Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

MEDYCYNA RODZINNA > ASTMA > Flashcards

ASTMA Flashcards

1
Q

Charakterystyka astmy

A

przewlekłe zapalenie dr odd, z obj świszczący odd/dusznością/uczuciem ściskania w klp i kaszlem o zmiennej częstości i nasileniu przez utrudnienie wydechowego przepływu powietrza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Epidemiologia: kiedy start, procentowo, kto częsciej choruje, jaki najczęsteszy fenotyp

A

dzieciństwo
świat 1-18%, Polska 5.4%
kobiety
astma alergiczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Podział ze względu na etiologie i opis (typowy wiek wystąpienia, badanie plwociny, odp na GKS, choroby atopowe w wywiadzie)

A

ALERGICZNA [dzieci, eos, dobra odp, obecne]

NIEALERGICZNA [dorośli, eos/neu/inne kom zap, gorsza odp, brak]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Inne fenotypy astmy? (3)

A
  1. O PÓŹNYM POCZĄTKU - rozpoczyna się u dorosłych, częściej u kobiet, zwykle jest niealergiczna. Zawsze należy wykluczyć astmę zawodową.
  2. Z UTRWALONĄ OBTURACJĄ OSKRZELI - dotyczy pacjentów z wieloletnim przebiegiem choroby, u których dochodzi do nieodwracalnej obturacji na skutek utrwalonej przebudowy ścian oskrzeli.
  3. WSPÓŁISTNIEJĄCA Z OTYŁOŚCIĄ (otyłość zmniejsza podatnośc płuc, objętność płuc i średnicę obw dr odd).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Czyn ryzyka: osobnicze (4)

A
  1. gen
  2. płeć żeńska (u dorosłych), płeć męska (u dzieci)
  3. murzyni
  4. otyli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Czyn ryzyka: środowiskowe (7)

A
  1. alergeny
  2. Czynniki zawodowe
  3. fajki
  4. zanieczyszczenia powietrza.
  5. wir infekcje układu oddechowego w dzieciństwie.
  6. Status społeczno-ekonomiczny i środowisko życia.
  7. Dieta.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wywiad chorobowy i rodzinny

A

start w dzieciństwie

dodatni wywiad w kierunku ALERGICZNEGO NIEŻYTU NOSA i ATOPOWEGO ZAPALENIA SKÓRY.

Dodatni WYWIAD RODZINNY w kierunku chorób alergicznych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Objawy (6)

A
  1. DUSZNOŚĆ, głównie WYDECHOWA
  2. ŚWISZCZĄCY ODDECH
  3. SUCHY KASZEL
  4. Uczucie ŚCISKANIA w klp
  5. Rozlane, obustronne ŚWISTY(najczęstsze odchylenie w badaniu), furczenia
  6. Wydłużony wydech.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Dodatkowe obj przy zoastrzeniach (7)

A
  • praca dodatkowych mięśni oddechowych,
  • zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych,
  • tachykardia,
  • tachypnoë,
  • cicha klatka piersiowa,
  • zab świadomości,
  • sinica
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jak szybko rozwijają się zaostrzenia?

Kiedy nasilenie obj?

A
  1. gwałtownie (kilka min/h) lub stopniowo (h/dni)

2. w nocy/wczesnym rankiem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Do czego prowadzi wieloletnia niekontrolowana astma?

A

nieodwracalna obturacja oskrzeli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Dgn: podział badań (3)

A

ocena:
- CZYNNOŚCI PŁUC,

  • obecności ALERGII,
  • nasilenia STANU ZAPALNEGO.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Dgn: badania czyn płuc - co oceniają i jakie badania?

A
  • obecność OBTURACJI,
  • ODWRACALNOŚĆ obturacji: próba rozkurczowa
  • NADREAKTYWNOŚĆ oskrzeli: próba prowokacyjna
  • NIESTABILNOŚĆ czynności płuc: spirometria podstawowa/PEF
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Dgn: spirometria podstawowa

A

do potwierdzania i monitorowania ch

u większości prawidłowa

charakterystyczne zmiany to obturacja o zmiennym nasileniu

do rozpoznania >=1 zmniejszone FEV1 i FEV1/FVC:
FEV1/FVC < 0,75–0,80 u
dorosłych i < 0,90 u dzieci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Dgn: próba rozkurczowa - wykonanie i kiedy wynik dodatni?

