ARALIN 2: Mga Piling Teorya sa Pagsasalin Flashcards

(93 cards)

1
Q

Matalik na magkaugnay ang ______________ at _______________ sa pagsasalin. Kung ang huli ay ang aktuwal na pagtutumbas ng SL at TL, ang una ay ang kaalamang pinagbatayan sa ginawang pagtutumbas.

A

teorya; praktika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Sino ang nag-gawa ng teoryang Formal vs. Dynamic Equivalence

A

Eugene A. Nida (1914-2011)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Pinananatili ang anyo at nilalaman (form and content) ng SL.

A

FORMAL EQUIVALENCE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hindi lang mensahe ng orihinal ang pinananatili sa TL kundi maging ang mga pisikal na sangkap nito gaya ng bokabularyo, gramatika, sintaks, at estruktura.

A

FORMAL EQUIVALENCE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hindi ito literal na pagsasalin kundi matapat na salin.

A

FORMAL EQUIVALENCE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Adheres closely to ST form – “quality of translation in which features of the form of the ST have been mechanically reproduced in the receptor language.”

A

FORMAL EQUIVALENCE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

“Involves the purely formal replacement of one word or phrase in the SL by another TL.”

A

FORMAL EQUIVALENCE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Layunin: “allow ST to speak ‘in its own terms’ rather than attempting to adjust it to the circumstances of the target culture.”

A

FORMAL EQUIVALENCE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Features of Formal Equivalence:

A
  • Original wording
  • Not joining or splitting sentences
  • Preserve formal indicators like punctuation marks or paragraph breaks
  • Explanatory note (kapag hiniram ang salita)
  • Fidelity to lexical details and grammatical structures; accuracy.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Tinatawag ding functional equivalence.

A

Dynamic Equivalence

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Nakatuon sa paghahatid ng kahulugan, hindi ng estruktura ng orihinal.

A

Dynamic Equivalence

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

“Quality of a translation in which the message of the original text has been so transported into the receptor language that the response of the receptor is essentially like that of the original receptors.”

A

Dynamic Equivalence

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hindi ito malayang salin (free translation) na puwedeng tumiwalag ang tagasalin sa SL.

A

Dynamic Equivalence

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Sa halip, hinahamon nito ang tagasalin na balansehin ang pagiging tapat sa kahulugan at diwa ng orihinal habang ginagawa ding natural at katanggap-tanggap (hindi tunog-salin) ang salin para sa target audience.

A

Dynamic Equivalence

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Magkapareho ng kahulugan ang salin ngunit hindi nakatali ang pangalawang salin sa mga salitang ginagamit sa orihinal sa halip, naghahanap ng panumbas na maaaring mas madama ng target audience.

A

Dynamic Equivalence

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Ginagamit ang ____________________ kapag:

Ang ST ay hindi malinaw o hindi maintindihan kapag ginamitan ng formal equivalence (may suliranin sa comprehensibility).

A

Dynamic Equivalence

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Ginagamit ang _____________________ kapag:

Ang ST ay hindi gaanong form-bound – ang form ay hindi gaanong sangkot sa pagpapahayag ng kahulugan.

A

Dynamic Equivalence

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q
  • Pag-uulit (redundancy)
  • Pagpapaliwanag
  • Pagpapaikli (gisting)
  • Pagdaragdag
  • Alterasyon
  • Paglalagay ng footnote
  • Modipikasyon ng wika para umangkop sa karanasan ng target audience.
  • Pagbabago ng ayos ng pangungusap.
A

Mga Paraan (Dynamic Equivalence):

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Nangangahulugan ba itong mas maganda ang dynamic kaysa formal? Ang huli ba ang dapat laging pairalin kaysa una?

A

Depende sa kahingian ng teksto, ng nagpapasalin, at/o ng target audience.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Ang ______________ ang nagbibigay ng framework na makapagpapaliwanag sa mga desisyong ginawa sa pagsasalin. Dahil dito, lalong tumitibay ang kredibilidad ng ginawang salin at mas kumuwestiyon dito.

