5v hs 4.1 - 4.4 en 4.7 Flashcards
(100 cards)
1
Q
wat is de wet van Buys Ballot
A
wind waait van een maximum naar een minimum met een afwijking naar rechts op het noordelijk halfrond en links op het ZH
2
Q
waardoor is er veel regen bij de ITCZ
A
twee luchtstromen ontmoeten elkaar, duwt de warme omhoog: frontale regen
3
Q
waar ligt de ITCZ
A
bij het lage drukgebied rond de evenaar
4
Q
welke soorten neerslag zijn er
A
- stijgingsregen
- stuwingsregen
- frontale regen
5
Q
wat veroorzaakt stijgingsregen
A
door de zon stijgt warme lucht op, daardoor koelt het af, het kan minder water vasthouden en ontstaat er regen
6
Q
wat veroorzaakt stuwingsregen
A
lucht stijgt op langs de loefzijde, koelt af en regent daardoor, bij de lijzijde is minder regen
7
Q
wat zijn temperatuurfactoren
A
- breedteligging (hoe ver van de evenaar)
- hoogteligging
- aanvoer van wind en zee
- afstand tot watermassa’s
- ligging van gebergte
- type bodem
8
Q
wat zijn de klimaten in ZA
A
- steppeklimaat
- woestijn klimaat
- tropisch regenwoud klimaat
- savanne klimaat
- middelandsche zee klimaat
- zee klimaat
- hooggebergte klimaat
9
Q
hoe geografische breedte toegepast in ZA
A
van de evenaar naar het zuidelijkste deel:
1. tropisch regenwoud
2. savanne
3. steppe
4. woestijn
5. gematigd maritiem klimaat
(staat ook in Atlas)
10
Q
hoe is gebergte klimaat toegepast in ZA
A
het Andesgebergte is koud(ligt hoog), en heeft een natte en droge kant
11
Q
hoe is het type oppervlak toegepast in ZA
A
rond koude zeestromen verdampt nauwelijks water (droog)
12
Q
wat is El Niño
A
om de 2-8 jaar verandert de luchtdruk op de grote oceaan, wind gaat van Oost naar West
13
Q
wat zijn de gevolgen van El Niño
A
- warmer water aan de westkust ZA
- langdurige droogte Indonesië
14
Q
waar zorgt warmer water voor in ZA
A
- minder visvangst, want in warm water zit minder zuurstof
- meer regen, want er verdampt meer
- modderstromen en overstromingen
15
Q
waar zorgt de langdurige droogte in Indonesië voor
A
bosbranden
16
Q
wat zijn de belangrijkste landschapstype in ZA
A
- het hoogland in Guyana en Brazilie
- het plateau van Patagonië
- het Andesgebergte
- de Altiplano
- de laaglanden van Orinoco
- het Amazonegebied
- de Paraná
- de graslanden pampa’s
17
Q
wat is mangrove vegetatie
A
boom/struiksoorten die groeien in gebieden met zout of brakwater
18
Q
waar zijn mangrove bossen
A
in tropische kustgebieden, estuaria, delta’s (alles wat bij vloed overstroomt)
19
Q
wat is de biodiversiteit van mangrove bossen
A
hoge biodiversiteit en veel vogels
20
Q
wat zijn kenmerken van rivieren in ZA
A
heel grote rivieren met groot debiet
21
Q
wat is een debiet
A
de hoeveelheid water die per seconde langs een bepaalt punt stroomt
22
Q
wat zijn de grootste rivieren in ZA
A
- de Amazone
- de Orinoco
- de Paraná
23
Q
wat is het regiem
A
het patroon in de jaarlijkse schommeling in de waterafvoer
24
Q
wat zijn de belangrijkste gebieden met savanne vegetatie
A
- Caatinga
- Cerrado
- Ilanos
25
wat zijn hoogtezones
gebieden tussen bepaalde hoogtelijnen, die een voor die hoogte kenmerken vegetatie heeft
26
wat is een pampa
een steppe
27
wat is een selva
het belangrijkste tropisch regenwoud in uid-Amerika
28
wat is een altapina
een hoogvlakte tussen twee bergketens
29
hoe is een altapina gevormd
vroeger was het een laagvlakte dat werd gevuld door sediment van de Andes, door subductie werd het omhoog geduwd
30
hoe ontstond het voorland bekken aan de Oostkant van het Andes gebergte
door het gewicht van het Andesgebergte wordt de aardkorst omlaag geduwd, daarna vult het zich met sediment
31
wat is de tektonische situatie van de Oostkant van ZA
passief: er zijn geen tektonische verschijnselen
en er zijn schilden
32
wat zijn schilden
de allerouste stukken land (het midden van een continentale plaat)
33
waardoor zijn schilden ontstaan
