Rosliny

Question 1

epiderma

Answer 1

pierwotna tkanka okrywająca obecna na powierzchni nadziemnych, niezdrewniałych części rośliny

Question 2

komórki inicjalne

Answer 2

komórki roślinne obecne w merystemach; mają charakter embrionalny, dzięki czemu są stale zdolne do podziałów komórkowych

Question 3

kora pierwotna

Answer 3

tkanki położone pomiędzy skórką a walcem osiowym w młodych korzeniach i łodygach; składa się głównie z komórek miękiszu zasadniczego lub spichrzowego

Question 4

międzywęźle

Answer 4

odcinek łodygi znajdujący się między dwoma węzłami

Question 5

merystem pierwotny

Answer 5

rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od stadium zarodkowego, zdolnej do podziałów komórkowych; zapewnia roślinie możliwość wzrostu na długość; przykłady: merystemy wierzchołkowe pędu i korzenia, merystemy interkalarne, niektóre merystemy archesporialne

Question 6

podział antyklinalny

Answer 6

podział komórki w płaszczyźnie prostopadłej do powierzchni narządu

Question 7

podział peryklinalny

Answer 7

podział komórki w płaszczyźnie równoległej do powierzchni narządu

Question 8

ryzoderma

Answer 8

pierwotna tkanka okrywająca obecna na powierzchni podziemnych, niezdrewniałych części rośliny

Question 9

tkanka stała

Answer 9

rodzaj dojrzałej tkanki roślinnej powstałej w wyniku działania merystemu pierwotnego lub wtórnego; zbudowana z komórek zróżnicowanych i przystosowanych do pełnienia określonej funkcji

Question 10

walec osiowy (stela)

Answer 10

centralna część korzenia i łodygi zawierająca tkanki przewodzące wraz z towarzyszącymi tkankami miękiszowymi i wzmacniającymi, charakterystyczna dla pierwotnej budowy anatomicznej organów osiowych

Question 11

drewno (ksylem)

Answer 11

(gr. ksylos – drewno) niejednorodna tkanka przewodząca; występuje u roślin naczyniowych; transportuje wodę i sole mineralne

Question 12

idioblasty

Answer 12

komórki roślin występujące pojedynczo, różniące się strukturalnie i fizjologicznie od komórek sąsiednich, np. komórki kamienne w miękiszu, komórki kryształonośne w miękiszu, komórki kamienne w łyku wtórnym

Question 13

inkrustacja

Answer 13

proces odkładania substancji wewnątrz ściany komórkowej komórek roślinnych; substancje inkrustujące to np. lignina, węglan wapnia, krzemionka

Question 14

kora pierwotna

Answer 14

tkanki położone pomiędzy skórką a walcem osiowym w młodych korzeniach i łodygach; kora pierwotna składa się głównie z komórek miękiszu zasadniczego lub spichrzowego

Question 15

lignina

Answer 15

inaczej drzewnik; substancja organiczna o złożonym składzie chemicznym, zbudowana z pochodnych alkoholi fenolowych; pełni funkcję wzmacniając

Question 16

łyko

Answer 16

(floem)
(gr. phlóios – łyko) niejednorodna tkanka przewodząca; występuje u roślin naczyniowych; transportuje substancje pokarmowe

Question 17

merystem pierwotny

Answer 17

rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od stadium zarodkowego; przykłady to: merystemy wierzchołkowe pędu i korzenia, merystemy interkalarne, niektóre merystemy archesporialne

Question 18

merystem wtórny

Answer 18

rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od pewnej fazy rozwoju; powstały z odróżnicowanych komórek tkanki stałej, które powracając do stanu embrionalnego, uzyskują zdolność do podziałów komórkowych

Question 19

kolenchyma

Answer 19

(zwarcica)
jednorodna tkanka wzmacniająca, zbudowana z żywych, wydłużonych komórek otoczonych celulozową ścianą komórkową z charakterystycznymi zgrubieniami; na podstawie położenia zgrubień wyróżnia się m.in. kolenchymę kątową i płatową; pełni funkcje mechaniczne

Question 20

miękisz (parenchyma)

