Klinička procjena inteligencije 1

Question 1

koncept inteligencije?

Answer 1

koncept „inteligencija“ je pokušaj da se razjasni i razumije kompleksan skup fenomena:
- individualne razlike ljudi u sposobnosti da razumiju ideje
- da se efikasno prilagođavaju na sredinu
- da koriste različite forme rezonovanja
- da rješavaju probleme…

Question 2

zašto je testiranje inteligencije korisno?

Answer 2

• testovno postignuće je dobar prediktor školske i radno-profesionalne uspješnosti
• rezultati su osjetljivi na neurokognitivne deficite
• daje informacije o relativnim snagama i slabostima ispitanika
• može da pruži i dodatne informacije o ličnosti subjekta (samopouzdanju, motivaciji, anksioznosti, bihejvioralnim specifičnostima…)
• omogućuje istraživačima, kliničarima, edukatorima praćenje promjena kod pojedinca ili populacije

Question 3

šta su ograničenja testiranja inteligencije?

Answer 3

• favorizuje konvergentno, naučno mišljenje, naspram divergentnog, kreativnog
• dugoročne predikcije na osnovu testovnih rezultata su upitne
• rezultati na testu inteligencije su loši prediktori neakademskih vještina kao i profesionalnih čiji zahtevi nisu u vezi sa sposobnostima koje test meri
• testovi inteligencije ne uključuju neke važne sposobnosti (npr. socijalnu snalažljivost i uspješnost, nivo motivacije, imaginativnost…).
• potencijalno su kulturološki pristrasni
• mere inteligencije (IQ) mogu biti stigmatizujuće i podložne su zloupotrebi
• ne daju informacije o procesima u osnovi rešavanja problema, već samo ishode

Question 4

razvoj testova inteligencije?

Answer 4

• Sir Frensis Golton (II polovina XIX veka): sistematski mjeri reakcije koje pretpostavlja kao markere inteligencije (jednostavni osjeti, opažaji, motorne reakcije)
• Alfred Binet i Theodore Simon (1905): Bine-Simonove skale – serija verebalnih zadataka, mentalni uzrast kao mjera inteligencije
• Lewis Terman (1916): Stanford-Binet skala – verbalni i neverbalni zadaci, količnik inteligencije (odnos mentalnog i kalendarskog uzrasta)
• Robert Yerks (1917): Armijski Alfa i Beta testovi, Armijski test učinka
• David Wechsler (1939): Wechsler-Bellevue/WB skala inteligencije: prvi standardizovani test inteligencije za odrasle

Question 5

koje su specifičnosti kliničke procjene inteligencije?

Answer 5

• podrazumeva da se ispituje pojedinac – individualno ispitivanje
• postignuće se posmatra u kontekstu osobina subjekta (normalnih i poremećenih) i okolnosti merenja
• pored opštih mera (IQ) podrazumijeva i procjenu kvaliteta kognitivnog funkcionisnja – kognitivne snage i slabosti, intelektualnu efikasnost u vantestovnom kontekstu, primarne kapacitete, očuvanost/ometenost/oštećenost sposobnosti
• fokusirana je na prosečne i ispotprosečne vrednosti, manje na natprosečne
• Kombinuje kvantitativnu i kvalitativnu procenu (opis, kategorizaciju i objašnjenje numeričkih podataka)

Question 6

Vekslerovo shvatanje inteligencije?

Answer 6

oslanjao se na tri perspektive:
- Spirmanovo shvatanje o G i S faktorima inteligencije
- Torndajkovo shvatanje da se inteligencija ispoljava u tri osnovna oblika: verbalnom/simboličkom, operacijskom/manipulativno-praktičnom i socijalnom/komunikacijskom
- Ego-psihološkom shvatanju da su kognitvni procesi funkcije ega, tj. da se inteligencija ne može posmatrati nezavisno od ličnosti

Question 7

kakvo je Vekslerovo shvatanje inteligencije?

Answer 7

• funkcionalističko
• holističko
• naturalističko

Question 8

funkcionalistički aspekt Vekslerovog shvatanja inteligencije?

