risicoanalyse

Question 1

Wat is voedselveiligheid?

Answer 1

omstandigheden en handelingen die helpen voorkomen dat voedselgevaren infecties en ziekte veroorzaken

GEEN voedselveiligheid: dieet, nutritionele aspecten voedsel, voedselkwaliteit, geur, kleur, smaak

Question 2

Welke 3 types voedselgevaren zijn er?

Answer 2

• biologisch
• chemisch
• fysisch

Question 3

Waarom bestaat er geen nulrisico?

Answer 3

• onmogelijk om te vermijden dat voedselgevaren in voedselketen terecht komen
• onmogelijk te vermijden dat consumenten ziek worden

Question 4

Wat is het belang van risico analyse en voedselveiligheid?

Answer 4

• risico consument zo laag mogelijk te houden (aanvaardbare risico)
• vertrouwen van consument te bevorderen
• vrije handel van levensmiddelen en diervoeders te vrijwaren

Question 5

Welke evolutie in voedersystemen treedt op?

Answer 5

• meer preventief
• gedeelde verantwoordelijkheid
• gebaseerd op wetenschap
• prioriteiten vastleggen
• gestructureerde risicoanalyse gebruiken
• HACCP principes

Question 6

Welke internationale instellingen beschrijven wetgeving van risicoanalyse?

Answer 6

1. codex alimentarius door FAO en WHO = internationale standaarden en richtlijnen
2. JEMRA = Joint FAO/WHO Expert Meetings on Microbiological risk assessment = risicobeoordelingen en wetenschappelijk advies rond microbiologische voedselgevaren
3. JECFA = Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives = risicobeoordelingen en wetenschappelijk advies rond chemische voedselgevaren

Question 7

Wat is een risico?

Answer 7

Risico = functie van de kans op een nadelig gezondheidseffect en de ernst van dat effect, voortvloeiend uit een gevaar
- Ziekten hebben een impact op multipele aspecten: gezondheid, psycho-sociaal welzijn, economie.

Question 8

Welke wetgevingen op Europees niveau hebben invloed op voedselveiligheid?

Answer 8

• 187/2002: levensmiddelenwetgeving, oprichting EFSA en procedures voor voedselveiligheidsaangelegenheden
• EFSA
• Europese wetgeving is geïmplementeerd in Belgische wetgeving

Question 9

Hoe kun je risico meten?

Answer 9

1. risicomatrix (kwalitatief): impact vs. frequentie van voorkomen => nadeel: subjectief, beperkte resolutie, beperkt nu voor evaluatie beleidsopties
2. kwantitatief:
   - Summary measure of population health = morbidity + mortality = disease occurrence + disease severity.

• DALY = 1 verloren gezond jaar = YLD (years lived with disability) + YLL (years of life lost).
  Aan elke ziekte wordt een gewicht geplakt -> 0% = perfect gezond, 100% = dood.
• ziektemodel (outcome tree): DALY = YLD (acute) + YLD (complicaties) + YLL

Question 10

Wat zijn de 3 componenten van risicoanalyse?

Answer 10

1. risicobeoordeling: waarschijnlijkheid gevaar x ernst gevolgen
2. risicobeheer
3. risicocommunicatie

Question 11

Wat is de dosis-respons relatie?

Answer 11

Relatie tussen de hoeveelheid van een bepaalde stof die wordt toegediend en de intensiteit van het effect dat wordt waargenomen.

In het algemeen geldt dat hoe hoger de dosis van een stof is, hoe groter de respons zal zijn.

Question 12

Wat is single hit?

Answer 12

Een situatie waarin een enkel micro-organisme of een enkele infectieuze eenheid voldoende is om een infectie of ziekte te veroorzaken.

Question 13

Wat is het verschil tussen non-threshold en threshold effecten?

Answer 13

non-threshold: elke blootstelling leidt tot schadelijke effect

threshold: bepaalde blootstelling nodig voor effect

Question 14

Wat is MRL?

Answer 14

Maximum Residue Limit = maximale toegestane gehalte van een bestrijdingsmiddel of chemische stof dat is toegestaan in of op voedsel of diervoeders na het juiste gebruik van het betreffende bestrijdingsmiddel

Question 15

Wat is ADI?

Answer 15

Acceptable Daily Intake = geschatte hoeveelheid van een specifieke stof die een persoon gedurende zijn hele leven dagelijks kan innemen via voedsel of drinkwater, zonder nadelige gezondheidseffecten

Question 16

Wat is ARfD?

Answer 16

Acute Reference Dose = schatting van de maximale hoeveelheid van een specifieke stof die een persoon binnen een korte periode (meestal binnen 24 uur) kan innemen via voedsel of drinkwater zonder onmiddellijke nadelige effecten

Question 17

Wat is UF?

Answer 17

Uncertainty Factor = factor die wordt toegepast in de risicobeoordeling om rekening te houden met onzekerheden en variabiliteit tussen individuen

Question 18

Wat zijn voor en nadelen vrijwilligersstudie?

Answer 18

voordelen: goed gecontroleerd, direct toepasbaar, geselecteerde pathogenen en gastheren

nadelen: beperkte beschikbaarheid (ethische en economische beperkingen), 1 experiment is onvoldoende dus meerdere nodig om verschillen tussen stammen en GH te kwantificeren

Een vrijwilligersstudie is een onderzoeksbenadering waarbij individuen vrijwillig deelnemen aan een onderzoek, terwijl een uitbraakonderzoek een proces is dat wordt uitgevoerd om een plotselinge toename of verspreiding van een ziekte te onderzoeken en te beheersen

Question 19

Wat zijn voor en nadelen uitbraakonderzoek?

