Oog

Question 1

Wat is het netvlies (retina)?

Answer 1

Onderdeel van het centraal zenuwstelsel (diencephalon), bestaande uit meerdere lagen die licht verwerken. Het is geen simpele lichtsensor zoals een camera, maar een actief verwerkingssysteem.

Question 2

Uit welke 5 lagen bestaat de retina?

Answer 2

3 nucleaire lagen (fotoreceptoren, bipolaire en ganglioncellen) en 2 plexiforme lagen (synapsen tussen de cellen).

Question 3

Waar bevinden zich de staafjes en kegeltjes in de retina?

Answer 3

Staafjes bevinden zich perifeer en zijn gevoelig voor zwak licht; kegeltjes bevinden zich centraal (vooral in de fovea) en zijn verantwoordelijk voor kleur- en detailwaarneming.

Question 4

Wat zijn de twee hoofdsystemen in de retina?

Answer 4

Het directe signaalsysteem (rechtstreeks signaal via fotoreceptoren → bipolaire cellen → ganglioncellen) en het laterale integratiesysteem (horizontale en amacriene cellen die signalen moduleren).

Question 5

Welke onderdelen vormen een visueel pigment?

Answer 5

Opsine (bepaalt golflengtegevoeligheid) en retinal (zorgt voor fotochemische reactie bij lichtinval).

Question 6

Wat is rodopsine?

Answer 6

Het fotopigment van staafjes, maximaal gevoelig bij 496 nm (blauw licht), geen kleurperceptie mogelijk.

Question 7

Welke types kegeltjes bestaan er en waarvoor zijn ze gevoelig?

Answer 7

S-kegels (426 nm, blauw), M-kegels (530 nm, groen), L-kegels (557 nm, rood). Samen dekken ze het zichtbare kleurenspectrum.

Question 8

Wat gebeurt er met de fotoreceptor bij lichtinval?

Answer 8

De cel hyperpolariseert (Na⁺ en Ca²⁺ kanalen sluiten), glutamaat-afgifte daalt, wat leidt tot signaalverwerking.

Question 9

Wat is dark current in fotoreceptoren?

Answer 9

In het donker blijven Na⁺ en Ca²⁺ kanalen open, wat leidt tot depolarisatie en continue afgifte van glutamaat.

Question 10

Wat is de functie van horizontale cellen?

Answer 10

Ze integreren signalen van meerdere fotoreceptoren en creëren ‘surround’-effecten in receptieve velden van bipolaire cellen.

Question 11

Wat zijn de functies van bipolaire cellen?

Answer 11

Ze verbinden fotoreceptoren met ganglioncellen, hebben center-surround receptieve velden en werken met graduele potentialen.

Question 12

Wat is het verschil tussen midget en diffuse bipolaire cellen?

Answer 12

Midget: hoge spatiële resolutie, kleurwaarneming; Diffuse: lage resolutie, geen kleurwaarneming.

Question 13

Wat doen ON- en OFF-bipolaire cellen?

Answer 13

ON-cellen reageren op licht in het centrum; OFF-cellen op donkerte. Ze vormen de basis voor contrastdetectie.

Question 14

Hoe zijn staafjes verbonden in het retinale circuit?

Answer 14

Alleen via ON-bipolaire cellen en amacriene cellen naar ganglioncellen, zonder directe verbinding.

Question 15

Wat is de functie van amacriene cellen?

Answer 15

Ze schakelen tussen bipolaire cellen (met staafjes) en ganglioncellen. Reageren bij verandering (licht aan/uit).

Question 16

Wat is de rol van ganglioncellen?

Answer 16

Zij zetten de verzamelde informatie om in actiepotentialen en sturen die via de nervus opticus naar de hersenen.

Question 17

Wat zijn melanopsine-ganglioncellen?

Answer 17

Fotosensitieve ganglioncellen die direct op licht reageren. Betrokken bij fysiologische functies zoals pupilreflex en dag-nachtritme.

Question 18

Wat is de functie van het retinale pigmentepitheel (RPE)?

Answer 18

Fagocytose van gebruikte fotoreceptorschijven, aanvoer vitamine A en absorptie van ongebruikt licht.

Question 19

Wat is een ERG (Electroretinogram)?

Answer 19

Een klinische techniek die elektrische activiteit van retina meet om functiestoornissen te detecteren.

Question 20

Wat is kleur in visuele perceptie?

Answer 20

Een combinatie van golflengte (hue), saturatie (kleurzuiverheid) en helderheid (luminantie).

Question 21

Wat zijn de drie soorten dichromatie?

Answer 21

Protanopie (rood), deuteranopie (groen), tritanopie (blauw): elk ontbreekt één fotopigment.

Bij protanopen is de luminantiefunctie verschoven naar kortere golflengtes. Hierdoor zien zij bepaalde golflengtes niet (bijv. rode laserpunt van 660 nm, remlichten).  Protanopen lijkt alles donkerder door verschuiving van de luminantie curve

Question 22

Wat is het verschil tussen dichromaten en anomale trichromaten?

Answer 22

Dichromaten missen een fotopigment; anomale trichromaten hebben verschoven absorptiecurves van een pigment.

Question 23

Wat toont de Ishihara-test aan?

Answer 23

Kleurenzienstoornissen door het gebruik van cijfers op een confusielijn, die onzichtbaar zijn voor dichromaten.

Question 24

Wat is contrastgevoeligheid?

Answer 24

Het vermogen om verschillen in luminantie (lichtintensiteit) waar te nemen – essentieel voor vormwaarneming.

Question 25

Wat is ruimtelijke contrastgevoeligheid?

Answer 25

Gevoeligheid voor contrasten bij verschillende objectgroottes (spatiële frequenties).

Question 26

Welke drie retino-corticale verbindingen bestaan er?

Answer 26

Via corpus geniculatum laterale (visuele analyse), colliculus superior (motoriek), pretectale kernen (pupilreactie).

Question 27

Wat is de retinotopische projectie?

Answer 27

Bovenste gezichtsveld → inferieure retina → boven V1; onderste gezichtsveld → superieure retina → onder V1. ## Footnote - Bovenste gezichtsveldhelft projecteert op inferieure retina - Onderste gezichtsveldhelft op de superieure retina - Nasale retinale vezels kruisen in het chiasma opticum -> inferonasale vezels via contralaterale n. opticus (Wilbrand’s knee, discussie of altijd zo is) - Temporale vezels kruisen niet - Rechtergezichsveldhelft wordt in de linker hemisfeer gepresenteerd - Linkergezichsveldhelft wordt in de rechter hemisfeer gepresenteerd - Beeld wordt omgekeerd op het netvlies geprojecteerd - Visuele cortex ligt aan de binnenkant van de occipitale cortex

Question 28

Welke informatie verwerken parvo- en magnocellulaire systemen?

Answer 28

Parvo: detail en kleur; Magno: contrast en beweging.

Question 29

Wat gebeurt er in V1 (primaire visuele cortex)?

Answer 29

Eerste bewuste verwerking van visuele input, met sterke retinotopische organisatie (area 17).

Question 30

Welke aandoeningen bestaan er van V1?

Answer 30

o Anton syndroom: ontkenning van blindheid (anosognosie) o Blindsight: onbewuste, rudimentaire waarneming in een blind gezichtsveld (Weiskrantz, 1974) o Riddoch fenomeen: stato-kinetische dissociatie, bewegingsperceptie in een blind veld o Visuele ataxie: evenwichtsverlies waarbij patiënten het gevoel hebben naar de blinde gezichtsveldhelft te vallen

Question 31

Wat zijn de ventrale en dorsale visuele routes?

Answer 31

Ventraal (wat): vorm/kleurherkenning; Dorsaal (waar): ruimtelijke oriëntatie en aandacht.

Question 32

Wat is visuele agnosie?

Answer 32

Onvermogen om objecten visueel te herkennen ondanks intact gezichtsvermogen. | Probleem V4 - Ventrale route ## Footnote o Agnosie = object niet meer herkennen als je het ziet (wel door horen, voelen, …) => want disconnectie tussen visuele verwerkingsgebieden onderling in de temporale cortex

Question 33

Wat is CVI (Cerebrale Visuele Inperking)?

Answer 33

Verwerkingsprobleem in het brein met intact oog: leidt tot problemen met visuele waarneming en motoriek. | Probleem 'waar'-route - V5 - occipitoparitiaal ## Footnote CVI = cerebrale visuele imperking  problemen met de verwerking van de visuele informatie  problemen met de ruimtelijke perceptie  gaan moeilijk kunnen inschatten waar iets ligt, kunnen hand ook niet goed aanpassen en gaan naast dingen grijpen

Question 34

Welke aandoeningen zijn er bij V4 problemen/letsel?

Answer 34

Wat is cerebrale achromatopsie? Kleurperceptie-verlies door schade aan de ventromediale occipitale cortex. ## Footnote - V4  perceptie van kleur o Hier letsel in de rechterhemisfeer  dan zie je grijs in de linkergezichtsveld + andere oog kleurzien o Cerebrale achromatopsie = verlies van kleurperceptie door schade aan de ventromediale occipitale cortex o Bilateraal infarct a cerebri posterior o Superieure homonieme quadranopsie, prosopagnosie, topografische agnosie, object agnosie, alexie, stoornissen in het visueel geheugen.

Question 35

Welke aandoeningen zijn er bij V5 problemen?

Answer 35

Wat is akinetopsie? Verlies van bewegingsperceptie ondanks intacte kleur- en vormwaarneming, bij V5-laesie. ## Footnote o Hier letsel in de rechterhemisfeer --> dan kan je geen beweging waarnemen in de linkergezichtshelft o Akinetopsie = verlies van bewegingsperceptie bij behoud van andere visuele modaliteiten zoals vorm, kleur en textuur. o Bilaterale letsels van de ventrolaterale occiputale gyri (V5) o Als er een auto voorbijrijdt, zien ze het als schokjes, geen vloeiende beweging o Vb koffie inschenken => kopje was leeg, kopje vol

Question 36

Wat zijn confusielijnen?

Answer 36

Lijnen in kleurdiagrammen waarop dichromaten geen verschil zien tussen kleuren, gebruikt in kleurentest.

Question 37

Wat zijn de belangrijkste types allergieën aan de ogen?

Answer 37

Hooikoorts (seizoensgebonden), perenniale allergie (heel het jaar), vernale keratoconjunctivitis en atopische keratoconjunctivitis.

Question 38

Wat is een belangrijk symptoom bij allergische conjunctivitis?

Answer 38

Jeuk. Vaak geen objectieve letsels, anamnese is essentieel.

Question 39

Wat zijn objectieve tekenen van allergische conjunctivitis?

Answer 39

Waterige secretie, oedeem oogleden, chemosis (conjunctiva-oedeem), papels.

Question 40

Wat is specifiek aan hooikoorts-conjunctivitis?

Answer 40

Chemosis (= een zwelling (oedeem) van het bindvlies, een slijmvlies dat de sclera van de oogbol en de binnenste zijde van de oogleden bedekt), waterige ogen, seizoensgebonden (pollen).

Question 41

Wat is specifiek aan de perenniale vorm van allergische conjunctivitis?

Answer 41

Roodheid van de conjunctiva, veroorzaakt door huisstofmijt, dieren etc.

Question 42

Wat zijn kenmerken van vernale keratoconjunctivitis?

Answer 42

Kinderen, giant papels onder bovenooglid, mucusslierten, keratitis, mogelijk cornea-erosie.

Question 43

Wat is typisch aan atopische keratoconjunctivitis?

Answer 43

Oudere leeftijd, verlittekening conjunctiva, witte opaciteit cornea, immuunsuppressie nodig.

Question 44

Wat zijn oorzaken van droge ogen?

Answer 44

Verminderde traanproductie of verhoogde verdamping; vaak door Meibomiusklierdisfunctie. ## Footnote - Aqueous deficiënt => traanklier maakt te weinig water aan o Sjogren syndroom droog oog  Primair  Secundair o Niet-Sjogren droog oog  Lacrimale deficiëntie (ouderdom)  Lacrimal gland duct obstructie (vb trachoom -> verlittekening traanafvoer kanalen)  Reflex block (bv. patiënt met herpes) => weinig stimulans om tranen aan te maken  Systemische drugs  anti-histaminica, anti-depressiva, beta-blockers, diuretica … (heel veel medicatie die ervoor zorgt) - Evaporatief (belangrijkste) o Intrinsiek  Meibomian olie deficiëntie => 90% droge ogen -> niet Lipide laag die verdamping tegen gaat  Oog niet kunnen sluiten  Weinig knipperen (bv. ziekte Van Parkinson)  Drug action (ro-)accutane (voor acne, ook droge lippen) → impact op meibomius klier kan reversieble en niet-reversiebel zijn (kan met ouderdom door andere oorzaken ernstig) o Extrinsiek  Vit A deficiëntie (bv. Eetproblemen – heel eenzijdige voeding)  Topische drug preservatieven  Contactlenzen dragen  Ocular surface disease, bv. Allergie => Zelden 1 oorzaak + kijken waarop kunnen ingrijpen

Question 45

Wat is het verschil tussen aqueous-deficiënt en evaporatief droog oog?

Answer 45

Aqueous: tekort aan waterige component (traanklier). Evaporatief: verhoogde verdamping door lipide-laag stoornis.

Question 46

Wat is de Schirmer-test?

Answer 46

Meet traanproductie. <5 mm na 5 min = abnormaal; diagnose Sjögren mogelijk.

Question 47

Wat is Break Up Time (BUT)?

Answer 47

Tijd tot traanfilm verdampt (<10 sec = abnormaal). Test met fluoresceïne.

Question 48

Hoe onderzoek je de Meibomiusklieren?

Answer 48

Zacht drukken → lipiden moeten helder uitkomen. Verstopte klieren = disfunctie.

Question 49

Wat zijn tekenen bij droge ogen?

Answer 49

Branden, zandgevoel, filamenten, geen zichtbare ontsteking, punctiforme corneale letsels.

Question 50

Wat is keratoconus?

Answer 50

Genetische corneadeformatie → conisch hoornvlies → licht niet goed gefocusseerd.

Question 51

Wat zijn corneale dystrofieën?

Answer 51

Genetisch, bilateraal, centrale corneale aantasting zonder inflammatie of neovascularisatie. ## Footnote = Genetisch bepaalde stoornis in het metabolisme van een bepaald type cellen - Leidt tot bilateraal centrale aantasting van de cornea zonder inflammatie of neovascularisatie (geen pijn) => pt zien niet goed - 5 lagen → in elke laag kan het mislopen => naam opplakken Fuch's dystrofie

Question 52

Wat is pingueculum?

Answer 52

Verdikking van conjunctiva door chronische irritatie, vooral bij ouderen.

Question 53

Wat is pterygium en wat is het risico?

