Preispitivanje Pijažea

Question 1

koji su Pijažeovi glavni doprinosi?

Answer 1

1. originalno i koherentno tumačenje razvoja
   - konstruktivizam - formativna uloga aktivnosti
   - kvalitativna osobenost djeteta - nije čovjek u malom
   - teorija stadijuma - promjena prirode kognitivne strukture
2. empirijska zasnovanost
   - inovativna metodologija - polustrukturisani intervju, ispitivanje načina mišljenja
   - odlična interpretacija dječijih odgovora
   - teorija je generalno potvrđena - razvojni slijed je neosporan
3. heuristička vrijednost
   - podsticaj za razrade, dopune i razvoj novih modela
   - anticipacija mnogih savremenih problema

Question 2

koje su glavne kritike Pijažeove teorije?

Answer 2

• metodologija
• radikalni individualizam
• homogenost stadijuma

Question 3

kritike Pijažeove metodologije?

Answer 3

kritikovana je priroda zadataka
- sadržaji i instrukcije nisu bliski dječijem iskustvu

potcjenjivanje postignuća mlađe djece
- treba da razlikuje kompetencije i postignuća djece
- kad se promijene sadržaj i metodologija (kontekst) zadatka dobijaju se drugačiji rezultati
- postignuće na zadatku je samo jedna manifestacija neke kompetencije

Question 4

kritika Pijažeovog radikalnog individualizma?

Answer 4

Pijažeovo dijete kao usamljeni naučnik
- minimizirana uloga asimetrične socijalne interakcije
- zanemario je ulogu kulturno specifičnih činilaca u oblikovanju razvojnih ishoda

Question 5

kritika Pijažeove homogenosti stadijuma?

Answer 5

postignuća isu uvijek konzistentna datom stadijumu
- problematična homogenost, pogotovo na KO i FO stadijumuma
- sporan koncept stadijuma - promjene su više postepene i kontinuirane
- nedovoljno jasni mehanizmi kognitivne promjene (kognitivna struktura)

Question 6

istraživanja koja ilustruju ograničenja Pijažeove teorije?

Answer 6

istraživanja sa:
- efektima indukovanja konzervacije
- modifikacijama zadataka
- razvojem pravila
- mladalački egocentrizam

Question 7

šta je indukovanje?

Answer 7

uvježbavanje, vježbanje
- podrška, pomoć, intervencija odraslog može da dovede do indukovanja konzervacije kod djece
- djeca koja na pretestu nisu imala konzervaciju, uz pomoć odraslog mogu da je pokažu
- ali indukovanje zavisi od više faktora

Question 8

od kojih faktora je zavisi učinkovitost djece prilikom indukovanja konzervacije?

Answer 8

uzrast
- da li je dijete u prelaznom periodu između dva stadijuma - da li se stvara ZNR
- ako je operacija konzervacije u ZNR onda će dijete moći da uradi zadatak pomoću indukovanja, a ako je u zoni budućeg razvoja neće moći

metoda indukovanja
- vrsta pomoći, intervencije koju koristi eksperimentator utiče na to da li će indukovanje konzervacije biti uspješno

Question 9

metoda direktnog indukovanja?

Answer 9

potkrijepljenje, modeliranje, objašnjavanje
- ove metode nisu nešto uspješne
- dijete ne može da nauči nešto za šta nema dovoljno razvijenu kognitivnu šemu, a kroz samo učenje ne može da se dođe do kognitivne šeme, već mora da dođe do kognitivnog konflikta
- nema direktnog puta razvoja kognitivnog funkcionisanja

Question 10

koje metode indukovanja su najefikasnije?

Answer 10

metode indirektnog indukovanja - u njima se koristi kognitivni konflikt

Question 11

metoda indukovanja principa identiteta?

Answer 11

djeca koja imaju konzervaciju se pozivaju na princip identiteta tako što kažu da ništa nije ni oduzeto ni dodato

• kod djece bez konzervacije se ovo indukovanje radi promjenom količine tečnosti, čime se napravi kognitivni konflikt
• dijete vidi promjenu količine i uspije da osvoji konzervaciju

Question 12

metoda indukovanja pomoću reverzibilnosti putem inverzije?

