Reapsorpcija i sekrecija - poglavlje 28 I Flashcards
1
Q
tubularna reapsorpcija
A
- filtracija = veličina glomerularne filtracije x konc. u plazmi
- GF i TR = količinski veliki u odnosu na izlučivanje mokraćom => male promijene uzrokuju velike promjene izlučivanja mokraćom => ali vrlo dobro usklađeno pa tog nema
- vrlo je selektivna -> nešto se uvijek reapsorbira(glukoza, ak), nešto nekad(ioni, ovisno o potrebama), nešto nikad(kreatinin, otpad) => nadzor nad tjelesnim tekućinama
2
Q
prijenos tvari
A
Za reapsorpciju: kroz tubularne epitelne membrane u bubrežnu međustaničnu tekućinu -> kroz peritubularnu kapilarnu membranu u krv
- aktivno ili pasivno
- transcelularni ili paracelularni put(čvrsta spojišta9
3
Q
aktivni prijenos
A
- primarni - hidroliza ATP-a, Na -> iza epitelne stanice kanalića u intersticiji(NaK atpaza)pa dalje ide u krv(pasivno)-> uzrokuje pasivan uzlazak Na sa luminalne strane
- sekundarni -> izvor energije je ionski gradijent -> glukoza i ak. preko prijenosna bjelančevine(SGLT1,2) s Na -idu iz lumena u stanicu -> zatim GLUT transporterima u međustaničmnu tekućinu
4
Q
sekundarno aktivna sekrecija u kanaliće
A
- kontratransport -> Na u jednom smjeru, tvar u drugom
- npr H -> Na ide u stanicu(kanalića), H ide izvan stanice(lumen kanalića) -> posebna bjelančevina Na/H izmjenjivač(na luminalnoj membrani)
5
Q
pinocitoza
A
- aktivan prijenosni mehanizam, vrsta endocitoze
- odvija se u nekim djelvima tubula
- bjelančevina se veže za luminalnu membranu -> ona se uvija unutra i stvara mjehurić -> bjelančevina se razgradi na a.k. -> one se kroz bazolateralnu membranu reapsorbiraju u međustanićnu tekućinu pa zati krvotok
6
Q
prijenosni maksimum za tvari koej se reapsorbiraju(glukoza) i seceniraju(kreatinin)
A
- granična količina tvari koja se može prenositi -> zbog zasićenja transportera
- tubularno opterećenje -> kad dođe više tvari u tubule nego što je transportera
- npr. glukoza -> ako se više glukoze otfilitria nego što je se može apsorbirati(više od 2.1mmol/L) -> ona će se izlučivati mokraćom
- opterećenje otfiltriranom glukozom = MGF x konc. glukoze u plazmi
- prag za glukozu: opterećenje otfiltriranom mokraćom nakon kojeg se pojavljuje u mokraći glukoza -> nemaju svi nefroni jednak prijenosni maksimom, nekad se prije pojavljuje nekad kasnije -> ukupni je kad su svi dosegli svoj maksimum
- dijabetes
7
Q
tvari koje se aktivno prenose ali nemaju prijenosni maksimum
A
- pasivan prijenos -> ovisi o gradijentu i vremenu kojem je ta tvar u kanaliću
- neki aktivan prijenos također ovisi o gradijentu(razmjerno) i vremenu(razmjerno, i protok) -> aktivna reapsorpcija Na u prox kanaliću
- sposobnost NaK crpke puno veća(da izbaci Na u intersticiji) nego od same reapsorpcije Na -> jer se puno Na vraća u tubularni lumen(to ovisi o propusnosti čvrstih spojišta i fizikalnim silama u intersticiju)
8
Q
osmoza vode i reapsorpcija Na
A
- prijenos otopljenih tvari iz kanalića -> stvara konc. gradijent pa za sobom stvaraju osmozu vode
- promijene reapsorpcije Na = promijene reapsorpcije vode
. - prox. kanalići -> trans i para celularnim putem -> velika propusnost čvrstih spojišta za vodu i ione -> voda toliko brzo ide da se stvara samo mali gradijent
