Ауа-райының Метеорологиялық Элементтері Flashcards
(121 cards)
1
Q
Тропосфераның белгілі бір орында белгілі бір уақыттағы физикалық күйі
A
Ауа райы
2
Q
Белгілі бір жердегі ауа-райының қысқа мерзімдік жай күйі
A
Ауа-райы
3
Q
Ауа-райының басты элементтері
A
Атмосфералық қысым, температура, ауа ылғалдылығы, жел
4
Q
Ауа-райын болжайтын метеорология саласы
A
Синоптикалық метеорология
5
Q
Ауа-райы элементтерінің бірінің өзгеруі
A
Ауа-райының өзгеруінің басты себеі
6
Q
Температура көтерілген жағдайда жоғарылайтын көрсеткіш
A
Ауа ылғалдылығы
7
Q
Температура төмендеген жағдайда төмендейтін көрсеткіш
A
Атмосфералық қысым
8
Q
Атмосфералық қысым төмендейді
A
Ауа температурасы көтерілген жағдайда
9
Q
Ылғалдылық жоғарылау әсерінен артатын көрсеткіш
A
Бұлттылық
10
Q
Біртектес қасиеттері бар тропосфера ауасының мол көлемі
A
Ауа массасы
11
Q
Тропиктік шөлдердің үстіндегі ауа массасы
A
Ыстық және құрғақ
12
Q
Солтүстік мұзды мұхиттың үстінде қалыптасатын ауа массасы
A
Суық
13
Q
Ауа-райы картасы
A
Синоптикалық карта
14
Q
Қз ауа-райын болжаумен айналысатын қызметі
A
Мемлекеттік ҚазГидромет қызметі
15
Q
Ауа температурасын өлшейтін метеорологиялық аспап
A
Термометр
16
Q
Жер бетінен 2м биіктікте орналасқан метеорологиялық аспап
A
Метеорологиялық үйшік
17
Q
Тәуліктегі ең төменгі температура
A
Күн шығар алдында
18
Q
Тәуліктегі ең жоғары температура
A
Түскі 14:00
19
Q
Тәулік ішіндегі ең жоғары және ең төмен температура арасындағы айырма
A
Ауа температурасының тәуліктік тербеліс амплитудасы
20
Q
Күннің сәулесі 90° жасап түсетін белдеу
A
Экваторлық белдеу
21
Q
Ауа температурасының жыл бойы өзгеріп тұру себебі
A
Жарық күн түсу ұзақтығы, күн сәулесінің түсу бұрышы
22
Q
Ауа температурасының өзгеруі тәуелді
A
Жарық күн ұзақтығы мен күн сәулелерінің түсу бұрышына
23
Q
Жер бетіндегі ең жоғары температура тіркелген аймақ
A
Солтүстік Африка (Әл-Азизия) +58,1°С
24
Q
Жер бетіндегі ең төменгі температура тіркелген аймақ
A
Антарктида -89,2°С
25
Атмосферамен жылу және ылғалмен алмасып, өзара әрекеттесетін Жер беті
Төсемелі беткей
26
Берілген уақыт кезеңі бойынша температура көрсеткіштерінің арифметикалық ортасы
Орташа температура
27
Уақыт кезеңіндегі ең жоғарғы температура мен ең төменгі температура көрсеткішінің айырмасы
Температура амплитудасы
28
Ауаның жер бетіне түсірген салмағы
Атмосфералық қысым
29
Ауа жер бетінің әр шаршы 1см²-не салмақ түсіреді
1 кг 33г
30
Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал
Барометр
31
Қалыпты атмосфералық қысым
760 мм (1013 мб)
32
Әрбір 10м-ге көтерілген сайын қысым
1 мм-ге төмендейді
33
Қысымы бірдей нүктелерді қосатын сызық
Изобара
34
Температуралары бірдей нүктелерді қосатын сызық
Изотерма
35
Ылғалдылықтары бірдей нүктелерді қосатын сызық
Изогиета
36
Бірдей жылдамдықпен соғатын желдердің арасын біріктіретін ирек сызық
Изотахи
37
Атмосфералық қысымның өлшем бірлігі
Сынап бағанасының миллиметрі, миллибара
38
Әр 100 м биіктікке көтерілген сайын температура .....төмендейді, әр 1000м биіктікке көтерілген сайын. ..... төмендейді
0,6°С-қа, 6°С-қа
39
Ауа ылғалдылығы
Жер бетіндегі ауа буының құрамы. Ылғалдылық температураға тәуелді
40
Құрамында бар мөлшерден көп су буын сыйғыза алмайтын ауа
Қаныққан
41
Су буының құрамы болуы мүмкін мөлшерден аз ауа
Қанықпаған
42
