sztuka neolitu Flashcards
(10 cards)
przemiany w sztuce w epoce neolitu
sztuka animalistyczna zatracała swoją magiczną funkcję.
Realistyczne wizerunki zwierząt coraz częściej zastępowane były przedstawieniami
schematycznymi, które układały się w rysowane na skale kroniki. Ilustrowały one sceny
z polowań. Te znaki graficzne, nie zawsze dla nas czytelne, zapewne stały się pierwowzorami
pisma obrazkowego. W sztuce plastycznej przedstawień dominował – aż do epoki brązu
– schematyzm, pojawiają się jednocześnie przedstawienia znacznie bardziej naśladujące
naturę.
architektura w epoce neolitu
Wraz ze zmianą trybu życia na osiadły człowiek pierwotny zaczął budować na swoje
potrzeby prymitywne domy z gliny lub ustawione w wodzie domy na palach, które
zabezpieczały go przed atakiem zwierzyny. W związku z kultem bogów zaczął wznosić
też pierwsze monumentalne budowle z olbrzymich bloków kamiennych, zwanych
megalitami. Zwykle towarzyszyły one miejscom pochówku zmarłych: kurhanom, lub pierwszym grobowcom kopułowym (tolosom). Około
III tysiąclecia p.n.e. na zachodzie Europy powstało wiele budowli megalitycznych.
Najprostszą ich formą były menhiry, obok nich pojawiały się dolmeny. Duża liczba neolitycznych konstrukcji
znajduje się na terenie Francji, w wielu departamentach jest ich nawet ponad pięćset.
Powstanie
tego typu budowli, chociaż wiązało się
z wykorzystaniem prostych maszyn
(dźwignie, równie), wymagało współpracy
tysięcy ludzi. Mimo to powstawało w tym
okresie wiele budowli kamiennych
dolmeny
bardziej zaawansowane konstrukcje megalityczne złożone z wbitych pionowo głazów
i położonej na nich poziomo kamiennej płyty
menhiry
wbite w ziemię pionowe bloki skalne, często
tworzące aleje, które prowadziły do miejsca pochówku
Kromlech Stonehenge
Najdoskonalszym przykładem architektury megalitycznej jest kromlech Stonehenge,
kamienny krąg znajdujący się niedaleko miasta Salisbury w południowej Anglii. Zewnętrzny krąg
tworzą pionowe, dość regularnie wyciosane głazy
przykryte poziomymi płytami. Wewnątrz znajduje się
pięć trylitów, które ułożone są w podkowę.
Przed kręgiem znajduje się kamień, którego cień
w dniu przesilenia letniego wyznacza środek kręgu.
Kamienny krąg wzniesiony został ok. 2300 r. p.n.e. Łączy
on formy koliste z innymi − w kształcie podkowy. Krąg zbudowany jest z trylitów, czyli konstrukcji składających się z dwóch głazów
pionowych przykrytych jednym poziomym.
Kamienie zespolono czopami i wpustami.
Była to świątynia związana z kultem słońca
i zmianami pór roku, a budowniczowie
kromlechu dysponowali ogromną wiedzą
matematyczną i astronomiczną.
rzemiosło epoki neolitu
Monumentalna architektura w neolicie
szła w parze z rozwojem rzemiosła,
zwłaszcza garncarstwa i tkactwa. Naczynia
ceramiczne powstawały od zachodniej
Europy aż po Bliski Wschód. Zdobiono je
rytami i odciskami uzyskanymi przy użyciu
np. grzebienia, sznura, łopatki.
Typowym motywem dekoracyjnym w okresie neolitu był pasowy ornament geometryczny. Sposób
zdobienia charakterystyczny był dla kultur,
w obrębie których powstawały. Zdobnictwo
to ma ogromne znaczenie dla rozwoju
sztuki abstrakcyjnej. Warto pamiętać,
że w dalszym ciągu powstawały figurki
kobiet o podobnie bujnych kształtach jak
w paleolicie.
megality
monumentalne budowle z olbrzymich bloków kamiennych
Tolos
kamienny grobowiec na planie koła lub zbliżonym do koła, przykryty pozornym sklepieniem kopułowym
Kromlech
krąg zbudowany z ustawionych pionowo kamieni, często wokół grobowca lub miejsca kultu
kurhan
mogiła w kształcie kopca