Answer 53

Stamceldeficiëntie, conjunctiva groeit over cornea, risico op visusverlies. UV-blootstelling is risicofactor. ## Footnote Vorm van stamceldeficiëntie - Groei over cornea  Excisie indien de visuele as wordt bedreigd  Reëel risico op recidief, specifieke manier van verwijderen nodig → vooral als veel UV blootstelling (vb surfers)

Question 54

Wat is arcus senilis?

Answer 54

Lipidendepositie in cornea bij ouderen. Pathologisch bij <40j (hypercholesterolemie).

Question 55

Wat is een conjunctivale naevus en wat zijn alarmsymptomen?

Answer 55

Bruine vlek. Alarm: vormverandering, bloeding, verhevenheid.

Question 56

Wat is een conjunctivale lymfoom?

Answer 56

Zalmkleurige infiltratie onder conjunctiva, vaak asymptomatisch, systemisch lymfoom uitsluiten.

Question 57

Wat is een dermoïdcyste van het oogoppervlak?

Answer 57

Goedaardige tumor, vaak congenitaal, excisie om esthetische redenen.

Question 58

Wat zijn maligne conjunctivale tumoren?

Answer 58

Carcinoom en melanoom. Vereisen snelle diagnostiek en behandeling.

Question 59

Wat is papiloedeem?

Answer 59

Onscherpe, verheven papil door verhoogde intracraniële druk.

Question 60

Wat zijn oorzaken van papiloedeem?

Answer 60

Hersentumor, infectie, benigne intracraniële hypertensie.

Question 61

Wat is papilatrofie?

Answer 61

Bleke papil, vaak na doorgemaakt papiloedeem. Grenzen onscherp, vaten gedilateerd.

Question 62

Wat is een papilinfarct?

Answer 62

Acuut, bleke papil door afsluiting van ciliaire arterie. Kan veroorzaakt worden door arteritis temporalis.

Question 63

Wat is een opticociliaire shunt?

Answer 63

Abnormale vaatanastomose op de papil door compressie, bv. bij meningeoom.

Question 64

Wat zijn symptomen van neuritis optica?

Answer 64

Visusdaling, pijn bij beweging, kleurenzienstoornis, RAPD.

Question 65

Wat is een positief RAPD?

Answer 65

Pupil verwijdt bij lichtinval in aangedaan oog (swinging flashlight test). | => neuritis optica (+CRAO)

Question 66

Wat is Uhthoff-fenomeen?

Answer 66

Visusdaling door warmte/inspanning bij MS/neuritis optica.

Question 67

Welke factoren verhogen kans op MS na neuritis optica?

Answer 67

Meerdere laesies op MRI, oligoclonale banden in liquor, HLA BT101, recidieven.

Question 68

Wat is de eerste behandellijn bij verdenking MS?

Answer 68

IV methylprednisolon. Versnelt visusherstel en uitstel van MS.

Question 69

Wat zijn symptomen van N. III uitval?

Answer 69

Ptosis, mydriasis, oog naar buiten gericht (exotropie), geen adductie/heffing.

Question 70

Wat zijn alarmsymptomen bij N. III uitval?

Answer 70

Hoofdpijn/nekpijn → mogelijk aneurysma → urgent onderzoek nodig.

Question 71

Wat is het verschil tussen perifere en centrale N. VII uitval?

Answer 71

Perifeer: hele gezichtshelft valt uit. Centraal: alleen mondhoek (door bilaterale innervatie bovenste gezicht).

Question 72

Wat is het syndroom van Horner?

Answer 72

Ptosis, miosis = vernauwde pupil, anhidrose. Stoornis in sympathische zenuwbaan. ## Footnote SYNDROOM VAN HORNER - Geringe ptosis en miosis o Anisocorie o (Twee ogen hebben ook een andere kleur) - Afb: kleurverschil in iris => aangeboren - Niet aangeboren => oorzaak moet gevonden worden - In het licht o Goede pupil is vernauwd o De abnormale pupil is ook vernauwd, want de PS is intact  maar ook anisocorie  Sympathicus stoornis  Uitval n. ophtalmicus OORZAKEN VAN HORNER SYNDROOM - Uitval 1ste (hersenstam neuron) o Aandoening hersenstam, ruggenmerg - Uitval 2de (preganglionair) o Pancoast tumor long, nektrauma - Uitval 3de (postganglionair) o Carotis interna, sinus cavernosus aneurysma o Carotis dissecans => Veel zaken om snel + goed de oorzaken te achterhalen/uitsluiten

Question 73

Wat is Adie’s pupil?

Answer 73

Atonische pupil, slecht reagerend op licht, vaak met peesreflexverlies.

Question 74

Wat is oculaire myasthenie?

Answer 74

Wisselende ptosis (= afhangend ooglid), dubbelzien, positief op ijstest.

Question 75

Wat is CPEO?

Answer 75

Chronische mitochondriale oogspierziekte → ptosis + beperkte oogbeweging.

Question 76

Wat zijn symptomen van laesie in sinus cavernosus?

Answer 76

Uitval N III, IV, VI, N V1/V2, dubbelzien, oftalmoplegie (= verlamming oogspieren).

Question 77

Wat is Tolosa-Hunt syndroom?

Answer 77

Idiopathische granulomateuze ontsteking van de sinus cavernosus.

Question 78

Wat gebeurt er bij compressie van het chiasma opticum?

Answer 78

Bitemporaal gezichtsveldverlies.

Question 79

Wat zijn oorzaken van chiasmalaesies?

Answer 79

Hypofysetumoren, aneurysma’s, craniopharyngeoom, trauma.

Question 80

Wat is empty sella syndroom?

Answer 80

Sella turcica opgevuld met liquor, eventueel chiasmaverschuiving.

Question 81

Wat is amaurosis fugax?

Answer 81

Tijdelijke visusdaling door tijdelijke ischemie van retina/opticus.

Question 82

Wat zijn vasculaire oorzaken van visusdaling?

Answer 82

Retinale arterie-occlusie, ischemische opticusneuropathie (AION), oculo-ischaemie.

Question 83

Wat zijn typische symptomen van arteriële stoornissen in het oog?

Answer 83

Plots visusverlies, gezichtsvelddefect, leesklachten, veranderd dieptezicht.

Question 84

Wat zijn diagnostische technieken voor vasculaire oogproblemen?

Answer 84

Fluorescentieangiografie, doppler, MRI/MRA, CT-angio, fundoscopie.

Question 85

Wat is giant cell arteritis en hoe behandel je het?

Answer 85

Arteritis temporalis. Behandeling: direct starten met hoge dosis prednisolon om blindheid te voorkomen.

Question 86

Wat is de functie van het Lockwood-ligament?

Answer 86

Het geeft steun aan de oogbol aan de onderzijde en werkt samen met de musculus obliquus inferior.

Question 87

Wat is het verschil in ooglidplooi tussen Europeanen en Aziaten?

Answer 87

Europeanen: hogere insertie van de levator aponeurose → duidelijke lidcrease. Aziaten: lagere insertie → lagere ooglidplooi, meer vetprolaps.

Question 88

Wat is een coloboom?

Answer 88

Aangeboren afwijking door embryonaal sluitingsdefect → een deel van het ooglid ontbreekt.

Question 89

Wat zijn de symptomen van een hordeolum?

Answer 89

Pijnlijke, rode, gezwollen bult op het ooglid, vaak veroorzaakt door infectie van een meibomiusklier.

Question 90

Wat is het verschil tussen hordeolum en chalazion?

Answer 90

Hordeolum: acuut, pijnlijk. Chalazion: chronisch, niet pijnlijk, na ontsteking → talgklierobstructie.

Question 91

Hoe behandel je een chalazion?

Answer 91

Warmte, massage, antibiotica/corticoïdzalf. Bij persisterend chalazion (>4-6 weken): incisie/excisie.

Question 92

Wat is het verschil tussen preseptale en orbitale cellulitis?

Answer 92

Preseptaal: enkel ooglid, geen proptosis/visusdaling. Orbitaal: retroseptaal, met proptosis en visusgevaar.

Question 93

Waarom moet preseptale cellulitis bij kinderen <2 jaar als orbitaal worden behandeld?

Answer 93

Ze hebben nog geen ontwikkeld septum → risico op snelle verspreiding naar orbita en hersenen.

Question 94

Wat is blepharitis?

Answer 94

Chronische ontsteking van de ooglidrand, vaak met korstjes, jeuk en irritatie.

Question 95

Welke aandoening verhoogt het risico op blepharitis?

Answer 95

Rosacea (ook mogelijk Demodex-infectie van wimpers).

Question 96

Wat is ptosis en waarom is vroege detectie bij kinderen belangrijk?

Answer 96

Hangend bovenooglid. Risico op amblyopie bij kinderen → visusonderzoek vereist.

Question 97

Wat onderzoekt men bij ptosis?

Answer 97

1) Graad, 2) levatorfunctie, 3) lidcrease, 4) Bell's fenomeen, 5) oorzaak (aangeboren, verworven, neuro, spierziekte).

Question 98

Wat is het Bell’s fenomeen?

Answer 98

Oog draait naar boven bij sluiten van het oog → beschermmechanisme voor de cornea.

Question 99

Wat is aponeurotische ptosis?

Answer 99

Leeftijdsgebonden (seniele) ptosis door loskomen van de levator aponeurose, levatorfunctie blijft normaal.

Question 100

Hoe kan myasthenia gravis ptosis geven?

Answer 100

Auto-immuunziekte → verminderde neuromusculaire transmissie → wisselende ptosis, verergerend bij vermoeidheid.

Question 101

Wat is de ijs-test bij ptosis?

Answer 101

Bij myasthenie: koude remt Ach-afbraak → verbetering ptosis na 2-3 min ijsapplicatie.

Question 102

Wat is mechanische ptosis?

Answer 102

Oorzaak buiten het spiersysteem, zoals tumor of zwelling die het ooglid naar beneden duwt.

Question 103

Wat is pseudo-ptosis?

Answer 103

Ptosis lijkt aanwezig maar is secondair, bv. door dermatochalasis, hypotropie of wenkbrauwptosis. ## Footnote - Hypotropie (= te laag staan van het oog) o Testen met pupil met lichtreflex - Dermatochalasis (= te veel aan huid, ooglid gaat hangen door huid die slapper is geworden) - ouderdom o Stoort gezichtsveld o Gewicht op ooglid o Kan chirurgisch gecorrigeerd worden → huid wegnemen = opgelost - Ooglidretractie tgv Grave orbitopathie - Xanthelasmata o Cholesterol verifiëren, doch meestal normaal o Chirurgisch te verwijderen om esthetiek o Kan zich blijven vormen - Wenkbrauw ptosis o Kan door bv. verlamming  gelaatspieren werken niet meer

Question 104

Wat is entropion?

Answer 104

Ooglid draait naar binnen → wimpers schuren over cornea → irritatie, pijn.

Question 105

Wat is ectropion?

Answer 105

Ooglid draait naar buiten → verdamping van tranen → droogte en tranen over de wang.

Question 106

Wat is floppy eyelid syndrome en waarmee is het geassocieerd?

Answer 106

Te slappe oogleden, spontaan everserend tijdens slaap. Geassocieerd met OSAS (slaapapneu).

Question 107

Wat is trichiasis?

Answer 107

Wimpers groeien abnormaal naar binnen, vaak bij entropion of cicatricieel letsel.

Question 108

Hoe behandel je (ent)ectropion?

Answer 108

Symptomen: lubricatie + AB-zalf. Definitief: chirurgische correctie. Geen cortisone bij droogte!

Question 109

Wat zijn symptomen van facialisparese t.h.v. het oog?

Answer 109

Droge ogen, onvolledig sluiten, epifora, ectropion, keratitis.

Question 110

Wat is de behandeling bij facialisparese?

Answer 110

Lubricatie, sluitingsoefeningen, kleven 's nachts, soms goudgewicht, botox, ooglidplastiek.

Question 111

Wat zijn veelvoorkomende goedaardige ooglidtumoren?

Answer 111

Cysten, papilloma, keratoacanthoom (kan premaligne zijn), naevus.

Question 112

Wat is kenmerkend voor een basocellulair carcinoom van het ooglid?

Answer 112

Begin als verheven vlekje, later ulceratie ("wondje dat niet geneest"), vaatrijke rand, centrale depressie, wimperverlies. Zaait niet uit.

Question 113

Wat zijn kenmerken van een spino-/plaveiselcelcarcinoom?

Answer 113

Minder nodulair, oppervlakkige spreiding, destructie ooglidrand, kans op uitzaaiing, kan conjunctiva of huid infiltreren.

Question 114

Wat is typerend voor een melanoom van het ooglid?

Answer 114

Gepigmenteerd of amelanotisch, agressieve groei, hoge metastasekans. Vereist ruime excisie.

Question 115

Wat moet altijd gebeuren na ooglidtumorresectie?

Answer 115

Histologisch onderzoek (APD), o.a. voor perineurale invasie uitsluiten.

Question 116

Wat is een 'kissing naevus'?

Answer 116

Congenitale pigmentlaesie, splitst zich prenataal over boven- en onderooglid.

Question 117

Wat zijn de belangrijkste symptomen van orbitale pathologie?

Answer 117

Exophtalmie (proptosis), roodheid, visusdaling, diplopie, pijn.

Question 118

Wat zijn de belangrijkste differentiaaldiagnoses bij orbitale afwijkingen (TIN-TIN)?

Answer 118

TED (Graves), Infectie, Neoplasie, Trauma, Inflammatie, Newborn-pathologie. ## Footnote - Tumoren - Infectie: cellulitis - Inflammatie o Graves o Myositis o Dacryodenitis (sarcoïdosis, Wegner, IgG4) o Idiopatisch: pseudotumor - AV-fistel - Bloeding

Question 119

Welke orbitatumor komt vaker voor bij kinderen?

Answer 119

Dermoïdcyste (bolvormig, fusielijn schedel), rhabdomyosarcoom, optic glioma.

Question 120

Welke tumor komt vaker voor bij volwassenen in de orbita?

Answer 120

Hemangioom, lymfoom, meningeoom, traankliertumoren (pleomorf adenoom, adenoïd cystisch carcinoom).

Question 121

Wat is exenteratie?

Answer 121

Verwijderen van alle structuren in de orbita, bv. bij melanoom. Implantaat geplaatst in bot, geen knipperfunctie.

Question 122

Wat is het verschil tussen enucleatie en evisceratie?

Answer 122

Enucleatie: volledige oogbol verwijderd. Evisceratie: inhoud oogbol verwijderd, sclera behouden.

Question 123

Wat zijn symptomen van preseptale cellulitis?

Answer 123

Zwelling, roodheid, pijn aan ooglid, geen proptosis of visusdaling.

Question 124

Wat zijn symptomen van orbitale cellulitis?

Answer 124

Proptosis, koorts, pijn bij beweging, ↓ kleurenzien/visus, mogelijk levensbedreigend.

