Przetaczanko Flashcards
(99 cards)
1
Q
KKCz jest uzyskiwany z…
A
krwi pełnej
2
Q
Co można otrzymać z pobranej 1j. krwi pełnej?
A
Po 1j. KKCz, FFP, KKP
3
Q
Co oznacza się w każdej krwi pobranej od dawcy?
A
- antygen HBs
- DNA HBV
- p/c anty-HCV
- RNA HCV
- p/c anty-HIV1 i 2
- RNA HIV
- odczyn kiłowy
4
Q
1j KKCz - objętość i jaki termin ważności
A
280ml (+-10%)
42 dni od pobrania (po dodaniu środków konserwujących i trzymaniu w T 2-6C)
5
Q
Co osłabi przetoczenie preparatów krwi?
A
Układ odpornościowy -> wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia zakażenia i nawrotów ch. nowotworowej
6
Q
Wskazania do przetoczenia KKCz u stabilnych hemodynamicznie (3)
A
- Hb =<7g/dl
- Hb =<8 przy operacji ortopedycznej/ kardiochirurgicznej, u osób z chorobą układu sercowo naczyniowego
- z objawami klinicznymi niedokrwistości (hipotensja ortostatyczna, tachykardia niereagująca na płynoterapię, ból w KP, zastoinowa niewydolność serca
7
Q
Przy jakiej Hb przetaczamy KKCz?
A
>2m.ż.: =<7g/dl 2m.ż.: 7g/dl XD ok 3-4 t.ż.: <9 3d.ż.-2t.ż.: <11 1 i 2 d.ż.: <13
8
Q
Kiedy wykonać morfo po ostrym krwawieniu?
A
Po 30-60min
9
Q
Docelowe stężenie Hb po przetoczeniu KKCz
A
7-9 g/dl
Wyjątki:
- OZWieńcowy: 8-10
- sepsa w pierwszych: 6h 9-10
- udar niedokrwienny mózgu, objawy niedokrwienia mózgu po urazie: >9
- krwotok podpajęczynówkowy: >8
10
Q
Pacjent ma hipowolemię, robisz mu Hb?
A
Średnio ma to sens bo nie odzwierciedla to jego poziomu anemii - po przetoczeniu płynów i wyrównaniu wolemii możemy oczekiwać znaczącego spadku Hb - i ta wartość odzwierciedla prawdziwy poziom anemii
11
Q
Kto może przetaczać krew/jej składniki?
A
- lekarz
- upoważniona przez niego przeszkolona pielęgniarka
12
Q
Jakie kaniule dożylne do przetaczania KKCz?
A
masywne przetoczenia:
G14 - najgrubszy, najszybszy przepływ,
G16,
dla dorosłych, przetaczanie KKCz:
G17, G18
13
Q
Jaki test robimy przed przetoczeniem krwi?
A
Test zgodności:
- oznaczenie grupy krwi AB0 i RhD u pacjenta
- próba krzyżowa (trwa 30-60min)
- oznaczenie p/c u pacjenta (trwa 30-45min; jak są obecne to trzeba określić ich swoistość - a to wydłuża czas)
14
Q
Ile ważna jest próba zgodności do przetoczenia krwi?
A
48h, potem trzeba powtarzać
15
Q
To ile się czeka na KKCz odkąd wyślesz próbówkę krwi do banku?
A
60min
Jak nie możesz czekać, to zamów:
-KKCz 0 RhD-
-dla kobiet przed menopauzą: KKCz 0 RhD- K -
i przetocz od razu
16
Q
Pacjent ma A, jakie KKCz?
A
A, 0
17
Q
Pacjent ma B, jakie KKCz?
A
B, 0
18
Q
Pacjent ma AB, jakie KKCz?
A
A, B, AB, 0
19
Q
Pacjent ma 0, jakie KKCz?
A
0
20
Q
Czy można przetoczyć KKCz innej grupy w układzie AB0?
