Społeczne i kulturowe uwarunkowania patologii, tożsamość Flashcards
(63 cards)
1
Q
Norma czy patologia: 3 stany rzeczy
A
- stan naturalny/przyrodniczy
- postulowany stan rzeczy
- wartościowanie i ocena
2
Q
Stan naturalny/przyrodniczy
A
Norma - zgodność z prawidłowościami naturalnego stanu rzeczy, determinowane aktualnym stanem wiedzy (badane przez analizy statystyczne, częstość pojawiania się)
3
Q
Postulowany stan rzeczy
A
Norma - działania (lub ich skutki), które dążą do stanu postulowanego, sformułowane warunki, których zrealizowanie jest niezbędne do pojawienia się pożądanego stanu rzeczy
4
Q
Wartościowanie i ocena
A
Norma - system uporządkowanych, akceptowanych zasad i wartości
5
Q
Langer: etiologia psychopatologii jest…
A
Społeczna:
u podłoża klasyfikacji psychopatologii są pozytywnie wartościowane w danej społeczności wzorce zachowań, hierarchie wartości, a przekroczenie ich granic zostaje objęte odpowiednią nomenklaturą psychopatologiczną
6
Q
Jednym z uwarunkowań patologii są…
A
Bariery społeczne (na drodze do czego są barierami? w jaki sposób mohą być źródłem patologii?)
7
Q
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
- specyficzna struktura społeczna i jej konsekwencje wpływahą zaburzająco na funkcjonowanie jednostki
- punkt odniesienia: przyjęte za naturalne prawidłowości rozwoju i funkcjonowania
8
Q
Socjalizacja
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
wpływ środowiska społecznego na kształtowanie się i rozwój jednostki
9
Q
Zigler, Child: dla definiowania i rozumienia socjalizacji ważne jest…
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
- czy człowieka należy traktować jako bierny czy czynny element procesu
- czy człowieka należy traktować jako jednostkę pozytywną czy negatywną z natury
10
Q
Wrong: jeśli jednostka jest bierna, to…
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
socjalizacja jako “transmisja kultury” w jednostkę
11
Q
Wrong: jeśli jednostka jest czynna, to…
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
- socjalizacja jako “proces stawania się człowiekiem”
- wpływ genów, wyposażenia intelektualnego i poznawczego
- wpływ zachowania na rodzaj doświadczeń środowiskowych
- patologia: czynniki środowiska uniemożliwiające realizację indywidualności (walka między właściwościami jednostki i otoczenia - z przewagą otoczenia; w konsekwencji zaburza się funkcjonowanie jednostki - niewykorzystanie możliwości rozwoju lub konflikt zwiazany z przyjęciem wartości otoczenia)
12
Q
Orientacja skrajnie negatywna
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
- socjalizacja jako ciągła walka między społeczeństwem a jednostką
- skuteczna socjalizacja - wygrana otoczenia
- patologia: struktury społeczne, które uniemożliwiają wygranie z negatywnymi właściwościami jednostki
13
Q
Orientacja skrajnie pozytywna
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
- socjalizacja jako względnie łatwy proces rozwojowy
- wrodzone tendencje do wzrostu powodują, że dziecko samo się adaptuje i realizuje pożądane zachowania
- jednostka swoją działalnością ulepsza społeczeństwo
- patologia: czynniki społeczne, które uniemożliwiaja jednostce realizację wrodzonych dążeń do prospołecznej samorealizacji (model oparty na zakazach i nakazach)
14
Q
3 obszary socjalizującej aktywności danej społeczności
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
- tworzenie pożądanych celów indywidualnej i zbiorowej aktywności
- formułowanie norm i zasad funkcjonowania społecznego
- tworzenie systemów wzmocnień
15
Q
Czy socjalizacja to proces całkowicie spójny?