Question 125

Wat is een AV-fistel in de sinus cavernosus?

Answer 125

Abnormale verbinding arterie-vene. Oogvenen komen onder druk → chemosis, pulserende proptosis, verhoogde IOD.

Question 126

Hoe behandel je een AV-fistel?

Answer 126

Embolisatie/coiling van het lek.

Question 127

Wat zijn symptomen van een orbitale bloeding?

Answer 127

Acuut gezwollen oog, proptosis, visusverlies. Indien subperiostaal: mogelijk chirurgisch spoelen.

Question 128

Wat is Graves orbitopathie?

Answer 128

Auto-immuun aandoening met zwelling van oogspieren en vetweefsel, vaak bij hyperthyreoïdie.

Question 129

Wat is het verloop van Graves orbitopathie?

Answer 129

Actieve fase (1,5 jaar): inflammatie en oedeem. Daarna stabilisatie/uitdoving met fibrose.

Question 130

Wat zijn symptomen van Graves orbitopathie?

Answer 130

Roodheid, tranen, proptosis, diplopie, scleral show, cornea-ulcera, visusdaling.

Question 131

Welke behandelingen zijn er bij Graves orbitopathie?

Answer 131

Lubricatie, corticosteroïden IV, decompressie, oogspierchirurgie, ooglidcorrectie (pas na stabilisatie).

Question 132

Wat is het doel van orbitadecompressie bij Graves?

Answer 132

Drukvermindering, visusbehoud, cosmetische correctie (esthetisch of functioneel).

Question 133

Wat zijn mogelijke bijwerkingen na decompressie?

Answer 133

Zwelling, dubbelzien, gevoelloosheid gelaat/lip, corneaproblemen.

Question 134

Welke wand van de orbita wordt meestal weggehaald bij decompressie?

Answer 134

Mediaal, bodem en lateraal (bovenwand = grens met hersenen → vermijden).

Question 135

Wat is een blow-out fractuur?

Answer 135

Orbitaal letsel waarbij bodem of mediale wand breekt door drukverhoging bij stomp trauma → spierinklemming.

Question 136

Wat zijn klinische tekenen van orbitale fractuur?

Answer 136

Diplopie (vooral verticaal), oedeem, ecchymosis, enoftalmie of proptosis, hypo-esthesie infraorbitaal.

Question 137

Welke beeldvorming is aangewezen bij orbitale fractuur?

Answer 137

CT-scan in axiale en coronale projectie met botalgoritme.

Question 138

Wat is typisch aan orbitale fracturen bij kinderen?

Answer 138

"Trapdoor"-fractuur (groenhout), soms zonder symptomen, maar wel met bradycardie of braken (vagale reflex).

Question 139

Wat doe je bij orbitale lacuraties?

Answer 139

Wondreiniging, niet drukken op oog, correcte hechting van huid, tarsus, eventueel levator of traanafvoer.

Question 140

Wat zijn de functies van de traanfilm?

Answer 140

Lubrificatie en bescherming van het corneaal epitheel, transport van excreties en metabolisch afval, en verbetering van het retinaal beeld door een glad oppervlak.

Question 141

Waar wordt de traanfilm geproduceerd?

Answer 141

In de traanklier (glandula lacrimalis), met bijdragen van de meibomiusklieren voor de lipidenlaag.

Question 142

Hoe worden tranen verspreid over het oogoppervlak?

Answer 142

Door het knipperen van de oogleden.

Question 143

Hoe verloopt de afvoer van tranen?

Answer 143

Via de puncta → canaliculi → traanzak → nasolacrimale kanaal → neusholte.

Question 144

In welke twee delen is de traanklier anatomisch verdeeld?

Answer 144

Een orbitale (bovenste) en een palpebrale (onderste) helft, gescheiden door de levator aponeurose.

Question 145

Welke zenuw innerveert de traanklier parasympathisch?

Answer 145

De n. facialis (N. VII) via het ganglion pterygopalatinum.

Question 146

Wat zijn mogelijke oorzaken van slechte traanafvoer?

Answer 146

Mediaal ectropion, facialisverlamming, punctumstenose, canaliculaire stenose, dacryocystitis, nasolacrimale obstructie.

Question 147

Wat zijn klachten bij obstructie van het nasolacrimale kanaal?

Answer 147

Tranen, recidiverende conjunctivitis, dacryocystitis, mucocoele.

Question 148

Wat is dacryocystitis?

Answer 148

Een ontsteking van de traanzak, meestal door obstructie van het nasolacrimale kanaal.

Question 149

Wat is de behandeling van dacryocystitis?

Answer 149

Systemische antibiotica, eventueel abcesdrainage. Nadien chirurgisch herstel via dacryocystorhinostomie.

Question 150

Wat is een dacryocystorhinostomie (DCR)?

Answer 150

Een chirurgische bypass tussen de traanzak en de neusholte, om het nasolacrimale kanaal te omzeilen.

Question 151

Hoe wordt een tranend oog bij baby's behandeld?

Answer 151

Desinfecterend collyrium, massage van de neus, spontane regressie afwachten.

Question 152

Wanneer wordt bij baby's gesondeerd?

Answer 152

Vanaf 6 maanden, als het klepje van Hasner niet spontaan open is gegaan.

Question 153

Wat als sonderen bij baby's niet helpt?

Answer 153

Dan volgt sonderen + BICA, en indien nodig alsnog een DCR.

Question 154

Wat is een mucocoele?

Answer 154

Een met slijm gevulde traanzak door chronische afsluiting.

Question 155

Wat zijn oorzaken van overstimulatie van de traanklier?

Answer 155

Corneaprikkeling (erosie, wind, rook, koude), droge ogen, entropion, krokodiltranen.

Question 156

Wat zijn krokodiltranen?

Answer 156

Tranenvloed bij eten door misinnervatie van de n. facialis na herstel.

Question 157

Wat zijn oorzaken van te weinig traanproductie?

Answer 157

Sjögren syndroom, sarcoïdose (beide inflammatoir/exocrien).

Question 158

Welke medicatie kan traanstoornissen veroorzaken?

Answer 158

Docetaxel (vernauwt kanalen), fluorouracil, isotretinoïne, chronische bètablokkers.

Question 159

Wat is canaliculaire stenose?

Answer 159

Vernauwing van de afvoerende traanbuisjes (canaliculi), vaak medicamenteus geïnduceerd.

Question 160

Wat is het effect van een facialisverlamming op traanafvoer?

Answer 160

Verminderde pompwerking → epifora ondanks normale productie.

Question 161

Wat is paradoxale epifora bij droge ogen?

Answer 161

Door droogte ontstaat reflexmatige overproductie van tranen, ondanks te weinig basale traanproductie.

Question 162

Wat is het effect van entropion op tranen?

Answer 162

Kan leiden tot overmatige tranenvloed door mechanische irritatie van de cornea.

Question 163

Wat is een typische klacht bij obstructie van het nasolacrimale kanaal?

Answer 163

Tranende ogen met recidiverende conjunctivitis of etter in de traanzak.

Question 164

Welke rol spelen paramedici in de oogzorg?

Answer 164

Paramedici ondersteunen de oogarts: orthoptisten richten zich op binoculair zicht (vooral bij kinderen), optometristen (officieel erkend sinds KB 09/02/2023) focussen op refractieafwijkingen zoals myopie, hypermetropie en astigmatisme, en opticiens hebben een technisch-commercieel statuut. Verpleegkundigen assisteren bij onderzoeken, afnames en ingrepen.

Question 165

Welke grote evoluties zien we in de oogheelkunde?

Answer 165

De focus verschuift van curatieve naar preventieve zorg, zoals valpreventie bij ouderen. Er is een stijging van refractie-afwijkingen bij jongeren (myopie-epidemie door veel nabijwerk en weinig buitenactiviteit) en degeneratieve aandoeningen bij ouderen (zoals maculadegeneratie en glaucoom). Wetenschappelijke vooruitgang leidt tot innovatieve behandelingen zoals intraoculaire injecties en hoornvliestransplantaties.

Question 166

Welke drie lagen vormen de wand van de oogbol?

Answer 166

1. Tunica fibrosa (buitenste): sclera en cornea. 2. Tunica vasculosa (uvea): choroidea, corpus ciliare, iris. 3. Tunica nervosa: retina. Elke laag heeft een specifieke functie: bescherming, voeding en signaalverwerking.

Question 167

Wat zijn de vijf lagen van de cornea?

Answer 167

1. Epitheel (meerlagig, niet-gekeratiniseerd). 2. Membraan van Bowman. 3. Stroma (met keratocyten, collageen type I). 4. Membraan van Descemet. 5. Endotheel (monolaag van hexagonale cellen).

Question 168

Waarom is de cornea transparant?

Answer 168

Door de regelmatige schikking van collageenfibrillen in het stroma (Theorie van Maurice), de afwezigheid van bloedvaten, en de specifieke structuur van de collageenmatrix (vnl type 1).

Question 169

Wat is de functie van het endotheel in de cornea?

Answer 169

Het endotheel pompt vocht actief weg uit het stroma via ATP-afhankelijke pompen, om een optimale hydratatie en dus helderheid van het hoornvlies te behouden.

Question 170

Wat gebeurt er met het corneale endotheel bij veroudering?

Answer 170

1. Celdensiteit daalt, 2. Polymorfisme en polymegethisme nemen toe, 3. Verlies van pompfunctie kan leiden tot stromaal oedeem, zichtbaar als plooien in het Descemet-membraan.

Question 171

Wat is keratoconus?

Answer 171

Een genetisch bepaalde aandoening waarbij het hoornvlies conisch vervormt. Hierdoor ontstaat onregelmatige breking van licht, wat leidt tot visusdaling. Vaak in de jeugd beginnend.

Question 172

Wat zijn de belangrijkste functies van de conjunctiva?

Answer 172

Bescherming en bevochtiging. Het meerlagig niet-keratiniserend plaveiselepitheel met slijmbekercellen produceert mucus, essentieel voor de traanfilm.

Question 173

Wat is het verschil tussen bulbaire en palpebrale conjunctiva?

Answer 173

Bulbaire conjunctiva bedekt de oogbol; palpebrale conjunctiva bekleedt de binnenzijde van de oogleden. Ze komen samen in de fornix.

Question 174

Hoe is de sclera opgebouwd en wat is de functie?

Answer 174

De sclera is een niet-transparante fibreuze laag met ongeordend collageen. Ze biedt mechanische stevigheid en dient als aanhechtingspunt voor oogspieren.

Question 175

Hoe is de traanfilm opgebouwd en wat zijn de functies van de drie lagen?

Answer 175

1. Lipidenlaag (Meibomiuskliertjes): vertraagt verdamping. 2. Waterige laag (traanklier): antibacterieel, zuurstoflevering, reiniging. 3. Mucuslaag (slijmbekercellen): maakt corneaoppervlak hydrofiel voor goede spreiding.

Question 176

Wat is de functie van het ooglid voor de cornea?

Answer 176

1. Regelmatig bevochtigen via knipperen. 2. Bescherming tegen uitdroging en externe agressie.

Question 177

Wat is het functioneel oogoppervlak?

Answer 177

De combinatie van cornea, conjunctiva, traanfilm, traanklieren, Meibomiusklieren en oogledenals geïntegreerd systeem, verbonden via innervatie, immuun- en hormoonregulatie.

Question 178

Hoe verloopt de vascularisatie van de oogbol via de uvea?

Answer 178

Door vertakkingen van de a. ophthalmica: - a. centralis retinae → binnenste retina - aa. ciliares posteriores breves → choroidea en buitenste retina - Geen anastomosen → occlusie = weefselnecrose.

Question 179

Wat zijn de onderdelen van de choroidea en hun functie?

Answer 179

1. Lamina vasculosa: grotere vaten. 2. Lamina choriocapillaris: kleine vaten tegen pigmentepitheel. 3. Bruch's membraan: belangrijk bij maculaire degeneratie.

Question 180

Wat is de functie van het corpus ciliare?

Answer 180

Produceert vocht voor de voorkamer en bevat gladde spieren die via zonulaire vezels (ligament van Zinn) de lensvorm beïnvloeden (accommodatie).

Question 181

Wat is de iridocorneale hoek en wat is de functie ervan?

Answer 181

De hoek tussen iris en cornea waar het kamerwater via het kanaal van Schlemmafgevoerd wordt naar de episclerale venen. Belangrijk voor intraoculaire drukregulatie.

Question 182

Wat is de structuur en functie van de ooglens?

Answer 182

Bestaat uit lange vezels gevormd uit epitheelcellen onder het kapsel. Groeit levenslang. Functie: refractie en accommodatie.

Question 183

Hoe werkt accommodatie van de lens?

Answer 183

De ciliaire spier trekt samen → ontspanning zonulaire vezels → lens wordt boller → scherpstellen op dichtbij.

Question 184

Wat is de functie van de iris en pupil?

Answer 184

De iris regelt via de pupil de lichtinval. De pupil is een regelbare opening (diafragma) met autonome innervatie voor reflexen.

Question 185

Hoe verlopen de afferente en efferente pupilreflexen?

Answer 185

Afferent: retina → n. opticus → chiasma → tractus opticus → nucleus pretectalis. Efferent: nucleus Edinger-Westphal → n. oculomotorius → ganglion ciliare → m. sphincter pupillae.

Question 186

Wat is anisocorie en wat kan dit aangeven?

Answer 186

Ongelijke pupilgrootte. Als pupilreflex verstoord is, kan dit wijzen op neurologische of systemische pathologie.

Question 187

Waarom wordt het netvlies niet vergeleken met een camera?

Answer 187

Omdat het beeld al verwerkt wordt door meerdere neuronlagen en adaptief werkt in elk lichtniveau, in tegenstelling tot een camera die enkel registreert.

Question 188

Welke methodes bestaan er voor gezichtsveldonderzoek?

Answer 188

1. Kinetische perimetrie (Goldmann): Stimulus beweegt van blinde naar zichtbare zone. 2. Statische perimetrie: Stimulus op vaste plaats, intensiteit varieert. 3. Confrontatief onderzoek: Vergelijking met het eigen gezichtsveld van de arts.

Question 189

Wat zijn voor- en nadelen van kinetische perimetrie?

Answer 189

Voordelen: Snel, goede correlatie met dagelijkse functionele beperkingen, complexe perifere defecten worden goed in kaart gebracht. Nadelen: Onderzoeker- en patiëntafhankelijk, geen kwantificatie, centrale 5° niet meetbaar, bewegende stimuli worden sneller opgemerkt (stato-kinetische dissociatie > flilling-in > kleine scotomen kunnen gemist worden).

Question 190

Wat zijn voor- en nadelen van statische perimetrie?

