VO week 1

Question 1

waarmee worden virussen waargenomen?

Answer 1

elektronenmicroscopie

Question 2

waarmee worden bacteriën, parasieten en schimmels waargenomen?

Answer 2

lichtmicroscopie

Question 3

hoe wordt het soort micro-organisme vastgesteld?

Answer 3

PCR = polymerase chain reaction

Question 4

noem 3 externe afweersystemen

Answer 4

1. intacte huid
2. muceuze membranen
3. residente flora

Question 5

noem 3 interne afweersystemen

Answer 5

1. complement
2. humoraal
3. cellulair

Question 6

benoem per micro-organisme de bijbehorende leefstijl

Answer 6

• virussen (en sommige bacteriën)
  afhankelijk van gastheercel
• bacteriën (prokaryoten), fungi (eukaryoten)
  zelfstandig levend
• parasieten (eukaryoten)
  afhankelijk van levende gastheer

Question 7

benoem verschillen tussen prokaryoten en eukaryoten

Answer 7

prokaryoot vs eukaryoot

geen kern - kern
haploïd (met plasmiden) - diploïd
geen mitochondriën - mitochondriën
geen ER - ER
geen Golgi apparaat - Golgi apparaat
kleine ribosomen (70) - grote ribosomen (80)

Question 8

welke vormen bacteriën zijn er?

Answer 8

bolvormig:
- kokken (1)
- diplo-kok (2)
- ketens (streptokokken)
- trossen (stafylokokken)
- groepjes bolletjes

staafvormig:
- staven (dik, dun)
- kromme staven
- spirale staven
- sporen-producerend
- samengestelde staven

Question 9

waaruit bestaat de bacteriële celenvelop?

Answer 9

cytoplasmatische membraan en celwand

Question 10

wanneer is een bacteriële celenvelop gram positief? en wanneer gram negatief?

Answer 10

positief –> dikke laag peptidoglycaan in celwand (paars)

negatief –> dunne laag peptidoglycaan, omgeven door een buitenmembraan (rood)

Question 11

hoe werkt fagocytose?

Answer 11

1. fagosoomvorming (na binding macrofaag)
2. afbraak en vertering na fusie met lysozomen (fago-lysosoom)
3. uitscheiding restanten

(fagocyt bevat lysozomen (zuurstofradicalen en waterstofperoxide))

Question 12

hoe ontsnappen micro-organismen soms aan fagocytose?

Answer 12

1. uitscheiding toxines –> immuuncel doding
2. vorming kapsel waardoor immuuncel niet aan bacterie kan binden
3. remming fagosoom-lysosoom fusie
4. neutralisatie schadelijke stoffen lysozym (H2O2 afbraak)
5. remming activering IFN
6. verlaging APC-vermogen
7. ontsnappen uit fagosoom en overleven in cytoplasma

Question 13

benoem eigenschappen van gisten/ schimmels

Answer 13

• eukaryoten
• DNA en RNA
• kern, ribosomen en mitochondriën aanwezig
• dikke rigide celwand
• één- of meercellig

Question 14

wat zijn verschillen tussen gisten en schimmels?

Answer 14

gisten:
- ééncellig
- afsnoeren via knopvorming

schimmels:
- meercellig
- vertakkende hyphen die een netwerk (mycelium) vormen
- sporendragende structuur

Question 15

wat houdt een schimmelinfectie van de longen in?

Answer 15

• leukocyten en hyphendraden in de alveolaire ruimte
• hoge morbiditeit en mortaliteit
• moeilijk te behandelen

Question 16

voor welke aspecten zijn fungi van belang?

Answer 16

infectieverwekker
- oppervlakkig (huid, nagel)
- cutaan, subcutaan
- diepe systemische infecties

voedselindustrie (bier, brood)

geneesmiddelenindustrie (antibiotica productie)

Question 17

noem 2 voorbeelden van fungi

Answer 17

• aspergillus
• penicillium

Question 18

welke celvormen van parasieten zijn er?

Answer 18

eencellige vorm
* protozoën

meercellige vorm
* ectoparasieten (mijt, vlo, luis)
* leven aan buitenkant, voor voedingen woonruimte afhankelijk van gastheer

endoparasieten
* lintworm, rondworm

Question 19

welke aspecten heeft iedere parasiet? en welke aspecten differentiëren tussen parasieten?

Answer 19

iedere parasiet: unieke gastheer specificiteit

differentiatie:
(1) unieke ontwikkelingscyclus
(2) met transmissie route
(3) via tussengastheer of vector

Question 20

welke 2 factoren hebben invloed op parasitaire verspreiding?

Answer 20

• lokale factoren
  (klimaat, tussengastheer, vector, hygiëne)
• global warming

Question 21

wat is fagocytose?

