tło przemian w sztuce Flashcards
(11 cards)
Termin sztuka przedromańska
W szerszym określa się nim przemiany
w sztuce chrześcijańskiego Zachodu, które dokonywały
się od upadku cesarstwa zachodniorzymskiego
(476 r.) aż do ukształtowania stylu romańskiego.
Zatem jest to sztuka chrześcijańska głównie ludów
germańskich, wzbogacona o lokalne tradycje artystyczne
z terenu państwa Franków (obecnie Francja), Półwyspu
Iberyjskiego, Longobardii (północne Włochy)
i Irlandii. W węższym znaczeniu terminem tym
określa się jedynie sztukę bezpośrednio poprzedzającą
narodziny romanizmu, np. sztukę karolińską
i ottońską.
system feudalny
We wczesnym średniowieczu ukształtował się w całej Europie. Utrwalił
on podział społeczeństwa średniowiecznego na trzy główne stany: duchowieństwo, rycerstwo
i chłopstwo
Tworzenie się miast we wczesnym średniowieczu
Miasta tworzyły się
na bazie dawnych rzymskich osad oraz wokół grodów. Z czasem zyskiwały różne prawa
i przywileje, a także stawały się ośrodkami rozwoju kultury.
Na czym kształtowała się sztuka przedromańska
Sztuka wczesnośredniowiecznej Europy kształtowała się w oparciu o religię chrześcijańską
i tradycję antyczną.
Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego
W wyniku różnych wydarzeń, m.in. wielkiej wędrówki ludów, upadło cesarstwo
zachodniorzymskie, a na jego obszarach powstały królestwa germańskie, które stopniowo
przekształciły się we wczesnośredniowieczne państwa.
państwo Franków
Jego twórcą był Chlodwig z dynastii Merowingów, który przyjął chrzest
w obrządku łacińskim. W VIII wieku Merowingowie utracili władzę na rzecz kolejnej dynastii
– Karolingów
Karol Wielki
był największym mecenasem sztuki w czasach wczesnego średniowiecza.
Ideą jego rządów było renovatio imperii romani (łac. ‘odnowienie cesarstwa rzymskiego’).
W myśl tej zasady został ukoronowany na cesarza rzymskiego, a jego działaniom politycznym
towarzyszył zakrojony na szeroką skalę program kulturalny, którego celem miało być
odnowienie sztuki antycznej i dostosowanie jej do nowych celów – przekazywania
treści chrześcijańskich i gloryfikowania władcy. Z tego też powodu sztukę przełomu
wieków VIII i IX na terenach dzisiejszej Francji, zachodnich Niemiec i północnej części
Półwyspu Apenińskiego określa się często mianem renesansu karolińskiego. Cesarz, by
odnowić spuściznę antyku, otaczał się najbardziej wykształconymi ludźmi z różnych części
Europy. Nie brakowało wśród nich zarówno Iroszkotów, Włochów, jak i Bizantyńczyków.
Spowodowało to przenikanie się elementów tradycji celtyckiej, śródziemnomorskiej
i bizantyńskiej. Głównym ośrodkiem władzy stał się Akwizgran (Niemcy). Z woli Karola
Wielkiego powołana została akademia pałacowa, będąca ważnym ośrodkiem nauki i sztuki.
Otton I Wielki
Władca państwa wschodniofrankijskiego (późniejszych Niemiec)
ukoronował się w 962 roku na cesarza rzymskiego, co dało początek I Rzeszy Niemieckiej
Estetyka wczesnego średniowiecza
Estetyka nawiązywała do antycznej, z której przejęto
przekonanie, że piękno musi opierać się na właściwych miarach i proporcjach. Pojawiły
się w niej jednak nowe elementy. Żyjący u schyłku antyku św. Augustyn, filozof, który
cieszył się szczególnym autorytetem, zwrócił np. uwagę na pojęcie przeżycia estetycznego,
czyli oddziaływania piękna na człowieka. Stworzył on dzieło poświęcone sztuce i pięknu
De pulchro et apto (łac. ‘o pięknie i proporcji’), które miało wielkie znaczenie dla estetyki
średniowiecza. Nawiązując do filozofii antycznej, obiektywnego piękna poszukiwał w liczbie
i mierze, czyli we właściwych proporcjach.
walki
obrazoburcze
Trwające w wiekach VIII i IX na Wschodzie, stały się okazją dla Karola Wielkiego
i uczonych skupionych na jego dworze do wyrażenia
poglądów w obronie obrazów. Teologowie karolińscy
uważali, że wolno malować wizerunki przedstawiające
Boga, ale sam obraz nie powinien być przedmiotem
kultu, nie można bowiem dziełom sztuki przypisywać
boskiej natury. We wczesnośredniowiecznej Europie
czytać i pisać potrafili prawie wyłącznie księża
i zakonnicy. Obrazy mogły więc pełnić bardzo ważną
funkcję, gdyż dzięki nim prości ludzie poznawali
Pismo Święte. Stanowisku temu po raz pierwszy
dał wyraz papież Grzegorz I Wielki, podobnie jak
św. Augustyn, zaliczany do grona Ojców Kościoła.
Przekonanie to potwierdziły postanowienia
synodu w Arras (Francja) i odtąd pisarze kościelni
powtarzali formułę, że „obraz jest literaturą dla
niewykształconych”
latina vulgaris
W okresie panowania Karola Wielkiego nastąpiła unifikacja języka, który odtąd jako latina vulgaris (łac. ‘łacina
ludowa’) stał się uniwersalnym językiem oficjalnym średniowiecza.
