ARALIN 2: Mga Piling Teorya sa Pagsasalin

Question 1

Matalik na magkaugnay ang ______________ at _______________ sa pagsasalin. Kung ang huli ay ang aktuwal na pagtutumbas ng SL at TL, ang una ay ang kaalamang pinagbatayan sa ginawang pagtutumbas.

Answer 1

teorya; praktika

Question 2

Sino ang nag-gawa ng teoryang Formal vs. Dynamic Equivalence

Answer 2

Eugene A. Nida (1914-2011)

Question 3

Pinananatili ang anyo at nilalaman (form and content) ng SL.

Answer 3

FORMAL EQUIVALENCE

Question 4

Hindi lang mensahe ng orihinal ang pinananatili sa TL kundi maging ang mga pisikal na sangkap nito gaya ng bokabularyo, gramatika, sintaks, at estruktura.

Answer 4

FORMAL EQUIVALENCE

Question 5

Hindi ito literal na pagsasalin kundi matapat na salin.

Answer 5

FORMAL EQUIVALENCE

Question 6

Adheres closely to ST form – “quality of translation in which features of the form of the ST have been mechanically reproduced in the receptor language.”

Answer 6

FORMAL EQUIVALENCE

Question 7

“Involves the purely formal replacement of one word or phrase in the SL by another TL.”

Answer 7

FORMAL EQUIVALENCE

Question 8

Layunin: “allow ST to speak ‘in its own terms’ rather than attempting to adjust it to the circumstances of the target culture.”

Answer 8

FORMAL EQUIVALENCE

Question 9

Features of Formal Equivalence:

Answer 9

• Original wording
• Not joining or splitting sentences
• Preserve formal indicators like punctuation marks or paragraph breaks
• Explanatory note (kapag hiniram ang salita)
• Fidelity to lexical details and grammatical structures; accuracy.

Question 10

Tinatawag ding functional equivalence.

Answer 10

Dynamic Equivalence

Question 11

Nakatuon sa paghahatid ng kahulugan, hindi ng estruktura ng orihinal.

Answer 11

Dynamic Equivalence

Question 12

“Quality of a translation in which the message of the original text has been so transported into the receptor language that the response of the receptor is essentially like that of the original receptors.”

Answer 12

Dynamic Equivalence

Question 13

Hindi ito malayang salin (free translation) na puwedeng tumiwalag ang tagasalin sa SL.

Answer 13

Dynamic Equivalence

Question 14

Sa halip, hinahamon nito ang tagasalin na balansehin ang pagiging tapat sa kahulugan at diwa ng orihinal habang ginagawa ding natural at katanggap-tanggap (hindi tunog-salin) ang salin para sa target audience.

Answer 14

Dynamic Equivalence

Question 15

Magkapareho ng kahulugan ang salin ngunit hindi nakatali ang pangalawang salin sa mga salitang ginagamit sa orihinal sa halip, naghahanap ng panumbas na maaaring mas madama ng target audience.

Answer 15

Dynamic Equivalence

Question 16

Ginagamit ang ____________________ kapag:

Ang ST ay hindi malinaw o hindi maintindihan kapag ginamitan ng formal equivalence (may suliranin sa comprehensibility).

Answer 16

Dynamic Equivalence

Question 17

Ginagamit ang _____________________ kapag:

Ang ST ay hindi gaanong form-bound – ang form ay hindi gaanong sangkot sa pagpapahayag ng kahulugan.

Answer 17

Dynamic Equivalence

Question 18

• Pag-uulit (redundancy)
• Pagpapaliwanag
• Pagpapaikli (gisting)
• Pagdaragdag
• Alterasyon
• Paglalagay ng footnote
• Modipikasyon ng wika para umangkop sa karanasan ng target audience.
• Pagbabago ng ayos ng pangungusap.

Answer 18

Mga Paraan (Dynamic Equivalence):

Question 19

Nangangahulugan ba itong mas maganda ang dynamic kaysa formal? Ang huli ba ang dapat laging pairalin kaysa una?