Answer 19

voordelen: verschillende uitbraken geven meer informatie over variabiliteit in driehoek GH-pathogeen-matrix

nadelen: niet gecontroleerd, niet direct toepasbaar, beperkte beschikbaarheid, geen willekeurige steekproefmonster (meestal hoge doses), noodzaak van betere gegevensverzameling tijdens uitbraken

Een vrijwilligersstudie is een onderzoeksbenadering waarbij individuen vrijwillig deelnemen aan een onderzoek, terwijl een uitbraakonderzoek een proces is dat wordt uitgevoerd om een plotselinge toename of verspreiding van een ziekte te onderzoeken en te beheersen

Question 20

Wat zijn doelstellingen van risicobeheer?

Answer 20

1. evaluatie van alternatieven voor risicovermindering
2. selectie & beoordeling maatregelen
3. vaststellen aanvaardbaar risico

risico-evaluatie -> beoordeling van opties en beslissing -> implementatie -> monitoring & evaluatie

Question 21

Wat zijn hoofddoelen van risicocommunicatie?

Answer 21

1. verhoogde kennis + begrip
2. verbeterd vertrouwen en geloofwaardigheid
3. verbeterde dialoog om meningsverschillen op te lossen

Question 22

Wat zijn 3 belangrijke principes risicoanalyse?

Answer 22

1. transparantie
2. onafhankelijk
3. wetenschappelijk

Question 23

Wat is MPRM?

Answer 23

Modular Proces Risk Model = een gestructureerd raamwerk dat wordt gebruikt voor het kwantitatief beoordelen en analyseren van risico’s in de procesindustrie.

Het MPRM biedt een gestandaardiseerde benadering voor het identificeren, analyseren en beheren van risico’s in chemische en andere procesindustrieën.

Basisprocessen bestaan uit: menging, partitionering, verwijdering en kruiscontaminatie, groei en inactivatie bacterien

Question 24

Wat zijn principes voor modelleren microbiele groei?

Answer 24

• alle organismen hebben zelfde kenmerken
• organismen nemen toe door te delen
• organismen vermenigvuldigen onafhankelijk van elkaar
• groei vindt plaats bij juiste omstandigheden en na vertraginsgtijd
• groei vermindert door uitputting voedingsstoffen en productie toxines

Question 25

Hoe worden threshold effecten gemeten?

Answer 25

NOAEL = No observed adverse effect level => hoogste dosis waarbij geen effect optreedt

LOAEL = lowest observed adverse effect level => laagste dosis waarbij wel effect optreedt

BMD = benchmark dose => dosis waarbij er 10% respons optreedt

Question 26

Hoe gebeurt risico-evaluatie?

Answer 26

identificatie voedselveiligheidsprobleem -> vaststelling risicoprofiel: overzicht alle beschikbare info en onzekerheden -> rangschikking om prioriteit voor risicobeheer vast te leggen -> vaststelling van beleid -> uitbesteding risico beoordeling -> evaluatie en interpretatie resultaten van risicobeoordeling

Question 27

Hoe zou een risico-gebaseerde controle van taenia saginata eruit zien?

Answer 27

normale inspectie: lage gevoeligheid + grote economische impact positieve gevallen

dieren scheiden in hoog en laag risico op infectie + extra incisies in hart => verhoogde gevoeligheid + lagere kosten

Question 28

Hoe zou een risico-gebaseerde controle van trichinella eruit zien?

Answer 28

elk varken gecontroleerd!

digestietest = tijdrovend met grote economische impact

bepalen risico’s met verwaarloosbaar risico (industrieel gehouden) vs. populaties met groot risico

Question 29

Hoe gebeurt een risico-gebaseerde controle?

Answer 29

• prioriteiten bepalen a.d.h.v. DALY’s
• dieren scheiden in hoog en laag risico populaties
• risico’s met verwaarloosbaar risico definieren
  leidt tot daling kosten en gevoeligheid verhogen

Question 30

Wat zijn hoge gezondheidsraad food-based dietary guidlines?

Answer 30

De Hoge Gezondheidsraad heeft richtlijnen opgesteld met betrekking tot voeding, genaamd “Food-Based Dietary Guidelines” (FBDG), die aanbevelingen geven voor een gezond en uitgebalanceerd voedingspatroon.
- max 100 g vlees, vis, eiren of vervangproducten per dag
- gezondheidseffecten uitgedrukt in DALY’s

Question 31

Wat zijn alternatieven voor HACCP?

Answer 31

• goede hygiene praktijken
• nationale gidsen volgen als richtlijn

Question 32

Waarom is een risico moeilijk te definiëren?

Answer 32

risico: functie van kans op nadelig gezondheidseffect x ernst effect
- ernst kan op verschillende manieren worden gedefinieerd: impact op gezondheid, economie etc.
- functie kan verschillende vormen aannemen: som, productie, gewogen gemiddelde

Question 33

Waaruit bestaat risicobeoordeling?

Answer 33

• gevareninventarisatie: welke gevaren/nadelen/risico op ziekte? -> dient aangepast te zijn aan doelstelling
• blootstellingsschatting: wat is de inname van het voedselgevaar in populatie? -> beschrijven van weg productie naar consumptie
• gevarenkarakterisering: dosis-responsrelatie = waarschijnlijkheid van nadelig effect bij bepaalde dosis
• risicokarakterisering: blootstelling x gevaren