Świdrowce i plasmodium

Question 1

Przykłady świdrowców

Answer 1

Trypanosoma brucei gambiense -Świdrowiec gambijski

Trypanosoma cruzi – Świdrowiec amerykański

Trypanosoma rhodesiense
- świdrowiec rodezyjski

Leishmania

Question 2

Postacie morfologiczne świdrowców

Answer 2

forma trypomastigota

– pozakórkowo (świdrowiec gambijski i rodezyjski
– wewnątrzkomórkowo (świdrowiec amerykański)

forma promastigota
– pozakomórkowo (Leischamnia)

Question 3

Jakie patogeny wywołują śpiączkę afrykańską?

Answer 3

świdrowce:
- gambijski (Trypanosoma brucei gambiense
- rodezyjski (Trypanosoma rhodesiense)

Question 4

Jak można się zarazić świdrowcami?

Answer 4

• przez łożysko
• od muchy tse tse - organizm wektorowy
• przez transfuzę krwi

Question 5

szankier?

Answer 5

Po ukłuciu przez muchę tse tse w miejscu wniknięcia świdrowców –grudkowaty odczyn zapalny, bolesny – do 2 tygodni; lub bolesny wrzód mokry u turystów (szankier)

Question 6

objaw Winterbottoma

Answer 6

powiększenie węzłów chłonnych w tylnym trójkącie szyjnym - charakterystyczna cecha śpiączki afrykańskiej

Question 7

który świdrowiec groźny?

Answer 7

świdrowiec gambijski – łagodna przewlekla postac trwa do 4 lat, śmiertlne przypadki tylko u turystów

• świdrowiec rodezyjski – postać ostra śmierć w okresie od kilku miesiecy do roku

Question 8

faza ostra i przewlekła śpiączki afrykańskiej

Answer 8

• w fazie ostrej – formy tripomastigota namnażają się we krwi i osoczu
  ból głowy, gorączka 40st., limfadenopatia, dodarkowo w tylnym trójkącie szyjnym (objaw Winterbottoma- charakterystyczna cecha choroby), ból mięśni i stawów, zapalenie mięśnia sercowego, powiększona wątroba, śledziona, wysypka, świąd skóry, złe samopoczucie, spadek masy ciała, szankier (wrzód- w miejscu ugryzienia), niedokrwistość
• faza przewlekła – w płynie mózgowo- rdzeniowym – zaburzenia psychiczne, okresy pobudzenia/okresy apatii i śpiączki, zmiany zachowania, przedłużona mowa, agresja – nie leczona prowadzi do śmierci

Question 9

Fazy śpiączki afrykańskiej

Answer 9

1 faza – skórna - odczyn zapalny na skórze – pasozyty tylko we krwi obwodowej
2 faza – hemolimfatyczna - limfadenopatia – pasożyt w węzłach chłonnych i we krwi
3 faza – neurologiczna – pasozyty przechodzą do OUN

Question 10

Diagnostyka śpiączki afrykańskiej

Answer 10

• prepararty bezpośrednie z kropli krwi i płynu mózgowo- rdzeniowego
• rapid testy – szybkie testy po 15 min wynik
• wzrost limfocytów i immunogobulin
• objawy kliniczne (szankier i objaw Winterbottoma)

Question 11

Trypanosoma cruzi - co to i jaką chorobę wywołuje

Answer 11

Świdrowiec amerykański - choroba chagasa

Question 12

co wywołuje chorobę Chagasa?

Answer 12

Trypanosoma cruzi – Świdrowiec amerykański

Question 13

Świdrowiec amerykański - gdzie występuje i co jest organizmem wektorowym?

Answer 13

w Ameryce pd i środkowej – wzdłuż wybrzeży

• „pluskwy całujące” – pluskwiaki krwiopijne – organizm wektorowy – gryzą w okolicy ust

Question 14

jak dochodzi do zarażenia świdrowcem amerykańskim?

Answer 14

• przez wcieranie zainfekowanego kału pluskwiaka w uszkodzoną skórę, błony śluzowe
• transfuzja i transplantacja
• przez łożysko

Question 15

w jakiej formie i gdzie pasożytuje świdrowiec amerykański ?

Answer 15

• pozakomórkowo – trypomascigota w kształcie litery U i C – niewiele w krwioobiegu

wewnatrzkomórkowo – w postaci amastigota
DD: ma duży kinetoplast (okrągle kółeczko na końcu) – to pozwala go różnicować z innymi świdrowcami

Question 16

Trypanosoma cruzi - forma inwazyjna dla człowieka i pluskwiaka

Answer 16

• dla człowieka forma inwazyjna – tripomastigota w kale pluskwiaka
• dla pluskwiaka forma inwazyjna – tripomastigota we krwi człowieka

Question 17

Chagoma?

