Kafli 1

Question 1

Stjórnarskráin

Answer 1

33/1944

Question 2

Fasteign

Answer 2

Fastur hluti á yfirborði jarðar ásamt öllu því sem tryggilega er við landið fest

Question 3

Lausafé

Answer 3

Allt sem er ekki fasteign. T.d. nagli, ef hann er í vegg er hann fasteign, ef að hann er á borðinu þá er hann lausafé

Question 4

Þrískipting ríkisvalds

Answer 4

Löggjafarvald, dómsvald, framkvæmdavald

Question 5

Löggjafarvald

Answer 5

Alþingismenn, setur lög

Question 6

Dómsvald

Answer 6

Dæmir eftir lögum, dómarar

Question 7

Framkvæmdavald

Answer 7

Sér um að lögum sé framfylgt, lögreglan er hluti af því

Question 8

Réttarkerfi Íslands

Answer 8

Meginlandsréttur, erum meginlandsríki

Question 9

Hugtakið réttur nær yfir

Answer 9

lög, skráð/óskráð
réttindi
heiti á fræðigreinum
dómstóll

Question 10

Réttarreglur ríkisins skiptast í

Answer 10

Alsherjarétt og einkarétt

Question 11

Alsherjaréttur

Answer 11

Fjallar um samskipti ríkis við borgara og skipulag og starfsemi ríkisins. 
Stjórnskipunarréttur
Stjórnsýsluréttur
Refsiréttur
Réttarfar

Question 12

Einkaréttur

Answer 12

Samskipti borgara innbyrðis
Persónuréttur
Sifjaréttur
Erfðaréttur
Fjármunaréttur

Question 13

Refsiréttur

Answer 13

Reglur sem gilda um afbrot og refsingar

Question 14

Réttarfar

Answer 14

Dómstólaskipan og meðferð dómstóla tekin fyrir

Question 15

Persónuréttur

Answer 15

Rétthæfi, gerhæfi og lögræði. Gerhæfi er að ráða sér og sínum réttindum

Question 16

Stjórnskipunarréttur

Answer 16

Fjallar um stjórnskipun ríkisins og æðstu stjórn þess

Question 17

Stjórnsýsluréttur

Answer 17

Fjallar um stjórnsýsluna, stjórnarráð Íslands, sveitafélögin og opinberar stofnanir, opinbera starfsmen og hina margvíslegu starsemi ríkis og sveitarfélaga

Question 18

Þjóðaréttur

Answer 18

Utanlands samskipti Íslands við önnur ríki og þjóðaRréttur innanlands

Question 19

Réttarheimild

Answer 19

Viðlítandi stoð eða grundvöllur undir réttarreglu, uppspretta eða lind réttarins. Þegar réttarreglur eru leitaðar verður að kanna þær heimildir sem geta verið stoðir undir slíkum reglum. Viðhlítandi stoð eða grundvöllur undir réttarreglu. Benda okkur í átt að réttri niðurstöðu og niðurstaðan þarf að byggjast á 2 eða fleiri réttarheimildum

Question 20

Til réttarheimilda teljast

Answer 20

Sett lög
Réttarvenja
Fordæmi
Lögjöfnun
Eðli máls
Meginregla laga

Question 21

Sett lög

Answer 21

Lög sem eru oftast sett af Alþingi. Sett lög skiptast í stjórnskipunarlög, almenn lög, bráðabirgðarlög og reglugerðir

Question 22

Stjórnskipunarlög

Answer 22

Lög í stjórnarskránni

Question 23

Almenn lög

Answer 23

Sett á Alþingi og forseti staðfestir og undirritar. Þarf að fara í gegnum 3 umræður
1. umræða: frumvarpið í stórum dráttum. Þingnefnd fer í smáatrðiðin og skilar áliti
2. umræða einstakar greinar, frumvarp og breytingartillögur og síðam greidd atvæði um þær
3. umræða: frumvarpið rætt í heild sinni og svo atkvæðagreiðsla
Verður að lögum þegar forseti og viðkomandi ráðherra hafa undirritað lögin og þau verið birt. Hægt er að gera breytingar á lögunum og setja ný

Question 24

Bráðabirgðarlög

Answer 24

Sett af viðkomandi ráðherra en ekki Alþingi. Eru sett þegar brýn nauðsyn er. Þingið má ekki vera í vinnunni og lögin mega ekki brjóta á stjórnarskrá. Verkföll eru dæmi um bráðabirgðarlög. Þarf að leggja lögin fyrir Alþingi um leið og það byrjar í vinnu aftur. Ef að þau er ekki samþykkt lög af Alþingi innan sex vikna frá því að Alþingi kom saman þá falla þau niður og þá þarf ekki að fara eftir þeim

Question 25

Reglugerðir

Answer 25

Lög sett af ráðherrum, t.d. lög um sóttvarnarreglur. Reglugerðir verða að standa við lög, annars gilda lögin frekar en reglugerðin

Question 26

Réttarvenja

Answer 26

Dómstólar meta hvað er réttarvenja og það er gert með því að fara eftir aldri venjunnar og hvort að fólk fari eftir henni. Dómstólar skera um það hvort að venjan sé til. Réttarvenjur geta orðið að settum lögum og það gerist þegar að dómstólar viðurkenna þau en það verða ekki allar að lögum. Dæmi: það geta skapast venjur í viðskiptum sem stangast á við lögin, venjan getur verið réttari en lögin.