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ bezpośredni
A
Nie!
bierze w nim udział szereg podsystemów, które wchodzą ze sobą w konflikt (patologia)
16
Q
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ pośredni
A
zaburzenia funkcjonowania jednostki są konsekwencją życia w określnych układach społecznych
17
Q
Czynniki powodujące zmiany zachowania
A
- konflikty normatywne
- konflikty ról
- depersonalizacja
- tożsamość społeczna
- alienacja
18
Q
Czynniki powodujące zmiany zachowania: konflikty normatywne
A
- na funkcjonowanie jednostki wpływa wiele systemów normatywnych, systemów wzmacniających
- jednostka jest w konflikcie - gdy przekroczy zdolności adaptacyjne może prowadzić do zmian funkcjonowania LUB przy sprzeczności norm (zinternalizowanych lub takich, pod które jednostka aktualnie podlega - np. migracja) między systemami
19
Q
Czynniki powodujące zmiany zachowania: konflikty ról
Patologizujący wpływ środowiska społecznego: wpływ pośredni
A
- ze względu na wielość form życia społecznego jednostka jest jednocześnie członkiem różnych układów społecznych, zajmuje określone pozycje w swoich strukturach
- role mogą być ze sobą sprzeczne
20
Q
Czynniki powodujące zmiany zachowania: depersonalizacja
A
całkowita utrata indywidualności spowodowana działaniem w sposób niezgodny z indywidualnymi właściwościami jednostki (np. tendencje do ujednolicenia funkcjonowania)
21
Q
Czynniki powodujące zmiany zachowania: tożsamość społeczna
A
- związana z przynależnością do grupy, umożliwia jednostce określanie jej jako własnej
- utrata satysfakcji z przynależności, negatywne szacowanie –> utrata tożsamości społecznej –>zmiany w funkcjonowaniu
- prowadzi to do izolacji społecznej
22
Q
Czynniki powodujące zmiany zachowania: alienacja
A
- obcość na poziomie czynności poznawczych i emocjonalnych
- dostrzegana subiekywnie
- Mikulska: alienacja jest zwiazana z separacją
- odseparowana moze byc jednostka oraz zbiorowość
23
Q
Czynniki powodujące alienację
A
utrata kontroli nad przebiegiem zjawisk (utrata podmiotowości)
* char. obiektywny: zbyt trudne zadanie
* char. subiektywny: doświadczenia jednostki prowadzą ją do przekonania, ze nie kontroluje własnych działań, co uniemożliwia samorwalizację
24
Q
Anomia (Merton)
A
- przez przekształcenie bądź zanik wartości kulturowych
- wiąże się z niedoskonałą koordynacją społecznie preferowanych celów działania oraz środków, jakie dana struktura społeczna oferuje do osiągania celów
- zastosowanie danego środka nie musi prowadzić do uzyskania celu –> zmniejszenie przewidywalności –> anomia
- wszelkie czynniki, które pozwalają na zrywanie więci między społecznie aprobowanymi celami a sposobami ich osiągniecia, umożliwiając autonomizację, prowadzą do anomii - zmiany w obrębie funkcjonowania społecznego i indywidualnego
25
Bariery społeczne
czynniki społeczne, które utrudniają rozwój bądź stwarzają niekorzystne warunki do jego prawidłowego przebiegu
26
Oddziaływanie pośrednie: punkt odniesienia
* struktury społeczne i określane przez nie relacja - jeśli są wewnętrznie niespójne, mają za wysokie wymagaania, powodują zerwanie więzi między celami do osiągnięcia a środkami jakie stawiają do dyspozycji to kontekst dla indywidualnych działań może przycznić się do zmianny funkcjonowania
* patologia: układ społeczny, w którym jednostrce przychodzi działa, a nie jej bezpośrednie z nim relacje
27
Depersonalizacja (deindywiduacja): Festinger 1952
* negatywne konsekwencje procesów grupowych
* członkowie grupy to nie jednostki
* zablokowanie wewnętrznych powściągów
* osłabienie indywidualnych powściągów pozwala jednostce jako członkowi grupy zaspokoić te potrzeby, których by w innym przypadku nie mogła zrealizować
* oddziaływanie zbiorowości prowadzi do zaniku indywidualności jednostki
28
Depersonalizacja: Tedeschi i Lindskold
Osoba, która jest włączona w tłum, traci swoją tożsamość
29
Depersonalizacja: Freedman 1978
* pojawia się w trakcie działań zbiorowych (lincz, zabójstwa)
* niezależnie od zniesnienia blokady wewnętrznych powściągów wiąże się z rozproszeniem odpowiedzialności
30
Deindywiduacja: Deaux i Wrighstman 1984
* wiąże się z anonimowością jednostki
* wzrost anonimowości - wzrost zachowań antyspołecznych
31
Badanie nad wpływem anonimowości - Zimbardo 1969
* czteroosobowe grupy dziewcząt
* zmienna niezależna: poziom anonimowości
* zadanie: aplikacja szoków elektrycznych dziewczętom z innej grupy
* wyniki: anonimowość doprowadziła do 2krotnego wzrostu częstotliwości aplikowania szoków elektrycznych
32
Anonimowość: Singer, Brush, Lublin
* kryterium anonimowości: używanie sprośnych wyrażęń
* anonimowość - częstsza brzydka mowa
33
Anonimowość: Tedeschi i Lindskold
* *Becker-Haven, Lindskold*
* pary zakapturzonych osób szybciej ruszały na pomoc ofierze
* anonimowość pozwala nie przejmować się, ułatwia udzielanie pomocy
34
Deindywiduacja: Shaw
* nie jest zjawiskiem elementarnym, ale stanowi konsekwencję procesów grupowych (anonimowość działania, rozproszenie odpowiedzialności, facylitacja społeczna, przesuniecia w zakresie norm)
* dążenie do zwiększenia prawdopodobieństwa pojawienia się wyników pożądanych i zmniejszenie wyników niepożądanych
* człowiek powstrzymuje się od działań, które są niezgodne z grupą - lęk przed dezaprobatą
35
Deaux i Wrighstman 1984: ludzie zachowują się bardziej agresywnie...