A

teorya

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Pormal na Pagtutumbas
Kakanyahan: _____________________________

Pormal na Pagtutumbas
Seting: ___________________________________

A

Pangungusap sa pangungusap;
Simulaang Lengguwahe (SL)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Pormal na Pagtutumbas
Interpretasyon: ________________________________

Pormal na Pagtutumbas
Kahulugan/ Salita: ______________________________

A

Lingguwistiko;
Kahulugan ay ipinahahayag sa pamamagitan ng mga salita

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Pormal na Pagtutumbas
Lokus ng Kahulugan: _______________________
Pormal na Pagtutumbas
Layunin: ____________________________________

A

Sa teksto;
Lumikha ng katulad na kahulugan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Pormal na Pagtutumbas
Pokus: ______________________________

Dinamikong na Pagtutumbas
Kakanyahan: ________________________

A

Anyo ng mensahe;
diwa sa diwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Dinamikong na Pagtutumbas Seting: __________________________________ Dinamikong na Pagtutumbas Interpretasyon: __________________________
Target na Lengguwahe (TL); Tematiko
26
Dinamikong na Pagtutumbas Kahulugan/ Salita: ______________________________ Dinamikong na Pagtutumbas Lokus ng Kahulugan: ____________________________
Kahulugan ay ipinahahayag sa hiwalay sa mga salita; Sa isip
27
Dinamikong na Pagtutumbas Layunin: _____________________________ Dinamikong na Pagtutumbas Pokus: _______________________________
Lumikha ng katulad na epekto; Tugon sa mensahe
28
Ang aktuwal na pagtutumbas ng SL at TL.
praktika
29
Ang kaalamang pinagbatayan sa ginawang pagtutumbas.
teorya
30
Semantic vs. Communicative Translation
Peter Newmark (1916-2011)
31
Nahahawig ang konsepto kay Nida. Katumbas ng semantic translation ang ____________ equivalence at ng communicative translation ang ____________ equivalence.
formal; dynamic
32
“Attempts to render, as closely as the semantic and syntactic structures of the second language allow, the exact contextual meaning of the original” (1981, p.39)
Semantic Translation
33
- May pagkiling sa SL - Literal
Semantic Translation
34
- Tapat sa may-akda ng simulaang teksto - Nananatili sa orihinal na kultura
Semantic Translation
35
Pinangingibabaw ng tagasalin ang pagiging katanggap-tanggap ng salin sa mga bagong mambabasa sa pamamagitan ng pagtiyak na natural sa pandinig at paningin nila ang salin at hindi ito lumalabag sa pinaniniwalaang katanggap-tanggap.
Semantic Translation
36
“Attempts to produce on its readers an effect as close as possible to that obtained on the readers of the original.” (1981, p.39)
Communicative Translation
37
- May pagkiling sa TL - Malaya at idyomatiko
Communicative Translation
38
- Nakatuon sa magiging puwersa kaysa sa nilalaman ng mensahe - Iniaangkop sa kultura ng mambabasa
Communicative Translation
39
Hindi lamang nagiging tapat sa pagpapakahulugan ang tagasalin, ngunit maging sa konteksto ng mensahe at nailipat niya ito sa paraang madaling tanggapin ng bagong mambabasa dahil sa ginagamit na wika ay yaong karaniwan at payak.
Communicative Translation
40
Domestication vs. Foreignization
Lawrence Venuti 1953-
41
Kinikilala ang matalik na ugnayan ng wika at kultura sa pagsasalin.
Domestication vs. Foreignization
42
Itinatanong nito sa tagasalin: ipararanas ba ang kultura ng simulaang teksto o iaayon ang teksto sa kultura ng mambabasa?
Domestication vs. Foreignization
43
Inilalapit at inilalapat ang teksto sa konteksto ng mga mambabasa sa paggamit ng mga salitang lokal o higit na pamilyar sa kanila kaysa sa mga terminong banyaga.
Domestication
44
“Wangseja/Seja” ang sadyang tawag sa wikang Koreano sa “crown prince.” “Seja-jeoha” (Your Royal Highness) ang magalang na pantawag na espesipiko sa kaniya. Sa Filipino, isinasalin lang ito na “Mahal na Prinsipe” at “Kamahalan.” Hindi ginagamit ang espesipikong mga terminong Koreano.
