Κρανιοεγκεφαλικες Κακωσεις Flashcards
(30 cards)
Κρανιοεγκεφαλική κάκωση (Κ.Ε.Κ) ορίζεται
κάθε επίδραση βίας στον εγκέφαλο από
εξωτερική μηχανική δύναμη ή αντικείμενο
που προκαλεί απώλεια συνείδησης για 6 ώρες
ή και περισσότερο, μετατραυματική αμνησία
και νευρολογικά ελλείμματα.
διακριση βλαβων
τι αφορουν;
Οι βλάβες αυτές διακρίνονται σε ανοιχτές και
κλειστές και μπορεί να αφορούν στα:
-μαλακά μόρια,
-στο σκελετό του κρανίου,
-στις μήνιγγες και
σ-τον ίδιο τον εγκέφαλο.
Σήμερα, το μεγαλύτερο ποσοστό Κ.Ε.Κ. ανήκει
στην κατηγορία των κλειστών Κ.Ε.Κ., δηλαδή
δεν υπάρχει διάτρηση του κρανίου.
Ενδεικτικά στοιχεία για την βαρύτητα της κάκωσης
αποτελούν:
Η διάρκεια της απώλειας συνείδησης
Η διαταραχή της μνήμης, που αφόρα τα γεγονότα
πριν από την κάκωση (αναδρομική αμνησία)
και μετά την κάκωση (προσθιοδρομική αμνησία)
Οι επιπτώσεις μιας κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης
στο νευρικό σύστημα μπορούν να διαχωριστούν αδρά
σε δύο κατηγορίες:
1.Αυτές που προκύπτουν ως άμεσο αποτέλεσμα της
κάκωσης, (π.χ κάταγμα λιθοειδούς οστού, που
συνοδεύεται από παράλυση προσωπικού νεύρου),
για τις οποίες στην πλειονότητά των περιπτώσεων,
δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ουσιαστικής παρέμβασης
2.Αυτές που αποτελούν επακόλουθα της κάκωσης (π.χ
εγκεφαλικό οίδημα ή επισκληρίδιο αιμάτωμα), όπου η
παρέμβαση έχει συχνά καθοριστική σημασία.
επιδημιολογια
Οι Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις συμβαίνουν συχνότερα
σε άνδρες παρά σε γυναίκες με ποσοστά 2/1 και οι
ηλικίες που επηρεάζονται τακτικότερα είναι η νεολαία
(15-24 ετών) και ακολουθούν οι γηραιότεροι (65-75
ετών).
Υπολογίζεται ότι περίπου το 50 % είναι αποτέλεσμα
τροχαίων ατυχημάτων και το αλκοόλ παίζει εξίσου
σημαντικό ρόλο.
Οι Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις αποτελούν την
δεύτερη πιο κοινή αιτία νευρολογικών αναπηριών στους
ενήλικους της Αμερικής, ενώ στις νεότερες ηλικίες
αποτελεί την κυρίαρχη αιτία αναπηριών.
παραγοντες που επηρεαζουν την εκβαση (5)
μεγεθος βλαβης
επιπτωσεις 2γεν βλαβης
χαρακτηρ ασθενη( νοημ. εκπαιδ, μνημη)
ναρκωτικα
προσωπικοτητα ατομου
(1) το μέγεθος της άμεσης βλάβης από την πρόσκρουση ή την προσβολή,
(2) οι σωρευτικές επιπτώσεις της δευτερογενούς
εγκεφαλικής βλάβης,
(3) τα γνωσιακά χαρακτηριστικά του ατόμου πριν από την κάκωση, όπως η νοημοσύνη, το επίπεδο της εκπαίδευσης
και η μνήμη,
(4) η πιθανή χρήση ναρκωτικών ουσιών και
(5) η προσωπικότητα του ατόμου πριν από την κάκωση,
συμπεριλαμβανομένης της ποιότητας των διαπροσωπικών
σχέσεων και του εργασιακού ιστορικού του
ρωγμωδη καταγματα
εκτοπιση;
ποσοστο καταγμ;
ειδικη θεραπεια;
παρακολουθηση
Απαρεκτόπιστα κατάγματα
80% των καταγμάτων
Ενδεικτικά της σφοδρότητας της
κάκωσης
Δεν απαιτούν ιδιαίτερη θεραπεία
24ωρη παρακολούθηση για την
ανάπτυξη ενδοκρανιακού
αιματώματος
εμπιεσματα
Οστικό τεμάχιο προβάλλει εντός της
κρανιακής κοιλότητας
Πίεση ή τραύμα στον εγκέφαλο με ή
χωρίς ρήξη της σκληράς μήνιγγας
Κλινικές εκδηλώσεις ανάλογα της
παρουσίας εγκεφαλικής βλάβης και της
εντόπισης
Διάγνωση με απλή ακτινογραφία ή CT
Χειρουργική θεραπεία (ανάταξη
εμπιέσματος) όταν υπάρχει:
* Ρήξη μήνιγγας
* Εστιακή εγκεφαλική βλάβη
* Εμβύθιση οστικού τεμαχίου > 1cm
καταγματα βασης κρανιου
Ενδεικτικά βαριάς κάκωσης
Δύσκολη η διάγνωση σε απλή ακτινογραφία
=> CT
Διαγνωστικά κλινικά σημεία
* Ρινόρροια
* Ωτόρροια
* Μάτια Ρακούν (εκχυμώσεις βλεφάρων)
* Σημείο Battle(εκχύμωση στην
οπισθοωτιαία και μαστοειδή περιοχή ή
περιοφθαλμικές εκχυμώσεις, που είναι
ενδεικτικά κατάγματος βάσεως
κρανίου).
