04. සමාධිගත සිතක මහිම

Question 1

සිත අපිරිසිදු වන්නේ කුමන සිතිවිලි නිසා ද?

Answer 1

වෛරය, ක්‍රෝධය හා පළිගැනීම වැනි අකුසල් සිතිවිලි නිසා

Question 2

‘දූරංගමං ඒකචරං’ යන ගාථාව හා එහි තේරුම ලියා දක්වන්න

Answer 2

දූරංගමං ඒකචරං
අසරීරං ගුහාසයං
යේ චිත්තං සඤ්ඤමෙස්සන්ති
මොක්ඛන්ති මාර බන්ධනා

දුර ගමන් කරන, තනි ව හැසිරෙන, ශරීරයක් නැති, ගුහාවක වෙසෙන සිත දමනය කර ගන්නා තැනැත්තෝ මාරයාගේ බැම්මෙන් මිදෙති
- ධම්මපදය

Question 3

බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දිවා රෑ භාවනා කරන පුද්ගලයන් පිළිබඳ ව පවසා ඇත්තේ කුමක් ද?

Answer 3

'’දිවා රෑ දෙකෙහි ම භාවනාවට යොමු කළ සිත් ඇති බුදු සව්වෝ නිරතුරු ප්‍රබුද්ධ ජීවිතයක් ගත කරති’‘

Question 4

ප්‍රබුද්ධ ජීවිතය යනු කුමක් ද?

Answer 4

අලසකමින්, උදාසීනමින් හා අසහනයෙන් තොර ජීවිතයකි

Question 5

බුදු දහමෙහි භාවනාව ලෙස හැඳින්වෙන්නේ කුමක් ද?

Answer 5

• කුසල් දහම් වැඩි කරන මානසික අභ්‍යාසය
• මානසික නිරෝගිතාවය, මානසික නිවැරදි බව, මානසික දක්ෂතාව දියුණු කරන විධිමත් ක්‍රියා පිළිවෙළ

Question 6

කුසල් යන්නෙහි අදහස් තුන මොනවා ද?

Answer 6

• නිරෝගි
• නිවැරදි
• දක්ෂ

Question 7

බුදු දහමේ සඳහන් වන දෙයාකාර භාවනා මොනවා ද?

Answer 7

1. සමථ භාවනාව
2. විපස්සනා භාවනාව

Question 8

සමථය යන්නෙහි අර්ථය කුමක් ද?

Answer 8

සංසිඳුවීම, සංවර කිරීම, සමාදාන කිරීම

Question 9

සමථ භාවනාව යනු කුමක් ද?

Answer 9

කුසල් අරමුණක සිත එකඟ කරන භාවනාව

Question 10

සමථ භාවනාව හැඳින්වෙන අනෙක් නම කුමක් ද?

Answer 10

චිත්ත භාවනාව

Question 11

පංච නීවරණ නම් කරන්න

Answer 11

1. කාමච්ඡන්ද : කම් සැප විඳීමට ඇති කැමැත්ත
2. ව්‍යාපාද : තරහව
3. ථිනමිද්ධ : සිත කය දෙකෙහි උදාසීන බව
4. උද්ධච්ච කුක්කුච්ච : සිතෙහි නොසන්සුන්කම සහ පසුතැවිල්ල
5. විචිකිච්ඡා : සැකය

Question 12

කාමච්ඡන්ද නීවරණය ණයගැතියෙකු ණයහිමිට ඇතිවන බැඳීමකට සමාන කර දක්වා ඇති සූත්‍ර දේශනාව කුමක් ද?

Answer 12

සාමඤ්ඤඵල සූත්‍රය

Question 13

සාමඤ්ඤඵල සූත්‍රයේ කාමච්ඡන්ද නීවරණය පෙන්වා දී ඇත්තේ කෙසේ ද?

Answer 13

’‘ණයගැතියකු ණයහිමිට යම් බැඳීමක් ඇති ද, එවිට වහලෙකු මෙන් යටත් වේ’’ ලෙස

Question 14

ව්‍යාපාද යනු කුමක් ද?

Answer 14

යම් කිසි පුද්ගලයෙක්, වස්තුවක් හෝ ක්‍රියාවක් පිළිබඳ ව ඇති අප්‍රිය ස්වභාවය, විරුද්ධ ස්වභාවය

Question 15

ව්‍යාපාදය දුරු කළ හැක්කේ කෙසේ ද?