Answer 12

stvara se kognitivni konflikt
- voda se vraća u prvu posudu, pa u drugu i tako u krug
- ova metoda je još efikasnija ako dijete samo presipa vodu (a ne eksperimentator)

Question 13

metoda indukovanja reverzibilnosti putem reciprociteta?

Answer 13

metoda indukovanja putem jezika
- djeca uvježbavaju simboličko označavanje dimenzija i komparative

uvježbavaju jezik kroz zadatke:
- razumijevanja jezika - dodaj mi kraću, a deblju olovku, ili užu, a dužu
- korišćenja jezika - opiši razlike između ovih olovaka

intervancija je u jezičkim izrazima kojima se označavaju dimenzije i komparativi po dimenzijama
- ova metoda je vrlo uspješna u indukovanju konzervacije
- samo kod djece kojoj je konzervacija u ZNR

Question 14

da li je indukovanje isto što i modifikovanje Pijažeovog zadatka?

Answer 14

ne, ono je samo metod pomaganja djeci da osvoje konzervaciju

Question 15

zašto autori modifikuju i kritikuju Pijažeovu metodologiju? koji je Pijažeov odgovor na to? šta kažu vigotskijanci?

Answer 15

jer njegovi nalazi odražavaju njegovu specifičnu metodologiju
- proizilaze iz toga što je pitao djecu o sadržajima o kojima imaju malo znanja i iskustva, i iz toga što ih je ispitivao u kontekstu koji za njih nije prirodan
- zato je dobijao da djeca kasnije ovladavaju nekim dostignućima

Pijažeov odgovor:
- namjerno se pitaju o stvarima koje ne znaju, jer nije bitno znanje, već priroda kognitivnih šema = način na koji djeca razmišljaju
- uključivanje znanja može da dovede do lažnih odgovora - da tačno odgovore zato što znaju nešto iz iskustva, a ne zato što imaju odgovarajuću kognitivnu šemu
- važni su autentični odgovori - oni koji odražavaju prirodu kognitivnih šema

Vigotskijanci:
- ono što je za Pijažea “upraljano znanjem” (uticajem interakcije) je isto prirodno i autentično - jer se dijete ne razvija kao mali usamljeni naučnik
- u interakciji načina mišljenja koji je zasnovan na prirodi djetetovih kognitivnih šema i onoga što dijete sazna od drugih ili u interakciji sa kulturnim produktima, mogu da nastanu vještačke i neobične tvorevine = pseudopojmovi aka kvazipojmovi
- ove kognitivne tvorevine često po principu ZNR predstavljaju most ka ispravnim pojmovima

Question 16

kako su Pijažeovi zadaci modifikovani?

Answer 16

tako što su:
- pojednostavljeni
- davani su sadržaji koji su djeci poznatiji i bliskiji
- davani u prirodnijem kontekstu i načinom postavljanja pitanja (uveden je igrovni kontekst)

Question 17

Pijažeov zadatak tri planine?

Answer 17

zadatak za ispitivanje egocentrizma
- djeca imaju teškoću da uvide vidnu perspektivu druge osobe
- dijete vidi šta se nalazi na maketi sa tri planine, onda sjedne na drugu stranu stola, a preko puta je ili eksperimentator ili lutka
- postavlja se pitanje “šta vidi/m lutka/ja?”
- ako je dijete egocentrično onda će opisati samo ono što ono vidi sa svoje pozicije i neće biti zbunjeno, neće biti u kognitivnom konfliktu

Question 18

olakšica Pijažeovog zadatka sa tri planine?

Answer 18

djetetu može da bude teško da zapamti šta je sa druge strane ili da se snađe u prostoru, pa je napravljena olakšica

olakšica:
- dijete samo treba da odabere među ponuđenim slikama
- dijete ovdje pokazuje decentraciju time što se zbuni (kognitivni konflikt) ili time što pokaže na neku od slika koje ono ne vidi sa svoje pozicije

djeca tek sa oko 6 godina pokazuju decentraciju

Question 19

modifikacija Pijažeovog zadatka sa tri planine?