A
No jest to dozwolone jak KKCz posiadają niewielką ilość osocza
21
Q
Jeden zestaw do przetaczania - ile j. krwi/jej składników możemy nim przetoczyć?
A
No jedną……..
22
Q
Jak szybko przetaczać KKCz?
A
1j. w ciągu <4h
23
Q
Jak długo obserwować pacjenta przy przetaczaniu KKCz?
A
pierwsze 15min transfuzji osobiście obserwujemy bo mogą być ostre powikłania
24h po zakończeniu transfuzji powinien być obserwowany
24
Q
Przetoczenie 1j. KKCz dorosłemu da jakie zmiany w morfologii?
A
po 24h:
- wzrost Hb o 1 g/dl
- wzrost hematokrytu o 3-4%
25
Rodzaje KKCz
- ubogoleukocytarny KKCz (UKKCz)
- płukany KKCz
- napromieniowany KKCz (NKKCz)
26
Ubogoleukocytarny KKCz (UKKCz) - jak uzyskiwany?
Przez zastosowanie specjalnych filtrów usuwających większość leukocytów i płytek krwi
27
Ubogoleukocytarny KKCz (UKKCz) - prawdopodobieństwo czego zmniejsza stosowanie UKKCz?
- alloimmunizacji antygenami HLA
| - zakażenia wirusem CMV (który się chowa w leukocytach)
28
U kogo stosować ubogoleukocytarny KKCz (UKKCz)?
- chorych z p/c anty-HLA
- wielokrotnych biorców
- chorych po przeszczepieniu i z niedoborami immunologicznymi
- podczas transfuzji wewnątrzmacicznej
- noworodków
29
Płukany KKCz - jak uzyskiwany?
Przez usunięcie osocza, a komórki są zawieszone np. w 0,9% NaCl
30
Stosowanie płukanego KKCz zmniejsza prawdopodobieństwo:
wystąpienia reakcji nadwrażliwości
31
Płukany KKCz - u kogo stosujemy?
- u których wystąpiła reakcja nadwrażliwości po przetoczeniu preparatów krwi
- z niedoborem IgA
- u których wystąpiło TRALI (potransfuzyjne ostre uszkodzenie płuc) w przeszłości
- będących w okresie po przeszczepieniu szpiku
- otrzymujących krew niezgodną w układzie AB0
- małopłytkowością poprzetoczeniową
32
Napromieniowany KKCz (NKKCz) - jak uzyskiwany?
Napromieniowany dawką ok. 30Gy -> zmniejsza się zdolność do proliferacji przetoczonych limfocytów T, a inne leukocyty nie zostają uszkodzone
33
Stosowanie napromieniowanego KKCz (NKKCz) zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia
choroby przeszczep p/biorcy (GvHD)
34
Napromieniowany KKCz (NKKCz) - u kogo stosować?
U osób:
- z obniżoną odpornością
- z chłoniakiem Hodgkina
- leczonych analogami puryn
- podczas transfuzji pomiędzy członkami rodziny I i II stopnia
35
Ostry krwotok - co przetaczamy?
1j. KKCz
potem drugą, potem trzecią, czwartą,
piątą - po tym momencie dodatkowo przetoczyć 2j FFP (osocze świeżo mrożone) i 1j. KKP (koncentrat krwinek płytkowych) z aferezy by uniknąć koagulopatii pokrwotocznej
36
Co robić jak od razu podejrzewasz że będziesz przetaczał 5 i więcej KKCz?
To po przetoczeniu każdych 2j. KKCz przetocz 1j. FFP
Po przetoczeniu 5j. KKCz przetocz 1j. KKP z aferezy
Stosunek KKCz:FFP:KKP = 5:2:1
Ale jak podejrzewasz niekontrolowane krwawienie (=takie którego chirurgom nie uda się szybko zatamować (np. uraz wielonarządowy)) - przetaczać elementy w stosunku takim jak przy masywnej utracie krwi (1:1:1)
37
Ostre krwawienie, czekasz na składniki krwi - co dajesz w międzyczasie?
