neuropsychologie Flashcards
(47 cards)
1
Q
case-studies
A
- Phineas Gage
- pijn door hoofd
- grote veranderingen in persoonlijkheid & sociaal herstel
- aandoening van frontaalkwab - Paul Broca
- patient die spraak begreep maar niet beheersde
- aandoening van spraakcentrum van broca
2
Q
eerste neuro-imaging-instrumenten
A
- angelo mosso’s human circulation balance
- activiteit van brein = hogere doorbloeding
- in ruglig op tafel
–> meet balans = verplaatst bloed - pneumo-encephalografie
- walter dandy
- drainage van cerebrospinaal vocht = beter contract X-ray
- invasief, pijnlijk & gevaarlijk
- vaak gebruikt voor fMRI tot jaren 70
3
Q
EEG
A
= elektro-encefalo-grafie
- meting
- elektroden op hersenen
- meting van alle depolarisaties
–> ERP’s event-related potentials = alle EEG’s op 1 stimulus
- probleem = verstoring van andere hersen regio’s bij diepe gebieden - vergelijking fMRI/EEG
- hoge spatiele resolutie / lage
- lage temporele resolutie / hoge
- meting corticale & subcotricale activiteit / enkel corticaal
- indirecte meting van activiteit / directe
4
Q
MRI
A
= magnetic resonacance imaging
- MRI
- sterk homogeen magnetisch veld maken
- coils maken verstoringen & kijken naar reflecties
- structurele beeldvorming - fMRI
- functionele MRI
- BOLD-response = blood-oxygen-level dependent
–> hoger verbruik van zuurstof meten
- andere magnetische eigenschappen oxy & desoxy hemoglobine
- hersenen verdelen in voxels = 3x3x3mm
5
Q
non-invasieve hersenstimulatie
A
- TMS transcranial magnetic stimulation
- tDCS transcranial direct current stimulation
- gedragsexperimenten
6
Q
algemene principies visuele perceptie
A
- verdeelde verwerking
- verschillende onderdelen in apparte delen verwerkt
- kleur, diepte, vorm, beweging, … - parallele verwerking
- verschillende onderdelen worden automatische & tegelijk verwerkt - hoge resistentie tegen ruis = grootste obstakel van AI
- beïnvloed door processen
- top-down = vanuit hersenen aandacht naar verschillende zaken die je zoekt
- bottum-up = vanuit opvallende dingen aandacht naar wijzen - constructief
- dingen die we niet volledig zien invullen door vorige ervaringen
7
Q
oculomotorische cues deel 1
A
= perceptie ven 3D ruimte
= waar is object
bijna alle cues worden aangeleerd tijdens opgroeien
- convergentie
- spanning van oogspieren bepaalde verte
- dicht voor je kijken = ogen meer gekruisd als ver - accomodatie = spanning van de lens
- binoculaire cues
- retinale dispariteit = verschil in zicht van beide ogen - monoculaire cues
- relatieve maat = groote van object
- hoeveelheid van retina ingenomen gecombineerd met verte
8
Q
oculomotorische cues deel 2
A
- interpositie
- weten welke voorwerpen voor/achter elkaar staan
- vorm achter object kunnen vervolledigen - lineair perspectief
- lijnen die in verte samenkomen - motion paralax
- diepte door beweging
- bewegingsrichting voor fixatie punt <=> bewegingsrichting
- beweginsrichting na fixatie punt = bewegingsrichting - consistentie
- licht & schaduw
9
Q
fases van vormperceptie
A
- detectie van eigenschappen = features
- groepering van eigenschappen tot een object
- eenvoud = complexe vormen herleiden tot enkele normale vormen
- nabijheid = voorwerpen die nabij zijn groeperen
- gelijkheid
- continuïteit
- geslotenheid = closure
- gemeenschappelijk lot = common fate = richting van bewegen - herkennen wat het is
- bottom-up = feature netwerk = groepering
- top-down
- perceptuele probleem oplossing
- verwachting
10
Q
logica perceptie
A
- geen onwaarschijnlijke verklaringen
- geen contradicties
- coherente verklaring voor alle informatie