Answer 19

• kad se model pojednostavi ni mlađa djeca ne daju egocentrične odgovore

mijenja se kontekst ispitivanja
- daje mu se ljudski smisao - djetetu je jasna motivacija lika (Elma)
- Elmo se vozi po kraju (koji ima slične elemente kao originalna maketa) - iz ovog konteksta je djetetu motivacija lika jasna
- djeca od 3-4 godine ovako mogu da riješe zadatak

znači, djeca i na preoperacionalnom stadijumu pokazuju kapacitet za decentraciju

+ ovo vidimo i kad djeca koriste majčinski govor kad pričaju sa mlađom djecom
+ i bebe od 18 mjeseci dodaju objekat koji druga osoba preferira - imaju začetke razumijevanja razlike između svojih i tuđih želja

Question 20

Flavelov zadatak za ispitivanje egocentrizma?

Answer 20

• djetetu od 3 godine pokaže kartu koja sa jedne strane ima psa, a sa druge mačku
• kad se karta stavi uspravno između djeteta i eksperimentatora dijete tačno odgovara na pitanje “šta vidim ja?”

+ djeca od 3 godine su sposobna za kontekstualno osjetljivu upotrebu termina “veliko” i “malo”
- npr. “cipela je velika za lutku, a mala za mene” - ovo je isto kapacitet za decentraciju

Question 21

Pijažeov odgovor na nalaze istraživanja koja su modifikovala njegov zadatak za ispitivanje egocentrizma?

Answer 21

• kad govori o egocentrizmu, govori o prirodnoj, spontanoj, autentičnoj tendenciji djeteta da tako rasuđuje, a ne o potpunom odsustvu sposobnosti za decentraciju
• kad zadatak provocira autentičan odgovor dijete će pokazati egocentrizam
• kapacitet za decentraciju se postepeno povećava tokom preoperacionalnog stadijuma

Question 22

prekauzalno zaključivanje na uzrastu od 3-4 godine?

Answer 22

i tad djeca mogu da nadvladaju fiksiranost na perceptivno i da razmišljaju kauzalno/logički o uzrocima i posljedicama, ali samo kad se radi o nečemu što im je poznato, blisko iskustvu

Question 23

zadatak pričanja priče?

Answer 23

ispituje prekauzalno zaključivanje
- od djece se traži da ispričaju priču na osnovu niza slika
- sa 3-4 godine ispravno pričaju priču, ispravno zaključuju i koriste termine “ako…onda…” i “zato”
- npr. slika kako neko pada sa bicikla - dijete neće reći “pao je jer se udario”, nego “jer je naletio na kamen” - zbog iskustvene bliskosti i podrške slika

*slično je i sa drugim zadacima

Question 24

kad djeca pokazuju začetke hipotetičkog mišljenja i zaključivanja?

Answer 24

sa 6 godina
- ali samo u specifičnom igrovnom kontekstu koji naglašava hipotetičku prirodu zadatka
- ovaj kontekst pomaže djetetu da se decentrira od onoga kakve stvari zaista jesu (od realnog) i ono može da izvede ispravan silogistički zaključak
- npr. “ja sam sa druge planete na kojoj je sve neobično”

Question 25

modifikacija ispitivanja konzervacije broja?

Answer 25

Gelmanova uvodi igrovni kontekst i predstavlja zadatak kroz igru "ko je pobjednik" - eksperimentator i dijete igraju igru sa dva tanjira, na čijoj poleđini su zalijepljeni ili 2 ili 3 miša, a pobjednik je onaj ko okrene tanjir sa više miševa eksperimentalna varijacija: - ili smanjivanje razmaka između miševa - ili uklanjanje jednog miša rezultati: - trogodišnjaci pokazuju neku vrstu znanja o konzervaciji broja - jer kad je smanjen razmak između miševa oni nemaju problem da zaključe ko je pobjednik samo na osnovu broja, a kad je jedan miš sklonjen oni budu iznenađeni

Question 26

biološka osnova numeričke kompetencije?

Answer 26

bebe sa 5 mjeseci imaju neku intuiciju broja - zadatak sa medvedićima

Question 27

kad po Pijažeu dijete zaista razumije brojeve?

