Astma

Question 1

Co to ?

Answer 1

niejednorodna grupa chorób związanych z przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych

zmienna i odwracalna obturacja DO spowodowana nadreaktywnością oskrzeli

Question 2

Na rozwój choroby mają wpływ …

Answer 2

Czynniki osobnicze
*Atopia (zwłaszcza)
*płeć M do 10 r.ż potem K
*rasa czarna
*otyłość

Czynniki środowiskowe
*alergeny
*papierosy
*zanieczyszczenia powietrza
*zak ukł oddech w dzieciństwie
*dieta
*status społeczno-ekonomiczny

Question 3

Astma - podział ciężkości

Answer 3

lekka - kontrolowana leczeniem stopni 1. lub 2.

umiarkowana- kontrolowana leczeniem stopnia 3.

ciężka - kontrolowana leczeniem stopnia 4. lub 5. lub niekontrolowana

Question 4

Kiedy się zaczyna?

Answer 4

60% do 3r.ż ale może w każdym wieku

M<K

do 10 r.ż głównie chłopcy

jeżeli potem

to częściej dziewczyny

Question 5

Objawy - kiedy nasilenie

Answer 5

w nocy i po przebudzeniu

wirusowe zakażenie Ukł oddech (najczęstsza przyczyna zaostrzeń)

po wysiłku fizycznym ( po kilku do kilkunastu minutach)

silne emocje

Alergeny

Zak GDO

Zanieczyszczenie powietrza i papierosy

leki (NLPZ, ASA, B-blokery)

Zimne powietrze

Question 6

Co sprzyja zachorowaniu na astme?

Answer 6

Choroby atopowe
*AZS
*alergiczny nieżyt nosa
*alergiczne zapalenie spojówek

Zanieczyszczenie środowiska

Dym tytoniowy

Question 7

Mediatory zapalne

Answer 7

Histamina

Leukotrieny cysteinylowe

Prostaglandyna D2

Question 8

Rozpoznanie

Answer 8

FEV1 - zmiana o >12% i 200ml
(w porównaniu do kolejnych badań lub po leczeniu)

PEF - średnia dobowa zmienność o >10%

Question 9

Podział Astmy - etiologia

Answer 9

Alergiczna
*IgE-zależna ( u dzieci ten typ dominuje >80%)
*IgE-niezależna (mogą być IgG)

[wczesnodziecięca <= 5 lat]

Question 10

Podział Astmy - komórki w plwocinie

Answer 10

Eozynofilowa

Neutrofilowa

Ubogokomórkowa

Question 11

Podział Astmy - podłoże molekularne

Answer 11

Związana z odp typu 2

Bez odp typu 2

Question 12

Fenotypy astmy !!!

Answer 12

O Późnym początku

Z Utrwaloną obturacją oskrzeli

Współistniejąca z otyłością

Question 13

Patogeneza

Answer 13

limf Th2 –> Il-4, 5, 13 —> (+)eozynofili, mastocytów, limf B (prod IgE)

Question 14

Astma Alergiczna

Answer 14

alergeny + IgE –> (+) mastocyty –> histamina, LTC4, LTD4, LTE4, PGD2 –> obturacja oskrzeli

Dzieciństwo

Zwykle choroby atopowe/ alergie/ IgE

Plwocina : eozynofile

Dobra odp na GKS wziewne (zwykle)

Question 15

Astma niealergiczna

Answer 15

zakażenie wirusowe /bakteryjne –> (+) procesy immunologiczne

Wiek dorosły
brak chorób atopowych, alergii, IgE

Plwocina : wzrost eozynofili / neutrofili / ubogokomórkowa

Gorsza odp na GKS wziewne (możliwy postępujący przebieg)

Question 16

Inne kom w przewlekłej reakcji zapalnej

Answer 16

Kom nabł oskrzeli

Fibroblasty
Miofibroblasty
Miocyty

Question 17

Czemu ograniczenie przepływu powietrza ?

Answer 17

skurcz mm gładkich

obrzęk śluzówki

powstanie czopów śluzowych

Question 18

Kiedy obturacja utrwalona?

Answer 18

Gdy po uszkodzeniu nabł dojdzie do remodelingu

Question 19

Czynniki ryzyka utrwalonej obturacji?

Answer 19

Wieloletnia astma

Papierosy i inne szkodliwe subst chem

Brak stosowania GKS wziewnych

Eozynofilia (krew/plwocina)

Niska wyjsciowa wartość FEV1

Wcześniactwo
Mała masa urodzeniowa

Duży przyrost masy ciała w wieku niemowlęcym

Przewlekła nadmierna produkcja wydzieliny

Question 20

Podział prawny astmy - praca

Answer 20

zawodowa
zaostrzana przez czynniki zawodowe

Question 21

Astma N-ERD (aspirynowa)

Answer 21

zaostrzana przez NLPZ

m<K

napad kilkanaście minut po NLPZ
(hamowanie COX1 –> wzrost LT cysteinylowych –> skurcz oskrzeli)

Początek zwykle 3. lub 4. dekada

Objawy kolejno:
*silny wodnisty katar
*przewlekła obturacja nosa
*Polipy nosa i zatok
*Astma i nadwrażliwość na ASA

Można wtedy stosować
Celekoksyb
Salicylamid
Paracetamol

Question 22

Astma wysiłkowa

Answer 22

5-10 min od zakończenia wysiłku

ustępujący samoistnie do 30-45 min

Potwierdzenie:
*spadek FEV1 >= 10% w próbie wysiłkowej lub innej próbie prowokacyjnej

