PROTEİNLER 3 Flashcards

Question

AMİNO ASİT TÜREVİ BİLEŞİKLER - PORFİRİN SENTEZİ VE YIKIMI

Answer 1

Porfirinler metal iyonlarını, özellikle Fe+2 ve Fe+3 şeklindeki demiri kolayca bağlayan siklik bileşikleridir. İnsanda en çok görülen metalloporfirin "hem"dir. PORFİRİNLERİN YAPISI Porifirinler dört adet pirol halkasının metenil köprüleriyle bir araya gelmesiyle oluşmuş halkasal bileşiklerdir. Porfirinlerin karakteristik bir özelliği, pirol halkalarının azot atomuna bağlı metal iyonlarıyla komplekslerin oluşmasıdır. Demir içeren porfirinler: Hemoglobin, Miyoglobin, sitokromların hem grubu. Magnezyum içeren porfirinler: Bitkilerin fotosentetik pigmenti olan Morofil Porfirinler dört pirol halkasına bağlı olan yan zincirlerine göre farklılıklar gösterirler. Bu yan zincirler: Metil, Vinil, Propiyonat, Asetat Porfirin blyosentezinde dört pirol halkasının birleşmesi ve siklizasyonuyla açığa çıkan ilk ara ürün üroporfirinojen III'tür Hem, protoporfirin IX'un tetrapirol halkasının merkezinde iki değerlikli bir demir atomu (Fe+2) içerir. Hem miktar olarak insanlardaki en önemli porfirindir, Hem biyosentezinin yapıldığı başlıca yerler karaciğer, (özellikle sitokrom P sentezlenir) ve hemoglobin sentezinin aktif olduğu kemik iliğindeki eritrosit üreten hücrelerdir. Porfirin oluşumundaki başlangıç ve son üç aşama mitokondride, ara aşamalar sitozolde gerçekleşir (Not: Olgun eritrositler mitokondri içermediği için hem üretemezler).

Answer 2

DELTA AMİNOLEVÜLİNİK ASİT (ALA) OLUŞUMU Porfirin molekülünün tüm karbon ve azot atomları iki molekülden elde edilir; Glisin ve süksinil-KoA Glisin ve süksinil-KoA, ALA sentaz (ALAS)'ın katalizlediği bir reaksiyonla ALA oluşturmak üzere bir araya gelirler Süksinil-KoA, glisinin aktivasyonu için gereklidir. ALA sentaz basamağı koenzim olarak piridoksal fosfata ihtiyaç gösterir ve porfirin biyoseritezinde hız kısıtlayıcı aşamayı oluşturur. ALA sentaz aktivitesi hemin konsantrasyonundaki artma ile baskılanır. Hemin (hematin), hem molekülünün içerdiği demirin Fe+2 den Fe+3 e okside olmasıyla oluşur ve ALA sentaz inhibe eder. Kurşun; porfirin sentezinde ALA dehidratazı inhibe ederek önce hücre içi, sonra sırasıyla plazma ve idrar ALA artışına neden olur. Kurşun eritrosit ferroşelataz enzimini de inhibe eder. Kurşun zehirlenmesinin tanısında, kan kurşun, idrarda ALA düzeyleri ile eritrositlerde protoporfirin miktarının arttığının kanıtlanması önemli göstergelerdir.

Answer 3

Hemoglobin - Plazmada oksijen transportu Miyoglobin - Kas dokuda oksijen depolanması Sitokrom c - Elektron transport zincirinde elektronların transferi Sitokrom p450 - Ksenobiyotiklerin hidroksilasyonu Katalaz - Hidrojen peroksidin detoksifikasyonu Nitrik oksit sentaz - Nitrik oksit sentezi Triptofan pirolaz - Triptofanın oksidasyonu

Answer 4

Dolaşımda yaklaşık 120 gün kaldıktan sonra kırmızı kan hücreleri özellikle karaciğer ve dalakta bulunan retiküloendotelyal sistem (RES) hücreleri tarafından yıkılır. Yıkılan hemin yaklaşık %85'i kırmızı kan hücrelerinden, %15% de olgunlaşmamış kırmızı kan hücrelerinden ve ekstraeritroit dokulardaki sitokromlardan gelir.

