1C3 week 12 HC 3 & 6 Diagnostisering osteoporose Flashcards
(33 cards)
Hoe herken je osteoporose op een röntgen foto?
Pas bij 30% verlies botmassa
- Verminderde densiteit (zwarter)
- Dunne cortex
- Verlies horizontale/secundaire trabeculae
- Prominente verticale/primaire trabeculae
- Fracturen (oedeem) en inzakkingen
Wat kunnen oorzaken zijn voor verminderde botdichtheid?
Osteoporose, osteomalacie, metastasen, multiple myeloma en hyperparathyreoidie
Wanneer heb je grotere kans op osteoporose?
- Postmenopauzale vrouwen > 60 jaar
- Mannen > 70 jaar
- Mannen en vrouwen > 50 jaar met eerdere breuken
- Corticosteroïd gebruik voor langer dan 3 maanden
- Lichaamsgewicht < 60 kg
- Familie met osteoporose
- Verminderde mobiliteit
- Vaak vallen
- Lage BMD
- Hyperparathyreoidie, medicatie, calcium en vitamine D, hypogonadisme
Hoe kun je het skelet indelen?
- Axiaal: ruggenwervel en heupen
- Perifeer: armen en benen
Waardoor vertonen wervels eerder osteoporose?
Axiaal bot bestaat voor 60% uit trabeculair bot, wat een grotere turnover heeft
Welke typen inzakkingen zijn er?
- Wedging: schuin
- Biconcave: ingedeukt
- Pancake: platgedrukt
Hoe kun je wervel inzakkingen graderen?
Harry genant classificatie
- GR 1: milde fractuur met 20-25% inzakking
- GR 2: moderate fractuur met 25-40% inzakking
- GR 3: ernstige fractuur met > 40% verzakking
Op welke manieren kun je de bot mineraaldichtheid meten?
DEXA scan, VFA, MCI, QCT, ultasound en MRI
- Lage correlatie
Hoe werkt de metacarpal index (MCI)?
Dikte van cortex delen door dikte totale bot
- Hoort ongeveer 50% te zijn
Wat zijn tekenen van osteomalacie?
- Binconcave vorm, wazig beeld
- Pseudofracturen / Loosers zone: geen calcificatie
Wat is Morbus Kahler/Multiple myeloma?
Plaatselijke botafbraak
Hoe werkt de Dual Energy X-ray absorptiometrie (DEXA) scan?
Twee stralen energie, kalk en fosfaat kaatst energie terug
- Uitdrukken in hydroxyapatiet/cm2
Hoe kun je DEXA scoren indelen?
- T score: afwijking in SD in vergelijking met jong volwassenen
- Z score: afwijking in SD in vergelijking met zelfde leeftijd en geslacht
Hoe wordt de T-score ingedeeld?
- Normaal: T > -1
- Osteopenie: T tussen -1 en -2,5
- Osteoporose: T < -2,5
- Ernstige osteoporose: T < -2,5 + fractuur
Wat is de pathogenese van afwijkende T-score?
Lage piek botmassa of snel botverlies
Wat is een nadeel van de DEXA scan?
- Bij kleine mensen kan de botdichtheid onderschat worden en bij grote mensen overschat
- Hoge specificiteit, lage sensitiviteit
- Vaatverkalking verhoogd de DEXA waarde
Hoe kun je inzakkingen detecteren?
Hogere DEXA waarde en VFA om decompressie te meten
Welke fracturen komen het meest voor en bij wie?
Vaak wervels, heup of pols
- 4x vaker bij vrouwen, pols zelfs 10x
Wat zijn gevolgen van een wervelfractuur?
Pijn, kyfose, lengteverlies, afname bewegelijkheid, uitpuilen buik, reflux, kortademigheid, depressie, verlies onafhankelijkheid
Wat zijn gevolgen van een heupfractuur?
20% overlijd binnen 1 jaar, 80% verminderde uitvoering dagelijkse activiteiten
Waarom heb je op hogere leeftijd meer kans osteoporose?
- Afname botmassa
- Afname BMD/botkwaliteit
- Meer kans op vallen (reactie, absorptie, prevalentie)
Welke voordelen hebben mannen?
Hogere piekbotmassa, hogere spierkracht, geen menopauze, hogere vetmassa, kortere levensverwachting, grotere botten
Welke secundaire factoren zijn er voor osteoporose bij mannen?
Overmatig alcohol gebruik, corticosteroiden gebruik en testosteron deficiëntie
- 50% is secundair
Waarom veroorzaakt chronisch corticosteroid gebruik bij 50% osteoporose?
Remming botaanmaak door apoptose osteoblasten en osteocyten en meer bot resorptie
- Snel verlies, maar ook snel herstel na stoppen
