KWESTIE 1 WAT IS DE MENS? Flashcards
MM (13 cards)
PRE-REFLECTIEVE ERVARING MSJ
Fenomenologie biedt een perspectief op de pre-reflectieve ervaring van het bewegende lichaam in de ruimte. Om hier op te kunnen reflecteren, moeten we haar eerst beleven. Zo kan het fenomeen intuïtief waargenomen worden, zoals het zich voordoet, zonder het op grond van eerdere interpretaties voor-te-vormen. Vervolgens kan de ervaring op fenomenologische wijze beschreven worden. Zo ontdekken we niet alleen hoe we onszelf als bewegend lichaam ervaren, maar ook hoe we in de wereld staan.
Bewustzijns-lichaaam MSJ
De mens is geen objectieve structuur die gekend kan worden, maa een uniek existentieel wezen, een eenheid van bewustzijns-lichaam dat zichzelf kent.
Bewustzijn-van-iets MSJ
Een bewustzijn is altijd een bewustzijn-van-iets. Elk bewustzijn stelt zich een object voor & is niet slechts een blinde ontvanger van impressies. Het pre-reflectieve, vooringenomen bewustzijn is geen passieve houder van indrukken, maar een bewustzijn van gevoeld belang.
Lichaamsschema MSJ
Ik heb een lichaamsschema, pre-reflectief weet ik waar mijn armen zich tov mijn benen bevinden. Het is het lichaamsschema dat ons in staat stelt onze gebaren & bewegingen te ervaren als een voortdurend & samenhangend “hier-zijn”.
“hier-zijn, daar-zijn” MSJ
Vb van de geleefde ervaring van ruimtelijkheid temidden-van-de-wereld is de alledaagse beweging van het reiken. Het daar-zijn van de pen bestaat voor mij alleen, omdat mijn hier-zijn voor mij bestaat. Mijn lichaam begrijpt in het gebaar naar de pen de betekenis van mijn ruimtelijke aanwezigheid in relatie tot de pen.
Excentrische positionaliteit PLESSNER
Het wezen van de mens is volgens Plessner van nature onbepaald, waardoor we ons bestaan zelf richting geven. De mens kan als het ware over haar schouder naar zichzelf kijken & ervaart zichzelf daardoor als een ‘ik’ die de eigen binnenwereld & de relatie met de buitenwereld tegelijkertijd kan beschouwen.
Dubbele bestaanservaring
We zijn een lichaam en we hebben een lichaam. Daar waar het dier geabsorbeerd is in de beleving van het handelen in het hier & nu, kan de mens in dit hier & nu denken over ervaringen in het verleden, de toekomst, op andere plaatsen & op deze manier op haar bestaan reflecteren.
De wet van natuurlijke kunstmatigheid
Gaat uit van de excentrische positie van de mens, waarbij zij als het ware tegenover haar eigen bestaan wordt geplaatst. Ze leeft niet louter, maar moet zich steeds opnieuw verhouden tot de buitenwereld, binnenwereld & medewereld. Dat geeft het menselijk bestaan een kunstmatig karakter, maar deze kunstmatigheid is ons van nature gegeven.
De wet van bemiddelde onmiddellijkheid
Gaat over onze relatie met de wereld om ons heen. De mens als ervarend subject & de mens die weet van zichzelf heeft als subject, zijn identiek aan elkaar. De relatie met de omgeving is dus zowel bemiddeld als onmiddellijk.
Deze dubbele ervaring maakt dat wij ons willen uitdrukken. Vanwege ons bewustzijn van die bemiddeling, voelen we de noodzaak onze ervaringen vast te leggen, te structureren & te delen.
De wet van de utopische standplaats
Gaat over ons verlangen om steeds boven onszelf uit te stijgen & de ontworteling die we daardoor ervaren. De mens heeft geen vaste basis en heeft dus een utopische (niet-bestaande) standplaats. De individuele mens bestaat concreet, hier & nu en is daardoor begrensd.
Religie is een manier om vaste grond onder onze voeten te voelen en ons een gevoel te geven dat het zo heeft moeten zijn. Volgens Plessner kunnen we louter via geloof terugkomen bij een gevoel van eenheid, maar onze geest zal ons tegelijkertijd precies de andere kant opstuwen.
De bestaanservaring van vrouwen is gevormd door culturele opvattingen over hoe een vrouw zou moeten zijn SDB
De bestaanservaring van vrouwen wordt gekleurd door tradities die voorschrijven hoe zij moeten leven. Daardoor onderwerpen vrouwen zich nog vaak aan mannen ipv hun eigen bestemming te kiezen.
Jongens mogen zich niet aanstellen….
Kenmerkende verschillen tussen de genders zijn ingegeven door …
De bestaanservaring van mensen van kleur is gevormd door de blik van anderen
Fanon beschrijft hoe hij zich als zwarte man, een object voelt waarvan de eigenschappen zijn vastgelegd door de blikken & uitspraken van witte mensen. Zijn bestaanservaring wordt vertroebeld een overstemd door anderen.
Negre is de gekoloniseerde, geobjectiveerde zwarte mens
Noir is de zwarte mens die een subject is
1 wordt gezien als een object, zonder controle, terwijl 2 als een subject wordt erkend met eigenwaarde & autonomie.
Descartes
- Benadrukt bij het onderzoeken vd mens introspectie. In zijn twijfelexperiment keert hij de blik naar binnen en onderzoekt de innerlijke ervaringen van het bewustzijn.
- Dualisme: Materialisme (wetenschap) verenigen met een niet-materialistische opvatting van de mens.
- Onderscheidt tussen res extensa en res cogitans.
- Mensen zijn wezens met een uitgebreid, mechanisch lichaam & een denkend bewustzijn die op elkaar inwerken & verstrengeld zijn.