Answer 17

w chorobie Chagasa - ognisko pierwotne - Chagoma –bardzo bolesny guzek powiekszajacy się obwodowo, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu wnikniecia pasożyta; najczęściej na twarzy; można z guzków pobrać formy tripomascigota i amascigota; znikaja po 2-3 mieisącach

Question 18

Choroba chabasa faza ostra

Answer 18

gorączka 39 st.,,
spadek masy ciała,
objaw Romana-– obrzęk jednej powieki
pozniej powiekszenie wezlow chlonnych, wątroby, śledziony,
obrzeki twarzy, dłoni i stóp;
bóle mięśni
- po 2 -3 tygodniach może dojśc do smierci - zapalenie mięśnia sercowego, opon mózgowych i mózgu
- trwa 2-3 tygodnie -rosnie ilosc pierwotniaka we krwi
- ostra postać pełnoobjawowa - można stwierdzić chorobe chagasa na podstawie objawów kliniczznych tylko u dzieci do 5 r.ż lub u osób z obniżoną odpornością
- u dorosłych – postać łagodna z objawami grypopodobnymi
- w tej fazie wykrywany we krwi-rozmaz, PCR – biologia molekularna

Question 19

objaw Romana

Answer 19

obrzęk jednej powieki w chorobie chagasa

Question 20

faza przewlekłą choroby chagasa

Answer 20

• przebiega bezobjawowo lub
• po 10-30 latach u niektórych osob – przebiega z uszkodzeniem narządów wewnętrznych
• formy tripomascigota – wnikaja do komorek i dzielą się
• wysokie miano przeciwciał IgG
• postać sercowa – tachykardia, ból , kardiomegalia- powiększenie mięśnia sercowego , pęknięcie serca - zgon
• postać oponowo-mózgowa
• peknięcie jelita – megacolon (olbrzymia okrężnica)
• megaesofagus – olbrzybi przełyk
• twarz kota – powiekszone ślinianki przyuszne
• proces diagnostyczny utrudniony – serologia – testy elisa , bioptat z węzłów lub szpiku, badania kliniczne, badania we krwi – rozmaz nie pokaże pasożyta

Question 21

w fazie objawowej charakterystyczna triada choroby Chagasa:

Answer 21

• choroba mięśnia sercowego
• mięśniówka przełyku i jalita grubego
• oponowo-mózgowa

Question 22

Ksenodiagnostyka

Answer 22

• pozwala potwierdzić lub wykluczyć chorobę Chagasa
• karmienie nie zarazonych pluskwiaków krwią człowieka, po 10-30 dniach badanie kału pluskwiaka na obecność wiciowców
• jeśli w kale znajdziemy pasożyta – jest to potwierdzenie choroby Chagasa

Question 23

3 postaci leiszmaniozy:

Answer 23

— trzewna (narządowa) – L. donovani

— skórna L. Tropica

— błon śluzowych (skórno-śluzówkowa)

Question 24

leiszmanioza gdzie występuje

Answer 24

• Afryka, Ameryka pd, bliski wschód, również w krajach europy południowej i Turcji (basen morza śródziemnego) , pd Rosja
  —- postać skórna – Turcja, Cypr, Włochy
  —- postać narządowa – Francja, Grecja

Question 25

leiszmanioza jak się zarażamy

Answer 25

- zoonoza – u zwierząt też pojawiają się objawy choroby Organizm wektorowy - moskity (ćmianki Phlebotomus papatasi i Lutzomuia sp.) przenoszą pasozyty na ludzi, zarażone tez inne zwierzęta w Indiach przenoszona zna człowieka przez moskity bez zwierząt rezerwuarowych

Question 26

leishmania gatunki:

Answer 26

- 21 gatunków trzy gatunki zbiorcze w zalezności od zmian jekie wywołują: --- Leishmania donovani --- Leishmania tropica --- Leishamnia braziliensis

Question 27

leishmania w jakiej postaci pasożytuje?