Answer 190

Voordelen: Objectief, nauwkeurig, gevoeligheid in grijswaarden, betrouwbaarheidscontrole, follow-up mogelijk. Nadelen: Duurt lang bij volledige/perifere testing, minder goed voor lokalisatie in hersenen, macular sparing wordt soms gemis, moeilijker om complexe gezichtsvelddefecten in de periferie nauwkeurig te omlijnen

Question 191

Wat is een typisch defect bij een hypofysetumor?

Answer 191

Bitemporale hemianopsie. De tumor drukt op het chiasma opticum waar de nasale vezels kruisen.

Question 192

Welke soorten gezichtsvelddefecten kunnen onderscheiden worden?

Answer 192

- Unilateraal: t.h.v. één oog - Hemianopsie: t.h.v. één gezichtsveldhelft - Guadranopsie: t.h.v. één kwadrant van het gezichtsveld - Homoniem: in dezelfde gezichtsveldhelft - Heteroniem: in verschillende gezichtsveldhelften - Congruent: identiek voor beide ogen - Incongruent: niet identiek voor beide ogen

Question 193

Wat is Meyer’s loop?

Answer 193

Een omweg van inferieure vezels via de temporale kwab richting visuele cortex. Letsel hier geeft superieure homonieme quadrantanopsie (“pie in the sky”).

Question 194

Visuele evoked potentials (VEP)

Answer 194

= elektrisch signaal dat ontstaat in de visuele cortex als antwoord op visuele stimulatie Elektroden op het hoofd: 3 elektroden (voorhoofd, bovenaan, achteraan) Pt kijkt naar dambord patroon (witte en zwarte vlakjes die continu bewegen) of flitsen kijken hoelang de duur voordat de informatie verwerkt wordt in de hersenen /// neuritis optica → VEP: verhoogde latentie tijden ook wanneer visus herstelt (voor jaren) /// menengioom thv nervus opticus=> duwen => hoe sneller verwijderen, hoe meer kans op herstel

Question 195

Wat is het verschil tussen dorsale en ventrale visuele route?

Answer 195

Dorsaal (“Where”): Ruimtelijke oriëntatie, visuomotoriek (via V1 → V2 → V3 → V5 → pariëtaal). Ventraal (“What”): Object- en kleurherkenning (via V1 → V2 → V4 → temporale kwab).

Question 196

Welke problemen zijn er bij aantasting van de ventrale route door de verschillende connecties met andere hersenhelften?

Answer 196

VISUEEL-VERBALE DISCONNECTIE - Visuele input – taalcentra (gyrus angularis, area 39) - Alexie, anomie o Alexie = mensen kunnen niet meer lezen  letters worden niet meer herkend door ze te zien  want er is een letsel tussen de visuele regio en de taalregio  Weten wat is iets, maar kunnen er geen naam op kunnen plakken VISUEEL-VISUELE DISCONNECTIE - Visuele input – inferieure temporale gebieden - Agnosie o Agnosie = object niet meer herkennen als je het ziet (wel door horen, voelen, …)  want disconnectie tussen visuele verwerkingsgebieden onderling in de temporale cortex VISUEEL-LIMBISCHE DISCONNECTIE - Visuele input – amygdala en hippocampus - Geheugen en emotie => niet meer nieuwe dingen onthouden of geen emoties meer bij want zien o Nieuw gebouw zien  niet meer onthouden of je hebt geen gevoel meer bij wat je ziet! ## Footnote => V4 - occiputotemporaal `V1 -> V2 -> V4 – IT (= inferior temoporalis) –> gyrus angularis –> lymbisch systeem`

Question 197

Wat is cerebrale achromatopsie?

Answer 197

Verlies van kleurperceptie door letsel in V4 (ventromediale occipitale cortex), vaak na bilateraal infarct a. cerebri posterior.

Question 198

Wat is akinetopsie?

Answer 198

Onvermogen om beweging te zien bij intacte vorm- en kleurperceptie. Letsel in V5 (MT) bilateraal. Beweging wordt waargenomen als schokkerig.

Question 199

Wat zijn kernvragen bij een oogheelkundige anamnese?

Answer 199

- Visusdaling (acuut/chronisch) - Pijn of irritatie - Roodheid - Diplopie (dubbelzien) - Pupilafwijkingen - Aandoeningen zoals amblyopie of strabisme bij kinderen

Question 200

Welke informatie moet worden opgevraagd buiten de oogsymptomen?

Answer 200

- Oculaire voorgeschiedenis: bril, operaties, medicatie - Familiale voorgeschiedenis: oculaire of systemische aandoeningen - Systemische voorgeschiedenis: internistisch, chirurgisch, allergieën

Question 201

Hoe wordt de visus getest door de huisarts?

Answer 201

- Visus in verte: elk oog apart, eventueel met pinhole (refractiefout vs organisch probleem) - Visus nabij: leestekst/cijfers - Amslertest: centraal gezichtsveld (vervorming = metamorfopsie; vlekken = scotomen)

Question 202

Wat is het nut van een pinhole bij visusmeting?

Answer 202

Als visus verbetert met pinhole → waarschijnlijk refractieve oorzaak. Blijft slecht → vermoeden van organisch letsel.

Question 203

Hoe inspecteert men de oogleden en conjunctiva?

Answer 203

Oogleden en conjunctiva worden bekeken, inclusief omklappen bovenooglid (patiënt kijkt naar beneden, wimpers vastnemen, tarsus fixeren, dan omklappen).

Question 204

Hoe inspecteert men de cornea en iris?

Answer 204

Gebruik van fluoresceïne + blauw filter om epitheliale letsels te detecteren.

Question 205

Wat is palpatie van de oogdruk en wat toont dit aan?

Answer 205

Twee vingers drukken op gesloten oog. Normaal lichte elasticiteit. Bij acuut glaucoom: keiharde bol.

Question 206

Hoe onderzoekt men de pupilreflexen?

Answer 206

Met licht: directe en consensuele respons. Afwijkingen kunnen duiden op neurologische of lokale pathologie.

Question 207

Hoe worden oogbewegingen onderzocht?

Answer 207

In negen blikrichtingen. Elke spier/craniale zenuw wordt zo getest. Bij uitval: specifieke beperking (vb. n. abducens → geen abductie).

Question 208

Wat is de covertest?

Answer 208

Afdekken van één oog → controle of verborgen strabisme aanwezig is. Als het afgedekte oog verschuift bij onthulling, is er sprake van tropie of forie.

Question 209

Corpus alienum

Answer 209

ONDER HET BOVENOOGLID - S (subjectief): krassend gevoel -> elke keer als je knippert gaat dat over je gevoelig hoornvlies - P (plan): ooglid omklappen en met wattenstaafje ca verwijderen OP DE CORNEA - S: corneale triade = pijn, fotofobie en tranen - P: topische anesthesie: verwijderen partikeltje (liefst steriel, meestal naald) o Meestal ijzer-> eventueel roestring o Aftitisen => 2 plaatsen waar dingen blijven plakken (de rest uittranen)

Question 210

Erosie van de cornea

Answer 210

Traumatisch epitheeldefect (vb. takje in oog) - Symptomen: corneale triade - Evaluatie: spleetlamp + fluoresceïne - Behandeling: AB-zalf, rust, evt. drukverband. Geneest spontaan.

Question 211

Recidiverende erosie

Answer 211

Hevige pijn ‘s morgens/nacht door adhesieprobleem: ooglid trekt epitheel los. - Typisch na trauma met organisch materiaal - Behandeling: langdurig zalfgebruik of verbandlens (6–8 weken herstel van adhesiecomplex).

Question 212

Perforerend trauma van de cornea

Answer 212

Doordringend letsel met visusdaling, pupilvervorming (correctopie), irisprolaps. - Oog bedekken met beschermschelp, niet manipuleren, nuchter houden en met spoed doorverwijzen.

Question 213

Scheikundige verbranding

Answer 213

Spoedindicatie! - Symptomen: pijn, visusdaling - Behandeling: onmiddellijk langdurig spoelen met water (min. 15–30 min), daarna urgent doorverwijzen.

Question 214

Ischemie van de conjunctiva

Answer 214

Conjunctiva is wit bij scheikundige verbranding door vasoconstrictie → weefselnecrose. Ernstige schade vereist opvolging.

Question 215

Symblefaron

Answer 215

Verkleving bulbaire en palpebrale conjunctiva (ooglid aan oogbol). Gevolg: trichiasis, droge ogen, chronische ontsteking. Risico op blindvliesvorming over cornea.

Question 216

Limbale epitheliale stamcellen

Answer 216

Bevinden zich in de limbus; zorgen voor vernieuwing cornea-epitheel. Bij verlies (bv. chemische verbranding) → conjunctiva groeit over cornea → transplantatie faalt zonder stamcelherstel.

Question 217

Limbale stamceldeficiëntie

Answer 217

Meest frequent bij chemische verbranding/vuurwerktrauma. Zorgt voor overgroei cornea door conjunctiva, verlies visus, transplantatie niet effectief zonder stamcelherstel.

Question 218

Subconjunctivale bloeding

Answer 218

Onschuldige, helder rood gelokaliseerde bloeding onder conjunctiva. - Symptomen: asymptomatisch, opvallend voor omgeving - Plan: geruststelling. Indien trauma → perforatie uitsluiten.

Question 219

**Alarmtekenen bij perforatie**

Answer 219

Altijd doorverwijzen bij: 1. Scheur irisbasis 2. Hyphaema 3. Scheur ooglidrand 4. Vervormde pupil (correctopie) 5. Posterior bloeding → mogelijk orbitafractuur of intracranieel letsel. /// - Basale scheur van de iris -> altijd doorsturen - Hyphaema (= bloed in voorkamer, blijft in begrenzing van de limbus) -> altijd doorsturen - Subconjunctivale haemorrhage -> denken aan orbitafractuur als het naar posterieur gaat + context trauma - Scheur aan de ooglidrand -> altijd doorsturen (slechte traanvochtafvoer) - Diepe scheur van de orbita -> denken aan intracraniele penetratie en achterblijvend vreemd materiaal - Vervormde pupil -> denken aan penetrerend letsel (bolletje iris komt eruit)

Question 220

Conjunctivitis

Answer 220

Ontsteking conjunctiva. - Roodheid aan fornix, geen pijn, irritatie en secreten. - Besmettelijk! - Acuut, hyperacuut of chronisch.

Question 221

Keratitis

Answer 221

Infectie van de cornea; altijd risicofactor vereist (contactlenzen, HSV, zoster). - Ciliaire roodheid, vaak ernstiger dan conjunctivitis.

Question 222

Acute infectieuze conjunctivitis

Answer 222

Meest voorkomend. - Symptomen: conjunctivale injectie, 's ochtends toekleven - Pathogenen: pneumokokken, Staph. epidermidis, H. influenzae - Behandeling: hygiëne, evt. AB zoals Fucithalmic of Neobacitracine.

Question 223

Hyperacute conjunctivitis

Answer 223

Ernstige, snelle ontsteking met gezwollen oogleden (cornea amper zichtbaar) - Oorzaken: Gonococcen, Chlamydia (bij neonatus).

Question 224

Chronische conjunctivitis

Answer 224

Meestal door anterieure blefaritis (Staph.) of molluscum contagiosum. - Ontsteking ontwikkelt zich vaak onder bovenooglid. ## Footnote - Anterieure blefaritis door staphylococcus (L) o Blefaritis = ooglidranden of de talgklieren van het ooglid ontstoken - Ooglidrandletsel door molluscum contagiosum (wrat (R)) - Conjunctivitis ontwikkelt zich meestal onder het bovenooglid

Question 225

Chlamydia trachomatis

Answer 225

Conjunctivitis → verlittekent cornea → blindheid (traag proces). Ziekte van armoede, begint bovenin cornea en breidt uit.

Question 226

Virale conjunctivitis (Adenovirus)

Answer 226

Epidemisch, zeer besmettelijk! - Bilateraal, roodheid, waterig secreet, pre-auriculaire klier, keelpijn. - Geen behandeling: uitzieken + hygiëne.

Question 227

Keratitis/ulcus door bacteriën

Answer 227

Vereist defect in epitheel - Pathogenen: pneumokokken, Pseudomonas (contactlens), Neisseria, Haemophilus.

Question 228

Acanthamoeba keratitis

Answer 228

Contactlensdrager + water = risico. - Ernstig, vaak laattijdige diagnose - Vroeg: pijn, fotofobie - Laat: hypopyon, stromale infiltratie, blindheid mogelijk.

Question 229

Herpes keratitis

Answer 229

Herpes simplex/zoster, typisch unilateraal - Symptomen: dendritisch letsel, pannusvorming - Geen cortico’s! Behandeling met aciclovir/virgan.

Question 230

Allergische conjunctivitis

Answer 230

Jeuk + waterig secreet, oedeem, chemosis. - Types: hooikoorts, perenniaal, vernale, atopische vormen.

Question 231

Vernale keratoconjunctivitis

Answer 231

Jonge kinderen, giant papels onder bovenooglid + mucusslierten - Kan leiden tot cornea-erosies, meestal uitgroeiend.

Question 232

Atopische keratoconjunctivitis

Answer 232

Middelbare leeftijd, verlittekening conjunctiva + witte opaciteit cornea. - Chronisch, vereist vaak immunosuppressiva.

Question 233

Uvea

Answer 233

- Bestaat uit: iris, ciliair lichaam, choroïdea.- De uvea is het middelste, vasculaire deel van het oog dat betrokken is bij de bloedvoorziening van intraoculaire structuren.

Question 234

Uveïtis

Answer 234

- Inflammatie van de uvea.- Kan anatomisch worden geclassificeerd als: anterior, intermediair, posterior.- Oorsprong: endogeen (bv. auto-immuun) of exogeen (bv. postoperatief).

Question 235

Anterior uveïtis = Iridocyclitis

Answer 235

- Inflammatie van iris en corpus ciliare.- Vaak idiopathisch (50%).- Kan geassocieerd zijn met: Bechterew (B27+), Reiter’s syndroom, juveniele reumatoïde artritis, herpes simplex/zoster, Fuchs’ heterochromie.

Question 236

Symptomen van anterior uveïtis

Answer 236

- Pijn, fotofobie, visusdaling.- Ciliaire roodheid en miosis (kleine pupil).- Vaak acuut, unilateraal, recidiverend verloop.- Kan ook chronisch zijn.- Oorzaak vaak onbekend (idiopathisch).

Question 237

Hypopyon

Answer 237

- Bezinksel van witte bloedcellen in de voorste oogkamerhoek.- Wijst op zware ontsteking.- Patiënt rechtop houden bij onderzoek (bezinksel zakt dan naar onder).

Question 238

Precipitaten

Answer 238

- Witte bloedcellen afgezet tegen de binnenzijde van de cornea.- Typisch bij uveïtis.

Question 239

Correctopie

Answer 239

- Vervorming van de pupilopening door synechiën (verklevingen tussen iris en lens).- Kan leiden tot blijvende fotofobie.