Answer 5

Hem yıkımındaki ilk aşama, mikrozomal hem oksijenaz sistemi tarafından RES hücrelerinde katalizlenir. NADPH ve O2 varlığında enzim porfirin halkasının açılmasına neden olur. Ferro demir (Harper'a göre Ferri demir açığa çıkar) ve karbonmonoksitin serbest kalması ile yeşil pigment biliverdin oluşur. Biliverdin redüklenerek sarı-kırmızı renkteki bilirubini oluşturur. Bilirubin ve türevleri safra pigmentleri adını alir Hem oksijenaz; Demiri serbestleştiren - Karbonmonoksit açığa çıkaran bir enzimdir.

Answer 6

Bilirubin plazmada hafifçe çözünür ve bu nedenle albümine kovalent olmayan bağlarla bağlanarak karaciğere taşınır. Bilirubin taşıyıcı albümin molekülünden ayrılarak bir hepatosite girer Hepatosite alındıktan sonra bilirubin glukuronidasyon için düz endoplazmik retikuluma iletilmek üzere proteinlere bağlanır. Z proteini (yağ asit bağlayıcı protein) ve ligandin (Y proteini) bilirubin ve organik anyonları bağlayan iki sitozolik proteindir. Ligandin, Z proteine göre bilirubine daha fazla ilgi gösteren fakat daha az bağlama kapasitesi olan bir proteindir. Normal koşullarda temel sitozolik bilirubin bağlayıcı protein ligandindir. Ligandin bilirubinin hücre içi transportunda görev alır ve toksik etkilerine karşı koruyucu rol oynar. Albümine göre bilirubine afinitesi yaklaşık beş kat daha fazla olduğu içinde bilirubinin dolaşıma geri kaçmasına engel olur. Z proteini özellikle yüksek bilirubin konsantrasyonlarında etkili olan bir hücre içi taşıyıcı proteindir. Ligandin erişkin düzeylerine ancak doğumdan birkaç hafta sonra ulaşırken, Z proteinin neonatal ve erişkin düzeyleri aynıdır. Ligandinin doğumda düşük olması fizyolojik, nonhemolitik neonatal sarılığın olası nedenlerinden biridir.

Answer 7

Hepatositte bilirubinin çözünürlüğü iki molekül glukuronik asidin eklenmesiyle artar. Bu konjugasyon reaksiyonu düz endoplazmik retikulumda, bilirubin glukuronil transferaz enzimi tarafından katalizlenir. Glukuronik asit vericisi olarak UDP- glukuronik asit kullanılır. Glukuronil transferaz enziminin doğuştan eksikliğinde Crigler-Najjar sendromu görülür.

Answer 8

Bilirubin diglukuronit, konsantrasyon gradiyentine karşı aktif olarak safra kanallarına ve sonra safraya atılır. Konjuge olmamış bilirubin atılamaz. Enerji gerektiren ve hız kısıtlayıcı olan bu aşama, kolestaz gibi karaciğer hastalıklarında aksar. Bu durumda bilirubin karaciğerden atılamaz.

Answer 9

Bilirubin diglukuronit hidroliz olup terminal ileum ve kalın bağırsakta bakteriler tarafından indirgenerek ürobilinojen denilen renksiz bir bileşiğe döner. Ürobilinojenin bir kısmı bağırsaktan geri emilerek dolaşıma aktarılarak böbreğe gelir ve burada sarı ürobiline çevrilerek atılır. İdrara rengini bu madde verir. Dışkıdaki ürobilinojenin çoğu bağırsak bakterileri tarafından okside olarak sterkobiline döner ve dışkının tipik kahverengini verir.

Answer 10

Sarılık (ikter) kanda artmış bilirubin düzeylerine bağlı olarak bilirubin birikimi ile ciltte ve skleralarda (göz akı) sarı renk oluşmasıdır.

Answer 11

Karaciğer günde 3000 mg bilirubini konjuge edip atma kapasitesine sahiptir. Günlük normal bilirubin üretimi yalnızca 300 mg'dir. Bu fazla kapasite nedeniyle karaciğer hem yıkımındakı artmayı karşılayacak şekilde bilirubin diglukuronitin konjugasyon ve sekresyonunda artış yapar. Ancak eritrositlerin hızlı yıkımında karaciğerin konjugasyon hızından daha hızlı bilirubin üretilir. Kanda konjuge olmamış bilirubin düzeyi yükselir.