11
Q
aandacht
A
- definitie
- willekeurig aspect = gericht
- beperkende capaciteit
–> selectie: richten & loslaten
- negeren is een actief process - bottum-up & top-down
- spotlight = alle andere zaken kunnen veranderen zonder actief waar te nemen
- shift van aandacht
- open = met oogbewegingen
- verborgen = zonder oogbewegingen
12
Q
spatiele-cueing paradigma
A
- principe
- snellere reactie bij juiste cueing
- vb: pijl naar rechts = rechts kruisje
- exogene & endogene cues - endogene vs exogene cues
- vrijwillig vs on-
- top-down vs stimulus-driven/bottom-up
- langdurig vs reflexief/kortdurig
13
Q
aandacht gemeten op EEG
A
- onderverdeling
- N = negatieve deflectie
- P = positieve deflectie
- negatief = omhoog op grafiek
- P1 - N1 - P2 - N2 - P3 patroon
- P1 = 70-75ms = activiteit retinotopische gebieden
–> top-down invloeden gebeuren hierna pas
- N1 = orienterend = sensory gain - dorsale stroom
- analyse van beweging & vorm
- IPS inferior parietal sulcus -> FEF frontal eye fields
- actief bij endogene & symobolische cues
- top-down gereguleerd - ventrale stroom
- analyse van vorm & kleur
- TPJ temporoparietale junctie -> ventrale frontale cortex
- niet actief bij cues: actief bij targets
- onverwachte & relevante stimuli
14
Q
unilateraal neglect
A
- definitie
- aandachtsstoornis
- onvoeldoende aandacht voor 1 hemiruimte
–> meestal linkerzijde door rechts parietale schade
- geen toeschrijving van stoornissenen visuele waarneming, alertheid, bergrip, …
- vooral ventrale aandachtsnetwerk - toepassing
- enkel links scheren
- enkel 1 deel van lijn zien
- huisje maar voor de helft tekenen
15
Q
geheugen algemeen
A
= vermogen om geleerde informatie vast te houden, op te slaan & te bewaren
–> mogelijk daarna vergeten
onderverdeling
- kort
- sensorische geheugen = 1-4sec
–> vasthouden van recente zintuigelijke indrukken
- kortetermijn geheugen = 10-20sec
–> tijdelijk bijhouden van informatie - langetermijn
- permanente opslag plaats van informatie
- procedueel = impliciet
- declaratief = expliciet
–> episodisch & semantisch
16
Q
sensorisch geheugen
A
- iconisch
- sensorisch van visus
- erg grote capaciteit
- 1sec - echoïsch
- van auditief
- 2-4 sec
- vluchtige stimuli van audio
–> latere stadia = altijd KTG - functie
- accuraate waarnemingen
- herkenning sensorische informatie
- overdracht naar korte termijn
17
Q
onderzoeken ivm met iconisch gebeugen
A
- globale antwoord procedure
- 12 letters voor 50msec onthouden
- gemiddelde recall = 4 letters - partiële antwoord procedure
- 3 rijen van 4 letters
- per rij een hoge/medium/lage toon
- de gevraagde rij moeten opnoemen
–> combinatie met echoïsch geheugen
- delay van geluidsignaal
–> geen = nauwlijks verval <=> 1sec ≈ globale antwoord procedure - gap
- fotos laten zien
- lang zonder pauze, kort zonder pauze of kort met pauze
- meest optimaal = kort met pauze
–> single cell metingen in IT inferior temporele cortex blijven langer vuren = langer vashouden
18
Q
korte termijn geheugen
A
- recall
- 7 items
-> +/- 2 items
- cijfers in begin beter onhouden = primacy effect
- cijfers op het einde beter onthouden = recency effect - verdwijnen van effecten
- primacy = versnelde presentatie van eerste stimuli
- recency = vertraagde opsomming van cijfers
–> al buiten 10-20 sec van KTG - overgang LTG
- door herhaling
- chunking = apparte dingen als geheel opslaan
- max 4 chunks
19
Q
verschillen van korte termijn geheugend
A
- fonologische lus
- ≈ atkinson & shiffrin KTG model
- bijhouden van verbale info
- herhalen om langer bijhouden
–> opnieuw in KTG steken = timer herstarten
