Antibiotica

Question 1

algemene problemen AB

Answer 1

-Alle antibiotica kunnen gastro-intestinale bijwerkingen geven, met name buikpijn en diarree. Dit wordt veroorzaakt door verstoring van de darmflora door niet-geresorbeerde antibiotica.
-De meeste antibiotica worden renaal geklaard waardoor de dosis moet worden aangepast bij verminderde nierfunctie (bv. verlagen dosis of verlengen interval).
-Alle antibiotica hebben een klinisch relevante interactie met coumarines. Het effect van de coumarine wordt indirect versterkt door antibiotica. Dit komt waarschijnlijk door een verhoogde afbraak van stollingsfactoren gedurende de koortsperiode. Omdat de
stollingstijd bij de combinatie kan toenemen, moet bij start van de combinatie contact worden opgenomen met de trombosedienst.

Question 2

β-lactam-antibiotica

Answer 2

penicillinen, cefalosporinen en carbapenems

Question 3

Penicilinen (β-lactam-antibiotica)

Answer 3

smalspectrum (benzylpenicilline en flucloxacilline)
breed-spectrumpenicillinen (amoxicilline, amoxicilline-clavulaanzuur en piperacilline-tazobactam)

Question 4

Indicatie penicilline

Answer 4

Gram-positieve bacteriën. 80-90% van de Staphylococcus aureus-stammen zijn inmiddels resistent tegen benzylpenicilline en amoxicilline.
Daarom is flucloxacilline, een penicillinase-ongevoelig, smalspectrum penicilline het middel van eerste keus.

Question 5

wat te doen bij penicilline resistente MRSA

Answer 5

Preparaten met een breder spectrum (ook effectief tegen gramnegatieve organismen) zijn amoxicilline en piperacilline, waarbij piperacilline
ook werkzaam is tegen pseudomonas aeruginosa.
Gecombineerd gebruik van een penicilline met een β-lactamaseremmer, zoals clavulaanzuur of tazobactam, heeft tot gevolg dat infecties met door β-lactamasevorming resistente bacteriën weer behandelbaar kunnen zijn. Voorbeelden hiervan zijn de combinatie van amoxicilline met clavulaanzuur en piperacilline met tazobactam.

Question 6

Bijwerkingen penicilinen

Answer 6

De belangrijkste bijwerkingen van penicillinen zijn diarree en
overgevoeligheidsreacties, waarvan huidreacties het meest frequent voorkomen. Ook anafylactische shock wordt beschreven. Bij amoxicilline treden vaker huidreacties op dan bij andere
penicillines, maar in de meeste gevallen is deze huidreactie bij amoxicilline niet immunologisch gemedieerd. In <2% van de gevallen is er sprake van kruisovergevoeligheid met cefalosporinen.

Question 7

cefalosporines (β-lactam-antibiotica)

Answer 7

cefalosporines: cefazoline, cefuroxim, ceftazidime en ceftriaxon

Question 8

1e generatie cefalosporines

Answer 8

cefazoline. De 1e generatie heeft een smalspectrum
en is vooral werkzaam tegen Gram-positieve en een beperkt aantal Gram-negatieve bacteriën (die
β-lactamase negatief zijn).

Question 9

2e generatie cefalosporines

Answer 9

cefuroxim. De 2e generatie is effectief tegen β-lactamase-vormers en heeft meer effect op Gram-negatieve organismen dan de 1e generatie.

Question 10

3e generatie cefalosporines

Answer 10

ceftazidim en ceftriaxon.
De 3e generatie heeft een breed spectrum.
Ceftriaxon is effectief tegen Gram-positieve en Gram-negatieve bacteriën.
Ceftazidim is vooral effectief tegen Gram-negatieve bacteriën (inclusief Pseudomonas aeruginosa).

Question 11

Carbapenem (β-lactam-antibiotica)

Answer 11

meropenem.
Het werkingsspectrum van meropenem is heel breed. Ze zijn actief tegen bijna alle soorten gram-positieve (maar niet tegen MRSA), gram-negatieve en
anaerobe bacteriën. Het zijn ‘reserve’ antimicrobiële middelen.
Ze vormen een laatste redmiddel bij
infecties veroorzaakt door zeer resistente gram negatieve micro-organismen.