A
  1. najpierw wykonuje się spirometrię podstawową, a następnie powtarza się badanie 10–15 min po inhalacji szybko działającego leku rozszerzającego oskrzela, np. 200-400 µg SALBUTAMOLU
    (alternatywnie: fenoterolu lub bromku ipratropium),
  2. przyrost FEV1 o > 12% i > 200 ml
    dzieci: przyrost FEV1 o >12%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Dgn: proba prowokacyjna - wykonanie i kiedy wynik dodatni? rodzaje?

A
  1. najpierw wykonuje się spirometrię podstawową, a następnie powtarza się badanie po inhalacji substancji wywołującej skurcz oskrzeli (najczęściej metacholiny lub histaminy),
  2. spadek FEV1 o ≥ 20% po inhalacji leku
    (o >=15% po NaCl/mannitolu)
  3. wysiłkowa: dorośli spadek FEV1 o >10% i
    >200ml
    dzieci: spadek FEV1 o >12% lub
    PEF >15%
    wziewna (tylko dorosli) - opis wyżej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Dgn: PEF

A
  1. samodzielny pomiar przez pikflometr
  2. dobowa i tygodniowa zmienność PEF
  3. średnia dobowa (2xdz. przez 2tyg.) ZMIENNOŚĆ PEF > 10% przemawia za rozpoznaniem astmy (dzieci >13%)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wzór na dobową zmienność PEF?

A

(PEFmax-PEFmin)/PEFmax *100%

uśredniona wartość z 1-2tyg
PEFmax: pomiar wieczorny
PEFmin: pomiar poranny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Dgn: alergiczna (2)

A
  1. pkt testy skórne

2. cIgE i asIgE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Dgn: markery stanu zapalnego(2)

A
  1. bad plwociny indukowanej (eos w fenotypie alergicznym)

2. bad [NO] w wydychanym powietrzu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Dgn: inne (2)

A
  1. RTG klatki piersiowej (zwykle N)

2. Pulsoksymetria i gazometria krwi tętniczej (ocena ciężkości i monitorowanie zaostrzeń)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Kryteria rozpoznania (3)

A

zmienne obj
+potwierdzona obturacja
+potwierdzona nadmierna zmienność czynności płuc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Dgn: istotna poprawa czyn płuc po 4tyg. leczenia pwzap - jakie zmiany we wskaźnikach czynności płuc

A
  • bada to samo co próba rozkurczowa

- przyrost FEV1 o > 12% i > 200 ml do wyjściowego LUB PEF o >20%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Ocena choroby-składowe (3)

A
  • ocena KONTROLI ASTMY
  • ocena CZYNNIKÓW ZWIĄZANYCH Z LECZENIEM
  • ocena CHORÓB TOWARZYSZĄCYCH

przed leczeniem i regularnie w trakcie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Ocena kontroli astmy

A
  • kontrola obj
  • czyn ryzyka zaostrzeń
  • czyn ryzyka utrwalonej obturacji
  • czynność płuc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Ocena czynników związanych z leczeniem

A
  • stopień leczenia astmy
  • przestrzeganie zaleceń
  • technika inhalacji
  • DN
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Ocena chorob towarzyszących (5)

A
  • nieżyt nosa
  • refluks
  • otyłość
  • obturacyjny bezdech senny
  • zab lękowe i depresyjne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Leki: podział ze względu na zastosowanie

A

KONTROLUJĄCE: GKS wziewne, LABA, LAMA, pwleukotrienowe, teofilina długa
OBJ: SAMA, SABA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Leki: podział ze względu na dzialanie

A

PWZAP: GKS, pwleukotrienowe
BRONCHODYLATACYJNE: SABA, LABA, SAMA, LAMA, teofilina

30
Q

GKS wziewne: działanie, preferencja, DN

A
  • hamują PROCES ZAPALNY w oskrzelach,
  • zmniejszają nasilenie objawów, ryzyko zgonu z powodu astmy, częstość zaostrzeń,
  • poprawiają czynność płuc i komfort życia.

preferowane leki kontrolujące przebieg ch.

DN: (zapobiegaj płukając gardło/CYKLEZONID)

  • grzybica jamy ustnej i gardła
  • chrypka
  • kaszel
31
Q

LABA-przykłady, droga podania, działanie, mono czy poli, DN?

A

długo działające β2-mimetyki:
- SALMETEROL i FORMOTEROL,

  • droga podania WZIEWNA,
  • powodują ROZKURCZ oskrzeli,
  • nie same! zawsze z GKS wziewnym
  • DN: tachykardia, drżenie mięśniowe i hipokaliemia.
32
Q

Początek i długość dzialania:
SALBUTAMOL/FENOTEROL
FORMOTEROL
SALMETEROL

A

kilka min/4-6h
kilka min/12h
>15min/12h

33
Q

LAMA-przykłady, droga podania, działanie, wsk?