Answer 8

inteligencija se može opisati i mjeriti na osnovu njenih efekata, ishoda ili manifestacija
- nije neophodno da znamo uzroke inteligentnog ponašanja

Question 9

holistički aspekt Vekslerovog shvatanja inteligencije?

Answer 9

inteligencija se ne može posmatrati nezavisno od ličnosti
- vrhovno mkerilo inteligencije nije testovno postignuće već životna uspješnost koja je rezultat složene interakcije kognitivnih sposobnosti i ličnosti

Question 10

naturalistički aspekt Vekslerovog shvatanja inteligencije?

Answer 10

njegovo shvatanje nije zasnovano na naučnim, statističko-empirijskim argumentima

Question 11

Vekslerov pristup mjerenju inteligencije?

Answer 11

• Veksler argumentuje neprilagođenost Bineovih skala proceni inteligencije kod odraslih
• redefiniše pojmovno i operacionalno IQ (devijacioni umni količnik)
• konstruiše kompozitni test: integriše verbalne i neverbalne testove u jednu bateriju testova
• nudi multiskorni pristup: tri IQ mjere (skupni IQ, verbalni IQ i neverbalni IQ)
• kriterijum za izbor testova nije samo povezanost sa globalnom inteligencijom, već i mogućnost kvalitativne analize procesa formiranja odgovora

Question 11

Vekslerova definicija inteligencije?

Answer 11

inteligencija je agregat ili globalni kapacitet pojedinca koji se manifestuje u racionalnom mišljenju, svrsishodnom djelanju i uspješnom odnosu prema sredini

Question 12

na čemu je zasnovan Vekslerov IQ skor?

Answer 12

• pretpostavci o normalnoj distribuciji inteligencije u populaciji
• empirijskim nalazima o neujednačenom razvoju različitih intelektualnih sposobnosti i prirodnom opadanju sposobnosti

Question 13

IQ kao devijasioni količnik?

Answer 13

to je mjera odstupanja skora ispitanika od prosječnog skora referentne starosne grupe
- prosječan skor je izražen kao standardni skor 100, sa SD-15

Question 14

priroda IQ-a?

Answer 14

• IQ je mjera intelektualne efikasnosti osobe u trenutku ili periodu ispitivanja
• IQ nije nepromjenljiva konstanta, naročito kod djece
• IQ je procijenjeni, ne i stvarni skor ispitanika
• IQ je relativna mjera sposobnosti – samo onih koje su testom obuhvaćene

Question 15

forme Vekslerovih skala za odrasle?

Answer 15

• 1939. god: Wechsler-Bellevue skala, forma I (WB I)
• 1946. god. Wechsler-Bellevue skala, forma II (WB II)
• 1955. god: Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS)
• 1981. god.: revidirana WAIS skala (WAIS-R)
• 1997. god.: treća revizija WAIS (WAIS-III)
• 2008. god.: četvrta revizija WAIS (WAIS-IV)

Question 16

forme Vekslerovih skala za djecu?

Answer 16

• 1949. god.: test inteligencije za djecu školskog uzrasta: Wechsler Individual Scale for Children (WISC)
• WISC test je više puta revidiran: WISC-R, WISC-III, WISC-IV
• poslednja verzija WISC-V objavljena je 2014. godine.
• 1967. god.: test inteligencije za decu predškolskog uzrasta: Wechsler Preschool And Primary Inteligence Scale (WPPSI)
• WPPSI test je više puta revidiran: WPPSI-R, WPPSI-III, WPPSI-IV

Question 17

forme Vekslerovih skala u SRB?

Answer 17

• Vekslerov individualni test inteligencije (VITI) (1995.god.)
• WAIS-IV SR (2022. god.)

Question 18

VITI?

Answer 18

• VITI je adaptirana i standardizovana forma Vekslerovih skala inteligencije za našu populaciju
• nastala je kombinacijom WAIS i WAIS-R formi
• standardizovana je za ispitanike od 16 do 54 godine
• zadavanje je individualno i traje oko 60 min.

Question 19

iz čega se sastoji VITI?

Answer 19

11 subtestova raspoređenih u dvije subskale:
- verbalna (6 subtestova)
- neverbalna/manipulativna (5 subtestova)

Question 20

testovi verbalne supskale VITI-ja?