Answer 27

- u početku (2-3 godine) dijete samo napamet zna nazive za brojeve, pa tako i broji onda dolazi duži period u kom nema operacionalni koncept broja, već ima samo intuiciju broja - može da iskaže brojevni niz - razumije postojanost reda (brojevi moraju da idu tačnim redom) - ima kardinalnost broja (poslednji broj u nizu je i broj elemenata u nizu - još nema konzervacije operacija broja zahtijeva: - konzervaciju broja - broj elemenata ne zavisi od rasporeda - serijaciju - broj dobija smisao samo u brojevnom nizu: postojanost reda + relacije (4 je manje od 5, 5 je manje od 6) + tranzitivnost (ako je 5 veće od 4, a 6 veće od pet, onda je 6 veće od 4) - inkluziju klasa - shvatanje da je svaki broj jedinica sabrana više puta, da se svaki sastoji od određenog broja jedinica da bi dijete savladalo operacionalni kontekst broja njegove kognitivne šeme moraju biti reverzibilne - mora da razumije da su sabiranje i oduzimanje inverzne operacije

Question 28

modifikacija klasičnog Pijažeovog zadatka sa novčićima?

Answer 28

na djetetovo rasuđivanje dosta utiče pragmatski kontekst - svrha aktivnosti u klasičnom Pijažeovom zadatku se stvara pogrešna direkcija - kad eksperimentator kaže "pažljivo pogledaj šta ću sada da uradim", onda razmakne niz i to objasni riječima, tada kontekst usmjerava dijete na dužinu niza - ovo se dešava zbog zajedničke intencionalnosti u modifikaciji zadatka se kreira drugačiji pragmatski kontekst koji neće stvarati pogrešnu direkciju djeteta - nakon što se uspostavi početna jednakost eksperimentator uvodi zločestog medu koji razmiče niz da bi pokvario igru uvođenjem mede se javljaju velike razlike u nalazima - vrlo malo djece od 4-6 godina je riješilo klasičnu verziju zadatka, a većina djece istog uzrasta je riješilo modifikovanu verziju

Question 29

šta je zajednička intencionalnost?

Answer 29

usmjeravanje zajedničke pažnje - npr. kad odrasli daje jezički izraz to doprinosi jezičkom razvoju ili kad daje emocionalnu reakciju na nešto to pomaže djetetu da nauči emocionalnu regulciju - socijalno upućivanje

Question 30

objašnjenje uspjeha na modifikovanim zadacima?

Answer 30

u modifikacijama se više usmjeravamo na relaciju između kompetencija i postignuća, koja se mijenja u zavisnosti od konteksta, gdje se neka sposobnost ili manifestuje ili ne manifestuje - tako upoznajemo vrlo značajne karakteristike kognitivnog razvoja

Question 31

preispitivanje Pijažea za formalno-operacionalni stadijum?

Answer 31

Pijaže je potcijenio djecu na prva 3 stadijuma, a precijenio djecu na formalno-operacionalnom - veliki broj adolescenata i odraslih (40-60%) ne može da riješi FO zadatke ali, Pijažeu nije važno što se FO razvijaju i u 20im godinama, jer je njemu bitan samo redosljed

Question 32

od čega zavisi uzrast na kom se javlja neko kognitivno postignuće?

Answer 32

od podsticajnosti iskustva - zato postoje individualne i grupne razlike - ali, redosljed je uvijek isti

Question 33

formalne operacije?

Answer 33

- plafon, vrhunac kognitivnog funkcionisanja - najsavršenije kognitivne šeme - da li će se, kada i koliko brzo razviti zavisi od iskustva i podsticajnosti sredine

Question 34

kad se viđa veća uspješnost u rjeavanju FO zadataka?

Answer 34

na uzrastu od 11-12 godina - tada se javljaju začeci formalno-operacionalnog mišljenja i mogu da se riješe samo jednostavni FO zadaci - sa oko 15 godina formalne operacije počinju da se stabilizuju - FO se razvijaju i posle 20. godine znači, njihov razvoj je vrlo postepen

Question 35

šta kod formalnih operacija pravi problem Pijažeu?