Question 240

Anterior synechie

Answer 240

- Verkleving tussen iris en cornea.- Kan de kamerhoek blokkeren en leiden tot glaucoom.

Question 241

Secclusie van de pupil

Answer 241

- Blokkering van de pupil, kan acuut glaucoom veroorzaken.- Behandeling: perifere iridectomie (chirurgische opening in de iris).

Question 242

Behandeling van anterior uveïtis

Answer 242

- Topische corticoïden (remmen ontsteking).- Cycloplegische druppels (mydriatica): voorkomen van synechiën.- Soms subconjunctivale injectie met corticoïden.- Systemische therapie (zeldzaam), vooral bij systeemziekten.- Oogdrukmonitoring essentieel (risico op stijging door ontsteking of therapie).

Question 243

Ciliaire roodheid

Answer 243

- Diep rood, dicht bij de cornea.- Wijst op intraoculaire pathologie zoals uveïtis, glaucoom, keratitis, endoftalmitis.

Question 244

Differentiatie conjunctivale vs. ciliaire roodheid

Answer 244

- Conjunctivale roodheid: oppervlakkig, vooral bij conjunctivitis, vaak bilateraal.- Ciliaire roodheid: diep, rond cornea, bij keratitis, glaucoom, uveïtis, meestal unilateraal.

Question 245

Alarmtekens bij rood oog

Answer 245

- Ciliaire roodheid.- Pijn, fotofobie, tranen (corneale triade).- Visusdaling, gestoorde pupil, verhoogde oogdruk.- Altijd reden tot urgente doorverwijzing.

Question 246

Postoperatieve bacteriële endoftalmitis

Answer 246

- Panuveïtis in de eerste week na intra-oculaire ingreep.- Symptomen: ernstige visusdaling, hevige roodheid, pijn, fotofobie, eventueel pusvorming.- Levensbedreigend voor het oog, dringend doorverwijzen.

Question 247

Keratitis

Answer 247

- Infectie van de cornea.- Symptomen: ciliaire roodheid, pijn, fluo-positieve defecten.- Altijd zoeken naar risicofactoren: contactlenzen, ocular surface disease.

Question 248

Acute glaucoom

Answer 248

- Symptomen: hevige pijn boven oog, ciliaire roodheid, semi-mydriatische pupil, harde oogbol, misselijkheid/braken.- Vooral bij oudere patiënten.- DD met gastro-intestinale klachten.

Question 249

Belang van pupilcontrole bij uveïtis

Answer 249

- Kleine pupil wijst op uveïtis.- Dilaterende druppels vermijden verklevingen (synechiën).- Synechiën bemoeilijken kamervochtcirculatie, kunnen leiden tot glaucoom.

Question 250

Amblyopie = lui oog

Answer 250

- Vermindering van gezichtsscherpte zonder detecteerbare organische oorzaak.- Ontstaat door verstoring in visuele ontwikkeling (meestal eenzijdig).- Hersenen onderdrukken wazig oog, ontwikkelen voorkeur voor het betere oog. - Prevalentie: 3–4% in Europa.

Question 251

# Amblyoplie Predisponerende factoren

Answer 251

- Strabisme (scheelzien)- Refractieve amblyopie (brekingsverschil tussen beide ogen)- Vormdeprivatie (cataract, ptosis, corneatroebeling).

Question 252

Strabisme amblyopie

Answer 252

- Hersenen onderdrukken input van afwijkend oog- Correctie van scheelzien is geenamblyopiebehandeling- Occlusie van niet-aangedane oog om het luie oog te stimuleren.

Question 253

Behandeling amblyopie

Answer 253

- Occlusie (afplakken goede oog met pleister)- Alternatief: Atropine 1% in goede oog → wazig zicht - Succes afhankelijk van leeftijd, ernst, therapietrouw- Behandeling best voor leeftijd 5 jaar, mogelijk nog succes tot 10 jaar.

Question 254

Refractieve amblyopie

Answer 254

- Oorzaak: anisometropie (ongelijke brekingsfout tussen ogen)- Bril dragen essentieel. Indien visusverschil blijft: patchen goed oog na 4–8 weken.

Question 255

Monitoring occlusietherapie

Answer 255

- Nodig om deprivatie-amblyopie in goede oog te voorkomen- Risico vooral bij jonge kinderen.

Question 256

Succes amblyopiebehandeling

Answer 256

- Hoe jonger gestart, hoe groter kans op herstel- Eerste 3 maanden: meeste effect- Zelfs op tienerleeftijd soms nog verbetering mogelijk- 25% succes bij oudere kinderen met matige amblyopie.

Question 257

Strabismus (scheelzien)

Answer 257

- Fovea’s kijken niet simultaan naar hetzelfde object- 1 beeld wordt onderdrukt → onderontwikkeling visus in afwijkend oog- Prevalentie bij kinderen: 3–5%.

Question 258

Concomitant strabismus

Answer 258

- Afwijking is gelijk in alle blikrichtingen- Spierfunctie normaal- Start in kindertijd, zelden neurologisch- Kan leiden tot amblyopie.

Question 259

Incomitant strabismus

Answer 259

- Afwijking verschilt per blikrichting- Oorzaak: parese spier of mechanische beperking (bv. blow-outfractuur, N. III/VI-parese)- Kan wijzen op neurologische pathologie.

Question 260

Heteroforie

Answer 260

- Latent scheelzien- Komt tot uiting bij onderbreking binoculair zien (covertest).

Question 261

Heterotropie

Answer 261

- Manifest scheelzien, continue of intermitterend- Verminderd binoculair zicht.

Question 262

Infantiele esotropie (<6 maanden)

Answer 262

- Meest voorkomende vorm- Ernstig, opvallend scheelzien- Behandeling: vaak chirurgie of botuline injectie (timing controversieel).

Question 263

Verworven esotropie (>6 maanden)

Answer 263

- Kan acuut ontstaan, vaak na ziekte- Intermittent of progressief toenemend- Therapie: bril, chirurgie.

Question 264

Exotropie

Answer 264

- Scheelzien naar buiten- Vaak intermitterend- Symptomen: diplopie, astenopie, hoofdpijn- Behandeling: oefeningen, bril, chirurgie, botuline.

Question 265

Amblyopie testing (leeftijdsgebonden)

Answer 265

- <2 jaar: fixatiereactie bij afdekken- 2–3 jaar: plaatjeskaarten- 3–5 jaar: HOTV-test, tumbling E- >5 jaar: Snellenkaart.

Question 266

Strabismus testing

Answer 266

- Anamnese + inspectie: hoofdstand, corneale lichtreflex, covertest- Afwijking na 3–4 maanden → doorverwijzen- Epicanthus ≠ echt strabisme (pseudostrabismus).

Question 267

Cover- en alternatieve covertest

Answer 267

- Cover: afdekken 1 oog → observeer fixatieherstel- Alternating: beide ogen afwisselend → latent strabisme ontdekken.

Question 268

Dieptezit (stereozicht)

Answer 268

- Test: Titmus stereotest (met polariserende bril)- Bij strabisme vaak verstoord- Enkel relevant bij voldoende binoculair zicht.

Question 269

Emmetropie

Answer 269

- Geen refractieve afwijking: het oog is in rust en de lichtstralen vallen exact op het netvlies.- Balans tussen brekingskracht van cornea en lens én oogaslengte.- Kan bij verschillende oogaslengtes als de verhoudingen juist zijn. /// brekingskracht cornea: - = + 42-43 D in gemiddelde ogen => cornea is belangrijkste brekend oppervlak van het oog /// Brekingskracht lens: - + 18-20 D in rust + variabele sterkte: accommodatie van de lens in functie van de stand van het object

Question 270

Ametropie

Answer 270

- Het niet hebben van emmetropie.- Oogaslengte en brekingskracht zijn niet in evenwicht bij ontspannen accommodatie.- Oorzaken: axiaal (lengte-afwijking) en/of refractair (refractie-index afwijking).

Question 271

Myopie (bijziendheid)

Answer 271

- Lichtstralen komen in focus vóór het netvlies.- Oog is relatief te lang of breking te sterk.- Goed zicht dichtbij, wazig van ver.- Ontwikkelt vaak tijdens schooljaren.- Risico op degeneratieve veranderingen bij hoge myopie (pathologische myopie).- Oorzaken: genetisch (axiale groei), omgeving (binnenwerk, weinig daglicht).

Question 272

Hypermetropie (verziendheid)

Answer 272

- Lichtstralen komen in focus achter het netvlies.- Oog is relatief te kort of breking te zwak.- Kinderen zijn vaak fysiologisch hypermetroop.- Kan gecompenseerd worden met accommodatie (latente hypermetropie).- Risicofactor voor strabisme.- Klachten: oogvermoeidheid, hoofdpijn, vooral bij dichtbij kijken.

Question 273

Presbyopie

Answer 273

- Leeftijdsgebonden afname van het accommodatievermogen (vanaf ± 45 jaar).- "Armen te kort", wazig zicht dichtbij.- Near point verschuift verder weg.- Oplossing: leesbril, multifocale glazen, lenzen.

Question 274

Astigmatisme

Answer 274

- Ongelijke kromming van cornea of lens (niet bol, maar ovaal/rugbyvormig).- Lichtstralen focussen niet op één punt, maar op een lijn.- Kan geïsoleerd of gecombineerd voorkomen met myopie/hypermetropie.- Vroeg corrigeren om amblyopie te voorkomen.- Oorzaken: congenitaal of pathologisch (bv. keratoconus).

Question 275

Brilcorrectie

Answer 275

- Myopie: negatieve lens (concave) → ogen lijken kleiner.- Hypermetropie: positieve lens (convexe) → ogen lijken groter.- Presbyopie: leesbril, bifocaal, multifocaal, progressief, computerglazen afhankelijk van behoefte.

Question 276

Contactlenzen – zacht

Answer 276

- Comfortabel, beschikbaar voor meest voorkomende afwijkingen.- Vervangschema: dag, week, maand.- Complicaties: droge ogen, infectie (ulcus).- RIZIV-terugbetaling bij zware ametropie (>6D) of anisometropie (≥3D).

Question 277

Contactlenzen – hard (corneaal)

Answer 277

- Vormvast, duurzaam (levensduur tot 3 jaar).- Beter voor correctie van alle refractie-afwijkingen, inclusief onregelmatig astigmatisme.- Minder comfortabel (voelbare rand bij knipperen).- Lagere infectiekans dan zachte lenzen.

Question 278

Sclerale lenzen

Answer 278

- Groot, rusten op sclera en conjunctiva (niet op cornea).- Comfortabel, geen wrijving bij knipperen.- Toegepast bij pathologie (zoals keratoconus).

Question 279

Refractieve chirurgie – PRK

Answer 279

- Oppervlakkige laserbehandeling van cornea.- Bij dunne cornea's.- Epitheel moet hergroeien: pijn en langzamer herstel.

Question 280

Refractieve chirurgie – LASIK

Answer 280

- Gouden standaard: flap gemaakt in cornea, daaronder ablatie.- Sneller herstel dan PRK.- Risico’s: droge ogen, halo’s, complicaties met flap.

Question 281

PHAKE IMPLANTLENZEN

Answer 281

PHAKE IMPLANTLENZEN - Phake = pt heeft eigen lens nog in het oog zitten (>< aphake: eigen lens is weggenomen) - Gebruikt bij: Hoge refractie-afwijkingen, Dunne cornea’s, Droge ogen - Gefixeerd op de iris of in de ciliaire sulcus - => goede metingen nodig om complicaties te vermijde

Question 282

Cataract = vertroebeling van de lens

Answer 282

- Cataract is een normale verouderingsproces van de lens, die troebel en geel-bruin wordt.- Iedereen krijgt uiteindelijk cataract.- Enige behandeling: operatieve verwijdering met implantatie van kunstlens.

Question 283

Symptomen van cataract

Answer 283

- Traag progressieve visusdaling, vooral voor ver.- Nachtblindheid, glare (strooilicht), contrastverlies.- Moeilijk gezichten herkennen op straat, borden lezen, TV kijken op afstand.- Lezen blijft relatief lang goed, tot bij posterior subcapsulair cataract.

Question 284

Nucleaire lenssclerose

Answer 284

- Verkleuring van de lens (geel-bruin), leidt tot kleurvervorming en myopinisatie (bijziendheid).- Patiënt kan plots terug zonder leesbril lezen.

Question 285

Corticaal spaakvormig cataract

Answer 285

- Perifere opacificaties met goede centrale as.- Visus relatief goed maar veel last van glare, vooral bij kleine pupil.

Question 286

Posterior subcapsulair cataract

Answer 286

- Opaciteit net onder achterste kapsel, pal in visuele as.- Ernstige visusdaling, zowel voor ver als voor nabij.

Question 287

Pseudo-exfoliatief cataract

Answer 287

- Abnormale proteïneafzetting op lenskapsel, verhoogd risico op complicaties zoals slechte dilatatie en zonulolyse.- Vaak gepaard met glaucoom.

Question 288

Cataract met zonulolyse

Answer 288

- Afbraak van zonulaire vezels → lensluxatie.- Oorzaken: trauma, Marfan syndroom, homocystinurie.

Question 289

Traumatisch cataract

Answer 289

- Visusprognose afhankelijk van achtersegment.- Onderzoeken met echo en elektrofysiologie, visus vaak moeilijk te testen.

Question 290

Congenitaal cataract

Answer 290

- Kan unilateraal/bilateraal zijn.- ASAP opereren voor visuele ontwikkeling.- Controverse over timing implantlens (oog groeit nog), vaak start met contactlenzen.

Question 291

Cataract bij intra-oculaire inflammatie

Answer 291

- Door recidiverende uveïtis: risico op verklevingen (posterior synechiën).- Soms self-limiting, maar risico op complicaties.

Question 292

Behandeling: cataractoperatie

Answer 292

- Fako-emulsificatie met implantatie van een kunstlens (IOL).- ‘Divide en conquer’ techniek.- Lensmateriaal: acrylaat, silicone, hydrofiel/hydrofoob.- Designs: sferisch, torisch, multifocaal.

Question 293

Secundair cataract = Posterior capsulair opacificatie (PCO)

Answer 293

- Meest frequente late complicatie.- Proliferatie van lens-epitheelcellen op kapsel achter lens → wazig zicht.- Behandeling: YAG-laser capsulotomie.

Question 294

Preoperatieve evaluatie

Answer 294

- Klassiek oogonderzoek, visus, Amslerkaart, tonus.- Biometrie: meten oogas en corneakromming voor IOL-berekening.- Speculaire microscopie bij risicopatiënten (corneaal endotheel).

Question 295

Informed consent en uitleg aan patiënt

Answer 295

- Uitleg over procedure, verwachte refractie, risico's (bv. capsule ruptuur, floppy iris).- Operatie onder druppelanesthesie, geen stop bloedverdunners nodig.