Answer 20

(gr. parénchyma – miąższ) jednorodna tkanka stała, zbudowana z żywych komórek o niskim stopniu specjalizacji; zachowuje zdolność do podziałów i często ulega odróżnicowaniu, dając początek merystemom wtórnym; pełni różne funkcje i występuje w kilku rodzajach, jako miękisz zasadniczy, asymilacyjny, powietrzny i spichrzowy

Question 21

peryderma

Answer 21

(korkowica)
pokład komórek złożony z warstw fellemu (korka), fellogenu (miazgi korkotwórczej) i fellodermy (miękiszu); powstaje z fellogenu i stanowi wtórną tkankę okrywającą powierzchnię łodyg i korzeni

Question 22

plazmodesmy

Answer 22

połączenia między sąsiednimi komórkami w tkance roślinnej; pasemka cytoplazmy przechodzące w poprzek wspólnej ściany komórkowej, łączące protoplasty komórek roślinnych

Question 23

sklerenchyma (twardzica)

Answer 23

(gr. sklerosis – skamienienie) jednorodna tkanka wzmacniająca, zbudowana z martwych komórek o silnie zdrewniałych i wtórnych ścianach komórkowych; występuje w dwóch formach: jako włókna i sklereidy (np. komórki kamienne); pełni funkcje mechaniczne

Question 24

tkanka

Answer 24

zespół połączonych ze sobą komórek o podobnej budowie lub różniących się od siebie, wyspecjalizowany do pełnienia określonej funkcji

Question 25

aparat szparkowy

Answer 25

wytwór skórki pędu; składa się z dwóch komórek szparkowych, między którymi znajduje się szparka – otwór, przez który zachodzi parowanie wody i wymiana gazowa

Question 26

cierń

Answer 26

modyfikacja łodygi albo liścia (przylistków) w zaostrzony, sztywny organ, często zdrewniały

Question 27

hydatody

Answer 27

(gr. hýdōr – woda; hodós – droga) roślinne utwory służące do wydzielania wody z niewielką ilością soli mineralnych

Question 28

hydrofobowość

Answer 28

właściwość substancji polegająca na niezdolności jej cząsteczek (lub ich części) do oddziaływania z rozpuszczalnikami polarnymi, głównie z wodą, bądź grupami polarnymi innych cząsteczek, a także cecha makroskopowa materiałów obrazująca ich brak zdolności do zwilżania przez wodę

Question 29

kolec

Answer 29

zaostrzony, dostatecznie sztywny wyrostek na powierzchni lub krawędzi organu (łodygi, liścia, owocu) utworzony z epidermy i zwykle podpowierzchniowych komórek, niebędący przekształconym pędem

Question 30

wiązki przewodzące

Answer 30

wiązki waskularne; pasma łyka i drewna (tkanek przewodzących) w łodygach, korzeniach (w budowie pierwotnej rośliny) i liściach (ponadto częsta także miazga łykodrzewna)

Question 31

kutykula

Answer 31

u roślin – cienka, ciągła warstwa pokrywająca ścianę zewnętrzną komórek epidermy; występuje na powierzchni niezdrewniałych łodyg, liści i owoców

Question 32

przetchlinka

Answer 32

wytwór perydermy, zbudowany z wielu luźno ułożonych martwych komórek wypełniających, pomiędzy którymi znajdują się przestwory międzykomórkowe; twór odpowiedzialny u roślin za przeprowadzanie wymiany gazowej i transpiracji

Question 33

tkanka przewodząca

Answer 33

stała tkanka roślinna odpowiedzialna za rozprowadzanie substancji w organizmie roślinnym; jej rodzaje to: drewno (ksylem), transportujące wodę i sole mineralne, oraz łyko (floem), transportujące produkty fotosyntezy

Question 34

tkanka okrywająca

Answer 34

stała tkanka roślinna pokrywająca powierzchnię organów roślinnych, chroniąca wnętrze organizmu przed szkodliwym wpływem warunków środowiska; jej rodzaje to: tkanka okrywająca pierwotna (epiderma i ryzoderma) oraz wtórna (peryderma)

Question 35

tkanka wzmacniająca

Answer 35

stała tkanka roślinna odpowiedzialna za zwiększenie wytrzymałości i odporności organizmu roślinnego na urazy mechaniczne, przy zachowaniu dość dużej elastyczności; jej rodzaje to: kolenchyma (zwarcica) i sklerenchyma (twardzica)