NX Flashcards
NX =
N. Vagus
Oorsprong?
Thv medulla oblongata; loopt van hoofd t/m bekkenholte
Soort zenuw?
Gemengd
- AVA: projecties naar tractus solitarius, overschakelen thv ncl. tractus solitarius
- AVE: motorneuronen, in ncl. parasympaticus NX
- ASE: motorneuronen in ncl. ambiguus, projecteren naar skeletspieren neus-keelholte
Verloop
Ontstaat thv de MO. De perikarya van de AVA vormen het ganglion cervicale craniale = verdikking op verloop van de zenuw, ligt dus buiten CZS! Ze hebben enerzijds uitlopers naar de viscera, anderzijds een uitloper die gaat projecteren naar ncl. tractus solitarius en daar gaat overschakelen op een ander neuron.
Bij Eq. loopt de zenuw met NIX en NXII in de plica neurovasculosa. De zenuw komt na verlaten van de schedel in de halsstreek (halsadergroeve) en gaat fusioneren met de truncus sympaticus tot de truncus vagosympaticus, loopt naast de trachea en gaat dan opsplitsen in de borstholte in een dorsale en ventrale tak.
De dorsale takken van li en re gaan versmelten tot truncus vagus dorsalis, dit gebeurt ook ventraal. Op het verloop naar caudaal worden takken afgegeven:
- R. pharyngeus: motorisch+sensibel, gaat farynx en larynx innerveren (versterkt NIX)
- N. laryngeus cranialis: motorisch + sensibel, gaat voorste faryngeale spieren en larynxslijmhuid innerveren
- R. cardiaci cranialis: thv borstingang, naar ganglion stellatum
- N. laryngeus recurrens: thv borstholte, mediaal van a. carotis communis, motorisch + sensibel voor achterste gedeelte strottenhoofd. Hieruit komt N. laryngeus caudalis, deze innerveert m. cricoarythenoïdeus dorsalis
Wanneer de N. laryngeus recurrens is afgegeven gaat de NX zich volledig afsplitsen van de truncus sympaticus en zal dan splitsen in dorsale en ventrale takken, dorsale fusioneren met elkaar en ventrale ook.
R. pharyngeus
Motorisch + sensibel, gaat farynx en larynx innerveren (versterkt NIX).
N. laryngeus cranialis
Motorisch + sensibel, gaat voorste faryngeale spieren en larynxhuid innerveren.
Hoestreflex
Thv strottenhoofd kriebelen, gedetecteerd door N. laryngeus cranialis –> reflexmatig hoesten.
R. cardiaci cranialis
Thv borstingang, naar ganglion stellatum
N. laryngeus recurrens
Ontstaat thv de borstholte, med van a. carotis communis. Gaat achterste gedeelte strottenhoofd sensibel en motorisch innerveren. Li loopt anders dan re.
- Re gaat terugbuigen en terug omhoog klimmen naar het hoofd, achter truncus costocervicalis en a. subclavia dextra
- Li gaat pas terugplooien achter arcus aorta, klimt dan op naar caudale gedeelte larynx, heeft dus een langer verloop
Zowel li als re lopen hoger dorsolateraal van de trachea. Uit de N. laryngeus recurrens wordt de N. laryngeus caudalis afgegeven die m. cricoarytenoideus dorsalis innerveert –> beweegt arytenoidkraakbeenderen uit elkaar, de stemspleet wordt zo vergroot.
Wat gebeurt er bij een verlamming van de N. laryngeus recurrens?
De m. cricoarytenoideus dorsalis wordt niet meer geïnnerveerd, dus de arytenoidkraakbeenderen kunnen niet meer uit elkaar bewegen, de stemspleet blijft veel kleiner en je gaat een geluid horen omdat die lucht veel meer gaat vibreren + ademhalingsproblemen.
Hoe testen?
- Bij abnormale slikbewegingen en -reflexen of bij abnormale ademhalingsgeluiden is er waarschijnlijk een probleem met de N. vagus, maar er kan ook iets mis zijn met de N. glossopharyngeus die ook naar deze spieren gaat.
- Thoraco-laryngeale respons test bij het paard: endoscoop nodig, kijken naar vernauwen/openen stemspleet. Je gaat achter de scapula klopjes geven, dit wordt gedetecteerd –> via bepaalde ruggenmergbanen klimt de verandering op tot het niveau van de MO. Reflexmatig vertrekt een signaal naar de ncl. ambiguus. waar de N. vagus onderdeel van is. Een # motorneuronen die naar de laryngeale spieren gaan worden geactiveerd, de perikarya liggen thv de MO. Die axonen moeten heel lang zijn, de axonen dalen eerst af via de truncus vagosympaticus, gaan dan ombuigen rechts achter de a. subclavia, links achter de arcus aorta, om dan weer omhoog te klimmen naar de larynx –> reflexmatige contractie m. cricoarytenoideus dorsalis. Zowel ncl. ambiguus, truncus vagosympaticus en N. laryngeus recurrens moeten intact zijn.
Wat is de oorzaak van dysfagia?
= slikproblemen, kan wijzen op stoornissen op het verloop van de N. vagus.
Cornage
Bij Eq., = recurrent laryngeal neuropathy. Verlamming, hoofdzakelijk aan de linkerkant, van m. cricoarytenoideus dorsalis. Komt vaker links dan rechts voor, waarschijnlijk doordat de linker zenuw langer is en het moeilijker is om distaal nutriënten te leveren –> afsterven dicht bij innervatiegebied (dying-back-neuropathy). Er gebeurt geen abductie van het arytenoïdkraakbeen –> helft larynx is verlamd –> afwijkend geluid te horen bij inademen (inspiratoire dyspnee). Oplossing = arytenoidkb fixeren via zakje van Morghani.