Question 296

Complicaties cataractchirurgie

Answer 296

- Peroperatief: kapselscheur, zonulolyse, floppy iris (tgv Tamsulosine).- Postoperatief: infectie (endoftalmitis ≤1/1000), cystoïd macula-oedeem.

Question 297

Endoftalmitis

Answer 297

- Ernstige infectie na intra-oculaire ingreep.- Symptomen: wazig zien, roodheid, pijn (soms afwezig), hypopyon.- Risico: 0.08–0.68% na cataract.- Behandeling: vitrectomie/intravitreal AB; patiënt nuchter houden.

Question 298

Clear lens extractie

Answer 298

- Electieve verwijdering heldere lens om brilafhankelijkheid te vermijden.- Vooral bij hypermetropen 45+.- Niet terugbetaald.

Question 299

Glaucoom = opticusneuropathie

Answer 299

- Progressief afsterven van de ganglioncellen van de nervus opticus- Gevolg: toenemende excavatie van de papil en irreversibele gezichtsvelduitval- Meest voorkomende oorzaak: verhoogde oogdruk.

Question 300

Openhoekglaucoom

Answer 300

- Chronisch, langzaam progressieve vorm- Kamervochtafvoer via trabeculum is verstoord- Oogdruk stijgt langzaam zonder symptomen (pijnloos)- Initieel geen klachten, eerst perifeer gezichtsveldverlies → tunnelzicht.

Question 301

Geslotenhoekglaucoom

Answer 301

- Iris sluit de afvoerhoek af door o.a. mydriase (bv. door duisternis, medicatie)- Snelle oogdrukstijging (30–50 mmHg)- Symptomen: rood oog, hevige pijn, halo's, braken, visusdaling, mydriasis.

Question 302

Normotensief glaucoom

Answer 302

- Oogdruk binnen normale grenzen (< 21 mmHg)- Toch progressief verlies van ganglioncellen door vasculaire perfusiestoornissen (bv. nachtelijke hypotensie, migraine).

Question 303

Congenitaal glaucoom

Answer 303

- Vanaf geboorte- Slecht aangelegd trabekel → verhoogde oogdruk- Symptomen: grote ogen, troebele/blauwe cornea door cornea-oedeem, fotofobie.

Question 304

Risicofactoren glaucoom

Answer 304

- Oogdruk > 21 mmHg- Leeftijd > 50 jaar- Erfelijkheid- Ras: zwart (openhoek), Aziatisch (geslotenhoek)- Myopie (lang oog), diabetes, vasculaire aandoeningen.

Question 305

Fysiologie van het kamerwater

Answer 305

- Productie: corpus ciliare- Afvoer: 90% via trabeculum → kanaal van Schlemm; 10% via uveosclerale route- Trabeculum: 3 lagen (groot → klein → geen poriën, met fagocytose).

Question 306

Papilexcavatie

Answer 306

- Progressieve uitholling van de papil door axonaal verlies- Glaucomateuze excavatie = verticale vergroting, verlies neuroretinale rim (meest sup/inf)- Boogvormig gezichtsvelddefect (Bjerrum zone).

Question 307

Diagnose glaucoom

Answer 307

- Oogdrukmeting (tonometrie): Goldmann = gouden standaard- Papilonderzoek: fundusfoto’s, OCT- Gezichtsveldonderzoek: statisch (automatisch) of Goldmann perimetrie.

Question 308

Screening glaucoom

Answer 308

- Vanaf 40 jaar: elke 2 jaar drukmeting en fundusonderzoek- Bij risicogroepen frequenter.

Question 309

Behandeling openhoekglaucoom

Answer 309

1. Medicatie: - β-blokkers (timolol) - Prostaglandines (Xalatan, Monoprost) - CAI’s (Diamox, Trusopt) - Miotica (pilocarpine)2. Laser: trabeculoplastie3. Chirurgie: trabeculectomie. ## Footnote 1/ MEDICAMENTEUS  Vermindert de aanmaak van kamervocht  Verhoogt de afvoer van kamervocht VERMINDERING AANMAAK VAN KAMERVOCHT (CORPUS CILIARE) - Bèta-blokkers = adrenerge antagonisten o Meesten zijn niet selectief (timolol, bethaophtiole) o Één selectieve (longreceptoren sparend): betaxolol  geven bij astma o Dosering: 2x1/d (sommigen 1x ’s morgens) o Nevenwerkingen:  Bronchospasmen, bradycardie, bloeddrukdaling  Soms depressie, vermoeidheid - Koolzuuranhydrase inhibitoren = CAIs o Topicaal (trusopt, azopt)  Dosering: 3x in monotherapie, 2x in combinatietherapie  Nevenwerkingen: allergie, prikken, bittere smaak o Oraal (Diamox)  Ook gebruikt tegen hoogteziekte  Dosering: 1à4 compr/d  Nevenwerkingen: tintelingen, hypokaliëmie, CZS, GI, sulfonamide allergie * Compenseren met kaliumrijke voeding  = meest krachtige drukdaling (acuut handig) VERBETERING AFVOER KAMERVOCHT - Miotica = parasympathomimetica = cholinergica (bv. Pilocarpine) o Trekken trabeculum iets open  trabeculaure outflow verbeteren tgv contractie longitudinale deel van de ciliaire spier o Dosering: 3x, (2-4x) – werkt 8h o Nevenwerkingen  Misosi (visusdaling in duister en bij centrale lensopaciteiten) => daarom niet gebruiken  Lichte myopisatie, accommodatiespasmen  Drukgevoel thv de wenkbrauw  Zelden netvliesscheur  Soms systemische cholinerge bijwerkingen - Prostaglandines o Xalatan, Travatan, Lumigan (veel generieken) o Best zonder bewaarmiddel (Monoprost) o Uveosclerale outflow verbeteren o Dosering: 1x/d, meestal ’s avonds, werkingsduur > 24u (langste werkingsduur) o Nevenwerkingen  Vaak milde roodheid (in het begin, moet weggaan, anders veranderen)  Hypertrychosis (= toegenomen haargroei op willekeurige plaats)  Soms irispigmentatie (vooral bij bruine ogen  niet visueel waar te nemen)  Verkleuring periorbitale huid (wimpers donkerder, langer, dikker  wel visueel waar te nemen) (als unilateraal druppelen wel verschil tussen wimpers)  Inflammatie  Zelden maculair oedeem BEIDEN - Adrenerge agonisten o Selectieve alfa-2 receptor agonisten (Alphagan, Iopidine)  Dossering: 2x/d  Nevenwerkingen: allergie, roodheid, tachyphylaxis, sufferigheid o Niet selectieve adrenalines (propine, epinefrine)  verlaten wegens nevenwerkingen  Nevenwerkingen: rebound roodheid, allergie, dilatatie KEUZE Afhankelijk van het effect: Krachtigste (meest gebruikte): orale CAI, niet- selectieve bèta-blokkers + afh bijwerking → meestal niet orale CAI

Question 310

Behandeling geslotenhoekglaucoom

Answer 310

- Spoed!- Mannitol IV, pilocarpine, diamox, timolol- Definitieve oplossing = laseriridotomie (gaatje in iris) + preventief ook ander oog behandelen. ## Footnote 1. Productie remmers o Diamox® tot 1g PO/IV + timolol tropisch 2. Locaal corticoïden, tegen inflammatie 3. Mannitol® o Verhoging bloedosmolariteit waardoor water wordt onttrokken aan het glasvocht => korte werking o Indicatie: tijdelijke acute drukdaling o Mannitol® IV 150 cc over 15 min o Nevenwerkingen: hartdecompensatie, verwardheid, hoofdpijn 4. Pilocarpine 2% elk uur om de iris uit de hoek te trekken 5. Laser iridotomie om het pupilliar blok te bypassen en terug een verbinding voor- en achterkamer te bekomen => voorkomen terug (gaatje maken in iris) => door gaatje kan water naar voorkamer → openen hoek o Ook andere kant nakijken, vaak preventief gaatje andere oog → voorkomen aanval 6. Later verdikte lens wegnemen (cataract) => daarna terug voorkamer dieper = risico 0 opnieuw 7. Later iridotomie thv het andere oog plannen o Iris perforeren om pupillair blok te bypassen

Question 311

Oculaire hypertensie

Answer 311

- Oogdruk > 21 mmHg zonder papil- of gezichtsveldschade- Risicofactor voor glaucoom, niet altijd behandelen tenzij risicofactoren aanwezig zijn.

Question 312

Targetdruk

Answer 312

- Geen vaste waarde: individueel bepaald- Doel: progressie voorkomen zonder overbehandeling- Levensverwachting en comfort patiënt in acht nemen.

Question 313

Intermitterend geslotenhoekglaucoom

Answer 313

- Tijdelijk afsluiten kamerhoek, spontaan herstel- Symptomen: hoofdpijn, wazig zicht bij opstaan, voorbijgaand.

Question 314

Chronisch geslotenhoekglaucoom

Answer 314

- Verklevingen iris met cornea- Traag progressieve oogdrukstijging zonder acute klachten.

Question 315

Neveneffecten antiglaucoommedicatie

Answer 315

- β-blokkers: bradycardie, hypotensie, bronchospasme- CAI’s: allergie, metaalsmaak- Miotica: miosis, accommodatiestoornissen- Prostaglandines: hyperemie, wimpergroei. ## Footnote VERMINDERING AANMAAK VAN KAMERVOCHT (CORPUS CILIARE) - Bèta-blokkers = adrenerge antagonisten o Meesten zijn niet selectief (timolol, bethaophtiole) o Één selectieve (longreceptoren sparend): betaxolol  geven bij astma o Dosering: 2x1/d (sommigen 1x ’s morgens) o Nevenwerkingen:  Bronchospasmen, bradycardie, bloeddrukdaling  Soms depressie, vermoeidheid - Koolzuuranhydrase inhibitoren = CAIs o Topicaal (trusopt, azopt)  Dosering: 3x in monotherapie, 2x in combinatietherapie  Nevenwerkingen: allergie, prikken, bittere smaak o Oraal (Diamox)  Ook gebruikt tegen hoogteziekte  Dosering: 1à4 compr/d  Nevenwerkingen: tintelingen, hypokaliëmie, CZS, GI, sulfonamide allergie * Compenseren met kaliumrijke voeding  = meest krachtige drukdaling (acuut handig) VERBETERING AFVOER KAMERVOCHT - Miotica = parasympathomimetica = cholinergica (bv. Pilocarpine) o Trekken trabeculum iets open  trabeculaure outflow verbeteren tgv contractie longitudinale deel van de ciliaire spier o Dosering: 3x, (2-4x) – werkt 8h o Nevenwerkingen  Miosis (visusdaling in duister en bij centrale lensopaciteiten) => daarom niet gebruiken  Lichte myopisatie, accommodatiespasmen  Drukgevoel thv de wenkbrauw  Zelden netvliesscheur  Soms systemische cholinerge bijwerkingen - Prostaglandines o Xalatan, Travatan, Lumigan (veel generieken) o Best zonder bewaarmiddel (Monoprost) o Uveosclerale outflow verbeteren o Dosering: 1x/d, meestal ’s avonds, werkingsduur > 24u (langste werkingsduur) o Nevenwerkingen  Vaak milde roodheid (in het begin, moet weggaan, anders veranderen)  Hypertrychosis (= toegenomen haargroei op willekeurige plaats)  Soms irispigmentatie (vooral bij bruine ogen  niet visueel waar te nemen)  Verkleuring periorbitale huid (wimpers donkerder, langer, dikker  wel visueel waar te nemen) (als unilateraal druppelen wel verschil tussen wimpers)  Inflammatie  Zelden maculair oedeem BEIDEN - Adrenerge agonisten o Selectieve alfa-2 receptor agonisten (Alphagan, Iopidine)  Dossering: 2x/d  Nevenwerkingen: allergie, roodheid, tachyphylaxis, sufferigheid o Niet selectieve adrenalines (propine, epinefrine)  verlaten wegens nevenwerkingen  Nevenwerkingen: rebound roodheid, allergie, dilatatie

Question 316

Contra-indicaties bij nauwe hoek

Answer 316

- Anticholinergica o Lokaal: atropine o Systemisch: tricyclische AD, fenothiazinen, antihistaminica, SSRI - Sympathicomimetica o Lokaal: fenylefrine o Systemisch ## Footnote - Al deze medicaties zijn enkel gecontra-indiceerd bij nauw of geslotenhoek glaucoom, vermits zij door semidilatatie van de pupil een acuut geslotenhoek kunnen uitlokken - Enkel corticoïden zijn gecontra-indiceerd bij open-hoek glaucoom, enkel supervisie van een oogarts => als 1x reactie hebben gedaan, altijd reactie hebben

Question 317

Radiologische aanpak visusverlies

Answer 317

- Scan orbits bij monoculaire blindheid, hypofyse bij bitemporale hemianopsie, hersenen bij homonieme hemianopsie.

Question 318

Radiologie: bij welke klachten wat scannen?

Answer 318

- Bij een patiënt met een oogkasbodemfractuur + diplopie = controleer de m. rectus m. inferieur - Bij sinusitis of masticator space-infectie + proptosis = zoek naar een orbitaal abces achter het septum (post-septale pathologie) - Bij een patiënt met de ziekte van Graves + proptosis = controle op apicale verdringing - Bij een jongvolwassene bij wie een optische neuritis klinisch wordt vermoed: scan de hersenen, niet de banen  Neuritis optica is klinische diagnose: geen beeldvorming nodig, maar wel MR aanvragen om te zien of er geen hersenparenhcymaandoening is (MS) - In het geval van een netvliesloslating, inspecteer de oogbol zorgvuldig op een onderliggende choroïde metastase of melanoom (T1 hyperintens bij melanocytisch melanoom) - In het geval van een hersenzenuwverlamming (diplopie/abnormale oogmotiliteit), ligt de oorzaak meestal buiten de oogkas (typische voorbeelden: PComm-aneurysma bij NIII-verlamming, ICA- aneurysma bij NVI-verlamming, clivale metastase bij NVI-verlamming)

Question 319

CT

Answer 319

=> acute setting- Beste voor trauma, infectie, n. opticus compressie.

Question 320

MRI

Answer 320

- Voor detail: tumoren, sinus cavernosus, craniale zenuwuitval, algemene pathologie

Question 321

MR soorten

Answer 321

- Orbita: mono-oculair zichtverlies- Hypofyse: bitemporale hemianopsie- Hersenen: homonieme hemianopsie.