Domestication
45
Pinananatili ang mga terminong kultural ng SL gaya ng mga pangalan ng tao, konsepto, mga katawagan sa pagkain, pananamit, at iba pang sining, pangalan ng mga kalye, lugar, institusyon, atbp.
Foreignization
46
SL: … Ma put on her special sari (p.16) TL: … napasuot si Nanay ng espesyal niyang sari (p.16)
Foreignization
47
Teoryang Skopos
Hans Vermeer (1930-2010)
48
______________ – salitang Griyego na nangangahulugang “purpose.”
Skopos
49
Naiimpluwensiyahan ang salin ng layunin kung bakit ba ito ginagawa; paano pinakaepektibong makakamit ang intensiyon sa pagsasalin?
Teoryang Skopos
50
Hal., kung ang ____________ ay “maipaintindi ang panganib ng pagtawid at mapasunod talaga ang mga pedestrian,” maaaring hindi sapat ang matamlay na “Bawal tumawid” para sa “No jaywalking” kundi dagdagan ng babala na “May namatay na rito” sa tekstong kulay pula (simbolo ng mariing babala o puwede ring ng dugo ng taong magpapasaway at maaaksidente.)
skopos
51
Sa simula pa lang ng pagsasalin, kailangang tanungin ng tagasalin:
- Bakit isinasalin ang ST? - Ano ang magiging function ng TT?
52
Dalawang batayang tuntunin ng skopos: Rule 1: “an interaction is determined by (or is a function of) its _______________.” Rule 2: “the skopos can be said to vary according to the ________________.” Dapat piliin ang paraan ng pagsasasalin sa pinakaangkop na makatutugon sa layunin.
purpose; recipient
53
Implikasyon ng Teoryang Skopos: Kinikilala ang iba’t ibang _________________ ng pagsasalin ng teksto.
posibilidad
54
Implikasyon ng Teoryang Skopos: Nagiging __________________ ang pagsasalin.
target-oriented
55
Implikasyon ng Teoryang Skopos: Ang pagsasalin ay paglikha ng __________ at _______________ sa halip na magbigay lamang ng parehong impormasyon gamit ang ibang wika.
bago; orihinal
56
Mga Uri ng Teksto
Katharina Reiss (1923-2018)
57
Bakit dapat suriin ang ST? “Translation is a very broad, complex, and multi-faceted phenomenon, encompassing much more factors that it seems at first glance. It is not just copying the words from the original work while changing the language, but it consists of a careful selection of appropriate phrases and expressions, combining them together in a skillful way while taking into consideration numerous aspects, one of them being the text type.” – __________________________
Karolina PUCHALA
58
Mga Uri ng Teksto Ang tipolohiya o pag-uuri ng tekstong pinakamalaganap na ginagamit sa teorya ng pagsasalin ay ang ipinanukala ni Reiss (1976:10) na nakabatay sa konspeto ni _________________ ng mga gamit ng wika.
Karl Buhler
59
Mga Uri ng Teksto Nakatuon sa nilalaman ng mensahe.
Tekstong Impormatibo
60
Mga Uri ng Teksto Hal., tekstong nagbibigay-kaalaman gaya ng saliksik, teksbuk, ensiklopidya, News article, operation manual, recipe, atbp.
Tekstong Impormatibo
61
Mga Uri ng Teksto Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay maipasa nang wasto ang mga kaalaman mula sa SL pa-TL.
Tekstong Impormatibo
62
Mga Uri ng Teksto Nakatuon sa anyo ng teksto.
Tekstong Ekspresibo
63
Mga Uri ng Teksto Hal., mga akdang pampanitikang gumagamit ng masining o matayutay na wika. Ang pangunahing layunin ng tagasalin ay matumbasan ang estetika o ganda ng SL sa kaniyang TL.
Tekstong Ekspresibo
64
Mga Uri ng Teksto Ang estilo ng awtor ay nakapag-ambag sa kahulugan ng teksto, lumilikha ng estetikong epekto sa mambabasa (nobela, tula, maikling kuwento).
Tekstong Ekspresibo
65
Mga Uri ng Teksto Nakatuon sa partikular na mga pagpapahalaga at apdron ng pag-uugali.
Tekstong Operatibo
66
Mga Uri ng Teksto Mga tekstong humihiling o nanghihimok sa mambabasa na kumilos, mag-isip, o dumama ayon sa layunin ng teksto.
Tekstong Operatibo
67
Mga Uri ng Teksto Inaasahang maaapektuhan nito ang opinyon ng mga tao, ang kanilang pag-uugali o lilikha ng reaksiyon sa kanila.
Tekstong Operatibo
68