Answer 21

het proces waarbij cellen (bv. macrofagen) microben opnemen en verteren

• binding deeltjes aan receptoren op oppervlak van de fagocyterende cel
  –> internalisatie en vertering van opgenomen deeltjes

Question 22

waarvoor staat PAMP?

Answer 22

• Pathogen-Associated Molecular Patterns
• het zijn moleculaire patronen die voorkomen op micro-organismen en herkend worden door PRRs (Pattern Recognition Receptors) op fagocyterende cellen

(een voorbeeld van een PAMP is ß-glucan, dat wordt herkend door de receptor Dectin-1 op macrofagen)

Question 23

waarvoor staat PRR?

Answer 23

• Pattern Recognition Receptor
• deze receptoren zijn aanwezig op fagocyterende cellen (bv. macrofagen) en herkennen PAMPs op micro-organismen

(een voorbeeld van een PRR is Dectin-1, dat ß-glucan herkent)

Question 24

wat is het verschil tussen gestrekte en afgeronde macrofagen?

Answer 24

• gestrekte macrofagen kunnen actief deelnemen aan fagocytose
• afgeronde macrofagen zijn minder actief

Question 25

hoe ziet Candida er onder de microscoop uit in macrofagen?

Answer 25

- Candida aan buitenkant van macrofagen - donkerblauw na fagocytose

Question 26

wat is opsonisatie?

Answer 26

fagocyterende deeltjes worden gemarkeerd door opsonines --> betere herkenning en opname door fagocyterende cellen

Question 27

welke bacteriestam is gram-positief?

Answer 27

de bacteriestam die door lysozymen wordt aangetast (afbreken peptidoglycaanlaag (celwand) van grampositieve bacteriën)

Question 28

wat is het effect van lysozymen op bacteriën?

Answer 28

lysozymen doden bacteriën (sommige bacteriën zijn resistent)

Question 29

door welke cellen worden lysozymen geproduceerd?

Answer 29

neutrofielen, macrofagen, granulocyten, slijmvliezen

Question 30

wat is een lysozym?

Answer 30

enzymen die de bacterie-celwand aanvallen

Question 31

welke bacteriestammen veroorzaken agglutinatie van erytrocyten?

Answer 31

bacteriestammen met adhesinen voor humane A-erytrocyten --> goede hechting aan epitheelcellen Factoren in moedermelk zoals lactoferrine en secretory IgA kunnen de hechting van pathogenen aan epitheelcellen in de darm van de baby voorkomen.

Question 32

welke factoren in moedermelk kunnen hechting van pathogenen aan epitheelcellen in de baby-darm voorkomen?

Answer 32

lactoferrine + secretory IgA

Question 33

welke observatie ondersteunt 'geen' agglutinatie van erytrocyten?

Answer 33

een heldere ring rondom de bacteriën op de bloedagarplaten

Question 34

wat is nodig in het immuunsysteem om afdoende te reageren op gekapselde bacteriën?

Answer 34

opsonisatie (niet standaard in serum)

Question 35

wat is een maatregel die bescherming biedt tegen infectie met gekapselde bacteriën?

Answer 35

vaccinatie

Question 36

wat is het gevolg van weglekken van lysozomale enzymen?

Answer 36

een ontstekingsproces in de gewrichten (weefselschade door deze enzymen --> immuunrespons en ontsteking)

Question 37

wat is antibiotica?

Answer 37

bacteriedodende stoffen (aangrijpingspunten bv. celwand, DNA, RNA, foliumzuur, celmembraan, eiwitsynthese)

Question 38

wat is het LPS?

Answer 38

lipopolysaccharide membraan = buitenmembraan om dunne peptidoglycaanlaag --> sterke reactie immuunsysteem (bacteriedoding en endotoxinen in LPS)

Question 39

wat zijn de functies van endotoxinen in de LPS-laag?

Answer 39

- celwanden minder permeabel - minder antibiotica-gevoelig - minder lysozym-gevoelig - rol bij adherentie --> kan leiden tot endotoxine shock

Question 40

wat is de Ziehl-Neelsen kleuring?

Answer 40

- bij bacteriën met bijzondere celwand-samenstelling (lipiden celwand laten gramkleuring niet door) --> bv. mycobacteriën (worden roze)

Question 41

wat zijn dimorfe fungi?

Answer 41

kunnen zowel gisten als schimmels zijn

Question 42

wat is een vector?

Answer 42

een ongewerveld organisme dat ziekteverwekkers kan overbrengen van persoon a naar b

Question 43

wat doen PRR's?

Answer 43

herkennen van alles wat niet lichaamseigen is

Question 44

wat is het belangrijkste effectormechanisme van de innatie immuniteit (B- en T-cellen)?