de gesteente in schilden zijn lichter, daardoor zijn deze nooit weggezakt
34
hoe breiden schilden zich uit
wanneer er een andere plaat op deze schilden botst ontstaat er gebergte en breid het schild zich uit
35
wat zijn kenmerken van Andesiet
* stollingsgesteente uit lava
* ligt hoog in de grond
* stolt snel
* vernoemd naar het Andes gebergte
36
wat is graniet
* stollingsgesteente van magma
* ligt diep onder de grond
* stolt langzaam
37
wat gebeurt er als de oceanische korst bij subductie nog warm is
dan duikt deze diep de grond in
38
wat gebeurt er bij vlakke subductie
de oceanische plaat duikt niet heel diep onder de continentele plaat, daardoor smelt die niet, en ontstaan er geen vulkanen (wel aardbevingen)w
39
wat gebeurt er bij diepe subducite
de oceanische plaat duikt ver naar beneden, hierdoor smelt die en ontstaat er vulkanisme
40
waar worden ertsen gevonden
in de Andes en de hooglanden aan de Westkust
41
waar wordt lithium gevonden
in de zoutvlakten in de Atacamawoestijn aan de Westkust
42
hoe worden ertsen gevonden
1. ze stijgen op met het magma
2. verschillende mineralen stollen op verschillende temperaturen
3. hierdoor ontstaan ertsaders
43
waar wordt bauxiet gevonden
in het Tropisch regenwoud aan de oostkand
44
hoe ontstaat bauxiet
langdurige chemische verwering van klei
45
waaruit ontstaan fossiele brandstoffen
in sedimentpakketen
46
waar ontstaat aardolie uit
plankton
47
waar ontstaat steenkool uit
moerassen -> veen -> bruinkool
(metamorf gesteente)
48
wat is aardgas
een bijproduct van steenkool en aardolie
49
wat is een cordillera
een bergketen
50
wat is een voorlandbekken
een sedimentbekken rond een gebergte, bij de Andes is deze aan de oostzijde
51
wat is een gebergteketen
een lijnvormige gebergte
52
wat zijn latifundia
grote stukken land die machthebbers zich toe-eigenen na het verkrijgen van onafhankelijkheid
53
waar zorgden de latifundia voor
sociale ongelijkheid: landbouwwerkers hadden nauwelijks grond om zichzelf te onderhouden
54
wat gebeurde er koloniaal gezien tot 1990
veel koloniën werden onafhankelijk verklaar, maar waren nog steeds economisch afhankelijk
55
wat was de oorzaak van economische afhankelijkheid van kolonien
kolonien hadden altijd in dienst gestaan van kolonisten
56
wat was de gevolg van economische afhankelijkheid van kolonien
grote economische ongelijkheid, klassieke perifere rol in ZA
57
waaruit bleek de economische afhankelijkheid
een negatieve handelsbalans en de export bestond vooral uit de primaire sector
58
wat is het nadeel van export wat bestaat uit de primaire sector
het is kwetsbaar en een klein winstmarge
59
wat is een negatieve handelsbalans
meer moeten in voeren dan je kunt uitvoeren
60
wat waren gevolgen van de sociale ongelijkheid na de onafhankelijkheid
fragmentaire modernisering en duale economie
(deels traditioneel en deels modern)
61
wat veroorzaakt de-agrarisatie
boeren verloren hun baan door mechanisering en trokken daardoor naar de stad
62
wat was het gevolg van industrialisatie
er kwamen meer banen in de stad, waardoor er meer de-agrarisatie was
63
wat is tertiarisering
er komen meer banen in de diensten sector vrij
64
wat zijn de sectoren van de beroepsbevolking
primaire sector: uit de natuur
secundaire sector: industrie
tertiare sector: diensten
65
wat is het veschil tussen de formele en informele sector
formele sector wordt meegerekend in het BBP, informele "bestaat niet"
66
wat laat een Lorenzcurve zien
X-as: percentage van de bevolking
Y-as: percentage van de inkomens van dezelfde percentage van de bevolking
67
hoe reken je de Gini-coëffeciente vanuit een Lorenzcurve
afstand van Lorenzcurve tot volledig gelijke verdeling
/
volledige gelijke verdeling
68
wanneer is er gelijkheid volgens een Lorenzcurve
als de lijn recht is, 50% heeft 50% van het geld etc.