Kwas traneksamowy 1g i.v. w 10 min (hamuje fibrynolizę, KONIECZNIE podaj przed podaniem fibrynogenu, krioprecypitatu lub FFP)
PCC (koncentrat czynników zespołu protrombiny) jeżeli nie możesz czekać na FFP
Fibrynogen 2g i.v., a jak nie jest dostępny to krioprecypitat 12-20j.
w ostateczności VII czynnik krzepnięcia
antytrombinę III
38
Do utrzymywania jakich wartości laboratoryjnych dążymy przy ostrym krwotoku?
PLT >50tys/ul (ale gdy krwawienie wewnątrzczaszkowe to >100tys)
INR, APTT <1,5 górnej granicy normy
fibrynogen >2,5g/l (u aktywnie krwawiących)
39
Masywna utrata krwi - definicja:
- utrata 100% objętości krwi krążącej w 24h
- 50% w 3h
- >150ml/min w 20 min.
- >1,5ml/kg mc./min w 20 min.
40
Jaki stosunek składników krwi przetaczać w masywnej utracie krwi? (+ co dodatkowo przetoczyć)
KKCz : FFP : KKP
1 : 1 : 1
+fibrynogen lub krioprecypitat
41
Powikłania po przetoczeniu dużej ilości KKCz (związane ze składem KKCz)
-zatrucie cytrynianem
konserwant, we krwi łączy się z wapniem co może spowodować hipokalcemię
-hiperkaliemia
gdy KKCz długo leży to wzrasta w nim stężenie potasu
Ale to bardzo rzadkie stany.........
42
Co robi niedokrwistość u chorych na nowotwory?
- podwyższa śmiertelność
- pogarsza jakość życia
- opóźnia/uniemożliwia przeprowadzenie chemio-/radioterapii
- nasila oporność guza na radioterapię
43
Przetaczanie składników krwi u chorych na nowotwory powoduje:
- krótszy czas przeżycia
- większe prawdopodobieństwo zakażenia
- nasilenie częstości nawrotów ch. nowotworowej
44
Leczenie niedokrwistości u pacjentów z nowotworem
Jak to możliwe to wybierać bardziej suplementację Fe, witaminami, podawanie leków stymulujących EPO.... a nie KKCz.............
45
Jakie KKCz stosować u chorych na nowotwory?
Ubogoleukocytarne u tych, u których podejrzewa się że w przyszłości będą wymagali wielokrotnych transfuzji
46
Powikłania po przetoczeniu KKCz: (8)
- reakcja nadwrażliwości
- gorączka niehemolityczna
- TRALI
- ostra reakcja hemolityczna
- opóźniona reakcja hemolityczna
- choroba dawca p/biorcy
- zakażenie wirusowe
- zakażenie bakteryjne
47
Powikłania po przetoczeniu KKCz - reakcja nadwrażliwości - co ją powoduje, u kogo częściej występuje
Spowodowana nadwrażliwością na białka osocza dawny
Znacznie częściej u osób z niedoboren IgA
48
Powikłania po przetoczeniu KKCz - reakcja nadwrażliwości - co robić?
Jak jest pokrzywka:
- przerwij transfuzję
- daj lek p/histaminowy i.v. (klemastyna)
- potem ponów transfuzję
Jak jest anafilaksja/wstrząs anafilaktyczny:
- przerwij transfuzję i jej nie ponawiaj
- przy następnym toczeniu dać KKCz płukane
- przeprowadzić diagnostykę niedoboru IgA
49
Powikłania po przetoczeniu KKCz - gorączka niehemolityczna - definicja, kiedy się pojawia
>T ciała o >1C
mogą być dreszcze
pojawia się najczęściej 1-6h po zakończeniu toczenia
50
Powikłania po przetoczeniu KKCz - gorączka niehemolityczna - co ją powoduje, u kogo występuje
Spowodowana reakcją biorcy na leukocyty w KKCz
Wyst. u osób które już wcześniej otrzymały transfuzję składników krwi, lub wieloródek
51
Powikłania po przetoczeniu KKCz - gorączka niehemolityczna - co robić?