Answer 19

Depende sa kahingian ng teksto, ng nagpapasalin, at/o ng target audience.

Question 20

Ang ______________ ang nagbibigay ng framework na makapagpapaliwanag sa mga desisyong ginawa sa pagsasalin. Dahil dito, lalong tumitibay ang kredibilidad ng ginawang salin at mas kumuwestiyon dito.

Answer 20

teorya

Question 21

Pormal na Pagtutumbas
Kakanyahan: _____________________________

Pormal na Pagtutumbas
Seting: ___________________________________

Answer 21

Pangungusap sa pangungusap;
Simulaang Lengguwahe (SL)

Question 22

Pormal na Pagtutumbas
Interpretasyon: ________________________________

Pormal na Pagtutumbas
Kahulugan/ Salita: ______________________________

Answer 22

Lingguwistiko;
Kahulugan ay ipinahahayag sa pamamagitan ng mga salita

Question 23

Pormal na Pagtutumbas
Lokus ng Kahulugan: _______________________
Pormal na Pagtutumbas
Layunin: ____________________________________

Answer 23

Sa teksto;
Lumikha ng katulad na kahulugan

Question 24

Pormal na Pagtutumbas
Pokus: ______________________________

Dinamikong na Pagtutumbas
Kakanyahan: ________________________

Answer 24

Anyo ng mensahe;
diwa sa diwa

Question 25

Dinamikong na Pagtutumbas Seting: __________________________________ Dinamikong na Pagtutumbas Interpretasyon: __________________________

Answer 25

Target na Lengguwahe (TL); Tematiko

Question 26

Dinamikong na Pagtutumbas Kahulugan/ Salita: ______________________________ Dinamikong na Pagtutumbas Lokus ng Kahulugan: ____________________________

Answer 26

Kahulugan ay ipinahahayag sa hiwalay sa mga salita; Sa isip

Question 27

Dinamikong na Pagtutumbas Layunin: _____________________________ Dinamikong na Pagtutumbas Pokus: _______________________________

Answer 27

Lumikha ng katulad na epekto; Tugon sa mensahe

Question 28

Ang aktuwal na pagtutumbas ng SL at TL.

Answer 28

praktika

Question 29

Ang kaalamang pinagbatayan sa ginawang pagtutumbas.

Answer 29

teorya

Question 30

Semantic vs. Communicative Translation

Answer 30

Peter Newmark (1916-2011)

Question 31

Nahahawig ang konsepto kay Nida. Katumbas ng semantic translation ang ____________ equivalence at ng communicative translation ang ____________ equivalence.

Answer 31

formal; dynamic

Question 32

“Attempts to render, as closely as the semantic and syntactic structures of the second language allow, the exact contextual meaning of the original” (1981, p.39)

Answer 32

Semantic Translation

Question 33

- May pagkiling sa SL - Literal

Answer 33

Semantic Translation

Question 34

- Tapat sa may-akda ng simulaang teksto - Nananatili sa orihinal na kultura

Answer 34

Semantic Translation

Question 35

Pinangingibabaw ng tagasalin ang pagiging katanggap-tanggap ng salin sa mga bagong mambabasa sa pamamagitan ng pagtiyak na natural sa pandinig at paningin nila ang salin at hindi ito lumalabag sa pinaniniwalaang katanggap-tanggap.

Answer 35

Semantic Translation

Question 36

“Attempts to produce on its readers an effect as close as possible to that obtained on the readers of the original.” (1981, p.39)

Answer 36

Communicative Translation

Question 37

- May pagkiling sa TL - Malaya at idyomatiko

Answer 37

Communicative Translation

Question 38

- Nakatuon sa magiging puwersa kaysa sa nilalaman ng mensahe - Iniaangkop sa kultura ng mambabasa

Answer 38

Communicative Translation

Question 39

Hindi lamang nagiging tapat sa pagpapakahulugan ang tagasalin, ngunit maging sa konteksto ng mensahe at nailipat niya ito sa paraang madaling tanggapin ng bagong mambabasa dahil sa ginagamit na wika ay yaong karaniwan at payak.