Г/м³ арқылы өлшенетін, белгілі бір сәттегі ауадағы су буының нақты мөлшері
Абсолюттік ылғалдылық
43
Салыстырмалы ылғалдылық
Ауадағы бар ылғал мөлшерінің берілген температурада болуы мүмкін мөлшерге қатынасы
44
Ауа ылғалдылығын өлейтін аспап
Гигрометр
45
Жер бетіне сұйық не қатты күйде түсетін су
Атмрсфералық жауын-шашын
46
Температура төмендеген кезде салыстырмалы ауа ылғалдылығы
Жоғарылайды
47
Су буларының қанығуы толық сұйыққа айналу деңгейіне жеткен кезде .....және ...... басталады
Сұйыққа айналу, бұлт түзілу
48
Бұлт
Жер бетінен белгілі бір биіктікте шоғырланып тұратын су тамшылары
49
Бұлттар сыртқы көрінісі бойынша
10 түрге бөлінеді. Негізгі: шарбы (қазбауыр), қабатты (қатпарлы), будақ (түйдек), будақ жаңбырлы. Жауын шашынның негізгі 3 түрі: жаңбыр, қар, бұршақ
50
Қазбауыр (шарбы)
Жоғарға қабат бұлттары (6000 метрден жоғары), жартылай мөлдір және ұсақ мұз кристалдарынан тұрады. Олардан жауын-шашын түспейді
51
Қатпарлы (қабатты)
Орта (2000-6000м) және төменгі (2000м-ден төмен) қабаттардың бұлттары. Негізінен жауын-шашын солардан түседі, әдетте ұзақ,ақ жауын болып келеді
52
Түйдек (будақ)
Бұлттар төменгі қабатта пайда болып, аса үлкен көлемге жетуі мүмкін. Мұнара түрінде болады, төмен жағы тамшылардан, жоғарғы жағы кристалдардан тұрады. Нөсер жауын, бұршақ, найзағай солармен байланысты
53
Аспанды бұлттарлың жабу дәрежесі
Бұлттылық (0-10 балл)
54
Атмосферада түзілетін жауын-шашын
Жаңбыр, қар, бұршақ
55
Жаңбыр
Диаметрі 0,05-0,1 мм болатын ұсақ тамшылары, бір-бірімен бірге отырып, біртіндеп үлкейеді, ауырлайды, жерге жаңбыр ретінде түседі. Күн қыздырған жер бетінен көтерілетін ауа ағындары неғұрлым күшті болса, түсетін тамшылар да соғұрлым ірі болады
56
Қар
Атмосферадан түсетін әртүрлі пішінді ұлпа мұз кристалдары түріндегі жауын-шашын
57
Бұршақ
Жылдың жылы мезгілінде жоғары көтерілетін күшті ауада туындайды. Су тамшылары ауа ағындарымен жоғары биіктікке жетіп қатады, олардың бетінде мұз кристалдары қабаттанып, пайда бола бастайды. Тамшылар ауырлайды, төмен қарай түсе бастайды. Жауған кезінде олар салқындаған су тамшыларымен араласып, көлемі ұлғаяды
58
Жер бетінде түзілетін жауын-шашын
Тұман, қырау, шық, қатқақ, көктайғақ
59
Тұман
Ұсақ су тамшылары не мұз кристалдардың тропосфераның төменгі бөлігінде жиналуы
60
Қырау
Түнгі температура нөлден тқмен болған жағдайда шығыңқы заттар мен жер бетінде таңертең ертемен қататын мұз кристалда
61
Шық
Жылдың жылы мезгілінде ауаның түнгі салқындауы нәтижесінде сұйыққа айналатын су тамшылары. Шық өсімдіктер, шығыңқы заттар, тастар мен үйлердің қабырғасына түседі
62
Қатқақ
Қыста -10-15°С температурада ағаш бұтақтары мен сымдарда мамық шашақ түрінде пайда болатын мұз кристалдары. Түнгі уақытта пайда болып, күндіз жоғалады
63
Белгілі бір ауа режимімен анықталған сол жерге тән атмосфераның жай-күйі
Климат
64
Климат сөзі грек тілінен аударғанда
Еңкіш, еңкею
65
Климат құрастырушы факторлар
Географиялық ендік, жердің төсеніш беті, ауа массасының циркуляциясы
66
Климат құрастырушы факторларға жататын ауа массасының циркуляциясы
Ауа ағындары, циклондар, антициклондар, атмосферадағы ауа массалары
67
Климат құрастырушы факторларға жататын жердің төсеніш беті
Жер бедері, жердің төсеніш беті
68
Климат құрастырушы факторларға жататын географиялық ендік
Күн радиациясы
69
Климат екі тобы
