Literatuur WF (1/2) Flashcards
het common sense beeld van de wetenschap
Wetenschap is:
* Autonoom
* Neutraal
* Onafhankelijk
* Maatschappelijk waardevrij
wetenschap als grillig proces
Wetenschap wordt beïnvloed door culturele waarden, overtuigingen, religie, politiek etc.
Robert Merton
Ondernam een poging om de ongeschreven regels van de wetenschap in algemene normen te vervatten. Hij formuleerde vier normen (CUDO’S):
* Communism: wetenschap is gemeenschappelijk bezit
* Universalism: wetenschappelijke uitspraken dienen onderworpen te worden aan onpersoonlijke criteria. De beoordeling van resultaten moet onafhankelijk zijn. Het gaat om universele geldigheid en objectviteit.
* Desinterestedness: persoonlijkheid onderzoeker mag geen invloed hebben op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek.
* Organized sceptism: een basishouding van wantrouwen tegenover wetenschappelijke resultaten. Dit komt met name voor bij het peer review systeem.
de sciëntistische visie
Kennis komt maar voor in één vorm: wetenschappelijke kennis.
Freeman Dyson’s traditionele visie
De wereld heeft veel verschillende vormen van kennis.
De menselijke natuur is afhankelijk van geschiedenis, literatuur, religie en omgang van ander mensen.
pathologische afwijking + voorbeeld
Een pathologische afwijking verwijst naar een ongewone fysieke of functionele verandering in het lichaam die wijst op een ziekte of medische aandoening.
Voorbeeld: hersenonderzoek doen naar autisme
Afwijking van de statistische norm + voorbeeld
Wat statistisch gezien afwijkt van de norm, wordt gezien als een ziekte.
Voorbeeld: Onderzoek naar de hersenen van mensen met een IQ ver onder het gemiddelde
verlies van betekenis + voorbeeld
Een mentale stoornis wordt opgevat als een ‘breakdown of meaning’. Het lijkt alsof gedrag geen betekenis heeft.
Voorbeeld: Hersenonderzoek naar mensen die lijden aan gevorderde vormen van dementie
schadelijke disfunctie + voorbeeld
Men spreekt pas van een (mentale) stoornis vanaf het moment dat iets niet goed werkt.
Voorbeeld: studie naar kinderen met ernstige aandacht stoornissen die hun schoolprestaties en relaties beïnvloeden.
sociaal construct + voorbeeld
Een psychiatrische ziekte is een sociaal construct.
Voorbeeld: Onderzoek naar gedragsstoornissen bij kinderen volgens de diagnostische criteria van de DSM
Leed en beperkingen waar mensen zelf niet mee om kunnen gaan
Een zaak is maatgevend om van ziekte te spreken: de persoon zelf, diens leed en de beperkingen die die persoon ertoe bewegen om naar de dokter te gaan.
Voorbeeld: Onderzoek naar volwassenen met ernstige verslavingsproblemen die hun gezondheid en sociaal functioneren in gevaar brengen.
Evidence Based Medicine (EBM)
1. wat is het?
2. waarmee wordt er getoetst?
3. om welke score draait het?
4. tot de EBM horen twee soorten onderzoeken, noem deze
- Geneeskunde op basis van wetenschappelijk fundament, dat zoveel mogelijk berust op empirisch bewijsmateriaal.
- Er wordt getoetst met Randomized Controlled Trials (RCT) door middel van een testgroep en controlegroep (patiënt-controlestudie). De patiënten en de arts weten niet wie wat krijgt: dubbelblind onderzoek.
- Het draait om de gemiddelde score van een groep, niet de voor- of achteruitgang van individuele patiënten.
- Tot de EBM horen twee soorten onderzoeken:
- Meta-analyses
- Afzonderlijk gerandomiseerde onderzoeken
Kritiek op Evidence Based Medicine
1. noem zes kritiekpunten
2. wat is een voorbeeld van onderzoek dat niet volgens EBM is?
- Het werkt reductionisme in de hand; de arts behandeld een orgaan, maar wat de ziekte voor de patiënt betekent, wordt vergeten.
- Niet gekeken naar het ontstaan, ontwikkelen of verloop van een aandoening
- Onvermijdelijke rol van interpretatie bij de beoordeling van onderzoeksresultaten.
- Twijfelen aan objectiviteit
- Beperkt aantal oorzakelijke factoren voor klachten, aandoeningen en ziekten.
- Er wordt naar patiënten gekeken als groep i.p.v. individu.
- Voorbeeld van onderzoek dat niet volgens EBM is:
* Observationele onderzoeken; er wordt geen ingreep gedaan, wel zorgvuldig geobserveerd. Een voorbeeld hiervan is de patiënt-controlestudie. Er worden zieke personen gevolgd en vergeleken met niet-zieke personen verglijkbaar in geslacht, leeftijd etc.
het standaardbeeld van de wetenschap
In het standaardbeeld van de wetenschap wordt de grens tussen wetenschap en niet-wetenschap gevormd door de eis van inductieve confirmeerbaarheid: een theorie moet bevestigd kunnen worden door empirische feiten.
Logisch positivisme hoort hierbij.
Het “confirmatiecriterium” past goed bij het standaardbeeld van wetenschap, omdat dit beeld vaak benadrukt dat wetenschappelijke theorieën worden bevestigd door empirisch bewijs en observaties
poppers wetenschapsopvatting
Falsifieerbaarheid en de bereidheid om theorieën te verwerpen wanneer ze worden weerlegd, zijn de kernprincipes van Poppers opvatting.
Het demarcatiecriterium van Popper: een theorie of uitspraak is wetenschappelijk als zij weerlegbaar, falsifieerbaar of testbaar is. Een theorie moet bekritiseerbaar zijn op grond van feiten.
Waarneming is altijd theorie geladen. Alle waarneming vereist een begrippenkader, een verwachting of theorie. Wetenschap is geen emmer met getoetste feiten, maar bestaat uit theorieën die als een zoeklicht de passende feiten zoeken