Answer 27

Pasożyt wewnątrzkomórkowy, pazożytuje w postaci amastigota; Powinnowactwo do komórek układu siateczkowo-śródbłonkowego wątroby, śledziony i szpiku kostnego​

Question 28

leishmania dwie formy w cyklu rozwojowym

Answer 28

- promastigota w moskitach (podłużna z witką, bez błony falującej ) - wykryjemy w badaniach in vitro - amastigota – wewnątrzkomórkowo w tkankach człowieka; dzielą się intensywnie i przenoszone do wątroby, śledziony, szpiku kostnego i innych narządów --- w śledzionie – zanik miąższu, zwłóknienie, przerost

Question 29

Cykl rozwojowy Leishmania

Answer 29

ćmianka → ukąszenie i przeniesienie przez skórę promastigota → w makrofagach zamienia się w amastigota → namnażanie → z krwią i limfa wędruje do → śledziony, wątroby, szpiku kostnego, węzłów chłonnych

Question 30

Leiszmanioza narządowa - inne nazwy

Answer 30

(kala-azar, choroba czarna, dum-dum fever, black fever)

Question 31

Leiszmanioza narządowa - objawy

Answer 31

- w miejscu ukąszenia zmiana (rzadko występuje) - leiszmanioma - wątroba – hepatomegalia - śledziona – splenomegalia bardzo duża - węzły chłonne – limfadenopatia - szpik kostny – anemia, leukopenia, trombocytopeni,odwrócenie stosunku albuminy/globuliny - przewód pokarmowy – biegunka, owrzodzenie jelita Długi okres inkubacji nawet do 10 lat, inwazja może przebiegać bezobjawowo Po 3-4 miesiacach – duża splenomegalia W indiach – dodatkowo ciene zabarwienie wokół ust, na policzkach, w linii środkowej brzucha Śmierć – wtórne zakażenie bakteryjne, gruźlica, zapalenie płuc

Question 32

Na co zbadać osoby wracające z rejonów tropikalnych z gorączką?

Answer 32

malarii i leiszmaniozy.

Question 33

Rozpoznanie leiszmaniozy narządowej

Answer 33

- badania seroloiczne – podstawa - --- test immuno-chromatograficzny, ELISA, immuno-​fluorescencji pośredniej; szybki test serologiczny (jak ciążowy, w warunkach polowych) - badania molekularne – mogą potwierdzić - bioptat z węzłów chłonnych, szpiku kostnego lub skóry oraz krwi - badania mikroskopowe --- rozmaz: śledziony --- szpiku --- węzłów chłonnych - hodowla in vitro – rzadko Leczymy zwiazkami antymonu

Question 34

Leiszmanioza skórna - który gatunek, gdzie występuje, objawy

Answer 34

wrzód wschodni (Leishmania tropica comlpex) w Europie: endemicznie Portugalia, Hiszpania, południowa Francja, Włochy/świat (mapa)​ * lokalizacja wiciowców w skórze, w komórkach ścian naczyń krwionośnych, ​ w okolicznych węzłach chłonnych​ * owrzodzenia mogą być pojedyncze lub mnogie, wilgotne lub suche z wtórną infekcją bakteryjną​ * okres inkubacji kilka tygodni, miesięcy a nawet lat​ * zmiany skórne niebolesne​ * guzkowate nacieczenie martwica owrzodzenie ubytek skóry blizna​ * owrzodzenia po wygojeniu (2-12 miesięcy) pozostawiają głębokie blizny​

Question 35

Leiszmanioza błon śluzowych - inna nazwa, który gatunek,

Answer 35

(Espundia)​ (skórno-śluzówkowa) Pasożyty rozprzestrzeniają się przez ciągłość lub przeniesienie przez monocyty z chłonką​ Ograniczona do Ameryki południowej Leishmania braziliensis complex

Question 36

Rezerwuar leiszmanii

Answer 36

Rezerwuar: psy, gryzonie, niektóre małpy​

Question 37

diagnostyka różnicowa leiszmaniozy

Answer 37

W diagnostyce różnicowej leiszmaniozy skórnej należy brać pod uwagę takie schorzenia skóry i błon śluzowych, jak nowotwór, sarkoidoza, grzybica głęboka, gruźlica, kiła oraz trąd.​

Question 38

Diagnostyka skórnej postaci leiszmaniozy

Answer 38

- badanie histopatologiczne materiału otrzymanego w wyniku biopsji pobranej z brzegu zmiany skórnej (poszukiwanie form amastigota) - metoda hodowli na podłożu NNN z dodatkiem krwi (poszukiwanie form promastigota) - test śródskórny Montenegro (wykrywa nadwrażliwość typu późnego; odczyt po 48-72h; negatywny w Kala-Azar) - test na obecność DNA pasożyta metodą reakcji polimerazy łańcuchowej​

Question 39

Zapobieganie​ leiszmaniozy

Answer 39

Likwidacja rezerwuarów, walka z przenosicielami;​ * Stosowanie insektycydów; ​ * Noszenie długiej odzieży i stosowanie repelentów, moskitier pokrytych insektycydami;

Question 40

do 3 najważniejszych problemów zdrowotnych. na świecie oprócz HIV i gruźlicy należy:

Answer 40

malaria

Question 41

występowanie malarii

Answer 41

- strefa tropikalna i subtropikalna głównie Afryka – tam gdzie temperatura nie spada ponizej 16st - basen morza śródziemnego – Grecja – notowane przypadki

Question 42

co wywołuje malarię?

