LES PB Vaatrevalidatie Flashcards
(33 cards)
CI VS CVI
CI
Oorzaak in slagaders (arterieel probleem) bij PAV
Artherosclerose = hoofdoorzaak
- kramp, pijn, doofheid in been, bleker, kouder
- afzakkend in rust (!)
- Doelgroep: > 30-40 jaar, DM, roken
CVI
Oorzaak in aders
Door decompensatie vh veneuze systeem met reflux vh bloed in oppervlakkige of diepe venen.
ONDERBEEN
- klepinsufficiëntie, trombose,
- spataderen -> oorzaak door CVI
Symptomen: spataderen, moe, bruin verkleuring, zwaar gevoel in benen, zwelling, ulcera, oedeem
Doelgroep: DM, zwanger
Slagaders
bloedbanen die O2 + voedingsstoffen naar weefsels pompen
Aders
Bloedbanen die vanuit de weefsels afvalstoffen afvoeren naar longen
Wat is CVI
Chronische veneuze insufficiëntie
= slechte bloedcirculatie in aders.
Symptomen:
- zwaar gevoel in benen
- zwelling benen / enkels
- ‘s nachts kramp
- huidverkleuring
- wonden
Functie kleppen in aders
Kleppen in aders -> bloed terug naar hart => voorkomen reflux.
Bij CVI: beschadiging kleppen / aders -> bloed niet goed naar hart -> blijft in benen:
- pijn & zwelling
- Of oedeem, spataders, ulcera
CVI voorkomen door / behandeling
- dagelijks benen hoog
- koud water benen afspoelen
- compressie kousen
- medicatie
Hitte & overgewicht zijn risico’s
Zonder behandeling kan er in spataders bloedproppen ontstaan => longembolie.
Symptomen niet negeren, op tijd naar HA!
Looptraining: bij veneus is kwaliteit van lopen belangrijk (goed afwikkelen)
Soorten veneuze insufficiëntie
Acuut
- diep veneuze trombose
- opp. veneuze trombose
Chronisch
- verminderde klepfunctie
- verminderde spierpompfunctie
Feitjes over veneuze systeem
Bloed en lymfe -> transport- en bufferfunctie, waarbij het intracellulaire en het interstitiële milieu zo constant mogelijk van samenstelling blijven (= handhaving vd homeostase)
60-80% vh bloed -> in veneuze systeem = capaciteitssysteem.
- moet van voet naar hart = grootste uitdaging van veneuze systeem.
Pompfunctie vd spieren -> als disciplines grote invloed op => Beweging!
Diepere venen in benen vooral mediaal
- hoe verder naar voeten, hoe meer kleppen (meer distaal dan proximaal).
In alle gevallen dat de terugstroom vh veneuze bloed naar hart verstoord raakt, zal op kortere of langere termijn CVI ontstaan (1 op 8)
Behandeltijd ulcus crusis venosum
(open been)
gemiddeld 9 mnd
Symptomologie CVI
- Varices = spataderen
- nagelveranderingen (minder doorbloeding)
- opp. en diepe trombose
- post-trombotisch syndroom
- veneuze dysplasie = aangeboren afwijking aan venen
- eczema cruris (door compressiekousen weg)
- oedeem
- corona phlebectatica paraplantaris (= allemaal kleine vaatjes zichtbaar)
- Hyperpigmentatie
- Dermato et lipscleroris (bruin) -> reversibel, bij op tijd ingrijpen
- ulcus crusis = onderbeen
Onderzoek CVI
- Anamnese
- Inspectie
- ADL
- Basis- en toegevoegd onderzoek
- Vaattesten
- Vragenlijsten
CVI onderzoek - Anamnese
- Aard vd klacht
- progressie
- lokalisatie
- Relatie met inspanning
- Rust en/of nachtpijn
- risicofactoren / comorbiditeiten
- medicatie
- motivatie
Incl. hulpvraag
CVI onderzoek - Inspectie
CEAP- observatie
- Clinical, Etiologie, anatomie en pathofysiologische kenmerken
Teken van Godet (putje drukken)
Stemmer Sign -> huid tussen 2/3 teen oppakken
- niet oppakken = oedeem (positieve stemmer)
Omvangsmeting: circulair meten, op mm nauwkeurig
- Evaluatief
CVI onderzoek - basis&toegevoegd
Rom -> uitsluiten atrogene problematiek
kracht
neurogeen -> sensibiliteit, DM
BMI
Ganganalyse
Uithoudingsvermogen -> 6MWT
CVI onderzoek - Vaattesten
EAI
Dupplex / dopler
Buerger Ratschow:
2 min benen omhoog, extensie/flexie
- ischemisch been wordt snel bleek
- Terughangen over bank -> voet snel weer normaal.
Bij PAV -> langzamer terug naar normaal + sneller door naar rode kleur.
opp. venen vullen weer na 15-20sec.
- Bij varices = eerder
- Bij PAV > 20 sec (dus later)
Tiptoe test: in lig -> druk bij enkel = 5-10 mmHg. staan -> komt orthostatische druk op veneuze systeem -> 80-100 mmHg.
Cap. Refill
CVI onderzoek - Vragenlijsten
PSK = activiteiten
RAND 36 = kwaliteit van leven (algemeen)
AWQ = kwaliteit van leven (ziekte specifiek)
Behandeling CVI
- Voorlichting
- Adviezen:
leefstijl, schoeisel (PODO), houding, beweging - ademhaling (ong. 5% vd terugzuigkracht vh hart)
- looptraining
- veneuze drainage
- compressie therapie
- oefentherapie
- zelfmanagement
DOEL = kwaliteit van leven omhoog
Drukverdeling lichaam
Veneuze druk in enkel in stand = 90 mmHg
Lopen -> druk daling naar 15 mmHg (bij gezonde mensen).
Bij CVI -> stagneert drukdaling => veneuze hypertensie. Maar bij lopen dus drukdaling = behandelaspect = MOETEN bewegen
Behandeling CI
= Claudicatio Intermittens = PAV
! Bewegen erg belangrijk in behandeling / preventie CI !
Eerst simpele aanpak -> geen effect na 3-4 mnd? => operatieve aanpak.
Illness perception CI
Mensen met klachten van CI zijn zich niet bewust vd aandoening.
Lopen te lang door met klachten = Gevaarlijk!
- 19% mortaliteit < 5 jaar
- M:V = gelijk
- Artherosclerose = overal in het lichaam: CVA, AP/MI, DM type II
Enkel-Arm Index
EAI = systolische enkeldruk / systolische armdruk
0.9-1.2 = normaal
0.5-0.9 = klachtenvrij of CI (2)
< 0.4 = rustpijn (3)
<0.15 = bedreigde voet (4)
Bij EAI > 0.8 is PAV in >95% vd gevallen uitgesloten
Onderzoek bij CI
EAI
Loopband test
Vragenlijsten
Loopband test bij CI
(criterium validiteit)
Hellingshoek elke 2 min omhoog met 2% per keer tot max. 10% (start bij 0) op 3.2 km/h.
Uitkomstmaten:
- Afgelegde pijnvrij loopafstand (PVLA)
- FLA
- MLA
+ borgscore + ACSM niveau
6MWT niet gevalideerd bij CI
correleert sterk met functioneel lopen + afwezigheid CI klachten
Onderzoek CI - Vragenlijsten
Claudicatio vragenlijst
- BMI, roken, stadia van beweegveranderingen.
Kwaliteit van leven
- VascuQol
Zelfmanagent
- PAM13 (Patiënt Activatie Meter)
Fysieke activiteit
- IPAQ
Activiteiten
- PSK
IPQ
