Module 9.1 Strafrecht Flashcards
(33 cards)
Wat is strafrecht?
Het strafrecht is die tak van het recht, die bepaalt welke gedragingen ten opzichte van de gemeenschap misdrijven uitmaken en die tevens bepaalt in welke specifieke omstandigheden en ten aanzien van welke personen deze misdrijven beteugeld dienen te worden met de daartoe voorzien sancties.
Wat is een misdrijf?
Een gedraging die door de wet is omschreven en waarop een straf is gesteld (= legaliteitsbeginsel).
Geef de soorten misdrijven
Misdaad , Wanbedrijf, Overtreding
Welke soorten straffen staan op een Misdaad, Wanbedrijf, Overtreding?
Criminele straffen, Correctionele straffen, Politiestraffen
Wat zijn de vrijheidsstraffen voor een Misdaad, Wanbedrijf, Overtreding?
- ≥ 5 jaar
Opsluiting (of hechtenis) - 8 dagen – 5 jaar
Gevangenisstraf - 1 dag – 7 dagen
Gevangenisstraf
Voor welk misdrijf is elektronisch toezicht mogelijk + duur?
Wanbedrijf, 1m tot 1j
Welke zijn de bijkomende straffen voor een natuurlijk persoon?
- Geldboete, samen met een vrijheidsstraf of werkstraf opgelegd
- Bijzondere verbeurdverklaring
- Afzetting voor misdaden
- Ontzetting uit bepaalde rechten (burg/pol)
- Publicatie van vonnissen en arresten
- Beroepsverbod
- Vervalrecht tot sturen
- Stadionverbod
- Terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank
- (Bijdrage aan slachtofferfonds)
- (Veroordeling tot de kosten)
Wat zijn de hoofdstraffen bij een rechtspersoon?
- Geldboete (systeem uitgewerkt om vrijheidsstraffen om te zetten Art 41bis SW)
Wat zijn de bijkomende straffen bij een rechtspersoon?
- Bijzondere verbeurdverklaring
- De ontbinding (doodstraf)
- Verbod bepaalde werkzaamheden uit te oefenen
- Bedrijfssluiting
- Bekendmaking van de veroordeling
- Bijdrage tot slachtofferfonds
- Veroordeling tot de kosten
Wat is verbeurdverklaring?
…
Wat is correctionalisering?
Door het aannemen van verzachtende omstandigheden wordt de misdaad gecorrectionaliseerd en wordt de zaak voor de correctionele rechtbank gebracht.
Wat is het verschil tussen een handelings- en een verzuimingsmisdrijf?
- Handelingsmisdrijf: bestaat het materieel element in een positieve gedraging, namelijk: Er wordt een handeling gesteld die voor de wet strafbaar is.
Bijvoorbeeld: Diefstal: wegnemen van andermans zaak - Verzuimsmisdrijven: bestaat het materieel element in een negatieve gedraging, namelijk: een onthouding of een niet handelen wordt bestraft.
Bijvoorbeeld: schuldig hulpverzuim, familieverlating, kinderverlating.
Leg het verschil tussen opzettelijke en onopzettelijke misdrijven uit.
- Opzettelijke misdrijven: zijn gedragingen die slechts strafbaar zijn voor zover de dader ze met opzet heeft gesteld.
Bijvoorbeeld: diefstal, oplichting. - Onopzettelijke misdrijven: zijn gedragingen die strafbaar zijn los van de vraag of de dader al dan niet met opzet handelde. De schuldvorm (moreel element) heet dan ‘onachtzaamheid’, dit wil zeggen dat de dader een gebrek aan voorzorg of voorzichtigheid aan de dag legde.
Bijvoorbeeld: onopzettelijke slagen of verwondingen (door gebrek aan voorzorg of voorzichtigheid) en de meeste verkeersovertredingen
Leg het verschil tussen aflopende en voortdurende misdrijven uit.
- Aflopende misdrijven: is datgene waarbij de wettelijk strafbaar gestelde gedraging voltrokken is en ophoudt zodra alle constitutieve bestanddelen ervan voltrokken zijn.
Bijvoorbeeld: diefstal voltrokken van zodra het gestolen goed is weggenomen. - Voortdurende misdrijven: bestaat de strafbare gedraging in een ononderbroken delictuele toestand die wordt gehandhaafd. Er is slechts sprake van één enkel misdrijf zolang er geen einde wordt gesteld aan de strafbare activiteit of onthouding.
Bijvoorbeeld: wederrechtelijke vrijheidsberoving, vereniging van misdadigers - Dit onderscheid is van belang voor de verjaring van strafvordering!
Leg het verschil tussen enkelvoudige en voortgezette misdrijven uit.
- Enkelvoudige misdrijven: worden gevormd door één strafbare gedraging.
Bijvoorbeeld: het plegen van 1 winkeldiefstal. - Voortgezette misdrijven: bestaan uit verscheidene strafbare gedragingen, die elk op zich een misdrijf uitmaken, maar die als één misdrijf worden beschouwd omdat zij in hoofde van de dader de opeenvolgende en voortgezette uitvoering zijn van éénzelfde misdadig opzet.
Bijvoorbeeld: plegen van verschillende winkeldiefstallen op één dag of op korte tijd
Wat is een klachtmisdrijf?
- Klachtmisdrijven: Er is een voorgaande klacht van het slachtoffer nodig en ze geeft op een ondubbelzinnige wijze te kennen dat ze strafrechtelijke vervolging van de dader wenst.
Bijvoorbeeld: Laster en eerroof.
- Welke zijn de constitutieve elementen van een misdrijf + kunnen uitleggen?
- Materieel element: is de uiterlijke verschijningsvorm van het misdrijf,
- De gedraging (handeling of verzuim) waardoor de wet wordt overtreden.
Bijvoorbeeld: materieel bestanddeel bij diefstal: het wegnemen van andermans zaak. - Moreel element: is de schuldvorm waarmee deze gedraging wordt gesteld.
- Algemeen opzet: handelt “wetens en willens”.
Bijvoorbeeld: het toebrengen van opzettelijke slagen.
- Bijzonder opzet: handelt “wetens en willens” met een kwaadwillig handeling of met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden. Een bijzonder opzet staat steeds uitdrukkelijk vermeld.
Bijvoorbeeld: Zo is bij diefstal het louter wegnemen van andermans zaak niet voldoende. Vereist is dat dit met bedrieglijk opzet gebeurde.
- Onachtzaamheid: is niet met de doelbewuste wil een strafbaar feit te plegen, maar uit gebrek aan voorzorg of voorzichtigheid.
Bijvoorbeeld: Onopzettelijke brandstichting. - Wederrechtelijkheid: duidt op de afwezigheid van rechtvaardigingsgronden.
- De dader had het ‘recht’ om zo te handelen. - Strafrechtelijke schuld: slaat op de verwijtbaarheid aan de dader van de wetens en willens gepleegde wederrechtelijke handeling.
- Strafwaardigheid: Omwille van criminele politiek, heeft de wetgever echter verschoningsgronden ingevoerd die strafuitsluitend of strafverminderend kunnen zijn.
Bijvoorbeeld: echtgenoten kunnen niet van elkaar stelen.
Wat zijn rechtvaardigingsgronden?
Dit zijn omstandigheden waardoor een strafbaar feit zijn wederrechtelijk karakter verliest. Zij “rechtvaardigen” het misdrijf, doordat zij tot gevolg hebben dat een principieel ontoelaatbare gedraging toelaatbaar wordt. Er is dus geen bestraffing mogelijk.
i. Wettelijke verdediging
ii. Noodtoestand “Nood breekt wet”
iii. Wettelijk voorschrift
iv. Hoger Bevel
Bijvoorbeeld: een chirurg die een operatie verricht, pleegt het misdrijf “slagen en verwondingen”. Maar doordat het een therapeutische behandeling betreft, wordt zij gerechtvaardigd op grond van het wettelijk voorschrift.
Wat zijn schulduitsluitingsgronden?
Dit zijn omstandigheden die meebrengen dat het misdrijf niet aan de dader kan worden verweten. Ze “rechtvaardigen” de gedraging niet, maar heffen enkel de schuld van de dader op. Hij wordt “verontschuldigd”
i. Dwang of overmacht
ii. Dwaling of onwetendheid
iii. Schuldbekwaamheid en toerekeningsvatbaarheid
1. Minderjarigen
2. Geestesgestoorden
Wat zijn de toepassingsvoorwaarden voor ‘wettige verdediging?’
- Voorwaarden i.v.m. de aanvalsdaad:
1. De aanval moet onrechtmatig zijn: is dus niet wettelijk bepaald
2. De aanval moet nakend of onafwendbaar zijn: Het is noodzakelijk om te verdedigen.
3. De aanval moet tegen personen zijn: Enkel tegen personen, niet tegen goederen. - Voorwaarden i.v.m. de afweringsdaad:
4. Subsidiariteit: Er mogen geen andere middelen zijn om zich te kunnen verweren.
5. Proportionaliteit: Het gebruikte geweld moet in verhouding zijn.
6. Voor of tijdens de aanval: Nooit erna.
7. Het moet gaan om doodslag of slagen en verwondingen. - Twee vermoedens van wettige verdediging:
1. Afwering bij nacht van de inklimming in een bewoond huis (inklimming of inbraak)
2. Verdediging tegen diefstal of plundering met geweld tegen personen
- Wat zijn schulduitsluitingsgronden?
Schulduitsluitingsgronden: zijn omstandigheden die meebrengen dat het misdrijf niet aan de dader kan worden verweten. Ze “rechtvaardigen” de gedraging niet, maar heffen enkel de schuld van de dader op. Hij wordt “verontschuldigd”
Welke schulduitsluitingsgronden ken je. + voorbeeld geven!
- Dwang of overmacht: heeft betrekking op het willens-element.
De toepassingsgebieden zijn:
a. De dwang moet onweerstaanbaar zijn
b. De wil van de dader moet volledig uitgeschakeld zijn
c. De dwang mag niet aan de dader te wijten zijn
Bijvoorbeeld: Wie zijn kiesplicht niet heeft vervuld omdat hij, ten gevolge van een overstroming, zich niet naar het kieslokaal heeft kunnen begeven, zal zich eveneens kunnen beroepen op overmacht. - Dwaling of onwetendheid: heeft betrekking op het wetens-element.
a. De feitelijke dwaling: Bijvoorbeeld: Omwille van onvoldoende kennis zich niet houden aan het vonnis inzake de regeling van kinderen binnen een echtscheiding
b. De rechtsdwaling: Bijvoorbeeld: Denken dat het bezit van cannabis voor persoonlijk gebruik is toegestaan omwille van de onduidelijke informatieverstrekking door ministers inzake het drugsbeleid. - Schuldbekwaamheid en toerekeningsvatbaarheid:
a. Minderjarigen: Minderjarigen worden niet door de gewone rechtscolleges, maar door de jeugdrechtbanken berecht. De jeugdrechter kan enkel maatregelen met een opvoedend karakter opleggen. Minderjarigen kunnen vanaf 16 jaar uithanden gegeven worden.
Bijvoorbeeld: Diefstal met geweld door een 16 jarige.
b. Geestesgestoorden: Op het moment van de feiten beschikte de dader niet over het oordeelvermogen of de controle over zijn daden.
Wat is een strafbare poging?
Er is sprake van een strafbare poging als het voornemen een misdrijf te plegen zich heeft geuit in een uitwendige daad die een begin van uitvoering van het betrokken misdrijf vormt. Ook al is het misdrijf niet voltrokken geraakt.
Loutere voorbereidingshandelingen, zelfs al laten zij geen twijfel over de bedoelingen van de dader bestaan, leveren geen strafbare poging op.
De poging bij een misdaad is altijd strafbaar. De poging bij een wanbedrijf is enkel strafbaar als het staat vermeld in het artikel.
- Wat is strafbare deelneming?
Opdat er strafbare deelneming bestaat, moeten de deelnemers (twee of meer personen) willens, wetens en vrijwillig bijgedragen hebben tot realisatie van de misdaad of het wanbedrijf en dit op een manier zoals door de wet bepaald.