A

długo działające leki przeciwcholinergiczne:
- BROMEK TIOTROPIUM,

  • droga podania WZIEWNA,
  • powoduje ROZKURCZ oskrzeli,
  • lek dodatkowy u chorych, u których występują zaostrzenia astmy pomimo stosowania leczenia stopnia 4 lub 5.
34
Q

leki pwleukotrienowe- przykłady, działanie, dr podania?

A
  • MONTELUKAST,
  • hamują PROCES ZAPALNY w oskrzelach,
  • DOUSTNA droga podania.
35
Q

jakich leków nie powinno się stosować rutynowo?

A

TEOFILINA (niska skuteczność i liczne DN) i KROMONY

36
Q

SABA-przykłady, wsk

A

szybko i krótko działające β2-mimetyki wziewne:
- FENOTEROL i SALBUTAMOL,

  • są to doraźne leki ALTERNATYWNE, wskazane są również przed wysiłkiem fizycznym w ASTMIE WYSIŁKOWEJ.
37
Q

SAMA-przykłady

A

krótko działające leki przeciwcholinergiczne:

BROMEK IPRATROPIUM

38
Q

Inne leki:

  • GKS doustne - wsk
  • biologiczne
A

GKS:
-stosowane w ZAOSTRZENIACH,
- stosowane przewlekle u chorych z częstymi zaostrzeniami mimo 4. stopnia leczenia
oraz w najcięższych przypadkach astmy niekontrolowanej.

39
Q

Inne metody leczenia (2)

A
  1. Termoplastyka oskrzeli.
  2. Immunoterapia swoista:
    - szczepionka podjęzykowa lub podskórna
40
Q

Leczenie niefarmakologiczne (6)

A
  • regularny wysiłek
  • stop fajki
  • ogarnij swój zawód
  • kontrolowane odd (przepona)
  • redukcja masy, dobra dieta
  • szczepienie pw grypie
41
Q

Stopnie leczenia astmy: I stopień - u kogo i jakie?

A

wcześniej nieleczeni u których:

  • objawy występują < 2×/miesiąc,
  • objawy nocne brak,
  • czynność płuc jest PRAWIDŁOWA,
  • brak czyn ryzyka zaostrzeń i brak zaostrzeń w wywiadzie

LECZENIE KONTROLUJĄCE:
preferowane - doraźnie GKSw + FORMOTEROL
alternatywnie - GKSw zawsze gdy chory ma SABA

LECZENIE OBJ:
preferowane - doraźnie GKSw+FORMOTEROL
alternatywnie - doraźnie SABA

42
Q

Stopnie leczenia asmty: II stopień - kiedy i jakie?

A

zwykle nieleczonych wcześniej zaczynamy od tego stopnia

LECZENIE KONTROLUJĄCE:
preferowane - doraźnie GKSw + FORMOTEROL
alternatywnie - GKSw
inne opcje - LTRA/GKSw zawsze z SABA/immunoterapia podjęzykowa

LECZENIE OBJ:
preferowane - doraźnie GKSw+FORMOTEROL
alternatywnie - doraźnie SABA

43
Q

Stopnie leczenia asmty: III stopień - kiedy i jakie?

A

jeśli obj przez większość dni lub w nocy

LECZENIE KONTROLUJĄCE:
preferowane - codziennie GKSw + FORMOTEROL
alternatywnie - GKSw + LABA
inne opcje - LTRA/GKSw w większej dawce/immunoterapia podjęzykowa

LECZENIE OBJ:
preferowane - doraźnie GKSw +FORMOTEROL
alternatywnie - doraźnie SABA

44
Q

Stopnie leczenia asmty: IV stopień

A

LECZENIE KONTROLUJĄCE:
preferowane - codziennie GKSw w większej dawce + FORMOTEROL
alternatywnie - GKSw w większej/największej dawce + LABA
inne opcje - LTRA/GKSw w największej dawce/immunoterapia podjęzykowa

LECZENIE OBJ:
preferowane - doraźnie GKSw+FORMOTEROL
alternatywnie - doraźnie SABA

45
Q

Stopnie leczenia asmty: V stopień

A

LECZENIE KONTROLUJĄCE:
preferowane - GKSw w większej dawce + FORMOTEROL+ bad fenotypu + dodatkowe leki (LAMA, anty-IgE, anty-Il4/5)
alternatywnie - GKSw w większej dawce + FORMOTEROL + badanie fenotypu + dodatkowe leki (same)
inne opcje - LTRA/GKS dosutnie/GKSw w największej dawce + LABA/azytromycyna

LECZENIE OBJ:
preferowane - doraźnie GKSw+FORMOTEROL
alternatywnie - doraźnie SABA

46
Q

Ogólne zasady leczenia (3)

A
  1. Każdy pacjent powinien otrzymać GKSw od momentu postawienia diagnozy
  2. zawsze stosuj leki doraźne
  3. NIE ZALECA SIĘ stosowania SABA oraz LABA w MONOTERAPII.
47
Q

Modyfikacje leczenia - po jakim czasie i na podstawie czego?