Answer 12

Bu tür sarılıkta bilirubin üretimi bozulmamıştır, fakat safra yollarında tıkanma vardır. Dolayısıyla konjuge bilirubin artar. Tıkanma sarılıklı hastalarda karın ağrısı, bulantı, açık renk dışkı görülür. Karaciğer konjuge bilirubini kana "regürjite" eder ve idrarla atılır. Bu hastalarda alkalen fosfataz, gama-glutamiltransferaz ve 5'-nükleotidaz enzimleri de yüksektir.

Answer 13

Siroz veya hepatit gibi sebeplerle karaciğer hücrelerinin hasarlanması, hem konjugasyonda hem de direkt bilirubinin safra yollarına salgılanmasında bozulmaya neden olur. Bu hastalarda hem indirekt hem de direkt bilirubin artar. Ayrıca plazma AST (SGOT) ve ALT (SGPT) düzeyleri yükselmiştir.

Answer 14

Doğumda hepatik bilirubin glukuronil transferaz aktivitesi düşüktür ve ligandin seviyeleri yaşamın ikinci haftasından sonra erişkindeki düzeyine ulaşır. Bu nedenle yenidoğanlarda özellikle de prematürelerde bilirubin birikimi görülür. Albüminin bağlama kapasitesini aşan bilirubin bazal ganglionlara geçerek toksik ensefalopatiye (Kernikterus) neden olabilir. Bu nedenle yenidoğanlar fototerapi ile tedavi edilirler. Bu ışık bilirubini daha polar ve suda daha çok çözünür hale dönüştürür. Bu izomerler glukuronik asitle konjuge olmadan safraya atılır.

Answer 15

Kreatin fosfat; Glisin - Arjinin - S-adenozilmetiyoninden bir metil grubunun katılması ile oluşan kreatin üzerine ATP'den bir fosfat grubunun eklenmesi ile sentezlenir.

Answer 16

Kreatin, kreatinine döner ve idrarla bu şekilde atılır. Vücuttan atılan kreatinin miktarı vücudun toplam kreatin fosfat içeriği ile orantılıdır ve toplam kas kütlesini tahmin etmede kullanılır. Bunun dışında kan kreatinin düzeyindeki artış böbreğin yetersiz çalıştığının da bir göstergesidir.

Answer 17

Normalde kreatinin glomerüllerden filtre edilir, fakat az miktarda tübüller sekresyona (%7-10) ve çok az reabsorbsiyona uğrar. Bu nedenle klirensin ölçümü glomerüler filtrat hızını (GFR) gösterir.

Answer 18

İnülin, 5200 Daltonluk bir fruktoz polimeri olup yapısında azot içermez. İdeal filtrasyon belirleyicisinin özelliklerini taşır ve renal klirensi GFR için altın standart kabul edilir.

Answer 19

Sistein proteaz inhibitör sınıfına ait 13 kD'luk bir proteindir. Tüm çekirdekli hücreler tarafından sabit bir hızla üretilir. Düzeylerinin GFR'yi belirlemede kreatinin düzeylerinden daha başarılı olduğu ve özellikle GFR'nin bozulduğu durumlarda sistatin C, erken dönemde kreatinine göre çok daha hızlı bir şekilde yükselir.

Answer 20

Histamin güçlü bir vazodilatatördür. Histidinden tek basamaklı bir dekarboksilasyon reaksiyonu ile oluşur. Bu reaksiyonda görev alan histidin dekarboksilazın kofaktörü piridoksal fosfattır.

Answer 21

Serotonin vücutta, fenilalanin hidroksilaz reaksiyonuna benzer bir reaksiyonla triptofandan sentezlenir. Ürün, 5-hidroksitriptofan, dekarboksile olarak serotonin oluşur. Serotoninin diğer adı 5-hidroksitriptamindir

Answer 22

Dopamin, norepinefrin ve epinefrin (adrenalin) biyolojik olarak aktif aminlerdir ve katekolaminler olarak adlandırılırlar. Dopamin, norepinefrin beyinde ve otonomik sinir sisteminde nörotransmitter olarak görev yapar. Norepinefrin ve epinefrin aynı zamanda adrenal medullada da sentezlenir.

