VO.4 - Genetische counseling van erfelijke kanker

Question 1

Kan iedereen zo maar naar de klinisch geneticus?

Answer 1

Nee, verwijzing van huisarts of medische specialist nodig

Question 2

Wat zijn redenen voor een verwijzing naar de klinisch geneticus?

Answer 2

• arts vermoedt erfelijke aanleg voor kanker (1/3 vd gesprekken)
• patient heeft zelf vermoeden en vragen om verwijzing
• patienten die door een familiebrief vernemen dat er een erfelijke aanleg voor kanker in de familie speelt

Question 3

Hoe helpt een klinisch geneticus bij het maken van beslissingen?

Answer 3

Decision counseling: als er twijfel is om wel of geen genetisch onderzoek te doen

Non-directive aard van het gesprek: geeft de adviesvrager de ruimte om zelf tot de beste beslissing te komen

Question 4

Wat is kenmerkend voor de klinisch geneticus?

Answer 4

Als hij een advies vraag krijgt, hij bij het beantwoorden hiervan aandacht besteedt aan de manier waarop de advies vraag tot stand is gekomen
- waarom komt de patient nu?
- wat zou evt dragerschap betekenen?
- welke consequenties verbindt de patient aan de uitslag?
- inschatting van de draagkracht van de advies vrager voor wanneer de uitslag slecht

• Hij begint zijn consult open en laat de adviesvrager de agenda bepalen
• informeren aangaande preventieve maatregelen wanneer deze bewezen gezondheidswinst opleveren, maar hij mag zijn persoonlijke visie niet uiten
• Aandacht voor psychologische consequenties
• Aandacht voor maatschappelijke consequenties
  van de uitslag

Question 5

Ervan uitgaande dat er een bekende diagnose is bij de adviesvrager of diens familie. Waaruit bestaat het eerste counseling gesprek over het algemeen?

Answer 5

• inventariseren van de hulpvraag
• het opmaken van de stamboom
• informatie geven over het ziektebeeld en overervingspatroon
• inventariseren wat het ziektebeeld voor de adviesvrager en famille gaat betekenen

Question 6

Hoe wordt het risico vaak uitgedrukt door de klinisch geneticus?

Answer 6

Vaak via lifttime risico
En risico op korte termijn

De manier waarop de patient het risico interpreteert is van groot belang vanwege de sterk voorspellende kracht van risicoperceptie als het gaat om keuzes ten aanzien van de medische voorzorgsmaatregelen

Question 7

Wat voor risico heeft een BRCA1/2 draagster?

Answer 7

Tussen 25 en 75 jaar een risico van 60-80% op het krijgen van borstkanker
En op contralaterale borstkanker na eerdere borstkanker is 20-60%

Elk jaar tussen de 1-2% kans op borstkanker bij BRCA1

BRCA2 heeft 10-20% kans op ovariumkanker
BRCA1 heeft 35-45% kans op ovariumkanker

Question 8

Wat is het risico op borstkanker en overariumkanker bij vrouwen in de algemene bevolking?

Answer 8

Borst: 12,5%
Ovarium: 1,5%

Question 9

Als een kind 1 ouder heeft met een mutatie in 1 van de BRCA genen. Hoe groot is dan de kans dat het kind de aanleg overerfd? Wat voor overerving is het?

Answer 9

50% kans
Autosomaal dominant

Question 10

BIj hoeveel mensen die metste vermoeden op een erfelijke vorm van borst of eierstokkanker worden doorverwezen is er daadwerkelijk sprake van een mutatie?

Answer 10

Bij slechts 15-25% wordt een mutatie in 1 van deze genen gevonden

Question 11

Wat kan je zeggen over de 1100delC mutatie? Wanneer wordt hierbij geen onderzoek gedaan?

Answer 11

Lifetime risico op borstkanker van 35-55%
Geen verhoogd risico op eierstokkanker

Geen onderzoek als alleen eierstokkanker in de familie voorkomt

Question 12

Is screening op ovariumcarcinoom bij vrouwen met een erfelijke aanleg of familiaire belasting hiervoor effectief?

Answer 12

• Bij BRCA-gen mutatie of HBOC: voorlichting over gebrek aan effectiviteit waardoor geen jaarlijkse ovariele screening wordt aangeboden

HBOC familie = heriditary breast and ovarium cancer syndrome

Lynch syndroom:
advies om tijdens jaarlijks endometrium screening ook ovariele screening te verrichten in de vorm van transvaginale echografie en evt CA-125 bepaling
Ook al is het niet duidelijk of het effectief is

Question 13

Wat is de enige effectieve optie om sterfte aan het ovarium carcinoom te verminderen?

Answer 13

RRSO = risk reducing salphingo oophorectomy

Question 14

Wat is het advies ten aanzien van ovariumkanker voor vrouwen met een BRCA1/2 mutatie?

Answer 14

BRCA1: RRSO rond 35-40 jaar
BRCA2: RRSO rond 40-45 jaar
NA het krijgen van kinderen

Question 15

Op welke manier worden vrouwen met BRCA-mutatie gescreend op borstkanker?

Answer 15

BRCA1
25-40 jaar: jaarlijks MRI
40-60 jaar: jaarlijks MRI + eens per twee jaar mammografie
60-75 jaar: jaarlijks mammografie
> 75 jaar: geen screening

BRCA2
25-30 jaar: Jaarlijks MRI
30-60 jaar: jaarlijks MRI + jaarlijks mammografie
60-75 jaar: jaarlijks mammografie
> 75 jaar: geen screening

Vanaf 35 jaar tevens endometrium screening

Question 16

Op welke manier worden vrouwen die CHECK2 mutatie dragen of familiair voorkomen van borstkanker?