Question 12

tetracyclinen (doxy)
-werkzaam tegen
-contra indicaties

Answer 12

doxycycline
Werkzaam tegen gram positieve bacteriën en intracellulaire micro-organismen (Q-koorts, mycoplasma, Chlamydia)
contra: bij zwangerschap en kind jonger dan 8 met ontwikkeld gebit.

Question 13

bijwerkingen tetracycline

Answer 13

gebitsverkleuring en fotosensibilisatie (zon vermijden)

Question 14

welke middelen mogen niet met tetracycline worden gecombineerd?

Answer 14

aluminium, calcium, ijzer en magnesium verminderen de absorptie

Question 15

Aminoglycosiden (gentamicine)
-werkzaam tegen
- toediening

Answer 15

(resistente) gram -negatieve staven bacteriën
-parenteraal bij systemische behandeling

Question 16

aminoglycosiden (gentamicine)
-bijwerkingen

Answer 16

-ernstige doofheid en neurotoxiciteit
-smalle therapeutische breedte > spiegelbepaling serum
-gevaar vicieuze cirkel: nefrotoxiciteit > accumulatie > minder functie > ototoxiciteit

Question 17

Macroliden (claritromycine, azitromycine)
-werkzaam tegen

Answer 17

• Atypische: legionella, chlamydia pneumoniae, chlamydia psittaci en coxiella Burnetti en grampositieve verwekkers

Question 18

Macroliden (claritromycine, azitromycine)
-bijwerkingen/interacties

Answer 18

• CYP3A4 afbraak remmen
• bij statines(simvastatin, atorvastatine): verhoogde kans toxiciteit (rhabdomyolyse).
  -bij combinatie met QTc verleners risico op tosades des pointes verhoogd

Question 19

Co-trimoxazol is combinatie van:

Answer 19

Co-trimoxazol is combinatie van: Trimetoprim en sulfonamide

Question 20

sulfonamiden (Trimetoprim en sulfonamide = Cotrim) Interacties

Answer 20

-werking methotrexaat wordt versterkt bij gebruik Co-trim -> kan leiden tot beenmergsuppressie/megaloblastaire anemie -> door werking op foliumzuurhuishouding
-geremde afbraak vit-K-antagonisten (acenocoumarol) wat kan leiden tot stijging van de INR en ernstige bloedingen.
-trimetoprim remt epitheliale natriumkanalen -> hyperkaliemie bij combinatiebehandeling met ACE-remmers(enalapril)/angiotensine receptor blokkers (losartan)/ aldosteron antagonisten (spironolacton)

Question 21

Chinolonen voorbeeld

Answer 21

ciprofloxacine

Question 22

chinolonen effectief tegen:

Answer 22

chinolonen effectief tegen gramnegatieve bacteriën.

Question 23

welke stoffen niet gelijktijdig innemen met chinolonen (ciprofloxacin)

Answer 23

calcium, magnesium, aluminium en ijzer

Question 24

bijwerking chinolonen

Answer 24

kunnen XTC interval verlengen. Bij gebruik andere QTc verlengers risico op tosade de pointes verhoogd.

Question 25

Metronidazol effectief bij:

Answer 25

anaerobe verwekkers (bacteriedes fragilis, clostridium difficile en clostridium perfringens)

Question 26

metronidazol interactie

Answer 26

Alcoholconsumptie onder metronidazol gebruik leidt via verhoogde aceetaldehydeconcentratie tot misselijkheid, braken, een rood gelaat en hoofdpijn. ->dus geen alcohol tot 48 uur na stoppen metronidazol.

Question 27

Denk bij niet aanslaan antibiotische therapie aan: - - - -

Answer 27

- Andere verwekker -ESBL(Extended spectrum beta lactase vormers)/MRSA(Meticilline resistente staph aureus) -Koortsende niet-infectieuze ziekte: maligniteiten - lymfoom, Grawitz, auto immuun - ziekte van Still, bijwerking geneesmiddel (penicilline, isoniazide, nitrofurantoine) -Infectie haard moeilijk te bereiken: vascularisatiestoornis (DM), abces, empyeem, corpus alienum, moeilijk bereikbaar compartiment (hartklep, bot, brein).