To nie jest stan zagrożenia życia
| Daj leki p/gorączkowe (np. 1g paracetamolu)
52
Powikłania po przetoczeniu KKCz - gorączka niehemolityczna - co zmniejsza ryzyko takiego powikłania?
Przetaczanie KKCz ubogoleukocytarnego
53
Powikłania po przetoczeniu KKCz - TRALI - co to?
Ostre poprzetoczeniowe uszkodzenie płuc, do którego dochodzi po przetoczeniu najczęściej FFP, ale też KKCz lub KKP
54
Powikłania po przetoczeniu KKCz - TRALI - śmiertelność
6%, to najczęstsza przyczyna śmierci spowodowana przetaczaniem składników krwi
55
Powikłania po przetoczeniu KKCz - TRALI - objawy
duszności w ciągu 6h od rozpoczęcia przetaczania
RTG KP przypomina ARDS (z. ostrej niewydolności oddechowej)
Ustąpią w ciągu tygodnia o ile pacjent przeżyje
56
Powikłania po przetoczeniu KKCz - TRALI - co przetaczać następnym razem?
Jak wystąpiło TRALI, to potem dawać im płukane KKCz lub ubogoleukocytarne KKCz
57
Powikłania po przetoczeniu KKCz - ostra reakcja hemolityczna - kiedy wystąpi?
Po przetoczeniu krwi niezgodnej w układzie AB0
58
Powikłania po przetoczeniu KKCz - ostra reakcja hemolityczna - objawy
W ciągu kilku pierwszych minut od rozpoczęcia toczenia:
- gorączka
- duszność
- spadek CTK
Potem może być niewydolność wielonarządowa
59
Powikłania po przetoczeniu KKCz - ostra reakcja hemolityczna - leczenie
Przerwanie transfuzji
Utrzymywanie prawidłowego CTK za pomocą krystaloidów, ew. z dodaniem do leczenia leków wazopresyjnych
Jak jest AKI to dializa
60
Powikłania po przetoczeniu KKCz - opóźniona reakcja hemolityczna - kiedy, co, czemu
- po 2-21 dniach po przetoczeniu
- krwinki ulegają hemolizie
- najczęściej spowodowana reakcją p/c z antygenami układu RH i Kidd
61
Powikłania po przetoczeniu KKCz - GvHD - mechanizm
Leukocyty z KKCz atakują komórki pacjenta
62
Powikłania po przetoczeniu KKCz - GvHD - kto jest narażony?
- osoby z obniżoną odpornością
| - gdy krew jest przetaczana pomiędzy członkami rodziny (dlatego u nich stosować napromieniowane KKCz)
63
Powikłania po przetoczeniu KKCz - zakażenie wirusowe - jakie, jak często
HBV 1/220tys
HCV 1/1,6mln
HIV 1/1,6mln
64
Powikłania po przetoczeniu KKCz - zakażenia bakteryjne - kiedy, objawy, co robić
Gdy przetaczana krew ma bakterie
Objawy: dreszcze, gorączka
Wysłać krew pacjenta i przetaczany składnik na badanie bakteriologiczne, nie czekać na wyniki i dać antybiotyk o szerokim spektrum
65
Najczęstsze przyczyny śmierci po przetoczneniu składników krwi:
1. TRALI
2. Reakcja anafilaktyczna i hemolityczna niezwiązana z ukł. AB0
3. Zak. bakteryjne
4. Ostra reakcja hemolityczna
66
Rozmiary kaniul dożylnych a prędkość przepływu
G14 (pomarańczowy) - płyny infyzujne 270ml/min, KKCz 172 ml/min
G16 (szary) - 200; 118
G17 (biały) - 125; 76
G18 (zielony) - 80, 45
67
W jakim celu przetaczamy KKP?