Answer 35

homogenost - kroz različite zadatke se ispituju različiti aspekti formalnih operacija - ako su zadaci različiti i ako formalno-operacionalno mišljenje zavisi od sadržaja/oblasti, onda je to napad na koncept homogenosti Pijaže je kasnije prihvatio da učenje (obrazovanje), tj. domen rasuđivanja utiče na uspješnost u rješavanju određenih FO zadataka - obrazovanje preko različitih školskih predmeta djeluje formativno na način mišljenja koji je specifičan za datu oblast, epistemologiju znanja - više iskustva sa određenom vrstom problema i veća motivacija dovode do više prilika za kognitivni konflikt, a time i za uravnotežavanje - slično se mogu interpretirati i kros-kulturalne razlike

Question 36

šta su informacionisti kritikovali kod Pijažea?

Answer 36

problematičnu homogenost (ili čak njeno odsustvo), pogotovo na FO stadijumu - neki su pokušali da bolje operacionalizuju kognitivnu strukturu - drugi su smatrali da treba odbaciti koncept kognitivne strukture i ponuditi nove (npr. Siglerov koncept pravila)

Question 37

Siglerov koncept pravila?

Answer 37

Sigler je ispitivao Pijažeov zadatak sa vagom pravila: - postupci u rješavanju problema - ako-onda - 90% djece (5-17 godina) ih dosljedno koristi, slijedi bez obzira na to koliko različitih/specifičnih zadataka rade - drže se svog pravila pravila u zadatku sa vagom su: 1. vode se samo težinom (zanemaruju udaljenost) 2. vode se udaljenošću od centra vage (samo ako je težina ista) 3. uzimaju u obzir oba, ali samo ako nisu u sukobu 4. uzimaju u obzir obako, iako su u sukobu

Question 38

preko čega određujemo kognitivni stadijum?

Answer 38

preko zadataka koji se odnose na dječiju logiku - a ne preko zadataka koji se odnose na dječiju sliku svijeta (dječiju filozofiju)

Question 39

egocentrizam i socijalizacija?

Answer 39

- kolektivni monolozi - mladalački idealizam - mladalačka kritičnost

Question 40

kolektivni monolozi?

Answer 40

egocentrična konverzacija - pseudodijalozi - bez koordinacije - adekvatna socijalizacija se razvija do 8. godine, a može i duže - egocentrično govor

Question 41

egocentrični govor?

Answer 41

pravi monolozi - prati igru ili neku drugu aktivnost, ali se obraća sebi, a ne nekom drugom - Pijaže kaže da ovaj govor nema funkciju i da nestaje postepenom socijalizacijom, koja mijenja autentično asocijalnu prirodu djeteta - Vigotski kaže da je ovaj govor sredstvo mišljenja, da ima pomoćnu funkciju, da se kasnije internalizuje u unutrašnji (privatni) govor, što je dokaz socijalnosti dječije prirode - u eksperimentima se nalazi da se ovaj govor pojačava kod težih djelova zadatka, a da se u tim situacijama kasnije internalizuje

Question 42

mladalački idealizam?

Answer 42

kad dijete osvoji formalne operacije javlja se teoretisanje - kognitivni obrt: od mogućeg ka realnom - sve može i mora biti idealno (roditelji, ljubav, društvo...) - reformatorski polet: svijet treba da se mijenja - prati teoretisanje - ideje i rješnja karakterišu ambicioznost i naivnost - ne vide potrebu za verifikacijom

Question 43

mladalačka kritičnost?

Answer 43

- idealizacija i detronizacija - razočarenje u roditelje, ljubav, društvo... - agresija spolja - svadljivost, neprilagođenost oblačenja i ponašanja - agresija unutra - depresija, povlačenje, izolacija

Question 44

mladalački egocentrizam?

Answer 44

razvoj FO dovodi do: - introspektivnosti (samorefleksija) - razmišljanja o mišljenju drugih tipovi iskrivljenih odnosa ja-drugi su: - zamišljena publika - lična bajka

Question 45

zamišljena publika?

Answer 45

ne razlikuje svoje od tuđih preokupacija, pa ima uvjerenje da je uvijek u centru pažnje i zanimanja drugih (fokusira se na svoj izgled i ponašanje) ima utisak da je predmet tuđeg vrjednovanja - potreba za privatnošću - zatvorenost - preosjetljivost na kritiku, procjenu - osjećaji suda i srama

Question 46

lična bajka?

Answer 46

- preuveličavanje vlastite posebbnost, jedinstvenosti - omnipotentnost i viđenje budućnosti - "samo ne običnost" - vrhunci slave i dubine očaja