69
wat is een Gini-coëfficiënt
een getal waarin de mate van ongelijkheid wordt uitgedrukt
70
wat zijn de getallen van een Gini-coëfficiënt
0 = perfect
1= 1 persoon heeft al het geld
71
hoe wordt de GIni-index berekent
Gini-coëfficiënt * 100
72
hoe zorgen arme boeren voor milieu verslechtering
arme boeren kappen het woud voor een weg aanleg, daardoor wordt de grond minder vruchtbaar
73
hoe zorgen veeboeren voor milieu verslechtering
ze planten sojaproducten voor he vee
74
wat i sgrondbezitverhouding
de wijze waarop grondbezit is verdeeld over de bevolking
75
wat zijn flex crops
gewassen die zowel als voedsel en biobrandstof ebruikt kunnen worden
76
wat zijn de belangrijkste export producten van ZA
grondstoffen
77
wat zijn cash crops
gewassen gemaakt voor de export
78
wat is het effect van de export van grondstoffen op brazilie
Brazilie heeft er erg van geprofiteerd en wordt gerekend tot de BRICS
79
wat zijn de BRICS
een groep landen die snelle economische ontwikkelingen doormaken
80
waar zorgt de resource curse voor
* het mileu verslechterd
* de inheemse bevolking wordt slecht behandeld
* sociale ongelijkheid
* politiek en maatschappelijke onrust
81
waar bestaat het importpakket uit
complexe producten (machines en chemicalien)
82
wat is het gevaar van het exporteren van grondstoffen
als de koperprijs daalt krijg je opeens een stuk minder geld
83
waardoor ontstaat een negatieve handelsbalans
als de import duurder is dan de export
84
hoe is onafhankelijkheid van het buitenland geprobeert te verkleinen
door importsubstitue en exportvalorisatie
85
waardoor was importsubstitutie en exportvalorisatie niet goed
nieuwe productie was inefficient en andere kansen zijn blijven liggen
86
waar zorgt een diverse economie voor
groei van de middenklassen en binnenlandse markt
87
wat zijn redenen waarom ZA landen meer met elkaar zijn gaan samenwerken
politieke, sociaal-cultureel en economisch
88
waardoor worden de Unies in ZA vaakv erandert
de landen hebben verschillende meningen tussen socialistische en enoliberale regimes
89
waar zorgen buitenlandese investeringen voor
* economische groei
* ongelijkheid
90
wat is het exportpakket
het type producten dat een land uitvoert
91
wat is exportvalorisatie
het verhogen van de toegevoegde waarde van exportgoederen
92
wat is importsubstitue
het vervangen van importgoederen door eigen productie
93
wat is land grabbing
de omstreden aankop van grote stukken land door machtige (buitenlandse) partijen
94
wat is het verschil tussen ZA en sub-Sahara Afrika mbt plaattektoniek
bij ZA is er veel subductie,
bij Afrika is er juist divergentie, dit is alleen in het zuiden van ZA ook zo
95
wat is het verschil tussen ZA en sub-Sahara Afrika mbt mineralen
in Afrika komen vooral mineralen voor op het schild, in ZA juist aan de Westkant (rond de subductie)
96
wat is het verschil tussen ZA en sub-Sahara Afrika mbt export
ZA heeft complexere exportpakketten (diverser en geavanceerder) en over het algemeen meer kennis
97
wat is het verschil tussen ZA en sub-Sahara Afrika mbt economie
Afrika heeft een zwakkere economie en lagere ontwikkeling
98
wat is het verschil tussen ZA en sub-Sahara Afrika mbt governance
in ZA is meer good governance
99
wat zijn voorbeelden van good governance in ZA
* burgerrechten
* politieke stabiliteit
* weining geweld
* inspraak van burgers
* minder corruptie
* doelmatig bestuur
100