- voda kad prolazi osmozom može i obrnuto povlačiti neke otopljene tvari -> povlačenje otapalom
. - distalni dijelovi nefrona -> slabo propusni za vodu -> ne reapsorbira se bez obzira kaj je velik gradijent
- završni dijelovi tubula -> propusnost ovisi o ADH
9
Q
reapsorpcija Cl, ureje i drugih otopljenih tvari pasivnom difuzijom
A
- klor
- Na odlazi iz lumena u intersticiji -> stvara elek i konc gradijent koji potiče pasivnu difuziju Cl iona u intersticji
- mogu se i sekundarno aktivno -> sa Na -> prema intersticiju - ureja
- osmoza vode -> stvara se gradijent za ureju prema intersticiju
- tubularna stijenka slabo propusna za ureju -> dio sabirne cijevi ima posebne prijenosnike koji olakšavaju(50% se izlučuje mokraćom) - kreatinin -> otpad -> nepropusna tubularna membrana -> sve se izlučuje mokraćom
10
Q
građa prox kanalića
A
- epitel –> velik broj mitohondrija i velik metabolizam -> omogućava aktivan prijenos ->
- četkasta prevlaka, labirint međustaničnih i bazalnih kanala -> na luminalnoj strani -> povećava površinu - brži prijenos
- puno proteinskih osača za kotransport -> Na sa glukozm, ak
- puno proteinskih nosač za kontratransport -> Na i H(Na u epitelnu stanicu tj prema intersticiju) to je dodatan način prijenosa Na
11
Q
reapsorpcija tvari po dijelovima prox kanalića
A
- Prva polovica
-> Na u kotransport s glukozom i a.k.
-> povećava se konc. Cl jer se reapsorbiraju organski, hidrogenkarbonatni, ioni i glukoza - Druga polovica
-> smanjuje se količina glukoze i a.k. > Na je u kotransportu s Cl
-> zbog veće konc -> i pasivno se kreće prema intersticiju
12
Q
konc. tvari duž prox. kanalića
A
- količina Na se smanjuje -> aliii jer ide i voda jednako-> konc. odnosno osmolarnost ostaje nepromijenjena
- glukoza, a.k., hidrogenkarobonatni ioni -> smanjuje se konc. > jer se slabije reapsorbiraju nego voda
- kreatinin -> ne reapsorbiraju se -> konc. se povećava
. - ukupna osmolarnost u prox kanaliću => nepromijenjena
13
Q
sekrecija u prox. kanaliću
A
- organske kiseline i baze -> žučne soli, oksalati, uratu, katekolamini = produkti metabolizma
- potencijalno štetne tvari, para-aminohipurna kiselina(PAH)
- brzo se izlučuju => filtracijom i sekrecijom u prox. kanaliće => da se nestignu reapsorbirat => PAH 90% se izluči
14
Q
prijenos tvari u H petlji
A
- Tanki silazi krak
-> nema mitohondrije ni metaboličku aktivnost -> omogućuje običnu difuziju
- reapsorbira 20% filtrirane vode -> i to sve u tankom silaznom kraku - Tanki uzlazni krak
- reapsorbira ione ali puno manje od debelog, vodu ne - Debeli krak
- debele, metabolički aktivne stanice
- reapsorpcija Na, Cl, K, Ca, Mg(25% ukupne reapsorpcije se tu zbiva)
- voda ne prolazi
15
Q
aktivna reapsorpcija u debelom kraku
A
- NaK crpka -> izbacuje Na -> omogućuje da pasivno ulazi s druge strane -> energija gradijenta
- Na s luminalne strane ulazi u kontransportu s 2 Cl i 1 K ionom
- kontratransport Na i H -> na luminalnoj strani
- paracelularna reapsorpcija Mg i Ca(u intersticiji) -> iako se u kontransportu prenose jednake količine kationa i aniona -> dio K bježi nazad(niz svoj gradijent) u lumen pa stvara ++ naboj u lumenu -> taj naboj tjera van Mg i Ca van lumena
. - tu djeluju diuretici petlje koji koče djelovanje kotransporta -> ne koncentrira se mokraća