Mga Uri ng Teksto Karaniwan, ibinabagay ng tagasalin ang pagsasalin sa wika ng mga tatanggap ng salin.
Tekstong Operatibo
69
Mga Uri ng Teksto “To inform the reader about objects and phenomena iIn the real world. The choice of linguistic and stylistic form is subordinate to this function.”
Tekstong Operatibo
70
Bago Magsimulang Magsalin ng isang Teksto– Sagutin muna ang mga sumusunod na tanong:
- Ano ang mensahe/ kahulugan ng ST? - Ano ang kapansin-pansin/ namumukod-tanging katangian ng wikang ginamit ng awtor? - Ano ang pangunahing epekto nito sa mambabasa? - Anong uri ito ng teksto at sino ang target awdyens nito? - Ano ang layunin at target na awdyens na gagawin mong pagsasalin?
71
Lahat ng mga teksto ay maaaring ____________.
pagtalunan
72
________________ nating matukoy kung ang isang teksto ay political o medikal na teksto.
Maaari
73
Ang mga adbertisment ay siyentipikong papel ay ____________ nagpapakita ng pagkakatulad.
madalas
74
Ang unang hakbang sa pagsasalin ng isang teksto ay _______________________.
tukuyin ang uri ng teksto
75
SALITA vs. DIWA Tungkulin ng tagapagsalin na maging ___________ sa orihinal sapagkat siya’y tagapagsalin lamang.
matapat
76
SALITA vs. DIWA May mga salita na hindi matapatan ng katumbas dahil magkalayo ang _________ ng SL at TL.
kultura
77
SALITA vs. DIWA Hindi mabisa ang ___________ na salin dahil hindi magkaangkan ang SL (Eng. – West Germanic of Indo-Euran) at (Fil. – Austronesian) Hal. One (Eng.) — Usa (Ceb.) — Maysa (Ilk.)
literal
78
HIMIG-ORIHINAL vs. HIMIG-SALIN ___________________ kapag karamihan ng mga salita at/o estruktura ay halatang-halatang katumbas ng orihinal. Hal. SL (subj+Pred) — TL (subj+Pred)
Himig-salin
79
HIMIG-ORIHINAL vs. HIMIG-SALIN __________________dahil natural. Hal. Dapat mabasa ito nang maluwag at maayos ng mga mambabasa.
Himig-orihinal
80
ESTILO NG AWTOR vs. ESTILO NG TAGASALIN Bawat awtor ay may sariling _________. May ilan ay mabulaklak o gumagamit ng kilometrikong pahayag. May maikli o payak. Kung magkagayon, may karapatan ba ang tagasalin na baguhin ito?
estilo
81
ESTILO NG AWTOR vs. ESTILO NG TAGASALIN Laging alalahanin na ang tagasalin ay ______________________; tungkulin niya ay ilipat lamang sa ibang wika ang ST. Hindi niya dapat pakialaman ang gawa ng iba. Wala siyang karapatan na palitawin ang sariling estilo.
nagsasalin lamang
82
PANAHON NG AWTOR vs. PANAHON NG TAGASALIN Alin kaya ang gugustuhing basahin ng mga mambabasa ang wika ng kapanahunan ng __________ ng ST o ang wika ng kapanahunan ng __________? Hal. Old English o Modern English/ Wika ni Balagtas o Wika ng kasalukuyan?
awtor; tagasalin
83
MAAARING BAGUHIN O HINDI MAAARING BAGUHIN Binanggit ni Savory si ______________________, isang kilalang pilosoper at manunulat, na nagsabi na di marapat na bawasan, dagdagan o palitan ng tagsalin ang anumang ideya sa kaniyang pagsasalin dahil hindi ito makatarungan.
Woodhouselee
84
MAAARING BAGUHIN O HINDI MAAARING BAGUHIN Binanggit ni ________________ si Woodhouselee, isang kilalang pilosoper at manunulat, na nagsabi na di marapat na bawasan, dagdagan o palitan ng tagsalin ang anumang ideya sa kaniyang pagsasalin dahil hindi ito makatarungan.
Savory
85
MAAARING BAGUHIN O HINDI MAAARING BAGUHIN Hindi nga ba kailangan pa ng pahintulot bago ito isalin? Kailangan mapatunayan muna ng tagasalin na _________________________________________________. Sabi nga walang “K” na pakialaman ang hindi iyo.
angkop na isalin ang ideya dahil hindi na ito napapanahon
86
- Pag-uulit (redundancy)
Dynamic Equivalence
87
- Pagpapaliwanag
Dynamic Equivalence
88
- Pagpapaikli (gisting)
Dynamic Equivalence
89
- Pagdaragdag
Dynamic Equivalence
90
- Alterasyon
Dynamic Equivalence
91
- Paglalagay ng footnote
Dynamic Equivalence
92
- Modipikasyon ng wika para umangkop sa karanasan ng target audience.
Dynamic Equivalence
93
- Pagbabago ng ayos ng pangungusap.
Dynamic Equivalence