* Βλάβη κρανιακών νεύρω
Εκροή ΕΝΥ:
* Ορώδες ή οροαιματηρό υγρό
* Halo sign (ύπαρξη υγρού που εκρέει
από τη μύτη, και που πιθανόν να είναι
ΕΝΥ)
* Θετικό stick γλυκόζης (60% του
αίματος)
* Συνήθως συντηρητική αντιμετώπιση
* Κίνδυνος λοίμωξης (μηνιγγίτιδα)
* Προληπτική χορήγηση αντιβιοτικών
(υπό αμφισβήτηση)
* Χειρουργική θεραπεία επί επιμονής > 3 εβδομάδων
Πρωτογενείς, Δευτερογενείς
Πρωτογενείς
* Διάσειση
* Θλάση
* Διάσχιση εγκεφαλικής ουσίας
* Διάσχιση Λευκή–Φαιάς ουσίας (αξονότμηση)
* Ενδοκράνια αιμορραγία
-Υπαραχνοειδής αιμορραγία
-Οξύ επισκληρίδιο αιμάτωμα
-Οξύ υποσκληρίδιο αιμάτωμα
-Ενδοεγκεφαλικό αιμάτωμα
Δευτερογενείς
*Οίδημα
*Διάχυτο εγκεφαλικό οίδημα
*Ισχαιμία
*Έμφρακτο
*Εγκολεασμός
*Ενδοκράνια αιμορραγία
*Ύγρωμα
*Υδροκέφαλος
*Μετατραυματική λοίμωξη
ταξινομηση
1.Με βάση τον μηχανισμό κάκωσης χωρίζεται σε θλαστικό
τραύμα (υψηλής ή χαμηλής ταχύτητας κάκωσης) και σε
διατιτραίνον τραύμα (πυροβολισμός, τσεκούρι κτλ).
2. Με βάση την βαρύτητα κάκωσης χωρίζεται σε
ήπια (GCS=14 -15),
μέτρια (GCS=9 - 13) και
σοβαρή (GCS=3 -8).
3. Με βάση την μορφολογία χωρίζεται σε:
εστιακή κάκωση (επισκληρίδια, υποσκληρίδια και
ενδοεγκεφαλική) και
διάχυτη κάκωση (ήπια διάσειση, κλασσική διάσειση και
διάχυτη αξονική βλάβη).
πρωτογενεις διασειση
Η διάσειση είναι η πρώτη εγκεφαλική
δυσλειτουργία μετά το ατύχημα. Οι συνέπειές της
μπορεί να διαρκούν από δευτερόλεπτα ως μέρες ή
και περισσότερο («μεταδιασεισικό σύνδρομο»).
Χαρακτηρίζεται από :
άμεσο επηρεασμό του επιπέδου συνείδησης,
πτώση, καταστολή των αντανακλαστικών,
βραδυκαρδία κλπ. καθώς και
μετατραυματική αμνησία.
θλαση
Η θλάση του εγκεφαλικού φλοιού συμβαίνει
όταν οι μαλακοί ιστοί του φλοιού
προσκρούουν στο κρανίο με δύναμη.
-Η θλάση λαμβάνει χώρα
αμέσως κάτω από το σημείο
όπου η δύναμη ασκήθηκε στο
κρανίο και ονομάζεται
πρωτοπαθής βλάβη.
Υπάρχει άλλο είδος θλάσης που
τοποθετείται στον αντίθετο πόλο
του εγκεφαλικού ημισφαιρίου,
αυτό ονομάζεται δευτεροπαθής βλάβη
ειδη αιματωματος
ενδοεγκ
ενδοκοιλ
επισκλ/υποσκλ
Συνήθως τα αιματώματα προκαλούνται
από ρήξη φλεβών ή αρτηριών
και μπορεί να είναι
1.ενδοεγκεφαλικά (στο εγκεφαλικό
παρέγχυμα),
2.ενδοκοιλιακά (στις κοιλίες του εγκεφάλου) ή
3.στους χώρους μεταξύ των μηνίγγων και των
οστών του κρανίου
(τραυματική υπαραχνοειδής αιμορραγία,
επισκληρίδιο αιμάτωμα ή υποσκληρίδιο αιμάτωμα).