Answer 42

Plasmodium vivax – zarodziec ruchliwy Plasmodium ovale – zarodziec owalny Plasmodium malariae- zarodziec pasmowaty Plasmodium falciparun – najgroźniejszy – malaria mózgowa Plasmodium knowlesi – typowy dla Azji pd-wsch – rezerwuarem mogą być małpuy makaki

Question 43

żywiciel pośredni i ostateczny Zarodźca malarii (plasmodium)

Answer 43

- żywiciel ostateczny – komar – cykl płciowy ---- sporogonia i gametogonia - żywiciel pośredni – człowiek – cykl bezpłciowy ---- schizogonia pozakrwinkowa- w wątrobie i schizogonia wewnątrzkrwinkowa w erytrocytach

Question 44

organizm wektorowy malarii

Answer 44

Komar widliszek z rodzaju Anopheles – żywicie ostateczny i organizm wektorowy

Question 45

co odpowiada za nawroty malaryczne?

Answer 45

w przypadku plasmodium vivax i plasmodium ovale – część merozoitów w wątrobie przeksztalacana w hipnozoity (formy przetrwalnikowe)– one odpowiedzialne za nawroty malaryczne

Question 46

forma inwazyjna Zarodźca malariim (plasmodium sp.)

Answer 46

sporozoity (forma inwazyjna)

Question 47

Cykl rozwojowy plasmodium sp

Answer 47

ugryzienie przez komara, przenosi do krwi człowieka sporozoity (forma inwazyjna) - sporozoity z krwią dostaja się do wątroby i rozpoczyna się schizogonia pozakrwinkowa - namnażanie w komórkach wątroby, rozerwanie komórek i uwalnianie się merozoitów (do 2tyg) - w przypadku plasmodium vivax i plasmodium ovale – część merozoitów w wątrobie przeksztalacana w hipnozoity (formy przetrwalnikowe)– one odpowiedzialne za nawroty malaryczne - część merozoitów dostaje się do krwioobiegu i atakuje erytrocyty- rozpoczyna się wtedy cykl schizogoni wewnątrzkrwinkowej w erytrocytach - zmienia kształt i wielkość erytrocytu, zaczyna się namnażanie pasożyta i dochodzi do rozerwania erytrocytów i uwolnienia nowych merozoitów - cały cykl krwinkowy trwa okolo 48h stąd nazwa choroby trzeciaczka – objawy malaryczne wystepuja co 48 godzin – gorączka i dreszcze - część merozoitów przekształca się w gametocyty, które są formą inwazyjną dla komara widliszka Cykl rozwojowy plasmodium sp

Question 48

3 etapy malarii

Answer 48

Po okresie inkubacji (kilkadziesiat dni) następują 3 etapy malarii - I faza zimna – dreszcze uczucie zimna i poty (też bóle głowy, wymioty i biegunka) – trwa 10-15 min -II faza gorąca – gorączka ponad 40st, sucha skóra -III faza ustapienie objawów – zlewne zimne poty, śpiączka (1-2godziny)

Question 49

Plasmodium vivax - objawy

Answer 49

- okres inkubacji 10-17dni - podwyższona temperatura ciała – codziennie, nieregularnie - napady okresowe co 48h – dreszcze i gorączka - czas trwania nieleczonych napadów – do 7 lat - anemia – często - rzadko zmiany w nerkach i zajęcie OUN - nawroty – tak – występowanie hipnozoitów

Question 50

inne objawy malarii

Answer 50

Inne objawy: - powiększenie wątroby, śledziony, żółtaczka​ - zmiany we krwi: niedokrwistość hemolityczna ​ - bóle mięśniowe, bóle kręgosłupa, zaburzenia świadomości, objawy neurologiczne, kaszel i duszność​

Question 51

Diagnostyka malarii

Answer 51

- badanie mikroskopowe – rozmaz krwi – złoty standard// cienki rozmaz – wykrywa jaki rodzaj plasmodium - badania serologiczne – testy: immunofluorescencji pośredniej, immuno-chromatograficzny RDTs – tzw. rapid testy, nie są one jednak dokładne, mogą dawać fałszywie ujemny wynik -- PCR