Answer 39

Communicative Translation

Question 40

Domestication vs. Foreignization

Answer 40

Lawrence Venuti 1953-

Question 41

Kinikilala ang matalik na ugnayan ng wika at kultura sa pagsasalin.

Answer 41

Domestication vs. Foreignization

Question 42

Itinatanong nito sa tagasalin: ipararanas ba ang kultura ng simulaang teksto o iaayon ang teksto sa kultura ng mambabasa?

Answer 42

Domestication vs. Foreignization

Question 43

Inilalapit at inilalapat ang teksto sa konteksto ng mga mambabasa sa paggamit ng mga salitang lokal o higit na pamilyar sa kanila kaysa sa mga terminong banyaga.

Answer 43

Domestication

Question 44

“Wangseja/Seja” ang sadyang tawag sa wikang Koreano sa “crown prince.” “Seja-jeoha” (Your Royal Highness) ang magalang na pantawag na espesipiko sa kaniya. Sa Filipino, isinasalin lang ito na “Mahal na Prinsipe” at “Kamahalan.” Hindi ginagamit ang espesipikong mga terminong Koreano.

Answer 44

Domestication

Question 45

Pinananatili ang mga terminong kultural ng SL gaya ng mga pangalan ng tao, konsepto, mga katawagan sa pagkain, pananamit, at iba pang sining, pangalan ng mga kalye, lugar, institusyon, atbp.

Answer 45

Foreignization

Question 46

SL: … Ma put on her special sari (p.16) TL: … napasuot si Nanay ng espesyal niyang sari (p.16)

Answer 46

Foreignization

Question 47

Teoryang Skopos

Answer 47

Hans Vermeer (1930-2010)

Question 48

______________ – salitang Griyego na nangangahulugang “purpose.”

Answer 48

Skopos

Question 49

Naiimpluwensiyahan ang salin ng layunin kung bakit ba ito ginagawa; paano pinakaepektibong makakamit ang intensiyon sa pagsasalin?

Answer 49

Teoryang Skopos

Question 50

Hal., kung ang ____________ ay “maipaintindi ang panganib ng pagtawid at mapasunod talaga ang mga pedestrian,” maaaring hindi sapat ang matamlay na “Bawal tumawid” para sa “No jaywalking” kundi dagdagan ng babala na “May namatay na rito” sa tekstong kulay pula (simbolo ng mariing babala o puwede ring ng dugo ng taong magpapasaway at maaaksidente.)

Answer 50

skopos

Question 51

Sa simula pa lang ng pagsasalin, kailangang tanungin ng tagasalin:

Answer 51

- Bakit isinasalin ang ST? - Ano ang magiging function ng TT?

Question 52

Dalawang batayang tuntunin ng skopos: Rule 1: “an interaction is determined by (or is a function of) its _______________.” Rule 2: “the skopos can be said to vary according to the ________________.” Dapat piliin ang paraan ng pagsasasalin sa pinakaangkop na makatutugon sa layunin.

Answer 52

purpose; recipient

Question 53

Implikasyon ng Teoryang Skopos: Kinikilala ang iba’t ibang _________________ ng pagsasalin ng teksto.

Answer 53

posibilidad

Question 54

Implikasyon ng Teoryang Skopos: Nagiging __________________ ang pagsasalin.

Answer 54

target-oriented

Question 55

Implikasyon ng Teoryang Skopos: Ang pagsasalin ay paglikha ng __________ at _______________ sa halip na magbigay lamang ng parehong impormasyon gamit ang ibang wika.

