KLİNİK BAKTERİYOLOJİ - 2 Flashcards
(45 cards)
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - CORNYBACTERİUM DİPHTHERİAE
Kapsülsüz, hareketsiz, aerop gram pozitif basildir.
Hücre duvarında Mycobacterium tuberculosis gibi kord faktörü, arabinogalaktan ve mikolik asit bulundurur. Bu bakterideki mikolik asit zincirleri oldukça kısadır, bu nedenle aside rezistan boyanmaz
Metakromatik cisimcikleri (Babes Ernst granülleri) belirgindir.
Toksin yapımı beta faj kontrolündedir aynı zamanda belirli bir oranda demir varlığına ihtiyaç duyar.
Toksin özellikte kalp hücresi ve nöronların yüzeyinde bulunan heparin bağlayan epidermal büyüme faktörüne (CD9) tutunur.
Toksin protein sentezini önleyerek etki eder. Bu etkisini Elongasyon faktör-2 (EF-2) (tRNA translokaz) İnhibisyonu ile sağlar. Bu etki P. aeruginosa ekzotoksin-A etkisiyle aynıdır.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - CORNYBACTERİUM DİPHTHERİAE - KLİNİK TABLOLAR
Boğaz difterisi: Özellikle 2-8 yaş arası çocuklarda görülen, ekzotoksinle oluşan ve kısa inkübasyon süresine sahip (2-4 gün) hastalıktır. Sadece insanlarda enfeksiyona neden olmaktadır. Boğazda kaldırmaya çalışınca kanayan gri beyaz yalancı membranlar (pseudomembran) izlenir. Servikal lenf bezlerindeki büyüme sonrası boğa boynu görüntüsü ortaya çıkar. Hafif bir ateş izlenir ya da ateş görülmez.
Toksin tüm vücudu etkileyebilir fakat miyokardit, nöropati (kranial nöropati, periferik nörit, motor defekt, total paralis) ve tübüler nekroz en sık oluşan komplikasyonlardır.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - CORNYBACTERİUM DİPHTHERİAE - TANI
Membranların Gram, Neisser boyamasında tipik bakterilerin görünmesi yardımcıdır. Sitoplazmada metakromatik cisimcikleri (Babes Ernst granülleri) belirgindir.
Serumlu besiyerlerinde (Löffler by) iyi ürer.
Tellüritli besiyerlerinde siyah koloniler oluşturur.
Elek testi ve PCR ile difteri toksini gösterilerek tanısı kesinleştirilir.
Kişinin difteriye bağışıklığı Schick testi ile araştırılabilir.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - CORNYBACTERİUM DİPHTHERİAE - TEDAVİ
Asıl tedavi antitoksin tedavisidir. Antitoksin dozu yerleşim yeri ve klinik bulgulara göre ayarlanır. Antibiyotik olarak penisilin, eritromisin tercih edilebilir.
Rutin aşı programında karma aşı içinde bulunur (DBT: Difteri Boğmaca Tetanoz). Sonra 10 yılda bir tetanoz toksoidi ile beraber rapel uygulanır (Td).
Tetanoz ve botulizmde olduğu gibi difteri geçiren kişilerde kalıcı bağışıklık gelişmez. Bunun nedeni doğal hastalıktaki toksin miktarının antikor yapımını uyarmaya yetmemesidir. Antikor sentezini uyaracak kadar yüksek miktarda toksin hayatla bağdaşmaz. Bu nedenle hastalığı geçirenler aşılanmalıdır. Bu durum tetanoz için de geçerlidir.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - CORNYBACTERİUM UREALYTİCUM
Lipofilik gram pozitif çomak morfolojisinde bir bakteridir
Üriner sistem enfeksiyonlarına yol açabilir. Üreaz enzimine sahiptir bu nedenle üriner sistemde taş oluşturabilir
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - CORNYBACTERİUM MINUTISSIMUM
Koltuk altı, kasık gibi kıvrım yerlerinde kırmızı kahverengi lezyonlar oluşturur (Eritrasma), Mantar enfeksiyonları ile karışabilir.