Question 322

Indeling orbita

Answer 322

- Globe = oogbal - Conal = spieren - Septum => preseptale en postseptale problemen - Extraconal = tussen bot en spieren (vel, lacrimale gaand, BV, NIV, NV1, zygomatic zenuw)

Question 323

Compartiment aanpak radiologie

Answer 323

Orbita bot => Fractures (blow-out and zygomaticomaxillary complex) Sphenoid abnormalities (meningeoma, metastasis, dysplasia) Extraconal space => Orbital cellulitis, subperiostal abcess, subperiostal hematoma Dermoid cyst Lacrimal gland tumors (pleomorphic adenoma, lymphoma, sarcoid) Conal space => Graves’ disease, pseudotumor, metastasis Intraconal space => Hemangioma, varix Optic nerve glioma, meningeoma, neuritis Globe => Deformity (staphyloma, coloboma) Detachment (retinal, choroidal) Tumor (metastasis, melanoma, retinoblastoma) Extra-orbital pathology => Sinus cavernosus pathology (trombophlebitis, carotidocavernous fistula) Suprasellar pathology (pituitary adenoma) Occipital lobe pathology (infarction, hemorrhage, tumor) Cranial nerve pathology (ICA aneursm, Pcomm aneurysm, clival metastasis, brain stem infarction)

Question 324

Bot orbita - openingen

Answer 324

1. Cannalis optica (nervus opticus, Arteria opthalmica) 2. Superior orbital fissure (NII, IV, NVI, CNV V1, superior opthalmica brein, lacrimal arterie branch) 3. Inferior orbital fissure (infraorbitale zenuw (N V2), zygomatic zenuw (NV2), inferior opthamic vein) Ronden 2,3,4,6 => tenideuze ring van Zinn

Question 325

Beeldvorming bij visusverlies

Answer 325

• Mono-oculair visusverlies zonder oogheelkundige verklaring → MRI orbita/n. opticus.• Bitemporale hemianopsie → MRI hypofyse/chiasma (denk aan adenoom).• Homonieme hemianopsie → MRI hersenen/postchiasmale banen.

Question 326

Orbitale fracturen

Answer 326

1. Blow-out fractuur - Fractuur van de onderste oogkaswand (bodem) - Infraorbitaal kanaal meestal aangetast - Inferieure rectusspierhernia 2. Zygomaticomaxillaire complexe fractuur - Bij de jukbeenhechtingen en/of jukbeenderen boog - Reconstructie om tandheelkundige occlusie te verzekeren, en contouren van gezichts- en orbitale holtes te herstellen

Question 327

Graves oftalmopahtie (Conale laesie)

Answer 327

- Schildklier oftalmopathie - Meest voorkomende oorzaak van uni- of bilaterale proptosis bij volwassenen - Gevaar: compressieve optische neuropathie (“apical crowding”) - Acuut stadium: T2 hyperintense spieren (oedeem) - Betrokken extraoculaire spieren (EOM): I'M Slow => meest voorkomende aangetaste spieren in volgorde o Volgorde: mediaal, superior, lateraal - Teken van colafles (gespaarde voorste pees) - 90% bilateraal

Question 328

Orbitale pseudotumor (conale laesie)

Answer 328

- Idiopathische orbitale ontsteking - Kan alle intra-orbitale weefsels aantasten, meestal de EOM - Acuut stadium: T2 hypointense infiltratie (lymfocyten) - De anterieure pees van de EOM kan hierbij betrokken zijn - 90% unilateraal

Question 329

N. opticus massa's

Answer 329

Glioom van de optische baan: Bij kinderen (eerste decennium) - Juveniel pilocytisch astrocytoom (WHO graad 1) - Associatie met NF1 - Uitbreiding van de tubulaire oogzenuw, kan verbeteren Oogzenuwschede-meningeoom - Bij volwassenen (V:M 4:1) - Van arachnoid cap-cellen in de hersenvliezen rond de ON - Meningeale verdikking en versterking rond de zenuw ("trambaanbord", "doelbord")

Question 330

Intra-occulaire massa

Answer 330

CHOROÏDALE METASTASE - Meestal afkomstig van borst-, prostaat-, melanoom-, longcarcinoom - Contrastverhogende laesie, vaak plaatachtig OOGMELANOOM - Meest voorkomende primaire intraoculaire maligniteit bij volwassenen - Choroid > corpus ciliair > iris - T1-hyperintense (indien melanocytisch melanoom) massa (op T1 wit: vet, maar ook melanine) RETINOBLASTOOM - Meest voorkomende primaire intraoculaire maligniteit bij kinderen - Zeer agressieve tumor uit sensorische netvliescellen - RB1-genmutatie, sporadisch of kiemlijn - Bilateraal of trilateraal retinoblastoom indien erfelijk - Heterogene verkalkte massa met bloeding en necrose

Question 331

Extra-Orbitale pathologie

Answer 331

Pathologie van de optic tract - Suprasellaire pathologie: hypofysemassa, meningeoom - Pathologie van hersenparenchym: infarct, bloeding, tumor NII,NIV, NVI hersenzenuwverlamming - Hersenstamlaesies: infarct, bloeding, demyelinisatie (MS) - Basale cisternepathologie: Pcomm-aneurysma (NIII), ontsteking/infectie, oppervlakkige siderose - Pathologie van de holle sinus: ICA-aneurysma (NVI), trombose, ontsteking (Tolosa Hunt)/infectie

Question 332

CONJUCTIVALE SCHEURWONDE

Answer 332

- S: weinig pijn, bloederige tranen - P: spontane genezing Groeit snel dicht

Question 333

Wat is de functie van de retina?

Answer 333

Licht waarnemen via fotoreceptoren, omzetten naar elektrische signalen die via de oogzenuw naar de hersenen gaan.

Question 334

Wat is de macula?

Answer 334

Centrum van de retina. Bevat de fovea.

Question 335

Wat is de fovea?

Answer 335

Centrum van de macula; zorgt voor het meest gedetailleerde zicht.

Question 336

Welke bloedvaten voorzien de retina van bloed?

Answer 336

Arteria centralis retinae en vena centralis retinae. Deze vertakken in nasale/temporale arcaden.

Question 337

Wat is de foveale avasculaire zone?

Answer 337

Zone zonder bloedvaten in de fovea; essentieel voor scherp zicht.

Question 338

Wat is de blinde vlek?

Answer 338

Gebied waar de oogzenuw het oog verlaat; hier is geen retina aanwezig.

Question 339

Wat is de ora serrata?

Answer 339

De gekartelde grens tussen retina en corpus ciliare.

Question 340

Wat ligt er onder de retina?

Answer 340

Retinaal pigmentepitheel (RPE), choroidea (vaatvlies), en sclera (oogrok).

Question 341

Wat is het verschil tussen arterie en vene in de retina?

Answer 341

Arterie: lichter, dunner, dikke wand. Vene: donkerder, breder, dunne wand.

Question 342

Wat is Bruch’s membraan?

Answer 342

Scheiding tussen retina en choroidea.

Question 343

Hoeveel lagen heeft de retina?

Answer 343

10 VERSCHILLENDE LAGEN 1. RPE = retinaal pigmentepitheel 2. Fotoreceptoren (buiten- en binnensegment) 3. Membrana limitans externa (dun lijntje) 4. Outer nuclear layer (= laag met cellichamen van staafjes en kegels) 5. Outer plexiform layer (= synaps tussen foto-R’s en bipolaire cellen) 6. Inner nuclear layer 7. Inner plexiform layer (= synaps tussen bipolaire en ganglioncellen) 8. Ganglioncellen 9. Laag van ganglioncelvezels 10. Membrana limitans interna => OCT coupe => histologische lagen kunnen bekijken

Question 344

Wat is de functie van het RPE?

Answer 344

Barrière, voeding voor outer retina, absorptie van licht.

Question 345

Wat gebeurt er in de outer plexiform layer?

Answer 345

Synapsen tussen fotoreceptoren en bipolaire/horizontale cellen.

Question 346

Wat is de functie van de inner plexiform layer?

Answer 346

Synapsen tussen bipolaire en ganglioncellen.

Question 347

Welke celtypen bevat de retina?

Answer 347

Fotoreceptoren (kegels, staafjes), bipolaire cellen, ganglioncellen, horizontale cellen, amacriene cellen, Müller cellen.

Question 348

Wat is de functie van ganglioncellen?

Answer 348

Zenden visuele signalen via oogzenuw naar de hersenen. Eén subtype is lichtgevoelig en regelt o.a. dag-nachtritme.

Question 349

Wat doen amacriene cellen?

Answer 349

Modificeren signalen (versterken, afzwakken) en geven neurotransmitters af.

Question 350

Wat doen Müller cellen?

Answer 350

Gliale cellen met metabole en structurele ondersteuningsfunctie.

Question 351

Wat is de foveola?

Answer 351

Centrale 0,3 mm² van de fovea; bevat enkel kegeltjes met hoogste densiteit (200.000/mm²).

Question 352

Welke pigmenten bevat de fovea?

Answer 352

Luteïne en zeaxanthine – antioxidanten die soms via supplementen worden ingenomen.

Question 353

Hoe wordt de retina geperfundeerd?

Answer 353

Inner retina via arteria centralis retinae; outer retina via diffusie uit choroidea (via RPE).

Question 354

Wat is directe oftalmoscopie?

Answer 354

Onderzoek van retina zonder extra lens. Beperkt tot papil en eventueel macula.

Question 355

Wat is indirecte oftalmoscopie?

Answer 355

Onderzoek met lens en dilatatie. Volledig beeld van retina, met dieptezicht.

Question 356

Wat is een OCT?

Answer 356

Optical Coherence Tomography – geeft gedetailleerd beeld van retinale lagen via laser.

Question 357

Wat toont fundus autofluorescentie?

Answer 357

Oplichting van pigmenten zoals lipofuscine. Wit = actieve pathologie, zwart = atrofie of blokkade. | => maat voor gezondheid RPE

Question 358

Wat is CRAO?

Answer 358

Central Retinal Artery Occlusion – ‘ooginfarct’ met acute, pijnloze visusdaling. Urgentie. ‘Cherry red spot’.

Question 359

Wat is BRAO?

Answer 359

Branch Retinal Artery Occlusion – gedeeltelijke visusdaling (scotoom). Vaak embolisch of inflammatoir.

Question 360

Wat is CRVO?

Answer 360

Central Retinal Vein Occlusion – door veneuze stuwing, oedeem, ischemie. Behandeling: anti-VEGF, laser.

Question 361

Wat is BRVO?

Answer 361

Branch Retinal Vein Occlusion – lokale veneuze afsluiting. Kan leiden tot scotoom en ischemie.

Question 362

Wat zijn kenmerken van diabetische retinopathie?

Answer 362

Gevolg van slechte metabole controle. Lange tijd asymptomatisch.

Question 363

Wat zijn de stadia van non-proliferatieve diabetische retinopathie?

Answer 363

Mild (microaneurysmata), Matig (bloedingen, cotton wools), Ernstig (IRMA’s, veneuze veranderingen).

Question 364

Wat is proliferatieve diabetische retinopathie?

Answer 364

Neovascularisatie op papil (NVD) of elders (NVE). Risico op bloeding en tractie.

Question 365

Wat is diabetische maculopathie?

Answer 365

Lekkage bij macula. Behandeling: anti-VEGF, corticoïden, laser.

Question 366

Wat zijn drusen?

Answer 366

Afvalstapeling tussen RPE en Bruch’s membraan. Kenmerk van droge LMD.

Question 367

Wat gebeurt er bij natte ARMD?

Answer 367

Choroïdale neovascularisatie breekt door Bruch’s membraan → lekkage, oedeem, visusdaling.

Question 368

Wat is treat-and-extend bij ARMD?

Answer 368

Behandelprotocol waarbij de interval tussen anti-VEGF-injecties verlengd wordt bij stabiliteit.

Question 369

Wat is hypertensieve retinopathie?

Answer 369

Vaatveranderingen door hoge bloeddruk: sclerose, ‘copper wiring’, cotton wools, verhoogd risico op BRVO.

Question 370

Wat is CSCR?

Answer 370

Centraal sereuze chorioretinopathie – subretinaal vocht door stress/corticoïden. Vaak zelflimiterend.

Question 371

Wat is retinitis pigmentosa?

Answer 371

Erfelijke retina-aandoening met nachtblindheid, gezichtsveldverlies. Kan deel zijn van Usher syndroom.

Question 372

Wat is de retinale complicatie bij sikkelcelziekte?

Answer 372

Occlusies, ischemie, neovascularisaties, bloedingen. Opvolging nodig.

Question 373

Wat zijn oculaire gevolgen van pre-eclampsie?

Answer 373

Cotton wools, ischemie, bloedingen, sereuze netvliesloslatingen.

Question 374

Wat is posterior uveïtis?

Answer 374

Ontsteking achterin het oog; infectieus of auto-immuun. Kan leiden tot retinitis, choroiditis, vasculitis.

Question 375

Wat is hydroxychloroquine-retinopathie?

Answer 375

Onomkeerbare toxiciteit door langdurig gebruik. Cumulatieve dosis bepalend. Vroegtijdige screening nodig.

Question 376

Wat is het vitreum?

Answer 376

Glasvocht, een heldere gel tussen lens en retina, bestaande uit collageen en water. Essentieel voor lichttransmissie.

Question 377

Waar is het vitreum aan gehecht?

Answer 377

Aan de retina (ora serrata en macula), nervus opticus en achterkapsel van de lens.

Question 378

Wat is het kanaal van Cloquet?

Answer 378

Centrale ruimte in het vitreum, overblijfsel van embryonale arteria hyaloidea.

Question 379

Wat zijn floaters?

Answer 379

Beweeglijke onzuiverheden in het glasvocht die schaduw werpen op de retina; meestal onschuldig.

Question 380

Wat is een achterste glasvochtloslating (PVD)?

Answer 380

Het loskomen van het glasvocht van de retina en oogzenuw, vaak met floaters en fotopsieën.

Question 381

Wat is een ring van Weiss?

Answer 381

Een zichtbaar ringvormig restje aanhechting aan de papil bij glasvochtloslating.

Question 382

Wat is het risico bij PVD?

Answer 382

Retinascheurtjes bij sterke aanhechting, risico op netvliesloslating bij doorgang van vitreum achter het netvlies.

Question 383

Hoe behandel je een retinascheur zonder loslating?

Answer 383

Laserfotocoagulatie (barrage) rondom de scheur om verdere loslating te voorkomen.

Question 384

Wat zijn de types netvliesloslating?

Answer 384

Rhegmatogeen (scheur), sereus (vocht), tractioneel (tractie door littekens/neovascularisatie), traumatisch.

Question 385

Hoe behandel je netvliesloslating?

Answer 385

Chirurgisch: vitrectomie met laser en gas/silicone of scleraal bandje.

Question 386

Wat is vitreumbloeding?

Answer 386

Bloed in het glasvocht; oorzaak kan zijn scheur, neovascularisatie, trauma, uveïtis.

Question 387

Hoe onderzoek je vitreumbloeding?

Answer 387

Via echo (bij slecht zicht). Behandeling: rust, vitrectomie indien nodig.

Question 388

Wat is vitritis?