Koncentrat krwinek płytkowych - by podnieść PLT pacjenta
68
Jak można uzyskać płytki krwi?
Pobierając:
Krew pełną metodą manualną; potem odwirowuje się - z 1j krwi pełnej mamy 1j KKP; najczęściej tworzy się tzw. KKP zlewany = łączy się 5j. KKP od 5 różnych dawców zgodnych w AB0
Płytki krwi od jednego dawcy za pomocą trombocytoforezy = to koncentrat krwinek płytkowych otrzymany metodą aferezy
69
Różnica między KKP zlewanym a KKP otrzymany metodą aferezy
Ten otrzymany metodą aferezy ma:
- mniejsze ryzyko zakażenia wirusowego
- mniejszą częstość alloimmunizacji antygenami płytkowymi
70
Co to jednostka terapeutyczna KKP?
to 5j. KKP
71
Jak przechowywać KKP?
W T pokojowej (20-24C) - to jedyny składnik krwi tak przechowywany
ALE
musi być ciągle wstrząśnięty......
72
Termin przydatności KKP do przetoczenia
Duże ryzyko namnażania się bakterii, więc do 5 dni od pobrania -> potem robi się bad. bakteriologiczne KKP, a jak wynik jest ujemny to przedłuża się termin ważności do 7 dni od pobrania
73
Kiedy przetaczać KKP? (6)
PLT <10tys/ul + objawy skazy krwotocznej
PLT <20tys + wysokie ryzyko krwawienia
PLT <25tys u wcześniaków urodzonych <34tc.
PLT <50tys przed operacją, biopsją, punkcją lędźwiową, lub z czynnym krwawieniem
PLT <80tys przed cięciem cesarskim
PLT <100tys przed operacjami neurochirurgicznymi, operacjami siatkówki lub z czynnym krwawieniem wewnątrzczaszkowym
74
Jacy pacjenci mogą wymagać przetoczenia KKP przy wyższych wartościach PLT?
Z trombocytopatią (nieprawidł. czynność PLT)
Przyjmujących inhibitory agregacji płytek krwi (ASA, klopidogrel, tikagrelor, prasugrel)
75
Komu nie podawać KKP?
Pacjentowi z:
- pierwotną małopłytkowością immunologiczną
- HIT
- zakrzepową plamicą małopłytkową (TTP)
- DIC
- zespołem hemolityczno-mocznicowym
- z. HELLP
- małopłytkowością poprzetoczeniową
chyba że jest zagrażające życiu krwawienie
76
Przetoczenie 1j. KKP - ile wzrośnie stężenie PLT?
ok. 5-10tys/ul, ale to bardzo zmienna wartość
Czyli 1j terapeutyczna KKP powoduje wzrost o ok. 25-50tys/ul
77
Czy można zrobić próbę krzyżową na KKP?
Nie, bo płytki się ze sobą sklejają
78
Przetoczenie KKP a zgodność w układach grupowych
Powinny być zgodne w ukł. AB0
| Dobrze gdy są zgodne w układzie RhD, po w koncentratach też jest trochę erytrocytów, które mogą zimmunizować pacjenta
79
Ocena stężenia PLT po przetoczeniu KKP - kiedy?