Answer 23

Katekolaminler tirozinden sentezlenir. Tirozin ilk olarak tirozin hidroksilaz ile hidroksile olarak 3,4-dihidroksifenilalanin (DOPA) şekline dönüşür. Bu reaksiyon fenilalaninin hidroksilasyonu reaksiyonuna benzer. Bu reaksiyon hız kısıtlayıcı aşamayı oluşturur, enzim MSS'de, sempatik ganglionlarda ve adrenal medullada bulunur. Dopamin, DOPA'nın dekarboksilasyonu ile oluşur. Salgı veziküllerinde dopamin, bakırlı bir enzim olan dopamin beta hidroksilaz ile hidroksile olarak norepinefrine dönüşür. Epinefrin, norepinefrinden S-adenozilmetiyoninin metil vericisi olarak kullandığı bir N-metilasyon reaksiyonuyla oluşur. Bu reaksiyonda görev alan feniletanolamin N-metil transferaz, glukokortikoitler tarafından indüklenir (Farmakoloji kaynaklarına göre; feniletanolamin N-metil transferaz, tirozin hidroksilaz ve dopamin beta hidroksilaz enzimleri kortizol tarafından uyarılmaktadır).

Answer 24

Katekolaminler, monoamin oksidazın (MAO) katalizlediği oksidatif deaminasyon ve katekol-O-metiltransferazın (COMT) gerçekleştirdiği O-metilasyon ile inaktive edilirler. Norepinefrin ve epinefrinin başlıca yıkım ürünü vanilmandelik asit (VMA) iken, dopaminin yıkım ürünü ise homovanilik asit olup idrarla atılır.

Answer 25

Melanin vücutta özellikle gözde, saçlarda ve ciltte olmak üzere birçok dokuda oluşan bir pigmenttir. Melanin oluşumunun ilk aşaması tirozinden hidroksilasyonla dopa oluşmasıdır. Bu reaksiyon bakır içeren bir enzim olan tirozinaz tarafından katalizlenir. Tirozinaz eksikliği albinizime neden olur.

Answer 26

Serotonine benzer bir şekilde triptofandan sentezlenir. İnsanlarda melatonin, pineal bezden geceleri salgılanır. Melatonin, yaşlanma karşıtı, kimyasal karsinojenlere karşı DNA'yı koruyucu etkisi olan bir hormondur. Melatonin çok sayıda reaktif oksijen/nitrojen türevlerini direkt olarak nötralize edebilen ve birçok antioksidan enzimi stimüle edebilen bir hormondur.

Answer 27

Amino asit türevi başlıca bileşikleri özetlemektedir. Bu tabloda yer alan maddeler ribozomlarda sentezlenmez. Ribozomlar, oligo ve polipeptitlerin sentez yeri olup, amino asit türevi maddelerin sentezinde görev almazlar.

Answer 28

1. Tirozinden sentezlenenler katekolaminler : nörotransmitter, hormon melanin tiroksin 2. GABA dan sentezlenen - glutamat : inhibitör nörotransmitter 3. triptofandan sentezlenenler melatonin: hormon seratonin : vazokonstriktör NAD : koenzim 4. histidinden sentezlenen - histamin : vazodilatör 5. glutamat + sistein + glisin : glutatyon - antioksidandır. 6. glisin + arjinin + SAM + ATP : kreatin fosfat 7. Ornitin + SAM : spermidin/spermin

Answer 29

8. ornitinden dekarboksilasyonla : putressin 9. histidin + alanin : karnozin karnozin + SAM : anserin 10. süksinil koa + glisin : porfirin - hem yapısında 11. histidin + GABA : homokarnozin - beyinde nörotransmitter 12. glisin + glutamin + aspartat + THF + CO2 : pürin bazları 13. glutamin + aspartat : pirimidin bazları 14. metiyonin + lizin : karnitin - yağ asitlerinin sitozolden mitokondriye taşınması

PROTEİNLER 3 Flashcards

(54 cards)