Answer 55

bago; orihinal

Question 56

Mga Uri ng Teksto

Answer 56

Katharina Reiss (1923-2018)

Question 57

Bakit dapat suriin ang ST? “Translation is a very broad, complex, and multi-faceted phenomenon, encompassing much more factors that it seems at first glance. It is not just copying the words from the original work while changing the language, but it consists of a careful selection of appropriate phrases and expressions, combining them together in a skillful way while taking into consideration numerous aspects, one of them being the text type.” – __________________________

Answer 57

Karolina PUCHALA

Question 58

Mga Uri ng Teksto Ang tipolohiya o pag-uuri ng tekstong pinakamalaganap na ginagamit sa teorya ng pagsasalin ay ang ipinanukala ni Reiss (1976:10) na nakabatay sa konspeto ni _________________ ng mga gamit ng wika.

Answer 58

Karl Buhler

Question 59

Mga Uri ng Teksto Nakatuon sa nilalaman ng mensahe.

Answer 59

Tekstong Impormatibo

Question 60

Mga Uri ng Teksto Hal., tekstong nagbibigay-kaalaman gaya ng saliksik, teksbuk, ensiklopidya, News article, operation manual, recipe, atbp.

Answer 60

Tekstong Impormatibo

Question 61

Mga Uri ng Teksto Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay maipasa nang wasto ang mga kaalaman mula sa SL pa-TL.

Answer 61

Tekstong Impormatibo

Question 62

Mga Uri ng Teksto Nakatuon sa anyo ng teksto.

Answer 62

Tekstong Ekspresibo

Question 63

Mga Uri ng Teksto Hal., mga akdang pampanitikang gumagamit ng masining o matayutay na wika. Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay matumbasan ang estetika o ganda ng SL sa kaniyang TL.

Answer 63

Tekstong Ekspresibo

Question 64

Mga Uri ng Teksto Ang estilo ng awtor ay nakapag-ambag sa kahulugan ng teksto, lumilikha ng estetikong epekto sa mambabasa (nobela, tula, maikling kuwento).

Answer 64

Tekstong Ekspresibo

Question 65

Mga Uri ng Teksto Nakatuon sa partikular na mga pagpapahalaga at apdron ng pag-uugali.

Answer 65

Tekstong Operatibo

Question 66

Mga Uri ng Teksto Mga tekstong humihiling o nanghihimok sa mambabasa na kumilos, mag-isip, o dumama ayon sa layunin ng teksto.

Answer 66

Tekstong Operatibo

Question 67

Mga Uri ng Teksto Inaasahang maaapektuhan nito ang opinyon ng mga tao, ang kanilang pag-uugali o lilikha ng reaksiyon sa kanila.

Answer 67

Tekstong Operatibo

Question 68

Mga Uri ng Teksto Karaniwan, ibinabagay ng tagasalin ang pagsasalin sa wika ng mga tatanggap ng salin.

Answer 68

Tekstong Operatibo

Question 69

Mga Uri ng Teksto “To inform the reader about objects and phenomena iIn the real world. The choice of linguistic and stylistic form is subordinate to this function.”

Answer 69

Tekstong Operatibo

Question 70

Bago Magsimulang Magsalin ng isang Teksto– Sagutin muna ang mga sumusunod na tanong:

Answer 70

- Ano ang mensahe/ kahulugan ng ST? - Ano ang kapansin-pansin/ namumukod-tanging katangian ng wikang ginamit ng awtor? - Ano ang pangunahing epekto nito sa mambabasa? - Anong uri ito ng teksto at sino ang target awdyens nito? - Ano ang layunin at target na awdyens na gagawin mong pagsasalin?

Question 71

Lahat ng mga teksto ay maaaring ____________.

Answer 71

pagtalunan

Question 72

________________ nating matukoy kung ang isang teksto ay political o medikal na teksto.

Answer 72

Maaari

Question 73

Ang mga adbertisment ay siyentipikong papel ay ____________ nagpapakita ng pagkakatulad.

Answer 73

madalas

Question 74

Ang unang hakbang sa pagsasalin ng isang teksto ay _______________________.

Answer 74

tukuyin ang uri ng teksto

Question 75

SALITA vs. DIWA Tungkulin ng tagapagsalin na maging ___________ sa orihinal sapagkat siya’y tagapagsalin lamang.

