Szkoła bolońska i barok klasycyzujący Flashcards
(7 cards)
W tym samym czasie, kiedy Caravaggio zaczął tworzyć dzieła nowatorskie, ale też kontrowersyjne w oczach mu współczesnych, działali artyści, którzy podążali odmienną drogą.
Opowiadali się przeciw sztuce manierystów, którzy w zbyt dużym stopniu deformowali
rzeczywistość. Tak wykształcił się nurt klasycyzujący w malarstwie barokowym, którego
kolebką była Akademia Bolońska. Założyli ją członkowie rodziny Carraccich – bracia
Annibale i Agostino oraz ich kuzyn Ludovico
Akademia Bolońska
Oprócz przygotowania do studiów z natury w oparciu o zasady perspektywy uczono
w niej zasad klasycznego komponowania, wykładano filozofię, historię i literaturę. Erudycja
była zdaniem twórców akademii nieodzownym przymiotem artysty. Nowi adepci malarstwa
poznawali w akademii mitologię, uczyli się języka symboli i alegorii. Program sformułowany przez Carraccich miał ogromne znaczenie dla uformowania
się bolońskiej szkoły malarskiej. Jeszcze większy wpływ miał jednak Annibale Carracci.
Guercino
Niedowiarstwo św. Tomasza
Obraz namalowany w 1621 roku
farbami olejnymi na płótnie
o wymiarach 1,43 x 1,20 m
przedstawia scenę z Ewangelii
św. Jana. Guercino ukazał
moment, w którym Tomasz,
by przekonać się, że widzi
zmartwychwstałego Chrystusa,
wkłada rękę do rany w jego boku
powstałej w wyniku przebicia
włócznią. Temat ten, poruszany
wcześniej m.in. przez Caravaggia,
ukazywał konflikt rozumu
i wiary, przyznając zwycięstwo tej
ostatniej. Guercino przedstawił
bohaterów w półpostaciach
w bliskim kadrze. Przeciwstawił
wyraz twarzy Chrystusa,
pełen cierpliwości i miłości,
niedowierzaniu malującemu
się na obliczu Tomasza.
Pogłębienie psychologiczne
sceny wywodzi się z malarstwa
Caravaggia, eksponowanie
barw podstawowych bliższe jest
jednak manierze Carraccich.
Obraz znajduje się w Pinakotece
Watykańskiej
Z Akademii Bolońskiej wyszło wielu znakomitych malarzy, którzy rozwinęli nurt
klasycyzujący,
a wśród nich Guido Reni i Domenico Zampieri, zwany Domenichino.
Annibale Carracci reprezentował nurt baroku nazywany przez historyków sztuki
klasycyzującym.
Jego monumentalne malarstwo było dynamiczne i pełne patosu.
Podstawę stanowiła kompozycja i klarowny rysunek, dla którego kolor był dopełnieniem.
Źródłem inspiracji była twórczość wielkich mistrzów renesansu – Rafaela, Michała Anioła oraz
malarzy weneckich. Działalność artysty miała ogromne znaczenie dla rozwoju nurtu
klasycyzującego, a stosowane przez niego schematy ikonograficzne i układy kompozycyjne
powtarzali malarze także w wiekach późniejszych. Carracci słynął nie tylko ze scen religijnych, takich jak np. Quo vadis, Domine?, ale też jako twórca pejzaży idealnych komponowanych z wyobraźni i łączących w sobie rozmaite elementy – lasy, góry, pola, zamczyska,
rozlewiska. Pejzaże takie wzbogacał sztafażem mitologicznym lub biblijnym
Palazzo Farnese w Rzymie, fresk na sklepieniu Galerii
Annibale Carracci,
który jako dojrzały twórca o ukształtowanej estetyce i ugruntowanych poglądach na
sztukę, otrzymał u schyłku XVI wieku zlecenie na pokrycie freskami niewielkiego gabinetu oraz Galerii w Palazzo Farnese w Rzymie. W pracy pomagał mu brat Agostino
oraz uczniowie.
Program malowideł obejmował sceny mitologiczne i alegoryczne powiązane motywem
miłości zaczerpniętym głównie z Metamorfoz Owidiusza, dlatego galerię nazwano imieniem
antycznego poety. Sceny mitologiczne dotyczą tematu miłości między bogami lub bóstwami
i wybranymi ludźmi, co ma symbolizować przemianę ludzkiej duszy przez siłę boskiej
miłości. Celem malowideł była apoteoza rodu Farnese. Poszczególne sceny na sklepieniu
zostały namalowane w iluzjonistycznych architektonicznych ramach zdobionych ornamentami według zasady quadro riportato (wł.). Dawało to wrażenie, jakby na suficie
umieszczono obraz w ramie. Obok siebie znalazły się zarówno prawdziwe, jak i namalowane
elementy architektoniczne i plastyczne, np. girlandy, kartusze i medaliony, co zaciera
granicę między architekturą a malowidłem. Na sklepieniu o wymiarach 20 x 6 m w Palazzo Farnese Annibale Carracci wraz z bratem
i uczniami namalował cykl fresków o tematyce zaczerpniętej z Metamorfoz Owidiusza. Półkoliste
sklepienie kolebkowe podzielił na 3 strefy. W środkowej, wspieranej przez atlantów namalowanych
w odcieniach szarości, aby wyglądali jak kamienne rzeźby, przedstawił 5 największych scen.
Centralnym elementem sklepienia jest Triumf Bachusa i Ariadny namalowany przez artystę
w latach 1597–1604. Bóstwa znajdują się na rydwanach ciągniętych przez lamparty i kozły. Przed
nimi na ośle jedzie pijany Sylen podtrzymywany przez nagich młodzieńców. Całość przedstawiona
jest na tle pejzażu. Postacie zostały wyidealizowane, a najważniejszym środkiem artystycznego
wyrazu jest rysunek. Te cechy obrazu, a także równomiernie rozproszone światło odwołują się
do dorobku mistrzów renesansu. Carracci łączy je z barokową dynamiką i wrażeniem przepychu.
Guercino
łączył wpływy malarzy bolońskich
z silnym światłocieniem i dramatyzmem zaczerpniętym z dzieł Caravaggia. To pokazuje,
że różnorodne nurty malarstwa w XVII wieku przenikały się ze sobą. Do najsłynniejszych
obrazów Guercina należą m.in. Niedowiarstwo św. Tomasza oraz Chrystus i jawnogrzesznica