Answer 20

IQv:
- Opšta informisanost/Informacije
- Opšte shvatanje ili rezonovanje/Shvatanje
- Nalaženje sličnosti/Sličnosti
- Ponavljanje brojeva/Brojevi
- Aritmetičko rezonovanje/Aritmetika
- Bogatstvo rečnika/Rečnik

Question 21

testovi neverbalne supskale VITI-ja?

Answer 21

• Dopunjavanje nepotpunih slika/Dopune
• Svrstavanje slika/Strip
• Kocka-mozaik/Kosove kocke
• Sklapanje figura/Sklapanje
• Šifriranje/Šifra

Question 22

šta procjenjuju verbalni subtestovi VITI-ja?

Answer 22

• sposobnost korišćenja verbalnih simbola
• sposobnost formiranja pojmova
• stepen korišćenja obrazovanja i iskustva
• verbalno pamćenje i pažnja
• aritmetičko rezonovanje
• verbalna fluentnost
• socijalno rezonovanje

Question 23

šta procjenjuju manipulativni subtestovi VITI-ja?

Answer 23

• analitičke i sintetičke sposobnosti
• sposobnost tumačenja, diskriminacije i integracije perceptivnih draži,
• sposobnost procjene vizuoprostornih informacija,
• vizuomotornu koordinaciju
• brzinu učenja, identifikovanja vremenskih nizova
• razumevanje kauzalnih odnosa u socijalnom kontekstu

Question 24

WAIS-IV SR?

Answer 24

- WAIS-IV SR je adaptirana i standardizovana verzija WAIS-IV forme Vekslerovog testa inteligencije, za populaciju Srbije - standardizovan je za populaciju uzrasta od 16 do 75 godina - zadavanje osnovnih subtestova traje 65-100 min., a svih 15 traje 85-114 min

Question 25

iz čega se sastoji WAIS-IV SR?

Answer 25

- sastoji se od 10 osnovnih i 5 dopunskih subtestova omogućava dobijanje 6 skorova - IQtot i 4 indeksna skora: - verbalnog razumevanja (VRI) - perceptivnog rezonovanja (PRI) - radne memorije (RMI) - brzine procesiranja (BPI) - Indeks opštih sposob nosti (IOS) je opcioni skor koji isključuje radnu memoriju i brzinu procesiranja

Question 26

skala VRI na WAIS-IV SR?

Answer 26

verbalno razumijevanje, glavni subtestovi su: - sličnosti - rječnik - informacije dopunski subtest: shvatanje

Question 27

skala PRI na WAIS-IV SR?

Answer 27

perceptivno rezonovanje, glavni subtestovi su; - kocka mozaik - matrice - slagalica dopunski subtestovi: - vaganje - dopune

Question 28

skala RMI na WAIS-IV SR?

Answer 28

radna memorija, glavni subtestovi su: - ponavljanje brojeva - aritmetrija dopunski subtest: slovo-broj

Question 29

skala BPI na WAIS-IV SR?

Answer 29

brzina procesiranja, glavni subtestovi: - traženje simbola - šifra dopunski subtest: precrtavanje

Question 30

koje subtestove ima WAIS-IV SR, a VITI nema?

Answer 30

- matrice - slagalica - vaganje - slovo-broj - traženje simbola - precrtavanje

Question 31

koje subtestove ima VITI, a WAIS-IV SR nema?

Answer 31

strip i sklapanje

Question 32

popularnost Vekslerovih skala?

Answer 32

- Kaufman (1990) je ispitivao 402 klinička psihologa: 97% koristi WAIS ili WAIS-R u procjeni inteligencije kod odraslih - Na obukama za korišćenje testova najveća pažnja u obuci je pridavana Vekslerovim istrumentima (Oakland i Zimmerman,1986) - Vekslerovi instrumenti se, i pored „poplave“ novih instrumenata, i dalje najčešće koriste (Daniel, 1997) - „Verovatno je da djelovanje ni jednog drugog psihologa, uključujući Frojda ili Pavlova, nije tako direktno uticalo na život toliko mnogo ljudi“ (Matarazzo D., 1981.)