gdy ofiara ich nie widzi
36
Mann: analiza artykułów o próbach samobójczych, przy których obecny był tłum
* 10/21 ofiara była dopingowana (częścoej wieczorem, rzadziej powyżej 12 piętra)
* nie pojawiało się wcale, gdy ofiara była blisko
37
Alienacja
* Berry: dewiacja i alienacja są tożsame
* alienacja - coś jest obce, wrogie
* alienować - powodować, by coś stało się nieprzyjazne, wrogie
38
Seeman: 5 wariantów alienacji
* bezradność (bezsilność) - utrata kontroli
* brak lub utrata znaczenia - niezdolność do przewidywania, utrata sensu życia
* brak lub zanik norm - normy mojej społeczności nie dają rezultatów, wiec przyjmuję inne
* izolacja - frustracja potrzeby przynależności
* obcość wobec samego siebie - blokowanie przez otoczenie samoaktualizacji jednostki, rozbieżnosć między Ja a Ja idealnym
39
Rose 1969 - badania nad liderami grup i masami, alienacja
* alienacja - przeciwieństwo zintegrowania
* rzadziej wśród liderów niż u mas
* liderzy są częściej zintegrowani
40
Miluska 1983 - wyznaczniki i konsekwencje sytuacji alienującej
* elementy składowe sytuacji alienującej: bariery społeczne (sytuacje wywołujące silne emocje negatywne, trudne do kontrolowania, trudne zadania, trudności emocjonalne)
* zbieżność tych czynników skłąda się na uniwersalny syndrom sytuacji alienującej
* szczególny wpływ na osoby ze schizotymią, neurotyzmem, słabą odpornością układy wegetatywnego, niepewnością, lękiem
* konsekwencje: poczucie bezsilności
* obiekty alienacji: władza, społeczeństwo, ja, inni ludzie
* K: BEZSILNOŚĆ vs. niemożność samorealizacji
* M: WŁADZA vs. społeczeństwo i ja
41
Miluska: anomia vs. alienacja
* alienacja - okreslony stan psychiczny jednostki (kosekwencja niezaspokojenia potrzeb)
* anmoia - obiektywna rozbieżnosć między uzawanymi wartościami a możliwością ich realizacji
42
Parsons: anomia
termin anomii jest szczególnie istotny przy opisie jednostki w społeczności przechodzącej zmiany norm. Pojawia się wtedy niespójność między zinternalizowanymi normami a rzeczywistymi zachowaniami innych ludzi
43
Berry 1978: anomia
* ujęcie socjologiczne
* stan zaniku norm
44
Badanie McHugh - nowa technika psychoterapii
* pytania tak/nie, terapeuta odpowiadał losowo
* niektórzy doszukiwali się sensu, inny zauważylu bezsensowność
* gdy sytuacja jest chaotyczma i pozbawiona reguł ludzie zaczynają kwestionować ich isnienie - anomia
45
Merton: anomia
* brak norm
* cele przestają być powiazane z kulturowo określonymi sposobami ich osiągania
* formy zachowania w sytuacji anomii: konformizm, innowacja, rytualizm, wycofanie, bunt
46
Konformizm (Merton)
* najczęstsza reakcja w stabilnych społeczeństwach - zapewnia ciągłość
* w pełni zgodna z normami
47
Innowacja (Merton)
* pojawia się, gdy nacisk na osiąganie celów kulturowych jest silniejszt niż na przestrzeganie norm określających sposoby ich realiazji
* może prowadzić do stosowania metod zakazanych
* postawa częsta, gdy cele promowane są jako uniwersalne, a społeczeństwo ogranicza dostęp do legalnych środków ich osiągniecia
48
Rytualizm (Merton)
* odrzucenie, zredukowanie celu kulturowego przy jednoczesnym przestrzeganiu norm instytucjonalnych
* częsty, gdy status jednostki nie zależy od jej osiągnieć
* hiperkonformizm
* strach przed utratą statusu