Континенттік, теңіздік
70
Жиынтық радиациясының шағылысуы және жылу тиімділігіне жіберген шығыны арасындағы айырмашылығы
Радиациялық баланс
71
Күн радиациясының түрлері
Тура, шашыранды, жиынтық, шағылысқан, жұтылған
72
Ауаның көмескілендіретін бөлшектерінің жер бетіне жақын орналасуы
Тұман
73
Метеорологиялық құралдар
Термометр, барометр, гигрометр
74
Сыртқы көрініс бойынша бұлттардың негізгі түрлері
Будақ, шарбы, қабатты, будақ-жаңбырлы
(Түйдек, қазбауыр, қатпарлы)
75
Жер бетінен белгілі бір биіктікте шоғырланып тұратын су тамшылары
Бұлт
76
Ауа-райын болжаумен айналысатын ғылым
Синоптикалық метеорология
77
Жер бетіне сіңіп, жылытуға кеткен күн радиациясының бөлігі
Жұтылған
78
Жер бетінің күн сәулесін кері шағылыстыруы
Альбедо
79
Жаңа жыртылған қара жер күн сәулесін кері шағылыстырады
8-12%
80
Тура мен шашыранды радиация құрайды
Жиынтық
81
6000 м-ден жоғары биіктікте орналасқан бұлт түрі
Қазбауыр (шарбы)
82
Жауын-шашын түспейтін бұлттың түрі
Қазбауыр (шарбы)
83
Ұзақ, ақ жауынды алып келетін бұлт түрі
Қатпарлы (қабатты)
84
Төменгі қабаттарда пайда болатын, көлемі үлкен бұлт түрі
Шарбы (түйдек)
85
Нөсер жауын, бұршақ, найзағайды алып келетін бұлт
Шарбы (түйдек)
86
Бұлттылық деңгейі өлшенетін балл жүйесі
10 баллдық
87
Жер бетіне түскенде 20-25%-ға жуық күн сәулесі шашырайтын күн радиация түрі
Шашыранды
88
Атмосферадағы шаң-тозаңнан, бұлттан шашыраған Күн сәулесі
Шашыранды радиация
89
Атмосферада шашырамайтын және жұтылмайтын радиация
Тура
90
Шағылу есебінен ғарыш кеңістігіне кері қайтатын күн радиация мөлшері
15-30%-ға жуық
91
Қар альбедосы көрсеткіші
70-90%
92
Құм альбедосы көрсеткіші
35-40%
93
Өсімдік жамылғысының альбедо көрсеткіші
20-25%
94
Су альбедосының көрсеткіші
5%
95
Ең жоғарғы альбедо көрсеткішіне ие
Қар
96
Ең төменгі альбедо көрсеткішіне ие
Су
97
Жер бетін келіп түскен жылуы мен жарығы
Күн радиациясы
98
Ауаның горизонталь бағытта бір жерден екініш жерге ауысуы
Жел
99
Желдің пайда себебі
Ауа қысымының әркелкі таралуы
100
Сарқылмайтын қуат көзі
Жел
101
"Көгілдір отын" деп аталатын жнергия көзі
Жел
102
Желдің жылдамдығын өлшейтін құрал
Анемометр
103
Желдің бағыты мен жылдамдығын өлшейтін құралдар
Флюгер, пилот-шарлар
104
Желдің көкжиек тұстары бойынша қайталануын, басым бағытын көрсететін сызба
Жел өрнегі
105
Жергілікті желдер
Фен, бриз, бора, сирокко, самум, тау аңғарлық желдер
106
Фен, бриз, бора, сирокко, самум, тау аңғарлық желдер
Жергілікті желдер
107
Тұрақты желдер
Пассаттар мен батыс желдері
108
Уақытша желдер
Муссон, бриз
109
Тау жотасының бір жағында қысым төмен, екінші жағында жоғары болған кезде пайда болатын құрғақ жел
Фен
110
Тауарлық ойпаңдарда соғатын құрғақ жел
Фен
111
Теңіз жағалауында соғатын жергілікті жел
Бриз
112
Теңіз жағалауына жақын орналсқан аласа таулардан теңізге қарай соғатын суық жел
Бора
113
Бағытын тәулігіне екі рет өзгертетін жел
Бриз
114
Француз тілінен аударғанда "жеңіл жел" деген мағынаны беретін жел
Бриз
115
Балқаш, Алакөл, Каспий, Арал маңына тән жел
Бриз
116
Күндізгі бриздің бағыты
Құрлықтан мұхитқа
117
Түнгі бриздің бағыты
Мұхиттан құрлыққа
118
Аласа таулардан теңізге қарай соғатын суық жел
Бора
119
Байкалда күзде солтүстік-батыстан соғатын бора желі
Сарма
120
Франциядағы бора (сарма) атауы
Мистраль
121
Тәулігіне бағытын 2 рет өзгертетін уақытша жел
Бриз