Tanıda uv lambası (Wood ışığı) altında kırmızı floresans vermesi faydalıdır. Tedavide eritromisin önerilir
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - LİSTERİA MONOCYTOGENES
Hareketli, sporsuz, katalaz (+), gram pozitif basildir. Gram (+) olmasına rağmen LPS tabakaya sahiptir.
Beta hemolitiktir. Fakültatif hücre İçidir. Bu özelliği sağlayan hemolizin (Listeriolizin O) hücre içinde canlı kalabilmesinden sorumludur.
Fagolizozom oluşumu sonrası membranı eriterek kurtulur. Mononükleer hücreler içinde yaşamını sürdürür aktin filamanlarını yeniden organize ederek hücre dışına hiç çıkmadan hücreler arasında yayılabilir ve böylece savunma sisteminden kaçabilir
İnsana kontamine süt, iyi pişirilmemiş tavuk ve et gibi gıdalarla bulaşabilir. Buzdolabı sıcaklığında üreyebildiğinden bu şekilde saklanan gıdalarla da bulaşabilir. Hayvanlardan direkt temas ile bulaşabilir (zoonot) Anneden fetusa geçebilir
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - LİSTERİA MONOCYTOGENES - KLİNİK TABLOLAR
Gastroenterit: Kontamine gıdalarla (süt, peynir, kavun gibi) oluşan gastroenterit salgınları bildirilmiştir.
Yenidoğan enfeksiyonları (granulomatosis infantiseptica)
Menenjit, meningoensefalit: Yenidoğan, yaşlı ve hücresel immünite kusuru olan bireylerde sık menenjit ve meningoensefalit etkenidir.
Meslek hastalığı: Hayvanlarla uğraşanlarda subklinik ülsere yara enfeksiyonlarına neden olur.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - LİSTERİA MONOCYTOGENES - TANI
Kültürde üretilmesiyle tanı konulur. Soğuk zenginleştirme ve yüksek tuz içeren ortamlarda üreyebilme özelliği ile karışık ortamlardan ayılabilir.
CAMP deneyi (+)’tir.
Düşük ısılarda hareketi belirginleşir. 37°C’de hareketsiz iken oda ısısında (22-24°C) takla atar gibi hareketli olması tipiktir.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - LİSTERİA MONOCYTOGENES - TEDAVİ
Ampisilin+aminoglikozit en uygun seçimdir. Sefalosporinler deneylerde duyarlı bulunsa bile doğal dirençli olduklarından etkisizdir.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - RHODOCOCCUS EQUİ
Gram (+), başlangıçta basil gibi daha sonra kokkoid formlara dönen zayıf asidorezistan boyanma özelliği gösteren bakteridir.
Özellikle atlar ve diğer otoburlarda görülebilen çiftçi ve veterinerlerde meslek hastalığına neden olabilen hayvan patojenidir.
AIDS olgularında ve immünsüprese hastalarda pnömoni etkeni olarak göze çarpar. Besiyerinde somon rengi mukoid koloniler oluşturarak ürer.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - ERYSİPELOTHRİX RHUSİOPATHİAE
Gram (+), pleomorfik, katalaz (-), mikroaerofil, hareketsiz ve H2S pozitiftir.
Domuzlarda ve hindilerde sık rastlanır.
Kasaplar başta olmak üzere hayvanlarla uğraşanlarda risk fazladır. Deriden bulaş olmaktadır.
Erizipeloid (yılancıksı) denilen cilt enfeksiyonu ve bazen sepsis ve endokardit oluşturur. Deride koyu menekşe renkli lezyonları karakteristiktir.
Vankomisine doğal dirençlidir. Seçkin ilaç penisilindir.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - NOCARDİA
Dallanan, filamanter (ipliksi), aerop, gram (+) çomaklardır.
Mikolik asit içerirler. Kısmen aside dirençli boyanırlar.
Çevrede yaygın olarak bulunup özellikle topraktan inhalasyonla bulaşarak AIDS’li veya steroid tedavisi alan hastalarda ekzojen enfeksiyonlara yol açarlar.
AIDS’li hastalarda akciğer apsesi ve multiloküle beyin apseleri tipiktir.
N. asteroides genelde akciğer, beyin gibi organları tutarken, N. brasiliensis sıklıkla madura ayağı etkeni olarak belirlenir.
Tedavide sulfonamidler, ko-trimoksazol kullanılır.
SPORSUZ GRAM POZİTİF AEROP BASİLLER - ARCANOBACTERİUM HAEMOLYTİCUM
Besiyerlerinde beta hemoliz yapan, katalaz (-), pleomorfik gram (+) çomaklar şeklinde görülür.
A grubu beta hemolitik streptokok ile karışabilen, bakteriyel farenjit etkenlerinden birisidir
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA CİNSİ
Neisseria cinsi insanlarda mutlak patojen olan Neisseria gonorrhoea ve Neisseria meningitidis türlerine ek olarak 10 türden oluşur. Gram negatif, tipik kahve çekirdeği yahut böbrek şeklinde (birbirine bakan komşu kenarları yassı) diplokoktur. Oksidaz pozitiftir.
Gonokok sadece glikozu, meningokok ise hem maltozu hem de glikozu oksitleyerek asit üretir.
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA GONORRHOEAE (GONOKOK)
Gram negatif, böbrek-kahve tanesi şeklinde diplokoklardır.
Üretilmeleri için % 5-10 CO2 li ortam gerekir (Kapnofil).
En önemli virülans faktörleri piluslarıdır. Bunlarla genital mukozaya yapışırlar.
Bakterinin antijenik varyasyonundan piluslardaki değişiklik sorumludur. Bu da immün yanıttan kaçışa, dolayısıyla tekrarlı enfeksiyonlara sebep olur.
Çok sayıda antijenik varyasyon gösterirler. Tekrarlı enfeksiyonlara sebep olur.
Endotoksinleri lipooligosakkarit (LOS) yapısındadır.
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA GONORRHOEAE (GONOKOK) - KLİNİK TABLOLAR
Gonokoklar ultraviyoleye ve çevresel şartlara dayanıksızdır. Bu nedenle sadece direkt temas ile (cinsel temas ve doğum esnasında anneden bebeğe) bulaşabilir.
Servisit, üretrit, homoseksüellerde farenjit ve proktit, yenidoğanda körlüğe yol açan oftalmia neonatarum yapar
Erkek enfeksiyonları: En sık üretrit (gonore, bel soğukluğu) meydana gelir. En kısa inkübasyon süreli (2 gün) cinsel temas ile bulaşan hastalıktır. Kompleman eksikliği (MAC) olanlar risk altındadır.
Kadın enfeksiyonları: En sık servisit etkenleri gonokoklar ve klamidyalardır. Salpenjit, pelvik inflamatuar hastalık (PID), infertilite gelişimine neden olur.
Cinsel aktif (15-50 yaş arası) kişilerde görülen en sık septik artrit etkenlerindendir. Artritın görülmesi, olguda disseminasyonun kesin delili olarak kabul edilir.
Yenidoğan enfeksiyonları: Doğum sırasında yenidoğana bulaş gerçekleşir. İhmal edilirse körlüğe yol açan iki tarafı göz enfeksiyonları (ophthalmia neonatarum) gelişir. Bunu önlemek için rutin olarak tüm yenidoğanlara eritromisin tetrasiklin ya da gümüş nitratlı göz damlaları damlatılmaktadır
Akut diş eti iltihabı, açıklanamayan oral ülserasyonlar ve intraoral apse vakalarında N. gonorrhoeae izole edilmiştir.