Leczenie:
SABA 15 min przed wysiłkiem

jeżeli dalej skurcz to

GKS wziewne +/- LABA
Leki przeciwLT

lub

Przeciwhistaminowe

Question 23

Objawy

Answer 23

Napadowe o zmiennym nasileniu

Duszność
*gł wdechowa

Suchy kaszel (może być jedynym objawem -Z. Corrao)

Świszczący oddech - częściej u dzieci do 5 lat
(najczęstszy objaw w tej gr wiekowej)

Question 24

Badanie przedmiotowe

Answer 24

obustronne, rozlane Świsty, furczenia

wydłużenie fazy wYdechu

gdy zaostrzenie

Zaciąganie p.mż

Praca dodatkowa mm oddech

Tachykardia
Tachypnoe

Gdy bardzo ciężkie zaostrzenie
*Obj osłuchowe mogą być NIEOBECNE
“cicha klata piersiowa”

Question 25

Gdy astma alergiczna - obj

Answer 25

Dodatkowo *alergiczny nieżyt nosa (najczęściej) *alergiczne zap spojówek *atopowe zap skóry *kontaktowe alerg zap skóry

Question 26

Diagnostyka - spirometria podstawowa

Answer 26

Wskaźnik Tiffaneau: FEV1 / FVC - norma Dorośli >0,75-0,8, dzieci >0,9 [poniżej 5 centyla dla danej populacji - obturacja ok 0,7] (lub FEV1/VC) FEV1 - Natężona obj wydechowa pierwszosekudnowa FVC - natężona pojemność życiowa

Question 27

Diagnostyka - próba rozkurczowa

Answer 27

Ocena odwracalności obturacji Spirometria przed i po inhalacji: *SABA (salbutamol/ fenoterol) - badanie po 10-15 min lub *krótko działającego leku antycholinergicznego (bromek ipratropium) - badanie po 30 min Istotna poprawa - wzrost FEV1 o >200ml i >12% wartości należnej Odwracalność obturacji - normalizacja FEV1/FEV

Question 28

Diagnostyka - próba prowokacyjna

Answer 28

Gdy obj sugerują astme a spirometria dobra (wykrywa nadreaktywność oskrzeli) *niska swoistość [wykluczenie, ale nie potwierdzenie] FEV1 przed i po Metacholinie lub Histaminie Istotna zmiana - spadek o FEV1 >=20% (gdy hiperwentylacja, hipertoniczny NaCl lub mannitol spadek FEV1 o >=15%) Wysiłkowa spadek FEV1 o >10% i >200ml

Question 29

Diagnostyka - PEF

Answer 29

Szczytowy przepływ wydechowy Monitorowanie przebiegu astmy ( może być wykonywany w domu) W astmie dobowa zmienność PEF

Question 30

RTG

Answer 30

norma w okresie bezobjawowym

Question 31

Gazometria

Answer 31

hipo- O2 HIPO- CO2 Zasadowica oddechowa lub (Przy ciężkiej obturacji gdy zmęczenie mięśni) hipo-O2 HIPER-CO2 Kwasica oddechowa

Question 32

Rozpoznanie od 12 lat i u dorosłych

Answer 32

1.Zmienne obj ze strony ukł oddechowego [więcej niż 1 objaw, zmienne w czasie i nasileniu] *duszność *kaszel *świszczący oddech *uczucie ściskania w klp 2.Potwierdzona obturacja oskrzeli [spadek FEV1 i FEV1/FVC poniżej d.g.n.] 3.Nadmierna zmienność czynności płuc - potwierdzona za pomocą min 1 badania czynnościowego *Dodatnia próba rozkurczowa * średnia dobowa zmienność PEF >10% *po 4 tyg leczenia przeciwzapalnego poprawa czynności płuc ^FEV1 >12% i >200ml lub PEF >20% *Próba prowokacyjna *Nadmierna zmienność FEV1 w kolejnych wizytach (>12% i >200ml) Pewne rozpoznanie gdy zmienne nasilenie objawów i obturacji oskrzeli

Question 33

Rozpoznanie od 6 lat

Answer 33

1. + 2. + 3.Nadmierna zmienność czynności płuc - potwierdzona za pomocą min 1 badania czynnościowego *Dodatnia próba rozkurczowa - FEV1>12% * średnia dobowa zmienność PEF >13% *Nadmierna zmienność FEV1 w kolejnych wizytach >12% i/lub PEF > 15% *Próba prowokacyjna- ^wziewnej zwykle się nie wykonuje ^wysiłkowa spadek FEV1 o >12% lub PEF>15%

Question 34

Astma rozpoznanie do 5 lat

Answer 34

Ciężko wykonać badania czynnościowe wtedy Charakterystyka objawów + obecność czynników ryzyka rozwoju astmy a także gdy po włączeniu leczenia kontrolującego (SABA lub GKSw przez 3 msc) doszło do poprawy Pomocne : Kryterium główne *>=4x rok epizody obturacji oskrzeli, trwających >1 dobę ( w tym >=1 epizod potwierdzony przez lekarza) + 1 Kryterium duże *Astma u rodziców *AZS *Uczulenie na alergeny powietrzopochodne lub 2 kryteria małe *alergia pokarmowa *eozynofilia >4% *epizody świstów niezwiązane z infekcją GDO