A
  1. kontrola po 3-4 msc
  2. Pacjentów już leczonych klasyfikuje się ze względu na STOPIEŃ KONTROLI astmy - stopień kontroli odpowiada stopniowi, w jakim osiągnięto cele terapii zastosowanym leczeniem.
  3. Stopień kontroli jest oceniany RETROSPEKTYWNIE
    na podstawie występowania OBJAWÓW PODMIOTOWYCH w ciągu ostatnich 4 TYGODNI (gotowe kwestionatriusze)
48
Q

Utrzymanie kontroli astmy - po jakim czasie?

A

> =3msc, wtedy zmniejsz intensywność leczenia (oceń min stopień leczenia i najmniejsze skuteczne dawki)

49
Q

Stopnie ciężkości astmy

A 
LEKKA: I/II stopień
UMIARKOWANA: III/IV stopień 
CIĘŻKA: V stopień
       -trudna: brak kontroli obj
       -ciężka wąska definicja: brak kontroli obj mimo przestrzegania zaleceń
50
Q

Monitorowanie astmy - kiedy wizyty i jakie badania

A

pierwsza wizyta kontrolna: po 1-3msc
następne wizyty: co 3 msc

SPIROMETRIĘ Z PRÓBĄ ROZKURCZOWĄ należy wykonać przed włączeniem leczenia,
następnie po 3–6 miesiącach leczenia przeciwzapalnego i okresowo (co najmniej raz na 2 lata).

PEF – w przypadku astmy ciężkiej
lub pacjentów ze słabą percepcją objawów.

51
Q

Zaostrzenie a napad astmy

A

Napad – POJEDYNCZY, KRÓTKOTRWAŁY epizod silnego kaszlu często współwystępujący z dusznością.

Zaostrzenie – epizody NARASTAJĄCEJ duszności, kaszlu, świszczącego oddechu
lub uczucia ściskania w klatce piersiowej z postępującymi zaburzeniami czynności płuc,
które są zmianą w stosunku do codziennego stanu pacjenta i wymagają modyfikacji leczenia.

52
Q

Czyn wyzwalające napady i zaostrzenia (10)

A
  1. ZAKAŻENIA UKŁADU ODDECHOWEGO (głównie wirusowe) – najczęstsza przyczyna.
  2. ALERGENY.
  3. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA.
  4. WYSIŁEK FIZYCZNY.
  5. SILNE EMOCJE.
  6. LEKI (β-blokery, NLPZ).
  7. DYM TYTONIOWY.
  8. Zmiany pogody.
  9. Czynniki drażniące.
  10. Pokarmy i dodatki do żywności.
53
Q

Czyn ryzyka zaostrzeń (13)

A
  1. za dużo SABA/brak GKSw
  2. problemy psychiczne/społeczne
  3. ciąża
  4. GERD
  5. otylość
  6. PNN i zatok
  7. alergia pokarmowa
  8. fajki
  9. alergeny
  10. niskie FEV1 (<60%)
  11. eos plwociny lub krwi
  12. zwiększone FEno
  13. przebyta intubacja/OIT/cięzkie zaostrzenie w rok
54
Q

Podział zaostrzeń i preferowane leczenie

A

LEKKIE sam pacjent w domu (gdy ustępują obj, PEF>60%, SpO2 N)
UMIARKOWANE sam pacjent w domu
-brak poprawy w 48h: WSK do GKS doustnie i lekarza
CIĘŻKIE szpital

55
Q

Cele leczenia zaostrzenia i leki które to umożliwiają (3)

A
  • zniesienie obturacji oskrzeli → SABA (KLUCZOWE-wcześnie i powtarzaj co 20min)
  • zniesienie hipoksemii → TLEN,
  • zmniejszenie stanu zapalnego i zapobieganie nawrotom zaostrzeń → GKS OGÓLNOUSTROJOWO.
56
Q

