganski spojevi
• novostvorena kost -> veći % matriksa

Question 10

organski dio kosti

Answer 10

• 90% -> kolagenska vlakna -> protežu se duž silnica vlaka - omogućuju otpornost
• 10% -> osnovna tvar -> homogena gelatinozna masa -> izvanstanična tekućina + proteoglikani -> važni za odlaganje Ca soli
• proteoglikani: kondritin- sulfat, hijaluronska kiselina

Question 11

anorganski dio kosti

Answer 11

• kristalne soli koje se odlažu u organski matrix -> sastoje se od Ca i fosfata(omjer se mijenja ovisno o prehrani - ugl između 1.3-2 -> Ca/fosfat)
• glavna kristalna kost: hidroksiapatit - kristali kao dugačke plosnate pločice
• u solima nalaze se i ostali ioni -> Mg, Na, K -> ne tvore kristale nego se vežu za hidroksiapatit
  .
• na kosti se (nenormalno) mogu vezat i olovo, zlato itd

Question 12

otpornost prema tlaku i vlaku

vlak= rastezanje
tlak = savijanje

Answer 12

• kolagenska vlakna kompatkne kosti -> ima odsječke koji se periodično ponavljaju -> kristali hidroksiapatita leže uz svaki odsječak i čvrsto su povezani
• čvrsta veza spriječava raslojavanje tj spriječava da kristali i kolagenska vlakna ne iskliznu s mjesta == daju čvrstoću
• kolagenska vlakna = otporna na vlak
• soli = otporne na tlak
• dakle, odličan raspored -> otpornost prema vlaku i tlaku

- odsječci kolagenskih vlakana se i hidroksiapatit = daju čvrstoću

Question 13

taloženje hidroksiapatita izvan kosti

Answer 13

• unatoč visokoj konc Ca u fosfata izvan stanice ne talože se nigdje
• zbog inhibitora npr pirofosfat
  .
• patologije: npr ateroskleroza, degenracija tkiva -> nedostatak inhibitora -> kalcifikacija tj taloženje kalcijevih kosti -> žile mogu postat kao krute cijevi

• visoka u ovom smislu = puno više nego što je potrebno za taloženje

Question 14

vrste stanica u kostima

Answer 14

• osteoblasti -> luče molekule kolagena i osnovnu tvar
• osteoid - tkiva nalik hrskavici, kolagen polimeriziro i stvaraju vlakna
• osteociti - osteoblasti zarobljeni u osteoidu, inaktivni
• osteoklasti - resorbiraju kost

• jedina razlika osteoida od hrskavice je što se u osteoid može lučit hrskavica

Question 15

mehanizam kalcifikacije kosti

Answer 15

• par dana nakon stvaranja osteoida -> talože se kalcijeve soli -> postupno u pravilnim razmacima stvaraju jezgre oko kolagenskih vlakna -> umnožavaju se dok se ne stvori hidroksiapatit
• prve soli koje se talože nisu kristali hidroksiapatita -> nego mješavina amorfnih(nekristalnih) spojeva -> tijekom tjedana se atomi mijenjaju i soli se preoblikuju u kristale hidroksiapatita

• dio amorfnih soli uvijek ostaje amorfno =» korisno jer se mogu lako apsorbirat izvan stanice kad je potreban dodatni Ca

Question 16

regulacija mehanizma kalcifikacije

Answer 16

• ovisi o pirofosfatu => spriječava kristalizaciju hidroksiapatita i kalcifikaciju kosti
• pirofosfat reguliran: tkivno nespecifičnom ALKALNOM FOSFATAZOM(TNAP) -> luče ju osteoblasti u osteoid -> ona razgrađuje priofosfat i omogućuje kalcifikaciju kosti
  .
• još dvije tvari => reguliraju kalcifikaciju => bez njih pretjerana kalcifikacija
  1. NPP1 -> proizvodi pirofosfat izvan stanica
  2. ankilozirajući protein -> donosi pirofosfat izvan stanice

• ankilozirajući spondilitis => vrsta artritisa => prekomjerna kalcifikacija zbog smanjenog izvanstaničnog pirofosfata

Question 17

kontrola kosti u konc Ca izvan stanice

Answer 17

• povećanjem ili smanjenjem konc Ca iona u plazmi -> brzo se vraćaju u normalnu razinu -> zbog izmjenjivanog Ca u kostima - on je u ravnoteži s Ca izvan stanice
• malo se nalazi i u ostalim tkivima ali najviše u kostima i čini 1% Ca od onog u kostima
• mehanozam za brzo puferiranje

• odložen u kostima u obliku soli koje se lako mobiliziraju npr CaHPO4

Question 18

odlaganje kosti

Answer 18

• neprestano rade osteoblasti
• nalaze se na svim vanjskim površinama kosti i u koštanim šupljinama
• na 4% svih površina

Question 19

osteoklasti

Answer 19

• velike multipolarne stanice -> potječu od monocita
• sposobne fagocitirati
• aktivni na manje od 1% koštane površine

Question 20

resorpcija kosti

Answer 20

• osteoklasti u kost pruža resičaste nastavke -> tvore čupavi rub
• resice luče:
  1. proteolitičke enzime iz lizosoma - probavljaju organski matriks
  2. kiseline(limunsku, mliječnu) iz mitohondrija - otapaju koštane soli
• također osteoklasti fagocitiraju dijelove kosti -> nastale proizvode baca u krv

• odvija se neposredno uz osteoklaste