Τα ενδοκρανιακά αιματώματα συνοδεύονται
1.από αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση,
2. εστιακά νευρολογικά ελλείμματα και
3.αυξημένη συχνότητα ασθενών με σοβαρή
αναπηρία,κ.α.
επισκληρίδιο αιμάτωμα
υποσκληριδιο αιματωμα
Το επισκληρίδιο αιμάτωμα
σχεδόν πάντα εμφανίζονται μετά από
κάταγμα του βρεγματικού ή
κροταφικού οστού
και τραυματισμό της μέσης μηνιγγικής αρτηρίας
ή φλέβας.
Η κλινική εικόνα του ασθενούς είναι
επιδεινούμενη μέσα σε ώρες-ημέρες
μετά την κάκωση και έχει παρατηρηθεί
πολύ καλή έκβαση με την χειρουργική
παροχέτευση.
Το επακόλουθο της ρήξης της μέσης
αρτηρίας είναι το επισκληρίδιο
αιμάτωμα και ονομάζεται έτσι γιατί
παγιδεύεται το αίμα ανάμεσα στα
οστά του κρανίου και την σκληρά
μήνιγγα.
υποσκληριδιο αιματωμα
Μετά την ρήξη των μικρών
αιμοφόρων αγγείων που περνούν
από τη σκληρά μήνιγγα,
συσσωρεύεται αίμα μεταξύ της
σκληράς μήνιγγας και της
αραχνοειδής μήνιγγας και
ονομάζεται υποσκληρίδιο αιμάτωμα.
Όσο αργά αναπτύσσεται το
αιμάτωμα, τόσο αργά θα κάνουν την
εμφάνιση τους τα συμπτώματα, λίγες
μέρες έως λίγες βδομάδες από το
ατύχημα (έντονο πονοκέφαλο, ήπιες
διαταραχές του λόγου και
επιληπτικές κρίσεις )
υπαραχνοειδής αιμορραγία
Η υπαραχνοειδής αιμορραγία
ακολουθεί μετά από ρήξη
μικρών αιμοφόρων αγγείων που
περνούν το υπαραχνοειδές
σημείο.
Όταν συσσωρεύεται αίμα
ανάμεσα στην αραχνοειδή και
την χοριοειδή μήνιγγα,
έχουμε την υπαραχνοειδή αιμορραγία.
Παρουσιάζεται μετά από
σοβαρό τραυματισμό της
κεφαλής και το πρώτο
σύμπτωμα είναι εμφάνιση
αίματος στο εγκεφαλονωτιαίο
υγρό
δευτερογενεις
αυξημενη ενδοκρανιακη πιεση
Είναι επακόλουθο τραυματισμού της κεφαλής και
παρομοιάζει το κρανίο σαν ένα κουτί γεμάτο με
αίμα, εγκεφαλονωτιαίο υγρό και ιστό. Τα τρία αυτά
συστατικά μετά τον τραυματισμό αυξάνουν την
πίεση ενδοκρανιακά και ανάλογα με τον χρόνο
μπορεί να εξισορροπήσουν την αλλαγές της
ενδοκρανιακής πίεσης.
Σαν αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση ορίζεται η πίεση
πάνω από 20mmHg για διάρκεια μεγαλύτερη του 1
λεπτού (η φυσιολογική ενδοκρανιακή πίεση
κυμαίνεται μεταξύ 0 και 10 mmHg)
διαχυτο εγκεφαλικο οιδημα
Είναι η πιο απειλητική για τη ζωή
δευτεροπαθής βλάβη.
Προκαλείται από αύξηση
της ενδοκρανιακής πίεσης.
Αφόρα 10%-20% των βαρέων ΚΕΚ και είναι
2 φορές συχνότερο στα παιδιά.
Εμφανίζεται 24- 48 ώρες μετά την κάκωση και
μπορεί να είναι αγγειοκινητικό ή/και
κυτταροτοξικό.