Answer 388

Inflammatoire cellen in het vitreum, meestal bij uveïtis. Behandeling: systemische of intravitreale corticoïden.

Question 389

Wat is intermediaire uveïtis?

Answer 389

Uitsluitend inflammatie in het glasvocht, soms gerelateerd aan MS, sarcoïdose of Borrelia.

Question 390

Wanneer denk je aan vitreoretinaal lymfoom?

Answer 390

Bij hardnekkige vitritis zonder duidelijke oorzaak; diagnose via vitrectomie.

Question 391

Wat zijn de drie kernprincipes van laser (Einstein)?

Answer 391

LASER = Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation - 3de principe Einstein +versterking licht - O: hoe laser werkt o Alle lasers hebben deze 3 zaken • Lasermedium (belangrijkste): is 1 stof met bepaalde fysische eigenschappen; 1 hogere baan moet vrij stabiel zijn • Populatie inversie = de meeste atomen zijn geëxciteerd • Pompsysteem: pompt energie in het lasermedium (kan op verschillende manieren) • Resonerende optische caviteit = 2 spiegels tegenover elkaar waar tussen het licht kan kaatsen o Pompsysteem aan → aantal elektronen gaan vervallen, populatie inversie creeëren=> spontane emmissie (kan in alle richtingen) eerste fotonen => gaan door medium + botsen => kettingreactie – steeds meer • Spiegel => gaat terug naar de andere kant => licht kaatst tussen 2 spiegel => klein gaatje => licht kan weg

Question 392

Wat zijn de kenmerken van laserlicht?

Answer 392

o Monochromatisch (1 kleur afbuigen door prisma; afh kleur om andere hoek afbuigen) o Hoge coherentie (licht bestaat uit golven → golven hebben een amplitude, period (duur schommelen), en fase (= op welk deel van de golf je zit); buislamp heeft incoherent licht (willekeurig, alle fases doorelkaar)  laserlicht ze trillen allemaal gelijkaardig (vb bij speelplaats alle kinderen lopen door elkaar = gloeilamp  laserlicht kolom soldaten die allemaal in dezelfde pas lopen) o Hoge directionaliteit (licht geraakt ver, tot aan de maan en verder o Hoge intensiteit (=> niet in ogen mogen schijnen met licht; kunnen door materialen schijnen

Question 393

Hoe werkt thermisch effect van laser?

Answer 393

Energie absorberen → warmteoverdracht naar weefsel → schade afhankelijk van tijd en temperatuur. /// Afh van temperatuur => andere reactie van reversibele schade tot necrose Toepassingen: Photocoagulatie van ischemische regios, ‘lassen’ van de retina

Question 394

Wat is fotocoagulatie?

Answer 394

Toepassing waarbij ischemische retina of scheurtjes 'gelast' worden met warmte van laser.

Question 395

Wat is een mechanisch laser-effect?

Answer 395

Hoge intensiteit leidt tot explosieve verdamping → schokgolven → weefselbreuk (bv. YAG-laser).

Question 396

Wat is photoablatie?

Answer 396

Verbranding en verdamping van weefsel met zuivere randen, bv. LASIK chirurgie.

Question 397

Wat is photodynamische therapie?

Answer 397

Lichtgevoelige stof wordt lokaal geactiveerd door laser → lokaal effect, rest lichaam blijft gespaard.

Question 398

Wat is OCT?

Answer 398

Optical Coherence Tomography: laser-gebaseerde beeldvorming, zeer gedetailleerd, ook voor dieptemeting.

Question 399

Wat is aberrometrie?

Answer 399

Meet optische aberraties (onregelmatigheden in breking) van het hoornvlies.

Question 400

Wat is visuele revalidatie?

Answer 400

Training en hulpmiddelen om slechtzienden functioneel onafhankelijk te maken, bv. echolocatie, GPS, bioptic-brillen.

Question 401

Wat is emmetropie?

Answer 401

Normale refractie waarbij licht exact op het netvlies focust.

Question 402

Wat veroorzaakt myopie?

Answer 402

Oog groeit te snel voor aanpassing van lens/kromming → brandpunt vóór de retina.

Question 403

Hoe behandel je myopie?

Answer 403

Buiten spelen (preventie), bril, multifocale lenzen, ortho-K, atropinedruppels.

Question 404

Wat is astigmatisme?

Answer 404

Hoornvlies is ovaal (zoals rugbybal), niet bolvormig. Focuslijn i.p.v. -punt.

Question 405

Wat doet een pinhole bij visusproblemen?

Answer 405

Verkleint pupil → scherpere focus bij aberraties.

Question 406

Wat is de oorzaak van verhoogde glare (strooilicht)?

Answer 406

Lichtverstrooiing in troebele media (bv. cataract), leeftijd, troebele cornea.

Question 407

Wat is het effect van glare op verkeersveiligheid?

Answer 407

Verminderde reactietijd, langer remmen, risico bij nachtverkeer.

Question 408

Wat is retinale adaptatie bij glare?

Answer 408

Langere aanpassingstijd van retina → verhoogde gevoeligheid voor licht.

Question 409

Warmte overdracht laser

Answer 409

Warmteoverdracht - Warmtediffusie van een primair bestraald volume naar een onbehandeld secondair volume over tijd (bestraalt een bepaald gebied => plaats warmte op (primair) => warmte straalt uit (= secondair) o Diffusiviteit o Penetratiediepte o Blootstellingstijd o => hiervan warmtediffusie afhankelijk

Question 410

Einstein's drie principes:

Answer 410

1. Absorptie: Een atoom kan een foton van een bepaalde frequentie opnemen, waarbij het van een lagere naar een hogere energietoestand overgaat. De energie van het foton moet gelijk zijn aan de energiedifference tussen de twee toestanden. => foton van baan springen (hoger) - vb blauwe licht komt net overeen met de energie die nodig is om het elektron te verplaatsen (=> blauw licht niet meer te zien in het spectrum - als starten van wit licht) → foton letterlijk geabsorbeerd 2. Spontane emissie: Een atoom in een aangeslagen toestand kan spontaan terugvallen naar een lagere energietoestand, waarbij een foton wordt uitgezonden. Dit proces gebeurt zonder externe stimulatie en in een willekeurige richting. => elektron op hoge baan → gaat spontaan naar lagere baan + foton komt vrij 3. Gestimuleerde emissie: Een atoom in een aangeslagen toestand kan worden gestimuleerd om een foton uit te zenden, als het wordt blootgesteld aan een invallend foton van dezelfde frequentie. Het uitgezonden foton heeft dezelfde frequentie, fase, en richting als het invallende foton. = combinatie van 1. en 2. elektrok op hoge baan → foton komt voorbij + die komt overeen met energie sprong => elektron gaat naar lagere baan + 2 fotonen komen vrij (die compleet identiek zijn) => macroscopisch: beginnen met een zekere hoeveelheid licht (1 kleur) → eindigen met sterker licht

Question 411

Wat zijn de toedieningswijzen van oogmedicatie?

Answer 411

Lokaal (topisch, peri-oculair, intra-oculair), systemisch (oraal of IV). Lokaal is het meest gebruikt; systemisch bij systemische oorzaken.

Question 412

Waarom ogen dichthouden na druppels?

Answer 412

Om systemische opname via traanbuis te vermijden en lokale werking te optimaliseren.

Question 413

Wat zijn de voordelen van amfifiele medicatie bij oogdruppels?

Answer 413

Ze kunnen door alle lagen van de cornea (epitheel, stroma, endotheel) heen diffunderen.

Question 414

Wat is de indicatie voor intravitreale injectie?

Answer 414

Injectie van anti-VEGF bij maculaire degeneratie.

Question 415

Wat is het probleem van systemische toediening van oogmedicatie?

Answer 415

Slechte penetratie in het oog; alleen nuttig bij oogaandoeningen met systemische oorsprong.

Question 416

Wat is een typische indicatie voor antibiotica oogmedicatie?

Answer 416

Bacteriële conjunctivitis, keratitis, blefaritis, ulcera, profylaxe na trauma of ingreep.

Question 417

Wat is het spectrum van fusidinezuur?

Answer 417

Smal, specifiek tegen stafylokokken; zeer geschikt bij purulente conjunctivitis.

Question 418

Waarom wordt chloramphenicol niet meer gebruikt in België?

Answer 418

Vanwege risico op beenmergtoxiciteit; nog eerste keuze in Nederland en VK.

Question 419

Waarom is tobramycine eerste keuze bij contactlensdragers?

Answer 419

Omdat het effectief is tegen Pseudomonas, die vaker voorkomt bij contactlensgebruikers.

Question 420

Wat is het voordeel van moxifloxacine bij ooginfecties?

Answer 420

Goede penetratie in het oog, zowel oraal als topisch bruikbaar.

Question 421

Wat is een fortified antibioticum collyre?

Answer 421

Hoog geconcentreerd AB, door ziekenhuisapotheek bereid, bv. bij corneaal ulcus (intensief druppelschema).

Question 422

Wat is de behandeling van virale keratitis (herpes)?

Answer 422

Aciclovir (Zovirax) of Ganciclovir (Virgan), 5x/dag, vaak door oogarts op attest.

Question 423

Wat zijn risico's van cortico’s bij herpeskeratitis?

Answer 423

Verergering van infectie en littekenvorming bij foutief gebruik zonder antiviraal.

Question 424

Wat is de behandeling van adenovirusconjunctivitis?

Answer 424

Geruststelling, hygiëne, symptomatisch; soms AB om surinfectie te voorkomen.

Question 425

Welke allergische oogziekte komt het meest voor?

Answer 425

Allergische conjunctivitis door hooikoorts of perenniale allergenen.

Question 426

Wat is het werkingsmechanisme van mastcelstabilisatoren?

Answer 426

Voorkomen degranulatie van mastcellen; profylactisch effect.

Question 427

Welke farmaca hebben dubbel effect bij allergie?

Answer 427

Olopatadine, Azelastine, Epinastine, Ketotifen: antihistaminicum én mastcelstabilisator.

Question 428

Wat zijn neveneffecten van cortico-oogdruppels?

Answer 428

Cataract, glaucoom, infecties, vertraagde genezing; risico bij langdurig gebruik.

Question 429

Wat is het verschil tussen topische cortico’s en NSAID’s?

Answer 429

Cortico’s werken breed in de inflammatoire cascade; NSAID’s alleen via prostaglandine-inhibitie.

Question 430

Waarom worden NSAID-oogdruppels niet gebruikt bij allergie?

Answer 430

Hun werkingsmechanisme is te beperkt; geen effect op allergie-mediatoren.

Question 431

Wat is de belangrijkste indicatie voor kunsttranen?

Answer 431

Droge ogen door verminderde traanproductie of kwaliteit; bv. meibomiusklierdysfunctie.

Question 432

Waarom zijn bewaarmiddelen in kunsttranen schadelijk?

Answer 432

Ze verhogen inflammatie en zijn toxisch voor het epitheel, vooral bij chronisch gebruik.

Question 433

Wat is de beste optie voor kunsttranen bij chronisch gebruik?

Answer 433

Preservative-free (monodosis of steriele multidosis) met bv. hyaluronzuur.

Question 434

Wat is de behandeling van droge ogen door meibomiusklierdysfunctie?

Answer 434

Warme compressen, massage, ooglidhygiëne, evt. AB-gel (zoals Fucithalmic).

Question 435

Wat is het verschil tussen mydriatica en cycloplegica?

Answer 435

Mydriatica verwijden de pupil; cycloplegica verlammen ook de accommodatie.

Question 436

Waarom zijn atropine of tropicamide risicovol?

Answer 436

Ze kunnen acuut gesloten-hoek glaucoom uitlokken bij predispositie.

Question 437

Wat is het floppy iris-syndroom?

Answer 437

Intra-operatieve complicatie bij cataractchirurgie bij gebruik van tamsulosine.

Question 438

Welke medicatie geeft verticillata in de cornea?

Answer 438

Amiodarone (tegen hartritmestoornissen); ook visusverlies en opticuszwelling.

Question 439

Welke systemische medicatie kan uveïtis veroorzaken?

Answer 439

Bifosfonaten, rifabutine, topiramaat, sommige AB’s.

Question 440

Wat is een visueel effect van sildenafil?

Answer 440

Tijdelijke blauwverkleuring van het zicht en kleurdiscriminatiestoornissen.

Question 441

Welke oculaire bijwerkingen heeft topiramaat?

Answer 441

Acuut gesloten-hoek glaucoom, myopie, halo’s, hoofdpijn, pijn.

Question 442

Wat zijn de groepen voor rijgeschiktheid?

Answer 442

Groep 1: privégebruik; Groep 2: beroepsvervoer. Verschillende eisen qua visus.

Question 443

Wanneer moet een arts rijongeschiktheid melden?

Answer 443

Aan de patiënt (niet aan derden). Documenteren in dossier. Patiënt moet binnen 4 dagen rijbewijs inleveren.

Question 444

Wat is de minimum gezichtsscherpte voor rijbewijs groep 1?

Answer 444

5/10 binoculair met correctie. Uitzondering mogelijk via CARA bij 3/10.

Question 445

Wat is het Jack-in-the-box effect?

Answer 445

Wegvallen van zicht rond optische rand bij hoge brilsterkte → risico bij autorijden.

Question 446

Wat is de visuseis voor rijbewijs groep 2?

Answer 446

Minimaal 8/10 beste oog en 1/10 slechtste oog, met correctie; max +8D met bril.

Question 447

Wat is de vereiste gezichtveld voor groep 1?

Answer 447

Minimaal 120° horizontaal, met ten minste 50° links/rechts, 20° boven/onder.

Question 448

Wat is de gezichtveldvereiste voor groep 2?

Answer 448

160° horizontaal, 70° links/rechts, 30° boven/onder; niet haalbaar met 1 oog.

Question 449

Wat is de minimale visus bij schemertest voor rijgeschiktheid?

Answer 449

Minimaal 0.2 (2/10) met correctie, bij 1 lux.

Question 450

Wat is donkeradaptatie?

Answer 450

Proces waarbij retina gevoeliger wordt bij lage lichtintensiteit; vereist tot 20 min voor volledige aanpassing.

Question 451

Wat is glare (strooilicht)?

Answer 451

Vermindering zicht door verstrooiing van licht; erger bij ouderdom en cataract.

Question 452

Wat is contrastgevoeligheid en waarom belangrijk?

Answer 452

Vermogen om objecten van achtergrond te onderscheiden; belangrijk bij mist/grijze kleding, maar geen wettelijke norm.

Question 453

Wat is resolution acuity?

Answer 453

Kleinste afstand tussen 2 punten waarbij ze nog als 2 aparte punten worden waargenomen (uitgedrukt in MAR).

Question 454

Waarom geen percentages gebruiken voor gezichtsscherpte?

Answer 454

Ze geven geen correcte weergave van visusprestaties. Gebruik decimaal, logMAR of Snellen.