Można praktycznie zaraz po przetoczeniu, ale średnio 50% przetoczonych krwinek płytkowych zniknie w ciągu 24h
80
Rodzaje KKP:
- zlewany KKP
- KKP z aferezy
- ubogoleukocytarny KKP
- napromieniowany KKP
- płukany KKP
81
Ubogoleukocytarny KKP - zalety, jak uzyskany
Uzyskany za pomocą filtracji KKP
Zmniejsza prawdopodobieństwo immunizacji i zakażenia biorcy wirusem CMV
82
Ubogoleukocytarny KKP - kiedy stosowany
Przetaczanie u:
- płodów,
- noworodków,
- osób z niedoborem odporności,
- osób z przeszczepionymi narządami,
- przy wielokrotnym przetoczeniu KKP
83
KKP napromieniowany - jak się go uzyskuje, u kogo stosowany
Napromienienie KKP dawką promieniowania 30Gy
U pacjentów z obniżoną odpornością (unikanie reakcji GvHD)
84
KKP płukany - jak uzyskiwany, u kogo stosowany
Z koncentratu jest usunięte osocze, a komórki są zawieszone np. w 0,9% NaCl
U osób z ciężkimi objawami reakcji alergicznej, występującymi po przetoczeniu składników krwi
85
Jedno z najważniejszych powikłań po przetoczeniu KKP to...
Zakażenie bakteryjne
86
Czemu zakażenie bakteryjne jest częstsze po przetoczeniu KKP niż po innych składnikach?
Bo KKP się przechowuje w T pokojowej
87
W ciągu 6h od przetoczenia KKP stwierdzasz u pacjenta gorączkę - co powinieneś zawsze podejrzewać?
Sepsę.... może być spowodowana bakteriami w koncentracie
88
Powikłania po przetoczeniu KKP:
- zak. bakteryjne
- TRALI
- reakcja anafilaktyczna
- gorączka
- pokrzywka
- ostra trombocytopenia
- GvHD
- zak. wirusami: CMV, HCV, HBV, HIV
89
Jak pozyskiwane jest FFP?
Świeżo mrożone osocze
Z krwi pełnej pobranej metodą manualną, odwirowanej
z 1j. krwi pełnej jest 1j. FFP
Można uzyskać też za pomocą automatycznej plazmaferezy
90
Objętość 1j. FFP
200ml
91
Przechowywanie FFP
W ciągu 6-8h po pobraniu jest szybko schładzane do T -30C
Przechowywane w T od -18 do -25C: przydatne 3 mce
Przechowywane w T <25C: przydatne 3 lata (najczęstsza forma przechowywania)
92
Czy od razu po pobraniu można przetoczyć FFP od dawcy?
Nie, można dopiero po min. 16 tyg. -> potem bada się dawcę jeszcze raz, w kierunku nosicielstwa chorób przenoszonych przez krew -> dzięki temu zmniejsza się ryzyko przeniesienia chorób zakaźnych
93
Co zrobić z FFP przed przetoczeniem?
Rozmrozić w T 37C
94
Wskazania do przetoczenia FFP
- duża utrata krwi
- krwawienie u chorych z klinicznymi i laboratoryjnymi objawami skazy krwotocznej, wynikającej z niedoborów osoczowych czynników krzepnięcia
- krwawienie u chorych z niewydoln. wątroby
- krwawienie u chorych z DIC
- odwrócenie działania antagonistów wit. K
- zakrzepowa plamica małopłytkowa
- plazmafereza częściowa lub całkowita (jako płyn uzupełniający)
95
Jak przetaczać KKCz, FFP, KKP by uniknąć koagulopatii z rozcieńczenia?
W stos. 5:2:1 KKCz:FFP:KKP
| masywne krwawienie - 1:1:1
96
Pacjent waży 70 kg, dostaje 20ml/kg mc. FFP - co się może stać?
Dostanie 1400ml osocza..... 7j FFP
Może to spowodować hiperwolemię (i u tych z przewlekłą niewydolnością krążenia może wywołać zaostrzenie niewydolności....)
97
Nie możesz czekać na oznaczenie grupy krwi pacjenta a trzeba przetoczyć FFP - co robisz??
Przetocz FFP w grupie AB, bo nie ma p/c anty-A i anty-B
98
1 j. FFP powinna zostać przetoczona w ciągu....
<30min.
99
Po przetoczeniu FFP, w porównaniu do KKCz powikłania będą.... jakie??
Częściej jest TRALI
| Rzadziej są zakażenia wirusem HIV, HBV, HCV lub krętkiem bladym