Answer 15

• ව්‍යාපාද වශයෙන් සිතෙහි ඇති වන දූෂිත ස්වාභාවය මනා කොට මෙනෙහි කිරීම
• එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වීමට හේතු හා
• ඉන් දුරු වීම පිළිබඳ සිතීම

Question 16

ව්‍යාපාදය පහළ වීම දුරු කළ හැක්කේ කෙසේ ද?

Answer 16

• මෛත්‍රී භාවනාවේ යෙදීමෙන්
• කල්‍යාණ මිත්‍රයන් ඇසුරු කිරීමෙන්

Question 17

පෙළ දහමට අනුව පිත් රෝගයෙන් පෙළෙන්නෙකුට ආහාරයක කිසිඳු රසයක් නොදැනෙන්නා සේ, සිතට හොඳ නරක හඳුනා ගත නොහැක්කේ කුමක් උපන් විට ද?

Answer 17

ව්‍යාපාදය හෙවත් තරහව උපන් විට

Question 18

ථිනමිද්ධ යන්නෙහි අර්ථය කුමක් ද?

Answer 18

ථින : සිත කය දෙකෙහි අලස බව
මිද්ධ : සිතෙහි අකර්මණ්‍ය බව, රෝගී බව

Question 19

ථිනමිද්ධය දුරු කිරීමට කළ හැක්කේ කුමක් ද?

Answer 19

• ආරම්භ, නික්කම, පරක්කම ධාතු යන තෙයාකාර වීර්‍යයෙන් කටයුතු කිරීම
• පමණ දැන ආහාර ගැනීම
• ඉරියවු වෙනස් කිරීම

Question 20

උද්ධච්ච කුක්කුච්ච යන්නෙහි අර්ථය කුමක් ද?

Answer 20

උද්ධච්ච : සිතෙහි පවතින නිසන්සුන් බව, විසිරුණු ගතිය, සෙලවෙන ගතිය

කුක්කුච්ච : කළ නොකළ වරද පිළිබඳ තැවෙන ස්වභාවය

Question 21

සාමඤ්ඤඵල සූත්‍රයෙහි නොසන්සුන් වූ සිත උපමා කර ඇත්තේ කුමකට ද?

Answer 21

සිර ගෙයක දුක් විඳින්නෙකු ලෙසට

Question 22

නොසන්සුන් වූ සිත, සිරගෙයක දුක් විඳින්නෙකු මෙන් බව දක්වා ඇති සූත්‍රය කුමක් ද?

Answer 22

සාමඤ්ඤඵල සූත්‍රය

Question 23

උද්ධච්ච කුක්කුච්ච නීවරණය යටපත් කළ හැක්කේ කෙසේ ද?

Answer 23

සිතෙහි සංසිඳීම හෙවත් සමාධිය ඇති වීම නුවණින් මෙනෙහි කිරීම

Question 24

විචිකිච්ඡාව යනු කුමක් ද?

Answer 24

සැකය

(අතීත පැවැත්ම, අනාගත පැවැත්ම, අතීත හා අනාගත පැවැත්ම පිළිබඳ සිතෙහි ඇතිවන සැකය - G10)

Question 25

විචිකිච්ඡාව යනු කුමන අට තැන්හි සැක කිරීම ද?

Answer 25

• බුදුන්
• දහම්
• සඟුන්
• පෙර, අපර භව
• ත්‍රිශික්ෂාව

Question 26

විචිකිච්ඡාව හෙවත් කුතුහලය ඇත්තා සාමඤ්ඤඵල සූත්‍රයේ උපමා කර ඇත්තේ කුමකට ද?

Answer 26

වනයක අතරමං වූවෙකුට

Question 27

විචිකිච්ඡා නීවරණය ප්‍රහීණ කළ හැක්කේ කෙසේ ද?

Answer 27

• ත්‍රිපිටක ධර්මය හොඳින් ඉගෙනීම
• තෙරුවන් පිළිබඳ අචල ශ්‍රද්ධාව ඇතිකර ගැනීම

Question 28

සමථ භාවනාව සඳහා කමටහන් ලබා දෙන ආචාර්‍යවරයා හඳුන්වන නම කුමක් ද?

Answer 28

කම්මට්ඨානාචාර්‍යවරයා

Question 29

සමථ භාවනාවෙහි ලබා දෙන කමටහන්වලට අනුව ඇති පුද්ගල චරිත ගණන කීය ද?