Answer 75

matapat

Question 76

SALITA vs. DIWA May mga salita na hindi matapatan ng katumbas dahil magkalayo ang _________ ng SL at TL.

Answer 76

kultura

Question 77

SALITA vs. DIWA Hindi mabisa ang ___________ na salin dahil hindi magkaangkan ang SL (Eng. – West Germanic of Indo-Euran) at (Fil. – Austronesian) Hal. One (Eng.) — Usa (Ceb.) — Maysa (Ilk.)

Answer 77

literal

Question 78

HIMIG-ORIHINAL vs. HIMIG-SALIN ___________________ kapag karamihan ng mga salita at/o estruktura ay halatang-halatang katumbas ng orihinal. Hal. SL (subj+Pred) — TL (subj+Pred)

Answer 78

Himig-salin

Question 79

HIMIG-ORIHINAL vs. HIMIG-SALIN __________________dahil natural. Hal. Dapat mabasa ito nang maluwag at maayos ng mga mambabasa.

Answer 79

Himig-orihinal

Question 80

ESTILO NG AWTOR vs. ESTILO NG TAGASALIN Bawat awtor ay may sariling _________. May ilan ay mabulaklak o gumagamit ng kilometrikong pahayag. May maikli o payak. Kung magkagayon, may karapatan ba ang tagasalin na baguhin ito?

Answer 80

estilo

Question 81

ESTILO NG AWTOR vs. ESTILO NG TAGASALIN Laging alalahanin na ang tagasalin ay ______________________; tungkulin niya ay ilipat lamang sa ibang wika ang ST. Hindi niya dapat pakialaman ang gawa ng iba. Wala siyang karapatan na palitawin ang sariling estilo.

Answer 81

nagsasalin lamang

Question 82

PANAHON NG AWTOR vs. PANAHON NG TAGASALIN Alin kaya ang gugustuhing basahin ng mga mambabasa ang wika ng kapanahunan ng __________ ng ST o ang wika ng kapanahunan ng __________? Hal. Old English o Modern English/ Wika ni Balagtas o Wika ng kasalukuyan?

Answer 82

awtor; tagasalin

Question 83

MAAARING BAGUHIN O HINDI MAAARING BAGUHIN Binanggit ni Savory si ______________________, isang kilalang pilosoper at manunulat, na nagsabi na di marapat na bawasan, dagdagan o palitan ng tagsalin ang anumang ideya sa kaniyang pagsasalin dahil hindi ito makatarungan.

Answer 83

Woodhouselee

Question 84

MAAARING BAGUHIN O HINDI MAAARING BAGUHIN Binanggit ni ________________ si Woodhouselee, isang kilalang pilosoper at manunulat, na nagsabi na di marapat na bawasan, dagdagan o palitan ng tagsalin ang anumang ideya sa kaniyang pagsasalin dahil hindi ito makatarungan.

Answer 84

Savory

Question 85

MAAARING BAGUHIN O HINDI MAAARING BAGUHIN Hindi nga ba kailangan pa ng pahintulot bago ito isalin? Kailangan mapatunayan muna ng tagasalin na _________________________________________________. Sabi nga walang “K” na pakialaman ang hindi iyo.

Answer 85

angkop na isalin ang ideya dahil hindi na ito napapanahon

Question 86

- Pag-uulit (redundancy)

Answer 86

Dynamic Equivalence

Question 87

- Pagpapaliwanag

Answer 87

Dynamic Equivalence

Question 88

- Pagpapaikli (gisting)

Answer 88

Dynamic Equivalence

Question 89

- Pagdaragdag

Answer 89

Dynamic Equivalence

Question 90

- Alterasyon

Answer 90

Dynamic Equivalence

Question 91

- Paglalagay ng footnote

Answer 91

Dynamic Equivalence

Question 92

- Modipikasyon ng wika para umangkop sa karanasan ng target audience.

Answer 92

Dynamic Equivalence

Question 93

- Pagbabago ng ayos ng pangungusap.

Answer 93

Dynamic Equivalence