LEKKIE zaostrzenie astmy: stan ch, HR, RR, SpO2, PEF

leczenie

A

mówi, <100, <30, N, >80%

SABA/GKS

57
Q

UMIARKOWANE zaostrzenie astmy: stan ch, HR, RR, SpO2, PEF

leczenie

A

nie jest w stanie się położyc i ciężko mówi, 100-120, przyspieszony odd, 91-95%, 51-80%

SABA/GKS+tlen i SOR

58
Q

CIĘŻKIE zaostrzenie astmy: stan ch, HR, RR, SpO2, PEF

leczenie

A

pobudzony i siedzi przygarbiony gadając pojedyncze słowa, >120, >30, <90%, <50%

SABA/GKS+tlen i SOR + bromek iptratropium+ MgSO4

59
Q

zagrażające zatrzymaniem odd zaostrzenie

A

senny/splątany/siny chory, znacznie przyspieszony HR lub bradykardia, paradoksalne ruchy odd, w gazometrii hipoksemia z hiperkapnią i kwasica odd

60
Q

SABA w zaostrzeniu-dr podania i dawki

A
  1. inhalacja: start 4-10 dawek po 100ug co 20min w 1h a potem z częstościa zależną od obj
  2. nebulizacja: 2.5-5mg co 15-20min [w cięzkim zaostrzeniu ciągła 10mg/h]
61
Q

GKS w zaostrzeniu-dr podania i dawki

A
  1. doustnie: 30-50mg PREDNIZON

2. dozylnie: 100-200 mg HYDROKORTYZON, potem 50-100mg co 6h

62
Q

TLEN w zaostrzeniu-dr podania i dawki

A

cewnik donosowy, maska: cel to SpO2 93-95%

63
Q

BROMEK IPRATROPIUM w zaostrzeniu-dr podania i dawki

A

inhalacja: 4-8 dawek po 20ug co 15-20 min

64
Q

MgSO4 w zaostrzeniu-dr podania i dawki

A

dożylnie: 1-2g w 20min

65
Q

Monitorowanie zaostrzenia (6)

A
  1. Nasilenie objawów oraz reakcja na zastosowane leczenie.
  2. Czynność płuc.
    (PEF lub FEV1)
  3. Częstość oddechów.
  4. Tętno.
  5. SpO2 (pulsoksymetria).
  6. Gazometria – w napadzie zagrażającym życiu lub jeśli SpO2 < 90%.
66
Q

Astma w ciąży - jaki stopień kontroli?

Kiedy max ryzyko zaostrzenia?

A
  • u 1/3 kobiet ulega POGORSZENIU,
  • u 1/3 kobiet pozostaje BEZ ZMIAN,
  • u 1/3 kobiet ulega POPRAWIE.

24-36tydz.

67
Q

Jakie leczenie w ciązy?

A

GKSw (kontrolujace) i SABA (obj)

-można też podczas karmienia

68
Q

Astma wysiłkowa - kiedy, trwanie, kto, dgn

A
  1. 5–10 MIN po ZAKOŃCZENIU wysiłku fizycznego.
  2. Ustępuje samoistnie po 30–45 MIN.
  3. Często dotyczy osób niechorujących na astmę.
  4. Rozpoznanie potwierdza SPADEK FEV1 o ≥ 10% w PRÓBIE WYSIŁKOWEJ lub testach zastępczych
    (próbie hiperwentylacji, próbie prowokacyjnej z 4,5% NaCl lub mannitolem).
69
Q

Jak zapobiegamy astmie wysiłkowej?

A
  • SABA 15 MIN PRZED WYSIŁKIEM lub GKSw/pwleukotrienowy,

- ROZGRZEWKI przed wysiłkiem

70
Q

astma aspirynowa - inna nazwa, kiedy i jakie obj

A
  1. choroba dróg oddechowych zaostrzana przez NLPZ.
  2. 3.–4. dekada
  3. napady ASTMY (czasem z gwałtownym, silnym skurczem oskrzeli) z zaczerwienieniem twarzy,
    wyciekiem WYDZIELINY Z NOSA i podrażnieniem spojówek. Często polipy nosa i zatok.
  4. w ciągu KILKUNASTU MINUT / KILKU GODZIN
    po przyjęciu dawki ASA lub innego NLPZ.
71
Q

astma aspirynowa: dgn i leczenie

A

PRÓBA PROWOKACYJNA z ASA.

Astma utrzymuje się pomimo unikania ASA i innych NLPZ.

Możliwa jest desensytyzacja podczas kilkudniowej hospitalizacji w ośrodku specjalistycznym
– po przeprowadzeniu desensytyzacji, wielomiesięczne regularne przyjmowanie ASA może prowadzić do częściowego wycofania się choroby.

MEDYCYNA RODZINNA (45 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions