KLİNİK BAKTERİYOLOJİ - 3 Flashcards
(49 cards)
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - VİBRİO CHOLERAE
Koleranın etkenidir. Çok hızlı hareket edebilir (uçuşan sinek manzarası). Hafif kıvrık, gram (-) çomaklardır. Diğer Vibrio türlerinin aksine halofilik değildir, deniz suyunda çoğalabilse de üremek için tuza ihtiyacı yoktur. Çok kontamine sularda yaşayamaz. Kısmen temiz, tatlı sularla bulaşır.
Tek konak insandır. CAMP artırarak ishal tablosu yapar. Bağırsakta invazyon yapmaz.
Kolera yaklaşık 2-3 günlük kuluçka sonrası hızla gelişen bol ishal, kusma ile karakterize bir klinik tablodur.
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - VİBRİO CHOLERAE - TANI
Dışkının makroskopik görüntüsü pirinç yıkantı suyu görünümündedir. Mikroskopisinde lökosit bulunmaz.
Günümüzde en çok kullanılan transport besiyeri Alkali peptonlu su (APS), plak besiyeri ise TCBS (tiyosülfat sitrat safra sukroz)’dir. TCBS sterilizasyon gerektirmediğinden oldukça kullanışlıdır. Koyu yeşil renkteki besiyerinde vibrio cholerae sarı koloniler oluşturur.
Sıvı besiyerinde üstte bir zar oluşturarak üremesi ve tipik, hızla hareketi ile tanınabilir. Özgün antikor ile hareketin durması (immobilizasyon testi) hızlı tanıda kullanılabilir. Alkış, Mansur, Aranson gibi seçici besiyerleri tanımlanmıştır.
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - VİBRİO CHOLERAE - TEDAVİ
Sıvı replasmanı Önceliklidir. Antimikrobiyal tedavi ishal süresini azalttığı için önerilmektedir. Tek doz azitromisin (ilk seçenek), tetrasiklin (Plazmit direnci söz konusudur.), doksisiklin, siprofloksasin kullanılır.
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - VİBRİO PARAHAEMOLYTİCUS
Halofiliktir. Midye, istiridye başta olmak üzere deniz ürünleriyle bulaşarak gastroenteritlere yol açar.
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - VİBRİO VULNİFİCUS
Liman vibriosu olarak tanımlanır. Laktoz (+) vibrio’dur.
Deniz ürünlerinin yenmesi sonrası sepsis etkenidir.
Deniz ürünlerinin sokması veya yaraya bulaşma sonrası ağrılı vezikülobüllöz yara enfeksiyonu yapar.
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - CAMPYLOBACTER
Boyalı preparatlarda “martı kanadı, spiral şekilli, tek kıvrımlı küçük ve ince bakteridir.
Karbonhidratları fermente ve okside etmez. Enerjisini amino asitlerden elde eder.
Mikroaerofil (%5-10 oksijen) ortamda üreyebilen, bazıları termofil (C. jejuni 42 derecede iyi üreyen) bakterilerdir.
Tavuk kaynaklı ishal etkenidir.
C. jejuni, pastörize edilmemiş süt ve su kaynaklı dünyadaki en sık bakteriyel gastroenterit etkenidir.
İshal sonrası Gullien Barre sendromunu en çok yapan bakteridir.
Dışkıda lökositler, eritrositler ve tipik martı kanadı şeklinde bakteriler görülebilir. Bakteri filtrelerinden geçebilirler ve bu şekilde dışkıdan seçilmeleri sağlanabilir.
Tedavide eritromisin kullanılır.
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - HELİCOBACTER
Oksidaz pozitif, kıvrık görünümde, mikroaerofil bakteridir.
Midede mukus tabakası altında yaşar.
Üreaz ve hareketi önemli virülans faktörleridir.
Virülansın “cag A (sitotoksin ilişkili gen)” ve Vac A geni (vakuolize edici sitotoksin) ile kodlandığı düşünülmektedir
cag A geni adenokanser ile ilişkili gendir.
Kolonizasyonu daha çok fekal-oral yol ile oluşur ve tedavi edilmediği durumda hayat boyu devam eder.
Antral gastrit, mide ülseri, gastrik adenokarsinom ve MALT lenfoma’nın etyolojisinde kesin olarak rol oynar.
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - HELİCOBACTER - TANI
GİRİŞİMSEL OLMAYAN TANI TEKNİKLERİ
Üre-solunum testi: Çabuk sonuç alınan, çok güvenilir bir tanı yöntemidir. Özgüllüğü % 89-100, duyarlılığı ise % 90-100 dur
Helicobacter pylori antikorları: Kanda spesifik IgG ve IgA aranmasıdır. Özgüllüğü % 86-95, duyarlılığı %88-100’dur.
Dışkıda antijen arama: Tedavinin izleminde yüksek özgüllükte kullanılabilir.
Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yönteminin özgülluğü % 95-99, duyarlılığı %95-99’dur.
GİRİŞİMSEL TANI TEKNİKLERİ
Histopatolojik değerlendirme
Kültür
Üreaz testi (hızlı tanı)
OKSİDAZ POZİTİF KIVRIK GRAM NEGATİF BASİLLER - HELİCOBACTER - TEDAVİ
Klaritromisin + amoksisilin + proton pompa inhibitörü kombinasyonu kullanılmaktadır.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - HAEMOPHİLUS İNFLUENZA (PREİFER BASİLİ)
Gram negatif kapsüllü kokobasildir.
Üremek için hem X (hemin) hem V (NAD) faktörüne ihtiyaç duyar.
Kanlı agarda üremez ancak çikolatamsı agarda üreyebilir.
Kanlı agarda beta hemoliz oluşturan, X ve V faktörü açığa çıkaran S. aureus vb. bakteri kolonilerinin hemoliz zonunda ürediği için bu olaya satellizm veya süt anne fenomeni adı verilir.
Kapsül şişme deneyi (quellung) ile tanımlanabilir.
En virülanı tip b kapsül antijeni taşıyan kökenlerdir (Hib). Bu kapsül antijeni diğerlerinden farklı olarak pentoz yapısında (poliribozil fosfat) şekerlerden oluşmuştur.
Kapsül dışında dış membran proteinleri ve IgA proteaz da virülanstan sorumludur.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - HAEMOPHİLUS İNFLUENZA (PREİFER BASİLİ) - KLİNİK TABLOLAR
Solunum yolu enfeksiyonları: Solunum yollarında kapsülsüz kökenlerle (H. parainfluenzae (ağızdaki en sık tür) ve tiplendirilemeyen H. influenzae kökenleri) enfeksiyona sık rastlanır. KOAH alevlenmesinde en sık H. influenzae saptanmaktadır.
Menenjit
Epiglottit: En önemli etkenlerindendir. Bu hastalarda boğaz kültürü almak kontrendikedir. Etken hemokültürlerle belirlenebilir.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - HAEMOPHİLUS İNFLUENZA (PREİFER BASİLİ) - KORUNMA
Kapsül antijenine karşı geliştirilen aşı (konjuge) ile korunulabilir.
Menenjit saptandığında rifampisin kemoprofilaksisi önerilir.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - HAEMOPHİLUS DUCREYİ
Cinsel temasla geçen yumuşak şankr (şankroid) etkenidir. Genital bölgede ağrılı ülserler oluşturur.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BORDETELLA PERTUSİS
Boğmaca etkenidir. Zorunlu aerop ürer. Tek konağı insandır.
Silialı epitele bağlanmadan filamentőz hemaglütinin ve pertussis toksini sorumludur.
Pertussis toksini ADP-ribozun G protein inhibitor bölümüne bağlanarak adenilat siklazın uyarılmasını sağlar.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BORDETELLA PERTUSİS - KLİNİK TABLO
Boğmaca özellikle aşısız çocuklarda ağır klinik tablo oluşturur. Yaklaşık 7-10 gün kuluçka sonrası 1-2 hafta süren kataral dönemi paroksismal öksürük nöbetleri ve tipik atakların izlendiği dönem takip eder.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BORDETELLA PERTUSİS - TANI
Bordet-Gengou, Regan-Lowe besiyerleri kullanılabilir. Öksürtme plağı riskli olduğundan önerilmez. En ideal örnek nazofaringeal aspirattır. Direkt floresan antikor (DFA) ile bakteri belirlenebilir.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BORDETELLA PERTUSİS - TEDAVİ
Eritromisin
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BORDETELLA PERTUSİS - KORUNMA
Bütün yaş gruplanındaki temaslılara azitromisin profilaksisi uygulanır.
Ölü aşının ciddi MSS bulguları ve en sık olarak febril konvülziyon gibi yan etkileri vardır.
Günümüzde; bakteri içermeyen, sistemik yan etkileri minimize edilmiş, güvenilir, asellüler boğmaca aşıları kullanılmaktadır. Difteri ve tetanoz toksoidi ile birlikte (DTaP), ulusal pediatrik aşılama programına sokulmuştur
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BRUCELLA
Oksidaz (+), katalaz (+), üreaz (+)’tir.
B.abortus (sığır) B. melitensis (koyun-keçi) B. suis (domuz) B. canis (köpek) en sık etkenlerdir. Ülkemizde en sik etken B. melitensistir.
Virülansı hücre içinde yaşayabilmesine bağlıdır ve bir ekzotoksini tanımlanmamıştır.
Zengin besiyerlerinde ürer. B. abortus % 5-10 CO2 li (kapnofil) ortama gerek duyar.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BRUCELLA - KLİNİK TABLO
Bruselloz bir zoonozdur. Bakteriler hayvanlarda plasenta ve meme bezlerinde yerleşebilirler. Hayvanlarda plasentada bulunan eritritol bakterinin gelişmesini uyarır, hayvanlarda düşüklere yol açmaktadır (yavru atma hastalığı). Sağlıklı hayvanların sütlerinde bol miktarda bulunabilir.
İnsana ülkemizde en sık olarak kontamine süt ve süt ürünleri (taze peynir, krema) ile bulaşır. Nadiren inhalasyon, kontamine et ile bulaşabilir. Veterinerlere, hayvancılıkla uğraşanlara direkt deri yolu ile bulaşabilir.
Laboratuvar kaynaklı enfeksiyonlar arasında ilk sırada yer alır. Laboratuvar çalışmalarında biyogüvenlik düzeyi 3 kabini kullanılmalıdır.
Ateş (ondülan), halsizlik, terleme, eklem ağrıları sıklıkla vardır. Artrit, spondilit sık klinik tablolardır.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BRUCELLA - TANI
Etkeni üretmek tanıyı koydurur. Kan ya da daha iyisi kemik iliği örneklerinde 7 günde üretilebilir.
Klinikte en sık serolojik tanı kullanılır. Bu amaçla Brucella melitensis’te bulunan M antijeni ile benzer yapıdaki A antijenine sahip olan Brucella abortus kullanılır.
Ancak M ve A anitijenlerine sahip olmadığı için Brucella canis klasik tüp aglütinasyon testiyle serolojik olarak saptanamaz.
En sık kullanılan yöntem Wright tüp aglütinasyon testidir. Lamda yapılırsa Rose Bengal testi denir. IgG veya IgM ayrımı yapılamaz. İlk hastalık döneminde brusella antikorlarının 1/160 ve üzerinde olması tanıyı koydurur.
Brusellozda akut dönemde IgM yükselir. Yaklaşık 10-14 gün sonra IgG de yükselir. İyileşme döneminde IgG sınıfı antikorlar birkaç ay içinde düşerken, IgM sınıfı antikorlar klasik enfeksiyonların aksine yıllarca serumda bulunabilirler.
Bruselloz geçirmiş bir hasta tedavinin bitmesinden bir süre sonra benzer şikayetlerle geldiğinde tanı için Wright testi tekrarlanır. Ancak hastalığın başlangıcında oluşan IgM türü antikorlar uzun süre sebat edebileceği için testin pozitif çıkması brusellozun nüks ettiği anlamına gelmez.
Nüks tanısını koymak için kanda Ig G’nin gösterilmesi gerekir. Bunun için 2- merkaptoetanollu (ya da rivanollü) Wright kullanılır. Bu maddeler IgM i parçalar
Bazen brucella antikorları çok yüksek miktarda serumda bulunabilir. Bu durumda da hastalık olduğu halde test negatif çıkar. Buna prozon olayı denir. Bu durumda serum dilüe edilerek test tekrarlanır (yani titrasyon artırılır).
Prozon olayı sifiliz ve bruselloz başta olmak üzere birçok enfeksiyon hastalığında görülebilir.
Wright testindeki bir diğer sorun özellikle kronik brusellozda blokan antikorlar oluşabilmesidir. Bu durumda Wright testi negatif çıkar. Bu blokan antikorları ortaya koymak için Coombs’lu Wright testi kullanılır.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - BRUCELLA - TEDAVİ
Kombine antimikrobiyal kullanımının gerekli olduğu bir hastalıktır. En çok doksisiklin ve rifampisinli kombinasyonlar kullanılır.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - FRANCİELLA TULARENSİS
Tularemi “avcı hastalığı olarak da isimlendirilen bir zoonozdur. Etken gram ile zayıf boyanan küçük, kapsüllü kokobasil morfolojisinde bir bakteridir.
Bakteri kemirgenlerle direkt temas ya da inhalasyonla, bazen kenelerin sokması ile bazen de kontamine su ile bulaşabilmektedir. En yüksek bakteri maruziyeti sindirim yolu ile olur.
Laboratuvarda biyogüvenlik düzeyi 3 kabinde çalışılmalıdır.
A kategorisinde yer alan bir biyoterörizm etkenidir. Virülansından hücre içinde yaşayabilme yeteneği sorumludur.
En sık ülseroglandüler form görülür. Daha sonra glandüler oküloglandüler (konjunktiva), orofaringeal (tonsillofarenjit), tifoidal (en mortal LAP en nadir), pnömonik ve gastrointestinal formlar görülebilir.
Orofaringeal form kriptik tonsillit bulgulanyla seyreder, ancak betalaktam tedavisine yanıt alınmaz.
Etken üretilerek tanı konulabilir. Kanlı + dekstrozlu + sisteinli agar (Francis by) üretim için uygundur. Serolojik tanı olasıdır
Tedavide streptomisin kullanılır.
GRAM NEGATİF KOKOBASİLLER - PASTEURELLA MULTOCİDA
Gram (-), oksidaz (+) kokobasildir.
Kanlı ve çikolatamsı besiyerinde üremesine rağmen Mac Conkey besiyerinde ürememektedir.
Hayvan ısırığı (kedi ve köpek) sonrası yara enfeksiyonlarına selülit, lenfadenit ve apselere yol açabilir
Penisiline duyarlı tek gram (-) aerop kokobasildir.