Answer 29

හයකි

Question 30

පුද්ගල චරිත වර්ග හය නම් කරන්න

Answer 30

1. රාග චරිත : ආශාව අධික චරිත
2. ද්වේශ චරිත : ද්වේශය අධික චරිත
3. මෝහ චරිත : මුළාව, මෝඩකම අධික චරිත
4. සද්ධා චරිත : ශ්‍රද්ධාව මූලික වූ චරිත
5. බුද්ධි චරිත : බුද්ධිය මූලික ව කටයුතු කරන චරිත
6. විතක්ක චරිත : තර්කානුකූල ව විමසුම් සිතින් කටයුතු කරන චරිත

Question 31

සමථ භාවනාව සඳහා යොදා ගත හැකි කමටහන් ගණන කීය ද?

Answer 31

හතළිහකි

Question 32

කමටහන් හැඳින්වෙන අනෙක් නම කුමක් ද?

Answer 32

කර්මස්ථාන

Question 33

සම සතළිස් කර්මස්ථාන නම් කරන්න

Answer 33

• දස කසිණ : 10
• දස අසුභ : 10
• දස අනුස්සති : 10
• චතු අප්පමඤ්ඤා : 4
• ආහාරෙ පටික්කූල සඤ්ඤා : 1
• චතුධාතු වවත්ථාන : 1
• සතර ආරුප්ප : 04

Question 34

සමථ භාවනාවෙන් ලැබෙන උසස් ම ඵල දෙක කුමක් ද?

Answer 34

• පංච අභිඥා
• අෂ්ට සමාපත්ති

Question 35

සමථ භාවනාවෙන් ශිෂ්‍ය ජීවිතයට ලැබෙන ප්‍රයෝජන මොනවා ද?

Answer 35

1. මතක ශක්තිය දියුණු වීම
2. එක අරමුණක සිටීමට හැකි වීම
3. ගැටලු විසඳීමේ ශක්තිය දියුණු වීම
4. වහා අවබෝධ කර ගැනීමේ ශක්තිය දියුණු වීම
5. ඉවසීමේ ශක්තිය දියුණු වීම
6. පිළිවෙළින් යමක් ඉදිරිපත් කිරීමට හැකි වීම

Question 36

පංචස්කන්ධය දෙස ගැඹුරින් බලන භාවනාව කුමක් ද?

Answer 36

විපස්සනා භාවනාව

Question 37

විපස්සනා භාවනාව හඳුනවන අනෙක් නම් මොනවා ද?

Answer 37

• විදර්ශනා භාවනාව
• ප්‍රඥා භාවනාව
• ත්‍රිලක්ෂණ භාවනාව

Question 38

විදර්ශනා භාවනාව තුළ ජීවිතය විස්තර කර ඇත්තේ කෙසේ ද?

Answer 38

1. රූප - ශරීරය
2. වේදනා - විඳීම (දුක/ සැප/ මධ්‍යස්ථ)
3. සඤ්ඤා - හඳුනා ගැනීම
4. සංඛාර - හඳුනාගෙන රැස් කරන දේ
5. විඤ්ඤාණ - (සිත) අරමුණු දැන ගැනීම

Question 39

පංචස්කන්ධය බෙදා ඇති කොටස් දෙක නම් කරන්න

Answer 39

1. රූප සංඥා
2. නාම සංඥා

Question 40

පංචස්කන්ධය අතරින් නාම ගණයට අයත් ස්කන්ධයන් මොනවා ද?

Answer 40

• වේදනා ස්කන්ධය
• සඤ්ඤා ස්කන්ධය
• සංඛාර ස්කන්ධය
• විඤ්ඤාණ ස්කන්ධය

Question 41

විදර්ශනා භාවනාවේ ආනිශංස මොනවා ද?

Answer 41

• දූෂිත සිටිවිලි පාලනය කරගෙන ඉවසීමෙන් හා බුද්ධිමත් ව කටයුතු කිරීම
• අසහනය නැති වී සිතෙහි ප්‍රබෝධය ඇති වීම
• අටලෝ දහමෙන් කම්පා නොවීම
• මැදහත් භාවය ඇති වීම

Question 42

විදර්ශනා භාවනාවේ දී සිදු කෙරෙනුයේ කුමක් ද?

Answer 42

• අරමුණුවල සැබෑ තත්ත්වය නුවණින් විග්‍රහ කොට බැලීම