Question 27

Fordæmi

Answer 27

Átt við að dómsúrlausn hafi gengið um tiltekið réttaratriði sem er ekki í lögum þá notum við það sem fyrirmynd í síðara dómsmáli. Réttarvenja getur orðið að fordæmi ef hún er skirfuð niður í dóm

Question 28

Lögjöfnun

Answer 28

Þegar það er ekki til lagaákvæði til um ágreininginn, fordæmi, réttarvenja eða réttarregla. Ef að sambærilegt tilvik er til er hægt að nota lögjöfnun um þetta ákveðna tilvik. Er fógin í því að beita settu lagaákvæði um ólögákvæðið atriði sem er eðlisskylt því sem rúmast innan setta lagaákvæðis. Dómarar komast að niðurstöðu

Question 29

Eðli máls

Answer 29

Dómarinn finnur enga réttarheimild og hann leysir þá úr ágreiningi eftir því sem hann telur þá skynsamlegast, réttlátast og eðlilegast eftir öllum málavöxtum

Question 30

Meginregla laga

Answer 30

Nokkur lög lesin af dómaranum og þau segja nokkurn vegin sömu línuna og hann finnur þá út að þetta er grundvallarregla og hann dæmir þá eftir þeim

Question 31

Sakamál ferli

Answer 31

Kæra -> lögreglurannsókn -> gefin út ákæra sem fer fyrir dómstól

Question 32

Breyting á stjórnarskrá, ferli

Answer 32

Frumvarp, 1. umræða: fer fyrir nefnd skipuð af alþingismönnum 2. umræða 3. umræða: þar sem endanleg kosning er, meiri hluti alþingismanna þarf að vera með til að hún sé samþykkt

Question 33

Ef að stjórnarskránni er breytt

Answer 33

Þá er þingið rofið og það þarf að kjósa nýtt þing, s.s. ef þetta er gert á öðru ári á kjörtímabilinu þá endar það bara þar og kosningar hefjast aftur

Question 34

Fastanefndir Alþingis

Answer 34

Breytingar á stjórnarskrá fer í gegnum þannig nefndir

Question 35

Fjárlög

Answer 35

Lög um skatta og önnur gjöld

Question 36

In dubio preo reo

Answer 36

Allur vafi metinn sökunaut í hag (saklaus uns sekt er sönnuð)

Question 37

Málskotsbeiðnir

Answer 37

Beiðnir um að koma málum til hæstaréttar

Question 38

Samningur um EES þjóðarrétt

Answer 38

Evrópusambandið og EFTA gerðu samning sem nefndur er samningurinn um evrópska efnahagssvæðið (EES) 1. frjáls vöruviðskipti 2. frjáls för launþega 3. frjáls þjónustustarfsemi 4. frjálsir fjármagsnflutningar

Question 39

Lögskýringar

Answer 39

Almenn lögskýring Þrengjandi lögskýring Rýmkandi lögskýring Gagnályktun

Question 40

Almenn lögskýring

Answer 40

Maður skilur textann eins og hann er skrifaður | Það sem stendur skrifað er túlkað eftir orðanna hljóðan

Question 41

Þrengjandi lögskýring

Answer 41

Efnislegt inntak orðsins túlkað þrengra en orð þess benda til Þrengja almennar lögskýringar

Question 42

Rýmkandi lögskýring

Answer 42

Það sem stendur skrifað er túlkað rýmra en orð þess benda til Láta lögskýringuna ná yfir meira en það segir sjálft

Question 43

Gagnályktun

Answer 43

Dregur aðra ályktun en sá sem þú les Lagaákvæði skýrt þannig að það sem er ekki talið upp í ákvæðinu fellur utan þess Ef eitthvað er talið upp sem er bannað þá er allt fyrir utan það leyft, þó það sé svipað

Question 44

Lögskýringargögn

Answer 44

``` Frumvarp til laga Greinagerð með frumvörpum Umræður á alþingi Umræður í nefndum á Alþingi Kenningar fræðimanna Dómsniðurstöður þar sem lög eru túlkuð og skýrð ```

Question 45

Birting laga

Answer 45

Grundvallarregla lýðræðisins. Stjórnartíðindi birta öll lög og reglugerðir. Lögbirtingarblaðið gerir það ekki. Lögin taka ekki gildi fyrr en þau eru birt í stjórnartíðindum.

Question 46

Stjórnartíðindi skiptast í

Answer 46

A-deild: öll lög birt B-deild: reglugerðir og önnur stjórnvaldsfyrirmæli C-deild: alþjóðasamningar sem Íslands gerist aðili að, samningar við önnur ríki, svo og auglýsingar varðandi gildi þeirra.