Answer 16

35-60 jaar: jaarlijks mammografie
60-75 jaar: eens per twee jaar mammografie (via BOB)
> 75 jaar: geen screening

Question 17

Hoeveel mensen van CRC heeft en erfelijke oorzaak?

Answer 17

5-10%
Lynch is hierbij de meest voorkomende

Question 18

Waarmee is een verhoogd risico op CRC bij vrouwen met lynch geassocieerd?

Answer 18

Met een verhoogd risico op baarmoederhalskanker van 15-55%

Question 19

Waaruit ontstaat CRC bij lynch?

Answer 19

uit een poliep

Question 20

In welke genen zit een fout bij lynch?

Answer 20

Mismatch repair genen
MSH6, MSH2, MLH1. PSM 2

Question 21

Wat is het risico op CRC bij lynch? en op baarmoederhalskanker? Wanneer is dit laatste specifiek wat hoger?

Answer 21

60-70% om ooit CRC te krijgen
Cervix: 30-40% en is wat hoger bij mutatie in MSH6-gen

Question 22

Wat komt er nog meer voor bij lynch?

Answer 22

• dunne darm kanker
• maagkanker
• kanker van urinewegen
• eierstokkanker
• baarmoederhalskanker

Question 23

Hoeveel % kans hebben kinderen om de aanleg te erven als ze een ouder hebben met een mutatie in 1 van de 4 genen?

Answer 23

50% kans via autosomaal dominante overerving

Question 24

Bij hoeveel mensen waarbij onderzoek wordt gedaan naar lynch obv een vermoeden wordt daadwerkelijk een mutatie gevonden?

Answer 24

ca 50%

Question 25

Wat voor mutaties komen niet vaak voor bij borstkanker?

Answer 25

Spontane mutaties

Question 26

Wanneer een vrouw bij de klinisch geneticus komt waarbij haar zus op 35 jarige leeftijd borstkanker heeft gekregen, bij wie wordt er dan genetisch onderzoek verricht? Stel er wordt een afwijking bij de zus gevonden, hoeveel kans heeft de adviesdraagster om deze variant te hebben?

Answer 26

Bij de zus (en niet bij de adviesvrager dus) als zij de enige is in de stamboom met de borstkanker

50% kans

Question 27

Waarop hebben kinderen recht als bij een van de ouders lynch is geconstateerd?

Answer 27

Op jaarlijkse controle via een scopie en bij vrouwen vanaf 35 jaar gynaecologische controle

Question 28

Wat is de mortaliteitsreductie bij lynch door het uitvoeren van controle scopieen?

Answer 28

65% omdat poliepen verwijderd worden

Question 29

Wanneer testen we wel of niet op jonge leeftijd bij mensen?

Answer 29

Late onset: niet op jonge leeftijd testen
Early onset: wel op op jongere leeftijd testen

Question 30

Wat is de controle van iemand met lynch?

Answer 30

MLH1, MSH2 en MSH6: vanaf 25 jaar 1x per 2 jaar een coloscopie om zo vroeg mogelijk stadium te vangen zodat nog goed te behandelen is

PMS2: vanaf 35 jaar 1x per 2 jaar colonoscopie

Endometrium: 40-60 jaar 1x per jaar gynaecologisch onderzoek via transvaginale echo en evt microcurretage

Maag: eenmalig testen op helicobacter pylori infectie

Overige tumoren: geen surveillance aanbevolen

Question 31

Wat is de kans op darmkanker bij lynch?

Answer 31

60-70%

Question 32

Wat is vaak te zien bij mutatiedragers met betrekking tot het risico?

Answer 32

Vaak een over of onderschatting hiervan
door:

• neiging om het objectieve risico te dichotomiseren (alles of niets waarbij of wel of geen kanker om het risico te visualiseren)
• Defensief pessimisme: mensen gaan ervanuit dat het meest ongunstige al optreden. Voor mensen een manier om om te gaan met onzekerheid en zich voor te bereiden op het ergste

Question 33

Waarom is het van groot belang hoe mensen hun genetisch risico interpreteren?

Answer 33

Vanwege de sterk voorspellende kracht van risico perceptie als het gaat om keuzes ten aanzien van medische voorzorgsmaatregelen

Question 34

Waarmee is een overtrokken risicoperceptie geassocieerd?

Answer 34

Een overschatting:
- het kiezen van drastische maatregelen (preventieve verwijdering van borsten en eierstokken);
- een hoge mate van psychologische distress;
- een lage kwaliteit van leven.

Question 35

Wat is het risico van mannelijke BRCA mutatie dragers op het krijgen van borstkanker?

En op prostaatkanker? En in de normale bevolking?

Answer 35

BRCA1: 1%
BRCA2: 7%

Prostaatkanker:
BRCA2: 25% (2,5 x groter)
Normaal: 10% (lifetime)

Question 36

Wanneer doen we een Bilaterale profylactische mastectomie? Wat gebeurt hierna?

Answer 36

Overwegen bij mutatiedraagsters

restrisico op mammacarcinoom is < 5%
Hierna geen indicatie meer voor surveillance

Question 37

Waarop worden mannen met een BRCA2 mutatie gescreend?

Answer 37

Voor prostaatkanker
Tussen 45-70 jaar wordt een keer per 2 jaar een PSA waarde bepaald door de huisarts
Als verhoogt dan doorverwijzing naar uroloog

Question 38

Hoeveel mensen in de gewone bevolking krijgt darmkanker?

Answer 38

Vrouwen: 1 op de 20
Mannen: 1 op de 16

Question 39

Welke preventieve behandeling kan overwogen worden bij lynch?

Answer 39

Preventieve verwijdering van baarmoeder > 40 jaar

Preventieve verwijdering colon in uitzonderlijke gevallen