- uiteindelijk door genoeg herhaling naar LTG - visuospatiaal schetsblad
- ≈ lus
- informatie herhalen door “innerlijke schrijver”
- corsi block-tapping taak = beperkt tot sequentie van 5-6 blokken onthouden
–> veel langer bij apen - verschillende systemen
- visueel, auditief, innerlijke schrijver, fonologisch
- centrale verwerker
- tegelijk werkend
20
Q
werkgeheugen
A
- niet door KTG
- KTG kan niet rekenen & rederen
- werkgeheugen = centrale verwerker - functies = interfase KTG & LTG
- aandacht verdelen
- relevante stimuli selecteren
- informatie bewerken
21
Q
lange termijn geheugen
A
- bibliotheek
- consolidatie = opslag
- retrieval = later opnieuw ophalen
- vergeten = slechte organisatie of effectieve missing van kennis - adresgebaseerd model = verschillende eigenschappen opgelijst
- gedistrubeerd model
- vorming van web uit verschillende kenmerken verbonden via knopen
- informatie vinden via verschillende kanalen
- gracieuze degradatie = als 1 kenmerk ontbrekend is toch nog vinden
- implicatie = beter onthouden bij groter associatief netwerk
22
Q
consolidatie
A
= KTG - LTG
- KTG consolidatie
- rol van hippocampus
- spatiaal & episodisch opslaan
- doorverwijzen naar neocortex
- meer actief & groter bij meer leertaken - onderdelen
- visuele gebieden
- limbisch systeem
- olfactorische cortex
–> samenbinden door hippocampus - LTG consolidatie
- herinneringen worden steeds minder afh. van hippocampus
- ontstaan van directe verbindinen die niet meer langs hippocampus moeten
–> ooit volledig onafhankelijk??
- gebeurd tijdens slaap
23
Q
oproepen uit LTG
A
- aanwijzingen
- makkelijker ophalen
- vergeten kan ook oproepingsprobleem zijn - context
- principe van codeerspecificiteit
- context = knoop in gedistrbueerde netwerk - test
- onderwater & bovenwater leren
- onderwater & bovenwater testen
–> beter scoren op overeenkomstige omgeving
24
Q
reconstructie
A
= invullen van ontbrekende informatie
- loftus & palmer test
- botsing van 2 autos
- vraagstelling: hoe snel reden de autos toen ze elkaar raakten/smakten
–> raken lagere snelheid antwoorden als smakten - implicaties
- suggestie van ondervragers kunnen leiden naar bepaalde antwoorden
- ooggetuigen niet altijd betrouwbaar - verdrongen herinnerginen = psychoanalyse van freud
- hoge fantasierijkheid
- suggestieve contexten = invullen met verdrongen herinneringen
25
flitslicht herinneringen
1. definitie
- uitzonderlijke gebeurtenissen makkelijker herinneren
- vb: waar was je toen WTC neergingen
2. amygdala
- extra kern aan hippocampus
- emotionele lading aan herinnering geven
- niet noodzakelijk accurater
--> wel levendiger
26
vergeten
1. ebbinghaus vergeet curve
- leren betekenisloze lettergrepen
- op verschillende momenten opnieuw opzeggen
- sterk initieel verval met daarna erg gradueel = consolidatie
2. ebbinghaus besparingsmethode
- niet echt vergeten want sneller leren daarna
3. interferentie
- problemen met ophalen van herinnering
- proactieve interferentie = van eerdere gebeurtenissen
- retroactieve interferentie = met latere gebeurtenissen
- mensen herinneren zich beter net na slapen
27
amnesie
1. definitie
- geheel of gedeeltelijk geheugen verlies
- pathologie
- vaak beperkt & niet blijven
--> 80% van mensen max 1 week voor ongeval vergeten
- soms permanent
2. types
- retrograde- = verlies van herinneringen VOOR ongeval
- anterograde = probleem met nieuwe informatie
- kinderamnesie = herinneringen voor 3-4 jaar
- dementie
- hersenschade
28
amnesieën
1. dementie = geheugenverlies door hersenatrofie
2. Alzheimer
- atrofie in grote delen cerebrale contex