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA GONORRHOEAE (GONOKOK) - TANI
inceleme materyali hasta başında, erkekte üretral akıntıdan kadında ise serviksten alınır.
Çok sayıda lökosit ve bunların içinde ve dışında tipik gram negatif diplokok morfolojisinde bakteriler görülür
Semptomatik erkeklerde Gram boyamanın duyarlılık ve özgüllüğü >% 95’dir
Kadınlarda en güvenilir tanı etkenin üretilmesidir (hasta başı ekimi). Etkeni üretmek için özel besiyerleri (Thayer-Martin, çikolatamsı agar, New York City besiyerleri) kullanılır, Sadece glukoza etki eder.
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA GONORRHOEAE (GONOKOK) - TEDAVİ
Gonokoklar, meningokokların aksine penisilinaz üretebilirler. PBP değişimi ile de penisilin direnci geliştirebilirler. Eşlerin bir arada tedavi edilmeleri gerekir.
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA MENİNGİTİDİS (MENİNGOKOK)
Gram negatif kapsültü diplokoktur. Sağlıklı kişilerin % 5’inin nazofarinksinde hastalık yapmadan kolonize olur.
Polisakkarit kapsül ile fagositozdan korunur. Pilusları ile özellikle nazofarinkse tutunmayı sağlar. IgA proteaz lokal savunma sisteminden kaçışı sağlar.
LOS hücre duvarı çok toksiktir.
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA MENİNGİTİDİS (MENİNGOKOK) - KLİNİK TABLOLAR
Sadece insanda hastalık yapar. Yerleşik mikrobiyotanın zararsız bir üyesi olarak bulunabileceği gibi akut, hızla ilerleyen, bir günden daha kısa sürede ölüme neden olur. Hızlı öldürmesi ve ani salgın yapması panik oluşturur.
Erişkin menenjitlerinin pnömokoktan sonra ikinci sık etkenidir. Meningokok toplu yaşanılan yerlerde (kışla, okul) salgınlar oluşturabilir (Epidemik menenjit).
Antikor yanıtı yetersiz 2 yaş altı çocuklar, kompleman sistemi bozuklukları, membran atak kompleks eksikliği (C5-9), properdin eksikliği, splenektomili kişilerde hastalık riski yüksektir.
MENİNGOKOKSİK MENENJİT
Meninks irritasyon bulguları ile birlikte, ateş ve döküntü (peteşi, maküler döküntü) varlığında önce meningokoksemi akla gelmelidir.
Hastalık seyrinde sürrenal içine kanama ile ani ölüm olasılığı (Waterhouse Friderichsen sendromu, fulminan meningokoksemi) vardır.
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA MENİNGİTİDİS (MENİNGOKOK) - TANI
Selektif besiyerlerinde (Thayer -Martin, Çikolatamsı agar, New York City besiyerleri) üretilebilir. Meningokoklar, glukoz ve maltozu kullanmaları ile sadece glukozu kullanan gonokoklardan aynlabilirler.
BOS’ta nötrofil hakimiyeti vardır, glikoz azalmış, protein artmıştır. BOS ve peteşiden hazırlanan örneklerde hücre içi ve dışında tipik gram negatif diplokok şeklinde bakterilerin görülmesi tanı koydurucudur.
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA MENİNGİTİDİS (MENİNGOKOK) - TEDAVİ
Penisilin G
GRAM NEGATİF DİPLOKOKLAR - NEİSSERİA MENİNGİTİDİS (MENİNGOKOK) - KORUNMA
Temas öncesi: Kapsül aşıları (A+C, A+C+Y+W 135 aşıları) etkin olarak kullanılmaktadır. B serotipine karşı üretilen iki aşı da onay almış ve kullanılmaya başlanmıştır.
Temas sonrası:
Tek doz : Siprofloksasin (oral) veya seftriakson
İki günlük : Rifampisin