Answer 44

fagocytose

Question 45

welke 2 cellen voeren fagocytose uit?

Answer 45

macrofagen neutrofiele granulocyten

Question 46

wat is een lysozym?

Answer 46

enzym betrokken bij de afbraak van peptidoglycaan (belangrijkste component van de celwand van grampositieve bacteriën) dus grampositieve bacteriën --> lysering door lysozymen

Question 47

waar bevindt Candida albicans (gist) zich?

Answer 47

mondholte

Question 48

hoe kunnen macrofagen Candida albicans opnemen?

Answer 48

door de PRR: Dectin-1 (voor PAMP: bèta-glucan dat door Candida tot expressie wordt gebracht)

Question 49

benoem in 4 stappen wat er in een macrofaag gebeurt in relatie tot Candida?

Answer 49

1. binding van Candida via bèta-glucan aan Dectin-1 van de macrofaag 2. endocytose van de Candida (inclusief receptor) 3. afbraak Candida in de macrofaag (oxidatie) 4. uitscheiding afvalproducten van verteerde Candida en antigeenpresentatie

Question 50

wat gebeurt er met macrofagen na toediening van Candida?

Answer 50

worden ronder (ipv gestrekt)

Question 51

wat zijn E. coli en M. luteus?

Answer 51

E. coli = gramnegatief M. luteus = grampositief (werking lysozymen --> opheldering) * hier is later geen M. luteus meer te vinden, omdat dit door het lysozym wordt gefagocyteerd en afgebroken (alleen nog gramnegatieve bacteriën te vinden)

Question 52

wat is adherentie?

Answer 52

het vasthechten aan een oppervlak van de gastheer (door bv. een bacterie)

Question 53

waar zitten de bindingsplaatsen voor adherentie bij gramnegatieve bacteriën?

Answer 53

haarvormige uitsteeksels bacterie-oppervlak (fimbriae/ pili)

Question 54

waar binden fimbriae/ pili van E. coli zich?

Answer 54

receptoren op epitheelcellen van de dunne darm - binding aan mannose molecuul (receptoren = glycoproteïne met einstandige mannose-groepen)

Question 55

wat is een mogelijk probleem bij kolonisatie door E. coli?

Answer 55

humane erytrocyten hebben ook receptoren met mannose molecuul --> binding E. coli aan erytrocyten mogelijk --> agglutinatie (klontering) van erytrocyten (hemagglutinatie)

Question 56

waarom is niet elke epitheel-bindende bacterie pathogeen?

Answer 56

voor infectie moet de bacterie de cel binnendringen, kapot maken of toxines uitscheiden - niet iedere bacterie met pili heeft bovenstaande pathogene effecten (OMGEKEERD KAN EEN PATHOGEEN ALTIJD GOED KAN BINDEN AAN EPITHEEL!!)

Question 57

wat is een functie van IgA? (met betrekking tot adherentie)

Answer 57

aanhechting van pathogenen in de darm van een baby verhinderen (zit in moedermelk)

Question 58

wat doen kapselvormende bacteriën? hoe zie je dit?

Answer 58

kapsel vormen om zichzelf, waardoor opsonisatie en fagocytose minder makkelijk verlopen - door kleuring aantoonbaar (heldere ring rondom bacterie) - meer suikeropname dan stam zonder kapsel - groterere bacteriën dan stam zonder kapsel (kapsel 20 x groter dan bacterie zelf)

Question 59

wat is een mogelijke maatregel tegen gekapselde bacteriën?

Answer 59

antistoffen d.m.v. vaccinatie

Question 60

welke voorwaarden zijn nodig voor fagocytose?

Answer 60

- voedingsstoffen voor macrofagen (energie) - complementeiwitten (C3b voor opsonisatie)

Question 61

wat is een hypothese voor het ontstaan van een mesothelioom door asbest?

Answer 61

incomplete fagocytose van asbestvezels in longen (wel endocytose maar geen volledige afbraak --> ophoping in macrofagen in longen --> te veel blootstelling macrofagen aan asbest --> lysering --> asbest komt vrij (met superoxiden en vrije radicalen) --> maligne mesothelioom (na verloop van tijd)

Question 62

hoe ontstaat jicht?

Answer 62

in warm bloed lost urinezuur makkelijk op (koud moeilijker) bij te hoge concentratie --> urinezuur slaat neer als kristallen --> fagocytose deze kristallen door macrofagen (bij te veel kristallen gaan macrofagen lyseren --> lysosomale inhoud met urinezuur komt vrij en slaat neer in gewrichten --> plaatselijke ontsteking met roodheid, pijn en zwelling)