Μονόπλευρο οίδημα του εγκεφαλικού
ημισφαιρίου συνοδεύει υποσκληρίδιο
αιμάτωμα σε ποσοστό 85% περίπου
μετατραυματικη επιληψια
Η μετατραυματική επιληψία είναι συχνότερη στα
άτομα με ανοικτές κακώσεις της κεφαλής, στα
άτομα που έχουν υποστεί υποσκληρίδια
αιματώματα και σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας
(Davies, 1994, Fuller, 2003)
Οι εκλυτικοί παράγοντες μιας επιληπτικής κρίσης μπορεί
να είναι το στρες, η πτωχή διατροφή, οι ηλεκτρολυτικές
διαταραχές, η παράλειψη της φαρμακευτικής αγωγής, η
χρήση ναρκωτικών ουσιών, τα φώτα που
αναβοσβήνουν, η λοίμωξη, ο πυρετός, ο θυμός, η
ανησυχία και ο φόβος
κλινικη εκτιμηση ασθενους
Με την κλίμακα Glasgow αξιολογούνται
τρεις τύποι ανταπόκρισης σε ερεθίσματα:
Ιστορικό
Κλινική νευρολογική εξέταση
Αξιολόγηση με βάση την κλίμακα Γλασκόβης (GCS)
Απεικονιστικός έλεγχος
-CT
-MRI
-Ακτινογραφία κρανίου
-Αγγειογραφία
Με την κλίμακα Glasgow αξιολογούνται
τρεις τύποι ανταπόκρισης σε ερεθίσματα:
1.το άνοιγμα των ματιών,
2.η μέγιστη κινητική απάντηση και
3. η προφορική ανταπόκριση.
Το άνοιγμα των ματιών μπορεί να
παρατηρηθεί και να αξιολογηθεί όταν
συμβαίνει αυθόρμητα, σε απάντηση ομιλίας,
σε απάντηση ερεθίσματος πόνου ή ως
καθόλου αντίδραση. Με την κλίμακα αυτή αξιολογείται το επίπεδο της
συνείδησης του ασθενή και δίνεται η δυνατότητα
στους κλινικούς να εκτιμήσουν τη σοβαρότητα
της κάκωσης και να παρακολουθήσουν την
εξέλιξη της αποκατάστασής του από την
κωματώδη κατάσταση στο επίπεδο της
ευσυνειδησίας.
Ήπια ΚΕΚ: GCS 13 – 15
* Φυσιολογικός ή ληθαργικός ήπια
αποπροσανατολισμένος
* Βραχεία περίοδος απώλειας συνείδησης
* Φυσιολογική Νευρολογική εξέταση
* Καλή πρόγνωση
Μέσης Βαρύτητας ΚΕΚ: GCS 9 – 12
* Συγχυτικός, ακολουθεί απλές εντολές, ίσως εστιακή
σημειολογία
* Καλή πρόγνωση, Δ. Θνησιμότητας < 5%
Βαριά ΚΕΚ: GCS 3 – 8
* Κωματώδης, δεν ανταποκρίνεται σε εντολές
* Απαιτείται έλεγχος αεραγωγού
* Δ. Θνησιμότητας > 40%
* Υψηλό ποσοστό αναπηρίας
κλινικα χαρακτηριστικα ΚΕΚ
κινητικες διαταραχες
ανωμαλιες του τονου
γνωστικες διαταραχες
διαταραχες προσοχης
διαταραχες λογου
δυσαρθρια
ψυγολογικες-ψυχιατρικες διαταραχες
αντιμετωπιση
αντιμετωπιση σε 2 φασεις
1. οξεια ή πρωιμη
=> περιμενουμε κατασταση ασθενη να σταθεροποιηθει
- υποξία ή όψιμη φαση
φυσιοκοθεραπευτικη αξιολογηση
αναπνευστικη λειτουργια
ευρος κινησης ολων των αρθρωσεων
μυικη δυναμη
μυικο τονο
υπαρξη αισθητικων διαταραχων
πονος
αξιολογηση ισορροπιας
στοχοι
οξεία φάση
Εξασφάλιση της σωστής λειτουργίας των
αεραγωγών
-Απομάκρυνση των εκκρίσεων
-Διατήρηση καθαρού τραχειοβρογχικού
δέντρου
-Καλή ανταλλαγή αερίων
Συχνή εναλλαγή θέσεων στο κρεβάτι κατά
την παραμονή του ασθενή στην ΜΕΘ
Πρόληψη συγκάμψεων των μυών και
άλλων μαλακών μορίων
υποξεία φάση- χρόνια φάση
Βρογχική παροχέτευση και αναρρόφηση
βρογχικών εκκρίσεων
Εκπαίδευση και ενδυνάμωση του διαφράγματος
καθώς και των επικουρικών αναπνευστικών
μυών
Κινητοποίηση αρθρώσεων
Επανεκπαίδευση και ενδυνάμωση υπόλοιπων
μυών του σώματος
Ικανότητα μετακίνησης από και προς το αμαξίδιο
Ορθοστάτηση
Εκπαίδευση ισορροπίας
Βάδιση με ή χωρίς βοήθημα
Μεγιστοποίηση της λειτουργικής ανεξαρτησίας
του ατόμου