- hippocampus vroeg & zwaar aangetast
3. fronto-tempropraal
- atrofie frontale & temporale cortex
- vooral semantische amnesie
- taalproblemen & impuls controle
4. cardiovasculair
- vele kleine bloedingen
- symptomen afh van gebieden
5. parkinson
- begin in basale ganglia
--> meer & meer ook geheugen
6. korsakoff
- chronisch alcoholisme -> vit B1 tekort = hersenschade
- spreken & rederen vloeiend
- vaak herhalen van vragen & verhalen
29
Ribot-gradiënt
1. wet Ribot
- normaal = vergeten van oude herinneringen eerst
- amnesie = recente herinneringen aantasten
- gradiënt = grafische projectie van vergeten
2. alzheimer
- oude herinneringen heel levendig
- eerst aantasting hippocampus = nieuwe herinneringen
- daarna neocortex = oud
30
soorten geheugen
1. declaratief = bewuste herinneringen
- gebeurtenissen = procedueel in hippocampus
- feiten = semantisch
2. procedueel
- vaardigheden die niet verwoordbaar zijn
- basale ganglia & cerebellum
--> controleren bewegingen & routines inbouwen
- onaangetast bij amnesie (buiten parkinson)
3. semantisch
- modaliteit specifieke opslag: visueel vs auditief
- temporele pool = samenbinden van semantische kenmerken
--> eerst bij semantische dementie
- minder duidelijke werking hippocampus
31
sport & geheugen
stijging van volume door sport
volume stijging positieve correlatie met verbetering in geheugen
32
delen v/d hersenen voor cognitieve controle kunnen aanduiden
zie figuur
1. sulci
- centrale sulcus
- inferior precentrale sulcus
- inferior frontale sulcus = afsplitsing van precentrale naar anterior
2. regio's
- DLPFC = dorso-laterale prefrontale cortex
- VLPFC ventro-laterale prefrontale cortex
- VMPFC = ventro-mediale prefrontale cortex = OFC orbito-frontale cortex
- IFG = inferior frontale gyrus
- preSMA = presupplemenaire motorische area
- ACC = anterior cingulate cortex
33
algemeen cognitieve controle
1. cognitieve controle
- origineel = aleenstaande functies vb: central executive & supervisory attentional system
- later = meer dan 1 algemene functie
2. onderdelen
- werkgeheugen
- confilct adaptatie
- cognitieve flexibiliteit
- inhibitie
34
conflict adaptatie
1. definitie
- 2 tegengestelde inhouden van informatie vb: woord vs afbeelding
- ACC = detecteren van conflict
- DLPFC = aanpassen van gedrag door conflict
2. congruentie effect
- snellere beslissing als gelijke info
- vb: verschillende verkeerslichten
- 50ms langer
- congruentie sequence effect = verwachting
- ook langer over taak doen als je geen congruentie verwacht maar het toch is
3. andere tests
- flanker-test = drukken als je letter S ziet
--> verschil in snelheid als alle letters S vs S in woord
- stroop-test = drukken als kleur van lettertype = groen
--> woord groen met andere kleur = niet drukken
35
type fouten
= door ACC
--> fout = actie die resulteerd in effect dat niet de bedoeling is
1. action slips = level of action execution
- informatie over correctie actie aanwezig
- premature reactie
- interne = endogene fouten detectie
2. mistakes = level of action planning/decision
- geen juiste/genoeg informatie aanwezig
- onzekerheid van beslissingnemen
- juiste actie kan niet worden opgesteld
- externe feedback
36
ERN
1. ERN error-related negativity
- vroeg elektrofysiologische marker van foutenbewerking
- binnen 100-200ms na fout
- lagere amplitude bij alcohol
2. verloop
- gelijkaardig patroon & tijdsverloop als onverwachte stimuli
- gegenereerd door ACC
3. Pe = error positivity
- latere component
- 200-300ms na fout
- varieert afh van hoe zeker iemand was respons
37
cognitieve flexibiliteit
1. cognitieve flexibiliteit
- mogelijkheid om van taak te wisselen
- verandering van instructie-implementatie
- vooral activatie van IFG inferior frontale gyrus
2. delen van instructie-implementatie
- instructie fase = taak model opmaken
- implementatie fase = activeren van actie-conditie regels
- apllicatie fase = regels toepassen
38
testen cognitieve flexibiliteit
1. taakwisselparadigma
- taak herhaling & taak wissels
- wisselkost = wissel - herhaling
- voorbereidingsgerelateerde controle = aanbieden van task cues in test
- uivoeringsgerelateerde controle
2. andere testen
- horen van klinker/medeklinker = het woord dat verschijnt op een andere manier categoriseren
- same green index = als beide woorden groen zijn dan knop indrukken
- WCST Wisconsin card sorting test = verschillende regels volgen afh van externe feedback
39
inhibitie
1. marshmellow niet mogen eten
2. stop signaal taak
- drukken elke kaar als letterzien
- niet drukken als letter paars is
3. SSRT stop signale reaction time
- tijd die nodig is om actie toch niet uit te voeren
- 150ms
- vooral door IFG inferior frontal sulcus
40
superviserende cognitieve controle functies
1. lagere-orde leren
- stimulus respons leren
- task sets controle op stimulus - & respons representaties
--> cognitieve controle over task sets
2. geïntegreedre controlerepresentaties
- continue aanleren doorheen ontwikkeling
41
sociale neurowetenschappen
delen
1. perceptie van sociale stimuli
- gezichtsherkenning
- perceptie van lichaamsdelen
- perceptie van biologische bewegingen
2. spiegelneuronen
3. theory of mind
42
gezichtsherkenning
1. ontwikkeling
- gezichten veel beter herkennen als andere stimuli
- zelf bij pas geboornen = nog nooit eerder gezicht gezien
- veel beter gezichten herkennen binnen zelfde cultuur als opgroeien
2. verwerking
- face, animal & vehicle herkennen
- veel accurater & minder SRT
3. manieren van herkennen
- analystisch = scannen van voornamelijk ogen, neus & mond
- holistisch = delen van gezicht appart bekijken
--> ook gezichten herkennen in rare dingen
43
testen voor gezichtherkenning
1. weglaten van delen gezicht
- wenkbrouwen belangerijker als ogen
2. composite face illusion
- testen of bovenkant gelijk is aan onderkant gezicht
- makkelijker als niet meteen onder elkaar maar verschoven
3. face inversion illusion
- omgedraagde gezichten met omgedraaide mond & ogen
--> niet zien dat abnormaal is
4. prosopagnosie
44
prosopagnosie
= pathologie: niet meer gezichten kunnen herkennen
aantonen van betrokken hersen delen bij gezichtsherkenning
- gyrus parahippocampalis
- gyrus fusiformis
--> FFA fusiform fase area ook betrooken bij andere expertises van objecten
45
perceptie van lichaamsdelen & biologische beweging
1. EBA extrastriate body area
- proprioceptie
- lateraal in cortex gelegen
2. biologische beweging
- testen door bewegende punten te tonen
- vragen welke beweging = herkennen
- vooral door STSp posterior superior temporal sulcus
46
spiegelneuronen
1. gebruik
- perceptie omzetten in actie
- iemand nadoen
--> interviewer die vaak krabt aan gezicht = ook doen
- koppeling van visueel brein aan motorisch brein
2. echopraxia
- prefrontale patienten
- ongecontroleerde drang om mensen na te doen
47
theory of mind
1. definitie
- capaciteit die we hebben om mensen hun gedachten te interferreren
- inschatten hoe hun gedachten anders kunnen zijn als onze
- geen unitair begrip = netwerk van verschillende functies & regio's
2. testen = teddy beer verplaatsen & andere geloven
- mensen zijn hier heel goed in
- down & autisme = de helft zo goed