49
Wycofanie (Merton)
* odrzucenie celów kulturowych i środków ich realizacji
* formalnie część społeczeństwa, realnie są poza
* jednostka akceptuje społeczne cele, ale środki ich osiągnięcia nie zapewniają sukcesu
* ostatecznie może odrzucić cele i środki
50
Bunt (Merton)
* system instytucjonalny postrzegany jest jako przeszkoda w realizacji społecznie uznawanych celów
* wyjście poza społeczność tworząc nowe cele, srodki i reguły działania
51
Shaw, Constanza 1970 konflikt ról społecznych
* rola - funkcja jednostki wynikająca z zajmowanej pozycji w danym kontekście społecznym, determinowana przez role innyc w tej samej strukturze
* konflikt między rolami - sprzeczne wymagania
* konflikt wewnątrz ról - oczekiwania wobec jednej roli są wzajemnie niezgodne
52
Secord, Backman 1974 - role społeczne
* ułatwiają przewidywanie zachowań
* pełnią funkcję normatywną (opierają się na oczekiwaniach)
* tworzą system wzajemnych zależności (gdzie aktor postrzega swoją rolę jako zbiór praw i przywilejów, natomiast partner – jako zobowiązanie do określonych działań)
53
Secord, Backman 1974: konflikty związane z rolami
* wewnętrzne - oczekiwania vs. zachowania
* zewnętrzne - błędne przesłanki dotyczące oczekiwań i zobowiązań związanych z rolami, sołabienie zobowiązań do realizacji ról zgodnych z normami społecznymi
54
Gross, Mason, McEachern: teoria rozwiązywania konfliktu ról
* prawomocność oczekiwań (czy partner ma prawo do pełnienia roli)
* sanckje (konsekwencje)
* orientacja moralna aktora (podejście jednostki do konfliktu ról)
55
Gross, Mason, McEachern: typy orientacji moralnej
* moralna - prawomocność, odrzucenie sankcji, kompromis
* oportunistyczna - sankcje nad prawomocność, działania nagradzane, unika negatywnych konsekwencji
* moralno-oportunistyczna - sankcje + prawomocność, wynieta prawomocne oczekiwania, kompromis w razie pozytywnych sankcji dla obu stron, brak decyzji w razie negatywnych sankcji dla obu stron
56
Rodzaje tozsamości
* indywidualna - określenie Ja, cechy osobowości, zainteresowania, kompetencje (Turner 1984)
* grupowa/społeczna - świadomość przynależności, znaczenie grupy (Tajfel 1976)
* etniczna/kulturowa - przynależność do grupy etnicznej, pochodzenie, miejsce urodzenia (Gelfand 1987)
57
Tożsamość indywidualna - kształtowanie
* dorastanie
* kryzys tożsamości moze pojawić się w dorosłości (White)
58
Kategoryzacja społeczna
* potrzebna do kształtowania tożsamości społecznej
* porządkowanie otoczenia, przypisywanie grupom znaczeń
59
Kluczowe mechanizmy wpływające na tożsamość społeczną - Tajfel
* kategoryzacja społeczna
* porównywanie społeczne
* odrębność psychologiczna
60
Tożsamosć społeczna - kształtowanie
* porównania międzygrupowe (relatywizowanie)
* pełni funkcję mechanizmu pośredniczącego w procesach zmian społecznych
61
Typy zmian wpływających na tożsamość społeczną
* niejasno określona grupa (pozycja)
* grupa dominująca - moze utracić status
* grupa podporządkowana - jej sytuacja zależy od dominujących struktur społecznych
62
Rywalizacja społeczna
kształtowanie tożsamości wiąże się z walką o dobra materialne, prestiż i pozycje społeczną
63
Tożsamość społeczna jako barometr
odzwierciedla sytuację jednostki w grupie, wpływa na działanie społeczne
